زنجیره تأمین هوشمند

امروزه به دلیل شتاب روزافزون روند جهانی سازی در سراسر دنیا زنجیره تأمین ابعاد جدید به خود گرفته و بسیار پیچیده تر از قبل شده است. زنجیره تأمین هوشمند باید از طریق فناوری های مختلف و به خصوص اینترنت بتواند امکان تبادل اطلاعات سریع در کل زنجیره تأمین را فراهم کند. در پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی به منظور ارائه مدل زنجیره تأمین هوشمند برای ارائه خدمات در صندوق کارآفرینی امید صورت گرفته است. در این پژوهش از روش داده بنیاد مدل اشتراوس و کوربین (1998)، استفاده شده و تا اشباع نظری مصاحبه شوندگان پیش رفته است. جامعه آماری به صورت هدفمند از خبرگان دانشگاهی و مدیران صندوق کارآفرینی امید انتخاب شده اند. در مجموع 14 مصاحبه عمقی نیمه ساختاریافته انجام شد. از متن مصاحبه ها 1165 کد باز احصا و درنهایت 38 مؤلفه اصلی انتخاب شدند. برای کدگذاری از نرم افزار Atlas TI نسخه 8 استفاده شده و مؤلفه ها شناسایی و مدل مفهومی پژوهش ترسیم شد. مهم ترین مقوله های محوری شامل جریان اطلاعات هوشمند، جریان منابع مالی هوشمند و فناوری اطلاعات، ارتباطات هوشمند، شفافیت، اشتراک گذاری و نیروی انسانی متخصص است. مؤلفه های سایر عوامل در ذیل مقوله های اصلی دسته بندی و سپس نتایج و پیامدها حاصل از اجرای زنجیره ی تأمین هوشمند در چهار سطح شرکت، مشتریان، جامعه و دولت تقسیم بندی شده است.

هدف اصلی پژوهش دستیابی به مدل زنجیره تأمین هوشمند صنعت کالاهای تند مصرف در ایران می باشد. از آنجا که این پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی است، در بخش کیفی پس از مرور مطالعات موجود و جمع آوری ادبیات موضوعی پژوهش، مقالات مرتبط شناسایی و خروجی های به دست آمده با استفاده از روش مالتی گراندد تئوری تحلیل گردید. پس از انجام روش فراترکیب، مقالات منتخب استخراج شدند. همچنین، پس از برگزاری مصاحبه با 15 نفر از خبرگان حوزه مورد بررسی، به کدگذاری مقوله ها پرداخته و نتیجه به استخراج مدل منتج شد. در بخش کمی به منظور پالایه نمودن شاخص ها از روش پشتیبان اجماع گسسته استفاده شد. در ادامه به منظور نوع شناسی مدل از روش تحلیل مقایسه ای کیفی فازی با استفاده از نرم افزار FsQCA4 استفاده شد. داده های بخش کمی از بین 20 نفر از مدیران و خبرگان زنجیره تأمین در شرکت های فعال در صنعت کالاهای تند مصرف شهر تهران گردآوری شدند. بر اساس نتایج کیفی پژوهش، مشخص گردید مدل مذکور دارای 6 مقوله اصلی، 21 مقوله فرعی و 113 کد شاخص می باشد. همچنین بر اساس نتایج بخش کمی تعداد 92 شاخص به عنوان مناسب ترین شاخص های هوشمندسازی زنجیره تامین صنعت کالاهای تند مصرف تعیین و در ادامه مناسب ترین ترکیب بین شاخص های مدل پارادایمی تعیین شدند.   

در عصر تحولات دیجیتال و فشارهای روزافزون بر زنجیره های تأمین، بهره گیری از فناوری های نوین به منظور ارتقاء کیفیت و پایداری عملکرد، به ضرورتی راهبردی برای سازمان ها تبدیل شده است. در این میان، "کیفیت 4.0" به عنوان پارادایمی نوین در مدیریت کیفیت، با تکیه بر ابزارهایی چون اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و کلان داده، رویکردی فراتر از کنترل سنتی کیفیت ارائه می دهد. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر پیاده سازی کیفیت 4.0 در زنجیره تأمین هوشمند انجام شده است. به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا عوامل مؤثر با مرور پیشینه نظری و بهره گیری از دیدگاه خبرگان استخراج شد. سپس روابط علّی میان عوامل با استفاده از تکنیک دیمتل بررسی و در ادامه با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری سطح بندی شدند. نتایج حاصل، چارچوبی کاربردی برای تصمیم گیران فراهم می سازد تا با شناسایی عوامل بنیادین و تعیین اولویت آن ها، مسیر استقرار مؤثر کیفیت 4.0 در زنجیره های تأمین هوشمند را هموار سازند. یافته های این پژوهش می تواند زمینه ساز توسعه راهبردهایی نوآورانه در راستای افزایش انعطاف پذیری، شفافیت و مزیت رقابتی در محیط های پیچیده و متغیر باشد.