نهاد میانجی

مطالعات متعددی در خصوص جایگاه نهاد میانجی در بوم سازگان صنایع انجام شده، اما به طور مشخص در ارتباط با نهاد میانجی خلق ارزش مشترک در بوم سازگان صنایع الکترونیک مطالعات محدودی موجود می باشد. لذا هدف این تحقیق کشف ابعاد نهاد میانجی خلق ارزش در بوم سازگان صنایع الکترونیک است. تحقیق حاضر با روش کیفی و با رویکرد نظریه داده بنیاد نظام مند انجام گردید و به منظور جمع آوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق با 19 نفر از متخصصان حوزه نوآوری و صنعت الکترونیک بهره گرفته شد. از تجزیه و تحلیل داده ها روی ۲۳۶ مفهوم، مجموعاً ۱۸۶ کد باز و پس از تحلیل و تجمیع داده ها، 19 مقوله فرعی بدست آمد و در نهایت ۶ مقوله اصلی به عنوان ابعاد نهاد میانجی خلق ارزش مشترک در بوم سازگان صنعت الکترونیک شناسایی و کشف گردید. این شش مقوله اصلی عبارتند از مقوله "نهاد خلق ارزش مشترک" به عنوان پدیده محوری که نقش آن خلق و توسعه دارایی مشترک، حاصل از همکاری بین نهادی است و مقوله "شبکه تبادل خلاق" به عنوان شرایط علی که زیر ساخت تحقق، کشف و توسعه دارایی مشترک را شامل می گردد و همچنین مقوله "الزامات شبکه همکاری" به عنوان شرایط تأثیرگذار زمینه ای که امکان همکاری خلق ارزش، بین نهادی را فراهم می آورد و مقوله "تعارض همکاری نهادی" به عنوان شرایط مداخله گر که از واگرایی همکاری بین نهادی پیشگیری می کند و مقوله "برنامه های همکاری مشترک" به عنوان راهبرد کنشی که شیوه اصلی خلق ارزش در همکاری بین نهادی را معین می نماید و در نهایت مقوله "تعالی بوم سازگان صنعت الکترونیک" به عنوان آثار و پیامد ناشی از آن پدیده محوری می باشد.  

هدف مقاله حاضر ارائه چارچوب و تحلیل کارکردهای ستاد توسعه زیست فناوری به عنوان نهاد میانجی در هدایت و تسریع گذار فنی-اجتماعی در بخش سلامت (داروهای زیستی) و کشاورزی (کودهای زیستی) است. قلمرو موضوعی تحقیق حاضر اقدامات و فعالیت های ستاد توسعه زیست فناوری و قلمرو زمانی آن از سال 1387 و هم زمان با آغاز تاسیس ستاد است. جامعه آماری این تحقیق سیاستگذاران و کارشناسان باسابقه و کلیدی ستاد توسعه زیست فناوری هستند. داده های اولیه این پژوهش با 15 مصاحبه نیمه ساختار یافته و داده های ثانویه از اسناد، گزارش های عملکرد و سایر مستندات موجود گردآوری شده و با تحلیل محتوا از طریق کدگذاری محوری تحلیل می شود. براساس یافته های این پژوهش، ستاد توسعه زیست فناوری در اکثر کارکردهای میانجی های سیستمی گذار فعالیت داشته است. با این حال ستاد در گذار داروهای زیستی با حمایت های مختلف از ابتدا تا انتهای زنجیره ارزش در تسریع و تسهیل گذار نقش میانجی سیستمی را ایفا کرده است. در حالی که در گذار از کودهای شیمیایی به زیستی، ستاد عمدتاً نقش یک میانجی کنام را ایفا نموده است و عمده فعالیت های انجام شده محدود به سطح پژوهشی و پروژه های کوچک مقیاس بوده است. بنابر این نقش نهادهای میانجی در گذار فناورانه باید با توجه به زمینه خاص هر حوزه، ساختار نهادی، مأموریت ها و ظرفیت های اجرایی آن ها تحلیل شود. این نقش نباید به یک الگوی واحد و کلی تقلیل یابد؛ بلکه لازم است تنوع عملکردی و ساختاری این نهادها متناسب با نیاز خاص هر حوزه فناورانه در نظر گرفته شود.