پایگاه اطلاعاتی

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل عوامل تاثیرگذار بر استفاده از پایگاه های اطلاعاتی در بین کاربران دانشگاهی است. شناسایی عواملی که منجر به پذیرش و استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط کاربران دانشگاهی می شود، به مدیران و تصمیم گیرندگان کتابخانه های دانشگاهی در هنگام انتخاب پایگاه های اطلاعاتی کمک می کند. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان تحصیلات تکمیلی استفاده کننده از پایگاه های اطلاعاتی در رشته های مختلف دانشگاه یزد تشکیل دادند. نمونه مورد مطالعه براساس فرمول کوکران مشتمل بر 319 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه یزد بودند. از پرسشنامه محقق ساخته جهت گردآوری داده ها استفاده شد و روایی آن با استفاده از تحلیل عامل تاییدی روش استخراج مولفه اصلی و چرخش واریماکس، مورد سنجش قرار گرفت. روش های مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر و نرم افزارهای اموس 24 و اس.پی.اس.اس. 26 برای آزمون فرضیه ها بکار گرفته شد. یافته ها: نتایج پژوهش در زمینه بررسی تاثیر عوامل مختلف بر استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط کاربران دانشگاه یزد نشان داد که میزان منفعتی که فرد معتقد است، با استفاده از یک پایگاه اطلاعاتی در عملکرد شغلی خود به آن نائل می آید، اثر مثبتی بر استفاده از آن دارد. یافته ها نشان داد که عامل نگرش شکل گرفته در کاربران دانشگاهی با اثر کلی (255/0)، تأثیر مستقیمی بر تصمیم به استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط آنان دارد. با توجه به اینکه نگرش یک حالت درونى است، که آمادگى براى عمل ایجاد می کند، اینگونه استنباط می شود که نگرش شکل گرفته در کاربران، نسبت به تصمیم به استفاده از پایگاه های اطلاعاتی، عاملی برای پذیرش پایگاه های اطلاعاتی است. به عبارت دیگر، نتایج و پیامدهایی که کاربران در هنگام استفاده از پایگاه ها، مثبت ارزیابی می کنند، موجب افزایش تمایل آنان نسبت به استفاده از آن می شود . به عبارت دیگر، عوامل سودمندی و نگرش به ترتیب با کسب ضرایب (420/0 و 255/0) رابطه معنی دار و مثبتی با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط کاربران دانشگاهی داشته اند. متغیرهای سودمندی استفاده (516/0=β) و سهولت استفاده (202/0=β) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تاثیر را در پذیرش پایگاه های اطلاعاتی داشتند. نتیجه گیری: هنگام انتخاب پایگاه های اطلاعاتی مناسب برای دانشگاه ها، باید به عواملی همچون کارایی، سهولت استفاده و نگرش کاربران توجه شود. توجه به این عوامل، در ارتقاء ایجاد شرایط لازم برای بهبود بهره وری از پایگاه ها و افزایش هزینه سودمندی آنها در کتابخانه های دانشگاهی تاثیرگذار است.