هویت و مقاومت: تحلیل چیدمان «حکم نوری» مونا حاتوم در پرتو نظریۀ پانوپتیسم فوکو (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
چیدمان «حکم نوری» اثر «مونا حاتوم»، هنرمند فلسطینی- بریتانیایی، با بهره گیری از عناصر بصری و نمادین، مفاهیم نظارت، هویت و مقاومت را در بستر تجربه فلسطینی بازنمایی می کند اما تحلیل های مبتنی بر نظریه پانوپتیسم «میشل فوکو» در این اثر محدود است. این پژوهش با هدف تحلیل دقیق عناصر بصری حکم نوری و تبیین نقش آن ها در بازنمایی هویت و مقاومت به سه سؤال پاسخ می دهد: 1) چگونه عناصر بصری و نمادین این چیدمان، مفاهیم هویت و مقاومت را منتقل می کنند؟ 2) چگونه نظریه پانوپتیسم فوکو سازوکارهای نظارت در این اثر را روشن می سازد؟ 3) چگونه تجربه زیسته حاتوم به عنوان یک فلسطینی در تبعید در این اثر بازتاب می شود؟ روش پژوهش تحلیلی- بصری است و داده ها ازطریق تحلیل کیفی عناصر بصری اثر (قفس های مشبک فلزی، نور متحرک، سایه های متغیر) و مطالعه اسناد مرتبط جمع آوری شدند. تجزیه وتحلیل با تلفیق چهارچوب پانوپتیسم فوکو و تفسیر نمادپردازی های بصری انجام شد. نتایج نشان می دهند قفس های مشبک، استعاره ای از حصارهای سرزمین های اشغالی و محدودیت های هویتی و نور متحرک، نمادی از نظارت نظامی فراگیر است. حرکت بیننده میان قفس ها و مواجهه با سایه های پویا، مقاومتی نمادین بازآفرینی می کند که ریشه در تجربه تبعید حاتوم دارد. این چیدمان، هویت فلسطینی را با نقد جهانی ساختارهای قدرت پیوند می دهد و بیننده را به بازاندیشی در شرایط انسانی معاصر ترغیب می کند. این پژوهش بینش نوینی به نقش هنر معاصر در نقد قدرت و بازنمایی مقاومت ارائه می دهد.Identity and Resistance: An Analysis of Mona Hatoum’s “Light Sentence” Installation through the Lens of Foucault’s Panopticism Theory
“Light Sentence” (1992) by Mona Hatoum, a Palestinian-British artist, employs visual and symbolic elements to represent concepts of surveillance, identity, and resistance within the Palestinian experience. However, analyses applying Michel Foucault’s panopticism theory to this work remain limited. This research addresses three questions: 1) How do the installation’s visual/symbolic elements convey identity and resistance? 2) How does Foucault’s panopticism elucidate surveillance mechanisms in this work? 3) How does Hatoum’s lived experience as an exiled Palestinian manifest in this piece? Using visual-analytical methodology, data was collected through qualitative analysis of the work’s visual elements (metal mesh cages, moving light, shifting shadows) and related documents. Analysis integrated Foucault’s panoptic framework with visual symbolism interpretation. Results indicate the mesh cages metaphorize territorial occupation and identity constraints, while the moving light symbolizes pervasive military surveillance. Viewer movement through the cages and interaction with dynamic shadows recreates symbolic resistance rooted in Hatoum’s exile. This installation links Palestinian identity to a global critique of power structures, prompting viewers to reconsider contemporary human conditions. The study offers novel insights into contemporary art’s role in critiquing power and representing resistance.
تبلیغات
