مونا اسالم نژاد گیلوایی

پژوهش حاضر در پی فهم خرده فرهنگ مامائوک در شهر زاهدان به عنوان خرده فرهنگی کج روانه و ویژگی های حاکم بر روابط بین این اعضا با یکدیگر و جامعه گسترده تر و الگوهای رفتاری و فکری پذیرفته شده در آن از نگاه اعضای آن بود. این پژوهش با روش تحقیق کیفی و با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. از طریق نمونه گیری نظری و هدفمند و با انجام 23 مصاحبه نیمه ساختاریافته توسط مصاحبه کنندگان بومی آموزش دیده یا کسانی که تجربه عضویت در خرده فرهنگ مذکور را داشتند، اشباع نظری حاصل شد. مطابق یافته ها، مشارکت کنندگان عضویت خود را در قالب مفاهیمی چون جمع بِراس داری تعریف کردند؛ به عبارتی در گروه مامائوک، اعضا همچون برادرانی پنداشته می شوند که «هر» کاری برای برادر دیگر (عضو دیگر) گروه انجام می دهد. عضویت در گروه مذکور براساس تمایل درونی، شرایط نامساعد اقتصادی، تشویق همالان، عضویت دیگران مهم، دفاع از ناموس و جلوگیری از ظلم بوده است. آنان درعین حال گفتند که وجود تسهیل کننده هایی مانند سابقه مامایی محله، چشم و هم چشمی محله ای و کنترل و محدودسازی روابط محله ای زمینه های آن را محقق می کند. همچنین مشارکت کنندگان در مواجهه با چالش های پیش رو راهکارها و استراتژی هایی همچون مجاب سازی، جنگ شدید، رهاسازی و فرار را به کار می بندند و به این صورت، گامی برای کاهش چالش هایی منتج از عضویت در خرده فرهنگ مزبور برمی دارند. همچنین عضویت در گروه مامائوک با خود پیامدهای مثبت (مانند حمایتگری مالی و حمایت در درگیری ها، پرشدگی اوقات فراغت و گسترش روابط اجتماعی دوستانه) و منفی (نظیر کنشگری منفی، اعتیاد به مواد مخدر، احساس خسران و ازدست دادگی، دشمن زایی، تیرگی روابط و لزوم تجرد و انگ اجتماعی) به همراه دارد. درمجموع یافته های پژوهش در قالب مقوله محوری «قربانیان گریز» مدل نظری این نوع از عضویت را ترسیم می کند. 

به رغم به پایان رسیدن جنگ تحمیلی، پرداختن به تجربه زیسته حاضران در این نبرد و راویان دست اوّل رویدادهای رخ داده در اسارتگاه های دشمن، همچنان یافته های جدید و بدیعی از این واقعه بزرگ به دست می دهد. هدف این تحقیق، استخراج مضامین مرتبط با پایداری در خاطرات آزادگان و سربازان حاضر در جنگ تحمیلی هشت ساله ایران در برابر حمله رژیم بعثی عراقی است. برای انجام دادن این کار با رویکرد جامعه شناسی نیروهای نظامی به بررسی خاطرات منتشر شده سربازان و آزادگان گیلان پرداخته شده است. این آثار شامل 30 کتاب هستند که به شکل سیستماتیک و به روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفته اند. بررسی متون نشان می دهد که برخی از عام ترین مضامین قابل تصور در زمان اسارت که خصلتی جهان شمول دارند، در میان خاطرات نقل شده نیز به چشم می خورند. ویژگی هایی نظیر «مقاومت»، «درون گروه و برون گروه»، «ایثار»، «مجاهدت»، «حساسیت/ باور مذهبی»، «مدارا»، «تعصّب» و نظایر آن در جای جای این خاطرات مشهود است؛ با این حال، در کنار این خصائل عام، تعلّق به خاستگاهی مشترک و برخورداری از ارزش های مشابه، به بروز تفاوت هایی در «خرده فرهنگ اسارت» منجر شده است که جای بررسی و تأمل بیشتر دارد.

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت خدمات ارائه شده توسط کتابخانه های عمومی مناطق سیستانی استان سیستان و بلوچستان و مشخص کردن اختلاف بین خدمات ارئه شده و خدمات مورد انتظار کاربران انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر به شیوه کمّی و به روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری تحقیق را کاربران کتابخانه های عمومی شهرهای زابل، هیرمند، زهک، هامون و نیمروز تشکیل می دهند که 5442 نفر هستند. طبق جدول مورگان، حجم نمونه حداقل 361 نفر تعیین شد. 365 پرسشنامه تهیه و به شیوه نمونه گیری طبقه ای توزیع گردید که از این میان 362 پرسشنامه قابل استفاده بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون تی وابسته استفاده شده است. نتایج: در هر سه بُعد خدمات (کتابخانه به عنوان مکان، تأثیر خدمت و کنترل اطلاعات) میانگین خدمات ادراک شده به شکل معناداری بالاتر از حداقل انتظار و در عین حال پایین تر از حداکثر انتظارکاربران است. بُعد کتابخانه به عنوان مکان، بالاترین امتیاز، تأثیر خدمت دومین جایگاه و کنترل اطلاعات، پایین ترین میانگین را دارند. نتیجه گیری: به رغم پایین بودن فضای فیزیکی، بیشترین مشکل کاربران مربوط به بُعد کنترل اطلاعات است. بیشترین ضعف و شکاف مربوط به محتوای منابع و شیوه دسترسی به آن ها می باشد. از این جهت به نظر می رسد بزرگ ترین چالش کتابخانه های این منطقه، تجهیز و تقویت مدارک و منابع و نیز استفاده از ابزارهای الکترونیک و سازگار با امکانات موجود در جامعه است. همچنین، با توجه به ارتقاء جایگاه کتابخانه ها در مراودات و فعالیت های اجتماعی، لزوم توجه بیشتر به بهبود وضعیت فیزیکی ساحتمان و تجهیزات کتابخانه احساس می شود.