محمود مقدس شرق

در کتب روایی، اخلاقی، تفسیری، کلامی، فلسفی و عرفانی در حوزه معارف الهی، روایت زیر از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع)، در توصیف بهشت و جهنم و رابطه آن دو با دنیا بیان شده است: «حُفَّتِ الْجنّهُ بالمَکارِهِ وحُفَّتِ النّارُ بالشّهَواتِ». در این مقاله، مسئله این است که نسبت محفوف بودن رسیدن به بهشت با مکاره و سختی ها و محفوف بودن جهنم با امیال و شهوات روشن شود. دیگر این که، فهم ظاهر از روایت روشن است و نیازی به ذکر مبانی کلامی و فلسفی ندارد، بلکه اشاره به آن مبانی صرفاً به عنوان مؤید است. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی، ضمن بررسی سندی و دلالی و تبیین محتوایی حدیث مذکور روشن می سازد که حدیث فوق معتبر و متواتر است و از نظر سند تأیید می شود. به علاوه، دلالت آن بر اساس دیدگاه اهل حدیث و دیگر دیدگاه های کلامی، فلسفی، تفسیری و اخلاقی مبتنی بر مبانی عقلایی، بر این سنت قطعی الهی استوار است که رسیدن به درجات بهشت منوط به سر کشیدن جام هاى ناگوار دنیاست، و دخول در آتش جهنم، به ارتکاب خواهش هاى نفسانى مربوط است.