محمدصادق فرهادی نیا

رابطه تاریخی انسان و طبیعت از طریق دانش بومی اکولوژیک قابل معرفی و بررسی است که این دانش در سیاستگذاری حفاظت کاربرد داشته و باید در حفاظت دولتی و رسمی در نظر گرفته شود. این مطالعه با هدف بررسی رابطه مردم محلی منطقه هیرکانی با گونه های پلنگ ایرانی، خرس قهوه ای و گرگ در سه منطقه تحت حفاظت محیط زیست در استان های گیلان و مازندران با رویکرد قوم نگاری انجام شد. طی مصاحبه با بیش از 40 فرد مطلع محلی و برگزاری جلسات گروهی، سوالاتی شامل شناخت عمومی از گونه ها، باورها و داستان ها، استفاده از اجزاء بدن و روش های شکار و دورکردن از دارایی ها پرسش شد. نتایج حاکی از تجربه و دانش بالای مردم محلی نسبت به طبیعت و حیات وحش پیرامون خود است. به دلیل حمله پلنگ و گرگ به دام و عدم جبران خسارت، دید منفی نسبت به این گونه ها به ویژه گرگ وجود دارد. استفاده از اجزاء بدن خرس به ویژه چربی در بین هر سه اجتماع جنگل نشین مورد بررسی شنیده شد و جنگل نشینان تالش داستان ها و اسطوره ای مختلفی را به طور مشخص در مورد گونه گرگ و خرس نقل قول کردند. توجه به پیشینه باوری مثبت و منفی نسبت به این گونه ها در برنامه ریزی های آموزشی می تواند به حفاظت موثر در این مناطق بینجامد.