عذرا بیگم رهنمایی یحیی آبادی

هرگاه سخن از عرفان ایرانی به میان می آید، موسیقی به عنوان بحث ضمیمه ای و یا چیزی از بیرونی به نظر می رسد. درصورتی که در عرفان ایرانی موسیقی جزء مهمی از آن محسوب می شود. این نوع موسیقی، البته معنا و تعریفی برای خود دارد که کربن سعی کرده است در مقاله معنای موسیقی عرفانی ایرانی آن را شرح دهد. او ابتدا از پارادوکس بین این نوع موسیقی با حکم فقها و البته چیزی به منزله تکمیل کننده عرفان ایرانی صحبت می کند و سپس با تأسی از روزبهان بقلی شیرازی، به بیانی عرفانی از سخن امیرالمؤمنین علی (ع) می رسد و بعد با توضیحی که از دیباچه مولانا نقل می کند؛ از پس شرح آن برمی آید. پس از مطرح کردن عهد و میثاق ازلی حضرت حق با آدمی، و فراتاریخی بودن عرفان و تصوف در ایران به بحث سماع و عرفان می پردازد و سرانجام همچون عارف مرحله کمال موسیقی عرفانی ایرانی که همانا سکوت و سماع حضرت حق است می رسد. در این نقطه کربن ترجیح می دهد سکوت کند و نیت خود را از مطرح کردن این مباحث مقابله با بشر دنیای مدرن که گوش شنوا ندارد؛ بیان می کند، وی تمام این مباحث را از نوعی روش پدیدارشناسی که خودش به آن کشف المحجوب می گوید، مطرح می کند و بنابراین موسیقی عرفانی ایرانی را نه تنها جزئی اصلی از عرفان ایرانی می داند؛ بلکه آن را زبانی برای بیان این نوع عرفان مجسم می کند. بنابراین در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و از طریق گردآوری مطالعات کتابخانه ای به این پرسش پاسخ داده می شود که از نگاه کربن موسیقی عرفان ایرانی چیست؟