جامعه شناسی شهری و روستایی

نمایش ۴۸۱ تا ۵۰۰ مورد از کل ۱٬۳۸۲ مورد.

۴۸۱.

مخاطره های بافت فرسوده شهر تهران از دیدگاه کنشگران عادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ایرج قاسمی احمد پوراحمد حسین حاتمی نژاد

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: تهران مخاطره بافت فرسوده مدیریت مخاطره پیامد مدرنیته

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۱۰۶۹ تعداد دانلود : ۵۳۶

این مقاله به دنبال شناسایی انواع مخاطرات و راهکارهای اندیشیده شده برای مقابله و نحوه مدیریت مخاطره توسط ساکنان بافت فرسوده شهر تهران به عنوان کنشگران عادی این محلات است. با انتخاب 622 خانوار در 37 محله از محله های دارای بافت فرسوده شهر تهران به روش پیمایش میدانی و با ابزار پرسشنامه به صورت حضوری اطلاعات جمع آوری شده است. یافته ها نشان داد: مخاطره های انسان ساخت در بافت فرسوده به شکل تبعیض آمیزی در شهر نمود یافته است؛ ساکنان کمتر باسواد، مسن تر و کم درآمد بافت فرسوده، فرصت کمتری برای شناسایی مخاطره داشته و در صورت شناسایی مخاطره، توان مدیریت خطرات بالقوه آن را ندارند. اصلی ترین مخاطره ها از دید ساکنان، مخاطره از تنهایی، بی هویتی و عدم دسترسی به خدمات مدرن است. پاسخگویان سه دسته اصلی از راهکارها را برای کاهش مخاطره مد نظر دارند، اما با سکونت در محله، در واقع، مدیریت فرد در حد سازش تقلیل یافته است. سابقه سکونت، سن، سواد و درآمد مهم ترین عوامل در تعیین راهکار و مدیریت مخاطره از سوی ساکنان بوده است

۴۸۲.

آموزش شهروندی در مدارس شهر تهران؛ آثار و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد غیاثوند

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان مدارس راهنمایی مدل سیپ شهردار مدرسه ارزشیابی کیفیت عوامل برون داد

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۶۹ تعداد دانلود : ۱۰۹۸

آموزش شهروندی به ساکنان شهر یکی از رسالت های نهادهای مختلف اجتماعی در محیط شهری است. هم چنین یکی از طرح هایی که به صورت یک مداخلة شهروندی در سطح مدارس راهنمایی شهر تهران در حال انجام است طرح «شهردار مدرسه» است. هدف این طرح توسعه و ترویج مشارکت اجتماعی و نهادینه کردن مهارت های شهروندی در بین دانش آموزان است. بر این اساس مقالة حاضر به بررسی میزان اثربخشی طرح شهردار مدرسه پرداخته است؛ زیرا دست اندرکاران و مسئولان مدیریت شهری و نیز آموزش و پرورش همواره با این پرسش مواجه بوده اند که تا چه اندازه طرح شهرداری مدرسه به لحاظ اهداف مورد نظر از اثربخشی لازم برخوردار است؟ برای سنجش میزان اثربخشی طرح شهردار مدرسه از مدل CIPP استفاده شده است. البته سعی شده در این مطالعه فقط نتایج ارزش یابی کیفیت برون داد طرح ارائه شود. روش انجام تحقیق ارزش یابی است و جامعة آماری آن را کلیة دانش آموزان شهردار مدرسه، والدینشان و مدیران مدارس در مناطق 22 گانة شهرداری در سال تحصیلی 1391 - 1390 تشکیل می دهد. برای جمع آوری اطلاعات از ابزار «پرسش نامه» و نیز برای سنجش وضعیت اعتبار مفاهیم و متغیرها از دو روش اعتبار صوری و اعتبار نمونه گیری (منطقی) استفاده شده است. هم چنین از آزمون آلفای کرونباخ برای دست یابی به پایایی مفاهیم کمک گرفته ایم. در نهایت در جمع بندی وضعیت پیامدها و آثار طرح بر روی دانش آموزان می توان چنین قضاوت کرد که بیش ترین تأثیر طرح شهردار مدرسه در افزایش احساس مسئولیت پذیری اجتماعی و نیز افزایش علاقه و تعلق نسبت به محیط مدرسه است. در مقابل مواردی از قبیل افزایش مشارکت جمعی در بین دانش آموزان، افزایش آموزش و آگاهی بخشی به سایر دانش آموزان مدرسه و نیز بهبود وضعیت تحصیلی شهرداران مدرسه در سطح نامطلوبی ارزیابی شده اند.

۴۸۳.

گونه شناسی شهروندی در ایران؛ فرصت ها و تهدیدهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد غیاثوند

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۳۹۴ شماره ۶۸

کلیدواژه‌ها: شهر تهران حقوق شهروندی شهروندی تکالیف شهروندی گونه شناسی شهروندی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۲۵ تعداد دانلود : ۴۸۷

۴۸۴.

خرده فرهنگ فقر و آسیب های اجتماعی در محلات شهری (مطالعة موردی محلة هرندی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ستار پروین علی اصغر درویشی فرد

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: آسیب های اجتماعی خرده فرهنگفقر غربتی ها محلة هرندی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۳۰۷

مطالعة حاضر به بررسی خرده فرهنگ فقر و آسیب های اجتماعی در محلة هرندی (دروازه غار سابق) تهران و در بین گروه های موسوم به «غربتی» می پردازد. داده های این تحقیق از طریق روش تحقیق کیفی و با استفاده از تکنیک های مصاحبه و مشاهده گردآوری شده است. حجم نمونه 40 نفر و تعداد این حجم با رسیدن به اشباع نظری پایان یافت. یافته های تحقیق نشان می دهد که غربتی ها «خرده فرهنگ فقر» خاصی دارند که زمینه را برای انواع مسائل و آسیب های اجتماعی فراهم کرده است. علاوه بر این، یافته ها گویای آن است که عناصر خرده فرهنگ غربتی ها مواردی هم چون فقر و ارزشمندی فقر، هیجان خواهی و لذت جویی، بی توجهی به قانون، این جا و اکنون بودن و عدم تمایل به آینده نگری، مشارکت پایین اجتماعی و عدم تعلق روحیة شهروندی را شامل می شود. هم چنین این خرده فرهنگ فقر با شکل گیری انواع آسیب های اجتماعی در بین افراد غربتی نظیر اعتیاد، خشونت، قماربازی و خرید و فروش مواد ارتباط دارد.

۴۸۵.

تبیین تفاوت های میان فرهنگی در گردشگری مبتنی بر درک جامعه محلی مورد مطالعه: ناحیه قره داغ (ارسباران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لیلا وثوقی صادق خوش نمک

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلیدواژه‌ها: گردشگری روش کیفی تفاوت های میان فرهنگی ناحیه قره داغ (ارسباران)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۰۶ تعداد دانلود : ۷۶۷

گردشگری در جهان کنونی فراتر از یک فعالیت اقتصادی است و به عنوان یک پدیده اجتماعی و جهانی، پیچیدگی های خاصی دارد که از جابه جایی انسان ها با فرهنگ های مختلف و ارتباط و تعامل آن ها با هم در زمان صلح به وجود می آید. به همین دلیل، درک تفاوت های فرهنگی برای توسعه موفقیت آمیز گردشگری الزامی است. این تحقیق، با هدف بررسی تفاوت های میان فرهنگی در گردشگری و نحوه برخورد جامعه محلی در مواجهه با آن انجام شده است. تحقیق حاضر، از نظر روش کیفی است. مشارکت کنندگان تحقیق، دوازده نفر از مردم محلی ناحیه قره داغ (ارسباران) بودند که با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل تأثیرگذار بر تماس بین گردشگران و جامعه محلی، نقش فرهنگ در گردشگری، انواع برخوردهای میان فرهنگی، تفاوت های فرهنگی بین گردشگران و جامعه محلی، مشکلات تفاوت های فرهنگی گردشگران با جامعه محلی، تأثیر تفاوت های فرهنگی بر جامعه محلی و نحوه برخورد جامعه محلی در مواجهه با تفاوت های فرهنگی گردشگران با آن ها، هفت موضوع اصلی مرتبط با تفاوت های میان فرهنگی در گردشگری هستند و 26 موضوع فرعی بر این موضوعات اصلی تأثیر گذارند.

۴۸۶.

توسعه گردشگری و تغییر الگوهای فرهنگی در نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستای آسیاب سر، شهرستان بهشهر، استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی کروبی شیما بذرافشان

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلیدواژه‌ها: روستا گردشگری روستایی توسعة گردشگری تغییر الگوهای فرهنگی روستای آسیاب سر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۶ تعداد دانلود : ۹۰۲

یکی از انواع گردشگری که در کشور ما همواره افراد زیادی را به خود جذب می کند، گردشگری روستایی است. گردشگری پدیده ای است که باعث افزایش تعاملات اجتماعی می شود و افزایش تعاملات اجتماعی می تواند نگرش و رفتار افراد را تحت تأثیر قرار دهد و گسترش این امر امکان تغییرات فرهنگی را فراهم می کند. روستای آسیاب سر واقع در استان مازندران در سال های اخیر یکی از مقاصد گردشگران بوده است. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات فرهنگی بومیان روستای مذکور که ناشی از گسترش تعاملات با گردشگران است، پرداخته است. روش مورد استفاده برای گردآوری داده ها در این پژوهش، پیمایش بوده است. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامة ساخت یافته است و داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفته اند. برای بررسی همبستگی آماری میان گردشگری و مؤلفه های تغییر فرهنگی از آزمون میانگین استفاده شده است. یافته های حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که گردشگری در تغییر مؤلفه های سبک پوشاک، مصرف مواد غذایی، گسترش مصرف گرایی، زبان و گویش بومی و سبک ازدواج در روستای مورد مطالعه نقش داشته است.

۴۸۷.

تحلیل فضایی فرایندهای شهرنشینی در منطقه کلان شهری تهران

نویسنده: سید عباس رجایی

منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال هفتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: سفرهای روزانه منطقه کلانشهری تهران شهرنشینی متغیر برگشت تمرکز شهرگریزی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۰۲ تعداد دانلود : ۸۵۶

مناطق شهری با مشخصه هایی چون دگرگونی و پویایی مداوم بنا به مقتضیات و شرایط اجتماعی و اقتصادی دچار تحولاتی می گردند. این تحولات با توجه به تفاوت مکانی تحت فرایندها و سازوکارهای خاص شکل و توسعه یافته است. این پویایی در شهرها و مناطق شهری تا کنون از دیدگاه های متفاوتی مورد بررسی قرارگرفته است؛ از جمله این دیدگاه ها، مدل شهرنشینی متغیر است که در آن ویژگی های زمانی شهرنشینی در سه فاز شهرنشینی، برگشت تمرکز و شهرگریزی مورد بررسی قرار می گیرد. پژوهش حاضر با بهره گیری از دیدگاه های این مدل سعی در بررسی کارکرد مناطق شهری در منطقه کلانشهری تهران دارد. در این پژوهش با بهره گیری از روش روشی توصیفی و تحلیلی سعی شد تا الگوی حاکم بر شهرنشینی منطقه کلان شهری تهران تعیین گردد. بر اساس یافته های پژوهش، برون افکنی جمعیت و فعالیت به پیرامون و حرکت روزانه جمعیت از مرکز به پیرامون، سبب شکل گیری و رشد سکونتگاه ها و مراکز جمعیتی پیرامون منطقه کلانشهری شده است. این فرایند با توجه به رشد شهرهای کوچک، حرکت شهرهای میانی به سمت استقلال عملکردی و تغییر فرایندهای مهاجرتی از مرکز به پیرامون می تواند به عنوان مرحله شهرگریزی پذیرفته شود.

۴۸۸.

عملکرد مؤثر دهیاری ها در توسعه روستایی از دیدگاه دهیاران؛ چالش های پیش رو: مطالعه موردی استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین خوشبخت هوشنگ ایروانی حسین شعبانعلی فمی یاسر محمدی

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: فارس (استان) مدیریت روستایی توسعة روستایی دهیاری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۴۳ تعداد دانلود : ۷۴۶

پژوهش حاضر با هدف واکاوی عملکرد مؤثر دهیاری ها در توسعه روستایی و چالش های پیش رو از دیدگاه دهیاران استان فارس انجام شد و به لحاظ روش، از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی محسوب می شود. جامعه آماری تحقیق را تمامی دهیاران استان فارس (1231= N ) تشکیل دادند که با استفاده از رابطه کوکران تعداد 145 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری با روش خوشه ای چندمرحله ای و در مرحله آخر به صورت تصادفی ساده صورت گرفت. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن بر اساس نظر جمعی از اساتید و کارشناسان تأیید و برای تعیین میزان پایایی بخش های مختلف پرسشنامه نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد (915/0)، که حاکی از مناسب بودن ابزار تحقیق بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج آمار توصیفی نشان داد که از نظر دهیاران، سه گویه ناکافی بودن اعتبارات دهیاری ها، انتظارات و توقعات نابجا و بیش از حد مردم از دهیاران، و نرخ بالای بیکاری در روستا، به ترتیب، مهم ترین چالش های پیش روی دهیاران به شمار می روند. همچنین، نتایج تحلیل عاملی نشان داد که چالش های عملکرد دهیاران در شش عامل دیوان سالاری ، برنامه ریزی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، زیرساختی- تجهیزات، و شناختی دسته بندی می شوند . این شش عامل، در مجموع، در حدود 66/66 درصد از واریانس چالش های پیش روی دهیاری ها در استان فارس را تبیین می کنند.

۴۸۹.

بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر عملکرد سازمانی با تبیین نقش متغیر میانجی ساختار سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان بانک ملی شهرستان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لطیف امامی فرشید نمامیان

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۸ و ۴۹

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات ساختار سازمانی سازمان عملکرد سازمانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۴ تعداد دانلود : ۷۱۷

در دنیای امروز، هیچ عاملی همانند فناوری اطلاعات، قادر به تغییر سازمان ها نخواهد بود. پژوهش حاضر، گامی در جهت بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ابعاد آن (سرعت، سهولت، دقت و قابلیت اطمینان) بر عملکرد سازمانی با تبیین نقش متغیر میانجی ساختار سازمانی در کارکنان بانک ملی شهرستان ایلام است. روش پژوهش، توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری آن، کلیه کارکنان بانک ملی شهرستان ایلام می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسش نامه، استفاده شده که روایی آن، به تأیید خبرگان و متخصصان رسیده و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ (91%) تعیین شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که: فناوری اطلاعات بر عملکرد سازمانی با تبیین نقش میانجی ساختار سازمانی، تأثیر مثبت و معناداری دارد. ضریب معناداری تأثیر فناوری اطلاعات بر عملکرد، 4.69، فناوری اطلاعات بر ساختار سازمانی، 6.82 و ساختار سازمانی بر عملکرد، 5.80 می باشد؛ همچنین ابعاد فناوری اطلاعات (سرعت، سهولت، دقت و قابلیت اطمینان) با تبیین نقش میانجی ساختار سازمانی، تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد دارند؛ در نتیجه می توان با آموزش کارکنان در زمینه فناوری اطلاعات و اصلاح و تعدیل در ساختار مشاغل، با نصب تجهیزات و نرم افزارهای کاربردی به روز، زمینه های بهبود عملکرد، تسهیم دانش برای تسهیل یادگیری سازمانی، تسریع در اجرای فرایندهای اداری و کاهش حجم کاری را فراهم کرد.

۴۹۰.

سنجش وضعیت شاخص های توسعه یافتگی در شهرستان های استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید امان پور علیرضا پرویزیان مهدی علیزاده

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۸ و ۴۹

کلیدواژه‌ها: ایلام سنجش توسعه یافتگی شهرستان های ایلام

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۴۸ تعداد دانلود : ۷۷۰

در برنامه ریزی های توسعه در سطح منطقه ای، شناخت و درک تفاوت های موجود میان مناطق از حیث برخورداری آنها از امکانات و زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. یکی از روش های ارزیابی، مدل های تصمیم گیری چند شاخصه است که برای سنجش، ارزیابی و اولویت گذاری چند گزینه به کار گرفته می شود. هدف اصلی این پژوهش، سنجش شاخص های توسعه انسانی در سطح شهرستان های استان ایلام است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. شاخص های منتخب در دو مرحله: مطالعه سوابق (طرح های تحقیقاتی، آمارنامه ها و کتب) و بهره گیری از آرای خبرگان (بهره گیری از تکنیک دلفی و استخراج نظر نظریه پردازان دانشگاهی و مدیران سازمان های مرتبط)، گردآوری و با استفاده از روش دلفی ادغام شدند. شاخص ها پس از استخراج، با استفاده از چهار مدل تاپسیس، ویکور، وزن دهی ساده، تاکسونومی و AHP - FUZZY، وزن بخشی شدند؛ سپس با استفاده از استراتژی های اولویت بندی، ادغام گردیدند؛ در انتها به وسیله نرم افزارGIS و استفاده از تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهرستان ایلام، نسبت به سایر شهرستان ها از امتیاز بیشتری برخوردار است و شهرستان های دهلران، چرداول و ... در رده های بعدی قرار دارند.

۴۹۱.

ویژگی های اجتماعی- اقتصادی مؤثر بر نگرش جوانان روستایی استان سمنان نسبت به اشتغال در فعالیت های کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهرداد نیک نامی

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اشتغال جوانان روستایی سمنان فعالیت های کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر

تعداد بازدید : ۹۱۶ تعداد دانلود : ۴۸۹

۴۹۲.

شناسایی و تحلیل نقش تعاملات روستایی- شهری در توسعة روستایی (مطالعة موردی: استان کرکوک عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن آزاد هدایت مهدی پورطاهری عبدالرضا رکن الدین افتخاری محمدرضا رضوانی

منبع: پژوهش های روستایی دوره ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: توسعة روستایی نظام سکونتگاهی استان کرکوک شبکة یکپارچة منطقه ای

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۷۸ تعداد دانلود : ۵۴۲

توسعة روستایی به عنوان یکی از زیرشاخه های توسعه همواره از مهم ترین مسائل دولت ها ازجمله در کشور عراق بوده است. هدف پژوهش حاضر تحلیل نظام توسعة روستایی براساس الگوی شبکة یکپارچة منطقه ای در استان کرکوک عراق است. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است و برای جمع آوری داده ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای اسنادی و پیمایش از نوع پرسشنامه استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش را 79096 خانوار روستایی و 894 روستا تشکیل دادند، که از این تعداد با استفاده از روش نمونه گیری کوکران 400 نفر سرپرست خانوار و 27 روستا به عنوان نمونه به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از طریق نرم افزار SPSS نشان می دهند که نظام توسعة روستایی در استان کرکوک مبتنی بر الگوی شبکة غیریکپارچه و مدل های غیرارگانیک است و جریان های فضایی با برتری عناصر شهری صرفاً از روستا به شهر صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهند که حاکمیت چنین فرایندی موجب محرومیت روستاهای استان شده و سطح رضایت ساکنان را به شدت کاهش داده است.

۴۹۳.

بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش محله ای جمعیت ها در دو بافت منتخب شمالی و جنوبی شهر تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: سید رضا معینی تکتم هادی زاده

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال نهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی شهر جمعیت محله امنیت اجتماعی پایگاه اجتماعی توسعه پایدار شهری تعلق اجتماعی محله گرایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۱ تعداد دانلود : ۷۵۶

با توجه به نقش و اهمیت محلات در مطالعات توسعه پایدار شهری، مساله گرایش های جمعیتی به زندگی در محله های شهری تحت تاثیر عوامل اجتماعی، در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که محله های شهری مهم ترین عناصر اجتماعی یک شهر محسوب می شوند نقش مهمی در روند رو به رشد شهرها دارند. محله بیش از آنکه یک عنصر فیزیکی در شهر باشد یک بافت اجتماعی است که از نظر فضایی توسط ساکنان آن درک و مشخص می شود و محل ایجاد ارتباط متقابل و هویت یابی مشترک میان شهروندان است. قدرت هر محله تابع تجانس اجتماعی ساکنان آن است به گونه ای که همسانی و شباهت در نوع زندگی، موجب نزدیک شدن و شناسایی متقابل افراد و احساس تعلق به گروه معین می شود. این سوال اساسی که «چه عوامل اجتماعی بر گرایش محله ای جمعیت ها نقش دارند» مساله اصلی در پژوهش حاضر می باشد. احساس گرایش محله ای براساس شاخص حس تعلق و همبستگی در نظر گرفته شده و به عنوان متغیر وابسته مورد سنجش و در رابطه با سایر متغیرها (متغیرهای مستقل) قرار گرفته است. عوامل اجتماعی که بر این گرایش و حس تعلق موثر فرض شده اند، متغیرهای سبک زندگی، پایگاه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی می باشد. این فرض در نظر گرفته شده است که هریک از متغیرهای فوق در رابطه با حس تعلق و گرایش محله ای هستند و بر انتخاب ساکنان به عنوان محل سکونت دخیل بوده اند. برای انجام پژوهش حاضر و آزمون فرضیات از روش های اسنادی و کتابخانه ای و در مرحله بعد از روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه استفاده شده است. نتایج و یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین ارتباط معنادار و وجود همبستگی بین سبک زندگی و پایگاه اجتماعی افراد با حس تعلق و گرایش به محل زندگی بوده است. با توجه به اینکه پژوهش حاضر به صورت مطالعه تطبیقی میان دو منطقه 1 (شمالی) و منطقه 16 (جنوبی) شهر تهران صورت گرفته است، مقایسه میانگین نتایج دو منطقه وجود تفاوت معنادار میان عوامل اجتماعی مورد بررسی به عنوان شاخص های تاثیر گذار بر گرایش محله ای را نشان می دهد.

۴۹۴.

بررسی جامعه شناختی رابطه بین مبلمان شهری و کیفیت زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی رحمانی فیروزجاه سعدیه سهرابی

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی سلامت جسمانی مبلمان شهری سلامت روحی رابطه ی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۶ تعداد دانلود : ۸۲۲

امروزه مقوله ی مبلمان شهری به شکل وسیعی با مفهوم امکانات زندگی، رفاه و روابط اجتماعی ارتباط پیدا می کند که می تواند بسترساز تقویت کیفیت زندگی شهروندان گردد. بنابراین برای بررسی این رابطه، به تحلیل ثانویه ی داده های موجود در مورد زندگی مطلوب در شهر تهران پرداختیم که توسط جهاد دانشگاهی (مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران – ایسپا) و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمان ایران با حجم نمونه ی 20670 نفر در مناطق مختلف شهر تهران انجام شده است. در این تحقیق 59 درصد پاسخگویان دارای کیفیت زندگی متوسط بودند که آماره ی ضریب همبستگی پیرسون با میزان حدوداً 3/. با سطح معناداری نشان داد که بین میزان دسترسی مبلمان شهری و ابعاد کیفیت زندگی یعنی سلامت جسمانی، سلامت روانی، ارتقای ارتباط اجتماعی و رضایت از محیط کالبدی شهر، رابطه ی مستقیم و معناداری وجود دارد و به طور کل نتیجه ی تحقیق پس از تجزیه و تحلیل یافته ها، حاکی از آن است که مبلمان شهری از بین مجموعه عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی، نقش مهمی را ایفا می نماید.

۴۹۵.

طراحی معماری در راستای توسعة پایدار در شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود رضایی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۸ و ۴۹

کلیدواژه‌ها: طراحی توسعة پایدار شهر ایلام معماری پایدار

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۵ تعداد دانلود : ۵۲۰

در پی اثبات مشکلات ناشی از بهره گیری بی رویه از طبیعت و تخریب های وارد شده به محیط زیست، نظریة توسعة پایدار، به عنوان موضوع روز دهة آخر قرن بیستم، از سوی سازمان ملل، مطرح و به عنوان دستور کار قرن بیست و یکم در سطوح بین المللی، منطقه ای و محلی، تعیین شد که با اهدافی در جهت حفظ منابع طبیعی، احترام به محیط زیست، تأمین توان نسل های آینده در برآوردن نیازهایشان، بهبود و ارتقای سطح زندگی برای همه و حفظ و ادارة بهتر اکوسیستم ها شکل گرفته و در بیشتر علوم کاربردی از جمله معماری، ریشه دوانده است. پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، برداشت های میدانی و داده های آماری به روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است. بررسی میزان ساعات آفتابی، میزان بارش سالیانه و مسیر وزش بادها در شهر ایلام، نشان داد که برای بهره گیری از آفتاب زمستان، بیشترین استفاده از آن در جهت جنوبی بنا صورت پذیرد؛ از طرفی با ایجاد سایه بان و ایوان کوچک و کاشت درختان برگ ریز، می توان تابش آفتاب در فصل تابستان را به بنا کاهش داد. با ایجاد سکو در زیر بنا، شکستگی در فرم و پیش آمدگی در بام، از برخورد باران با جدارة بنا جلوگیری کرد و برای محافظت از بادهای مزاحم، موانعی را در سایت، ایجاد کرد و از قرار دادن بازشوها در مقابل این بادها، حتی المقدور خودداری کرد. ایجاد فضای هشتی مانند در ورودی ساختمان برای جلوگیری از ورود باد مزاحم به داخل بنا، هدایت نسیم خنک (از جانب شمال غربی می وزد) به داخل ساختمان و استفاد، بهینه از آن در فصل تابستان، ایجاد فرم های منحنی دار و شکسته در دیوارهای مقابل باد مزاحم، ایجاد ایوان و سایه بان برای جلوگیری ازتابش خورشید به بنا در فصل تابستان و مانعی برای برخورد کج باران ها با دیواره های بنا و همچنین شکل گیری فرم ساختمان به گونه ای که بتواند در تابستان ایجاد سایه نماید، از جمله پیشنهاداتی است که در راستای طراحی معماری پایدار در شهر ایلام، مطرح گردیده است.

۴۹۶.

تحلیلی بر مؤلفه های ارتقای فرهنگ محیط زیستی؛ مطالعه موردی شهروندان شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا همتی سید محمد شبیری

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هشتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست امکانات احساس کارآمدی فرهنگ محیط زیستی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۴ تعداد دانلود : ۶۸۷

در سال های اخیر، بحران های محیط زیستی یکی از مهم ترین چالش هایی است که در قرن حاضر بشر با آن روبه روست. بسیاری از دانشمندان برای کاهش بحران های محیط زیستی یا پیشگیری از آنها به راه حل های فناورانه روی آورده اند. بااین حال، برخی از آنها، ضرورت و لزوم برقراری ارتباط و تعامل جدید بین طبیعت و انسان، و همچنین نیاز به یک فرهنگ محیط زیستی جدید را مطرح کرده اند. پژوهش حاضر بر آن است تا فرهنگ محیط زیستی و عوامل مؤثر بر آن را در شهر شیراز بررسی کند. این تحقیق با استفاده از روش پیمایش، روش نمونه گیری خوشه ای و بهره گیری از پرسش نامه انجام شده است. در مجموع، 402 پرسش نامه کامل جمع آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که فرهنگ محیط زیستی با متغیرهای امکانات و خدمات ارائه شده، احساس کارآمدی و آموزش محیط زیستی رابطه ای مثبت و معنادار دارد و با متغیرهای دانش محیط زیستی و هنجار اجتماعی دارای رابطه ای غیرمعنادار است. نتایج آزمون رگرسیون چندمتغیره بین متغیرهای مستقل و فرهنگ محیط زیستی نشان می دهد که از بین متغیرهای واردشده در مدل، دو متغیر فرصت ها و امکانات ارائه شده و احساس کارآمدی معنادار هستند.

۴۹۷.

سنجش میزان رضایت از کیفیت زندگی در منطقه ی چهار شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد اجزاءشکوهی محسن کمانداری

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی سنجش برنامه ریزی شهری منطقه ی چهار شهر کرمان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۰۵ تعداد دانلود : ۵۵۴

در چند دهه ی اخیر با توجه رشد شتابان شهری و تجمع هرچه بیشتر منابع و امکانات در شهرها، شناخت، اندازه گیری و بهبود کیفیت زندگی به عنوان یک مسأله ی مهم از اهداف عمده ی افراد، محققان، برنامه ریزان و دولت ها بوده است. مسأله وقتی حل می شود که وضع موجود به وضع مطلوب تبدیل شده باشد. اگر ادراکات شهروندان منطقه ی 4 شهر کرمان را به عنوان وضع موجود در یک فضای جغرافیایی، و سطح انتظارات آنان را از کیفیت زندگی به عنوان یک وضع مطلوب در نظر گرفته شود، تنها میزان شکاف بین مسأله شناخته شده است؛ پس برای رسیدن به وضع مطلوب باید گام های اساسی تری برداشت؛ از این رو این تحقیق درصدد است تا به سنجش میزان رضایت از کیفیت زندگی در منطقه ی 4 شهر کرمان بپردازد. علت انتخاب این منطقه سطح برخورداری آن نسبت به سایر مناطق دیگر بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مقطعی و از نظر هدف در زمره ی تحقیقات کاربردی جای می گیرد. با توجه به موضوع تحقیق و منطقه ی مورد مطالعه روش گردآوری داده ها زمینه یابی(تحقیق پیمایشی) انتخاب شده است و روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد سروکوال انجام گرفته است. جامعه ی آماری تعداد افرادی است که در منظقه ی چهار کرمان ساکن هستند و حجم نمونه ی اقتباس شده از فرمول کوکران 384 پرسشنامه است. نتایج تحقیق که در قالب آزمون های ناپارامتری، ویلکاکسون، کروسکال والیس، یومن ویتنی و همبستگی اسپیرمن انجام گرفت نشان می دهددر تمامی ابعاد پنج گانه کیفیت زندگی(حوزه مسکن، امنیت، روابط اجتماعی و حس تعلق، امکانات و تسهیلات شهری و حمل و نقل) شکاف منفی از کیفیت وجود دارد. بیشترین میانگین شکاف کیفیت در حوزه ی حمل و نقل و کمترین میانگین شکاف مربوط به بعد روابط اجتماعی و حس تعلق مکانی است. نتایج تحقیق در فرضیه ی دوم نشان داد که بین سن مراجعان و نمره ی شکاف کیفیت همبستگی مثبتی وجود داشت یعنی با افزایش سن پاسخگویان میزان رضایت آنان افزایش می یابد. آزمون کروسکال والیس نیز نشان داد که بیشترین میزان رضایت از کیفیت زندگی در بین افراد زیر دیپلم بوده است یعنی افراد با تحصیلات کمتر از رضایت بیشتری برخوردار بوده اند(0.008 وsig= 0.034 ).

۴۹۸.

بررسی تاثیر شهرنشینی بر اعتماد اجتماعی در بین افراد پانزده سال به بالای شهرستان محمودآباد(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: هدایت الله نیکخواه سهیل صادقی

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال نهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: شهرنشینی اعتماد نهادی اعتماد تعمیم یافته اعتماد بین شخصی اعتماداجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۸۹۸ تعداد دانلود : ۵۵۹

مقاله حاضر به بررسی این سوال اساسی می پردازد که آیا میانگین اعتماد اجتماعی و ابعاد آن بین شهرنشینان و روستاییان از لحاظ آماری تفاوت معنادار وجود دارد؟ چارچوب نظری تحقیق مبتنی بر دیدگاه لوئیس ویرث، زیمل، تونیس و گیدنز است. اعتماد یکی از جنبه های مهم روابط انسانی و اجتماعی در میان افراد، گروه ها و نهادهای اجتماعی است و در جریان تعاملات اجتماعی و کنش های متقابل بین افراد و گروه های اجتماعی، نقش مهمی را در ایجاد نظم و همبستگی اجتماعی و نیز حفظ آن بر عهده دارد. در این تحقیق، اعتماد اجتماعی در سه سطح اعتماد بین شخصی،اعتماد تعمیم یافته و اعتماد نهادی مورد سنجش قرار گرفته است. به منظور بررسی تفاوت میانگین اعتماداجتماعی وابعاد آن در شهرستان محمود آباد، 400 نفر از افراد بالای 15 سال که 200مورد ازآن به شهر و 200مورد به روستا اختصاص داده شده است به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است و داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از روش های آماری مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پس از جمع آوری داده ها، جهت آزمون فرضیه ها از آزمون های تفاوت میانگین ها (تحلیل واریانس و آزمون t)با استفاده از نرم افزار SPSS اقدام شده است. یافته های حاصل از تحلیل داده ها حاکی از آن است که میانگین اعتماد بین شخصی، تعمیم یافته و نهادی در بین شهرنشینان و روستاییان تفاوت معناداری وجود ندارد و از بین ابعاد فرعی در اعتماد نهادی تنها اعتماد به نهادهای مذهبی در میان روستاییان بیشتر از شهرنشینان است. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که میانگین اعتماد اجتماعی بین شهرنشینان و روستاییان تقریبا یکسان است.

۴۹۹.

تبیین یک الگوی هویتی ترکیبیِ شهری در جهت پیشرفت و توسعه کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناصر فکوهی

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن شهر قومیت زیست جهان سرمایه های اجتماعی انسان شناسی توسعه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۹

در این مقاله تلاش می شود که ابتدا تبیین نظری بر اساس قرار دادن مقوله شهر در چارچوب فرآیند عمومی جهانی شدن انجام بگیرد و درک جدیدی که نسبت به فرهنگ و اولویت آن در برابر رویکردهای فناورانه- اقتصادی به توسعه وجود دارد بیان شود. سپس، شهر اسلامی - ایرانی در سه دوره متفاوت تاریخ ایران، یعنی ورود مدرنیته (مشروطه)، شکل گیری مدرنیته بر اساس الگوی غربی (دوره پهلوی)، و سرانجام بازتعریف مدرنیته مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین ورود ما به نظام جهانی (دوره پسا انقلابی) بررسی و رویکردهای شکلی و صورت گرا برای تبیین این الگو نقد خواهد شد. و سرانجام تلاش می شود الگوی شهری که شاید بتواند آینده ای بهتر و هماهنگ تر را برای شهروندان ما به وجود بیاورد، بر اساس مشخص کردن گروهی از مهم ترین مؤلفه های کنونی جامعه ایران و راهبردهایی برای مدیریت آن ها بر اساس اصل تفاوت و نه تلاش برای یکسان سازی و از میان بردن تکثر، عرضه شود.

۵۰۰.

ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش سازه ی دلبستگی مکانی در میان شهروندان شهر تبریز (پژوهشی در حوزه ی جامعه شناسی شهری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عباس زاده حسین بنی فاطمه محمدباقر علیزاده اقدم لیلا علوی

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: اعتبار پایایی شهر تبریز هویت مکانی دلبستگی مکانی وابستگی مکانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۳۲ تعداد دانلود : ۷۳۹

دلبستگی مکانی از مفاهیم چندبعدی و بین رشته ای است که توجه جامعه شناسان شهری را به خود جلب کرده است. دلبستگی به مکان، ارتباطی نمادین با مکان است که با دادن معانی عاطفی و حسی مشترک فرهنگی، توسط افراد به مکان خاص یا یک سرزمین شکل می گیرد. شهر یکی از مکانهای مهمی است که می تواند مورد دلبستگی شهروندان قرار گیرد و این دلبستگی نتایج اجتماعی بسیاری در پی دارد. هدف این مقاله، ساخت و اعتباریابی مقیاس دلبستگی به شهر محل سکونت است. روش پژوهش پیمایش است و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش، شهروندان 15 تا 75 ساله شهر تبریز هستند. حجم نمونه 420 نفر و روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است. اعتبار محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر چند تن از استادان جامعه شناسی تأیید گردیده و سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، اعتبار سازه ای این مقیاس چهارعاملی با 38 گویه بررسی شد که از عامل اول (وابستگی کالبدی) 6 گویه، از عامل دوم (وابستگی اجتماعی) 4 گویه، از عامل سوم، (هویت کالبدی) 5 گویه و از عامل چهارم، (هویت اجتماعی) 5 گویه در مقیاس ساخته شده باقی ماندند. در ادامه ی بررسی اعتبار سازه ای، فرضیه ی رابطه میان سابقه ی سکونت و دلبستگی مکانی براساس ادبیات پژوهش ساخته آزمون گردید که معنادار بود. پایایی این پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ و به روش حذف گویه مطالعه شد که آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های چهارگانه و مقیاس دلبستگی مکانی دارای مقادیر قابل قبولی بود. در نهایت، مدل چهارعاملی متغیر پنهان دلبستگی مکانی توسط تحلیل عاملی تأییدی بررسی گردید که از برازندگی مناسبی برخوردار بود؛ بنابراین، مقیاس ساخته شده ی دلبستگی مکانی، ابزاری مناسب برای اندازه گیری این مفهوم در متن شهری ایران تشخیص داده شد.

درخت حوزه‌های تخصصی