ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۹۴۱ تا ۱۰٬۹۶۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
۱۰۹۴۱.

تأثیر نقش نماهای گفتمانی «واو» و «فاء» در تحلیل معنی آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن نقش نمای گفتمان انسجام نشانه نفس قلب روح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۴۰۲
زمینه: تحقیق در نقش نماهای گفتمانی یکی از حوزه های مطالعاتی بکر در زمینه دانش زبان شناسی است. این واحدها عمدتاً ارزشی کاربردشناختی و فرادستوری دارند؛ یعنی در ساحت متنی و بینافردی نقش هایی را به عهده می گیرند. <strong>هدف</strong> از نوشتار حاضر بررسی نقش های به کار رفته در آیاتی از قرآن کریم است که به نحوی به سه حوزه نفس، قلب و روح اختصاص دارد تا از خلال آن روشن شود که نخست، میان موضوع آیات و روابط گفتمانی به کار رفته در آنها چه پیوندی برقرار است و دوم، هریک از این نقش نماها چگونه به بروز نقش و کارکردی آیاتیاری می کنند.<strong> روش:</strong> این مقاله با رویکرد کاربرد شناختی و با اتکا به روش تحلیل گفتمان صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد رابطه مستقیمی میان معنی آیه و برداشت مخاطب از آن بر پایه ادات گفتمانی به کار رفته در آیه وجود دارد. «فاء» در آیات نفس، هم جنبه استنباطی و هم جهت وجدانی دارد. بدین ترتیب که برای استنباط معنی آیه مخاطب را ناگزیر به استدلال و استنباط می کند. «واو» نیز در ساختاردهی و حفظ انسجام معنایی و صوری متن بیشترین تأثیر را دارد. <strong>حاصل</strong> تحقیق نشان می دهد معناشناسی قرآن از گونه معناشناسی پویا است که با استفاده نقش نماها به ایجاد حرکت در رویدادهای داستان و نوسازی اطلاعات مخاطب یاری می رساند.
۱۰۹۴۲.

تحلیل نظریه انسجام قرآن امین احسن اصلاحی با رویکرد انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امین احسن اصلاحی تدبر القرآن انسجام قرآن زوج سوره گروه سوره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۴۱۶
انسجام قرآن، از مباحث مهم در میان مفسران علوم قرآن می باشد و پیوستگی های ممکن میان موضوعات قرآنی در شکل های گوناگون را بیان می کند. امین احسن اصلاحی، قرآن پژوه پاکستانی، نظریه نظام زوجی سوره ها را مطرح و کوچکترین واحد نظم قرآن را «سوره» تعیین کرده است، هر سوره یک مضمون محوری (عمود) دارد که کل سوره حول آن محور می چرخد. هدف از این تحقیق، بررسی و تحلیل نظریه انسجام قرآن امین احسن اصلاحی با رویکرد انتقادی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که امین احسن اصلاحی در سه قسمت (عمود سوره، زوج سوره و گروه سوره) به بیان نظم قرآن مجید پرداخته است. همچنین با وجود تمام محاسن و مزایایى که درباره نظریه اصلاحى به دست آمد، برخى مواضع و نتایج مباحث ایشان محل بحث و تردید است. در واقع آنچه طرح کرده فرضیه اى بیش نیست و بر برخی موارد موجود در قران تطبیق نشده است. به علاوه نظم قرآن در سوره ها، جفت سوره ها و گروه سوره ها، چندان دقیق نیست یا دستکم در مواردى قابل تردید و اشکال است.
۱۰۹۴۳.

مرجعیت علمی قرآن از نگاه استاد مطهری

کلیدواژه‌ها: قرآن مرجعیت قرآن گستره مرجعیت قرآن استاد مطهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۴۷۴
مرجعیت علمی قرآن مفهومی نوپدید است و تعریف مورد وفاقی ندارد؛ ولی مرجعیت علمی قرآن به این معنا که نخستین کتابى که اندیشه مسلمانان را به خود جلب کرد، مسلمانان در پى آموزش آن بودند و در این راستا علوم مختلفی شکل گرفت که به شکل گیری تمدن بزرگ اسلامی منتهی شد، از زمان رحلت پیامبر خاتم6 شروع می شود. در تاریخ حیات علمی مسلمانان، دانشمندانی اعتقاد داشتند جزئیات همه علوم از قرآن قابل استخراج است. در مقابل، دانشمندانی معتقد بودند قرآن کتاب هدایت است و نمی توان علوم را از قرآن استخراج کرد. از آثار استاد مطهری استفاده می شود قرآن در تعیین مبانی، اصول و اهداف علوم مرجعیت دارد، به پرسش هایی که علم تجربی از پاسخگویی به آنها ناتوان است، پاسخی روشن می دهد و رازهایی را در طبیعیات دارد که با پیشرفت علوم قابل فهم می گردد و در علوم انسانی مسائل بسیاری را در قالب کلیات مطرح کرده که به روش اجتهاد قابل استنباط است. به باور ایشان، در قرآن هیچ مطلب اجتماعى، تاریخى، اخلاقى، فقهى، فلسفى و غیره با زبان معمول و در قالب اصطلاحات رایج بیان نشده است؛ ولی مسائل بسیاری از آن علوم کاملًا قابل استنباط است و اصول تربیت و اخلاق و نظامات اجتماعى و خانوادگى را بیان کرده و فقط تفسیر و احیاناً تطبیق اصول بر فروع را بر عهده سنت و یا بر عهده اجتهاد گذاشته است. تحقیق پیش رو، به هدف تنقیح مرجعیت قرآن و گستره آن و با روش اسنادی، به توصیف و تحلیل دیدگاه استاد مطهری درباره مرجعیت علمی قرآن می پردازد.
۱۰۹۴۴.

تحلیل فرهنگ قرآنی «استیناس »در سوره نور براساس آرای مفسران

کلیدواژه‌ها: استیناس استیذان اجازه ورود سوره نور حریم خصوصی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۲۳۱
آیات 27 و 28 سوره نور از حق حریم خصوصی افراد در ورود به منازل شخصی سخن می گوید. قرآن کریم در آیه 27 برای مفهوم طلب اجازه برای ورود به منزل، از واژه «استیناس» استفاده کرده است. همین امر موجب تضارب آراء مفسران در باب مفهوم دقیق آن و ارتباطش با اذن ورود شده است. مسأله اصلی این مقاله واکاوی مفهوم دقیق «استیناس» و حکمت به کاربردن آن به جای واژه استیذان و توجه به ابعاد اخلاق و تربیتی این دستور اسلامی با استناد به منابع تفسیری و با روش تحلیلی است. براساس یافته های این پژوهش، قرآن با استفاده از دو واژه «تستأنسوا» و «تسلموا»، اذن را از حکمی قانونی و رسمی به حکمی اخلاقی تبدیل کرده که معاشرت را آسان و دلخواه کرده، دوستی و یکدلی را بین افراد جامعه رواج می دهد. این نتیجه علاوه بر آرامش و امنیتی است که اذن ورود به تنهایی برای جامعه به ارمغان می آورد.
۱۰۹۴۵.

بررسی تطبیقی عصمت انبیاء قبل از بعثت از دیدگاه آیت الله جوادی آملی و فخر رازی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن انبیاء عصمت قبل از بعثت جوادی آملی فخر رازی تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۲۹۲
عصمت انبیاء یکی از مسائل مهم اعتقادی و کلامی است که ضامن رسالت انبیاء و کتاب های آسمانی محسوب می شود. هدف اصلی از بعثت انبیاء، تبلیغ دستورات خداوند است که خدا برای انسان ها تعیین فرموده است و نمایندگان الهی باید خودشان به دستورات خداوند پایبند باشند تا مردم به آنها اعتماد کنند. اگر چنین نمایندگانی، خود پایبند به دستورات الهی نباشند و برخلاف محتوای رسالتشان عمل کنند، مردم به گفته هایشان اعتماد نمی کنند. یکی از مباحث مهم پیرامون عصمت انبیاء، مصون بودن انبیاء از خطا و لغزش قبل از بعثت است که در بین علمای مذاهب مختلف اسلام، محل اختلاف بوده و نیازمند بررسی و تبیین  است. در این راستا، روش تطبیقی می تواند به روشن شدن مساله کمک کند. در مقاله حاضر، این مسأله از منظر آیت الله جوادی آملی و فخررازی مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر علامه جوادی آملی، پیامبران حتی قبل از بعثت، معصوم از خطا و اشتباه بودند و ادله محکم قرآنی برای ادعای خود مطرح کردند. همچنین معتقد به عصمت انبیاء در زمان رسالتشان هستند، اما نظر فخر رازی این است که انبیاء قبل از بعثت، عصمت ندارند.
۱۰۹۴۶.

کاربرد علم مناسبت در تفسیر سوره های سوگند دار قران کریم

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مناسبت سوگند جواب سوگند تفسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۲۴۷
یکی از مواضعی که در تفسیر قران کریم مورد اختلاف شدیدی واقع شده و دیدگاه های مختلف و گاه متعارضی در آن مطرح شده است ،آیاتی است که در آنها به برخی پدیده های زمینی و آسمانی سوگند یاد شده است ،که لازم است برای رفع ابهام از آنها قاعده و روشی اصولی پیشنهاد شود و بر اساس آن ها به تعیین یا ترجیح برخی احتمالات پرداخته شود.بر این اساس لزوم وجود تناسب بین قسم و جواب آن و یافتن یک محور مشترک بین مجموعه قسم ها (در سوره هایی که دارای چندین قسم متوالی هستند)می تواند بسیار به فهم صحیح این آیات کمک کند.همچنین دقت در هدف کلی سوره و لزوم هماهنگی قسمها و جواب آنها با این هدف کلی می تواند ما را در این راه یاری دهد. این مقاله با روش تحلیلی –انتقادی قاعده پیشنهادی خود را در نه سوره از سوره های سوگند دار قران کریم به مرحله اجرا در آورده است.
۱۰۹۴۷.

بررسی تطبیقی مبانی فلسفی ابن سینا و ملاصدرا در ارتباط با تکامل برزخی بر اساس متون دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ماهیت نفس تکامل برزخی تکامل اخروی حرکت قوه و فعل تجرد مثالی ابن سینا ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۳۸۸
در منابع دینی بنا بر منطق وحی، تکامل و ترقی نفس در عالم برزخ مطلبی قطعی و تردید ناپذیر است. اما کیفیت تکامل برزخی و تعارضات احتمالی آن با برخی مبانی و قواعد فلسفی، از جمله مسبوقیت هرگونه تکامل به استعداد و حرکت و اختصاص استعداد و حرکت به ماده، ایجاب میکند تکامل برزخی تنها از راه شرع میسر باشد و فیلسوف نتواند امکان تکامل برزخی نفوس را بر اساس مبانی عقلی اثبات کند. در ای ن ن وشت ار ابت دا شواهد نقلی تک امل برزخ ی ب ر اساس متون دینی بررسی میشود و سپس این امکان با توجه به مبانی دو فیلسوف بزرگ اسلامی ابن سینا و ملاصدرا مورد بررسی و تحقیق قرار میگیرد و ضمن مقایسه میان این دو فیلسوف بزرگ، به اثبات میرسد که بر اساس مبانی هردوی ایشان در باب حرکت، تکامل برزخی غیرممکن است، اما طبق نظر ملاصدرا در مورد تجرد مثالی نفس و اعتقاد وی به بدن مثالی اخروی، زمینه مناسبتری برای تکامل نفس بعد از مرگ تن فراهم میباشد ولی در حد کفایت نیست.
۱۰۹۴۸.

Investigating the phenomenon of insult with a skepticism approach (case study of revenge, inheritance, corporal punishment and women's testimony)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Quran Hadiths Honor Respect Human Dignity Phenomenon of Insult Skeptology

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۲۸۶
Explaining and interpreting the honor and dignity of man and then finding ways to realize it in human life is one of the most important and fundamental topics in religious sources, especially the Qur'an and hadiths. Since insult is the opposite of honor and respect, the present research is trying to investigate the phenomenon of insult with a skeptology approach using a descriptive-analytical method and based on library and documentary information, while measuring and setting human honor and its accessories as a criterion. Considering that any description and attribution knowingly and intentionally causing the weakening and humiliation of human honor and its accessories is considered a category and an example of insult. In this research, the degree of compatibility and incompatibility of the Islamic rulings of inheritance, retribution, corporal punishment of women and women's testimony have been criticized and investigated with respect to human dignity. The results of the research show that Islamic rulings in the aforementioned four topics are based on reality, expediency and health of the family and society, necessity or in order to inform, change undesirable behaviors and prevent crimes. Also, some of the issues raised are necessary as a prescriptive ruling for a specific stage and with special conditions that have been established by the holy legislator.  
۱۰۹۴۹.

بررسی پدیده بینامتنیت قرآنی در اشعار «علی بن عیسی إربلی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بینامتنیت إربلی بینامتنیت قرآنی شاعر شیعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۴۴۲
قرآن کریم یکی از حوزه های فعال و پردامنه مطالعات ادبی و زبان شناختی است که محققان بسیاری بدان تمایل پیدا کرده اند. یکی از زمینه های مطرح در این خصوص، نگاه «بینامتنیت» به این کتاب آسمانی است. بینامتنیت یکی از پدیده های زبان است که به روابط بین متون پرداخته است و هر متنی را خوانشی از متون دیگر می داند. میراث دینی یکی از مهم ترین مراجع الهام شاعران و نویسندگان از دیرباز بوده است و قرآن کریم در رأس این میراث دینی قرار دارد و شاعران شیعه از این میراث، بیش از سایر شاعران الهام گرفته اند. علی بن عیسی اربلی از شاعران بزرگ و محدثان برجسته شیعه و نیز از بزرگان علمای امامیه و صاحب اثر گرانقدر کشف الغمه است که از این امر مستثنی نبوده است. بنابراین، بررسی و تبیین وام گیری این شاعر برجسته شیعه از قرآن کریم با روش توصیفی تحلیلی از اهداف مقاله حاضر است. از مهم ترین نتایج پژوهش، این حقیقت است که إربلی در اشعار خود به واژگان و مضامین قرآنی و ساختارهای دستوری قرآن اهتمام فراوانی داشته است و بین اشعار او و قرآن کریم روابط بینامتنی مختلفی روی داده است؛ بدین صورت که گاه واژگان و الفاظ قرآنی و گاهی عبارت ها و ترکیب های قرآنی را به کار برده و گاهی به حوادث و شخصیت های قرآنی اشاره داشته و گاهی نیز تنها، مضمون آیه را در نظر داشته است. ایشان در مواردی معدود نیز به ساختار دستوری آیه توجه کرده است تا این حقیقت را به اثبات برساند که شاعران مسلمان و بخصوص شیعه، پیوندی ناگسستنی با قرآن دارند و از آیات قرآنی برای قداست بخشیدن به اشعار خویش و نیز غنای ساختاری و معنایی آن بهره فراوان برده اند.
۱۰۹۵۱.

دلالت های تشبیه زنان به حرث در آیه223 سوره بقره با رویکرد تحلیلی - انتقادی آرای نواندیشان معاصر درباره آن

کلیدواژه‌ها: حرث تشبیه زنان به حرث دلالت مفهومی آیه 223 بقره تولید نسل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۳۸۵
یکی از تعبیرهایی که در قرآن به جنس زن نسبت داده شده، واژه حرث است. آیه 223 سوره بقره یکی از مهم ترین آیات مربوط به مسئله زن است که فهم درست این آیه تأثیر بسزایی در بازنمایی نگاه قرآن به موضوع زن و نتایج سرنوشت ساز آن دارد. در آیه حرث، با تشبیه زنان به حرث از نقش ویژه و انحصاری زنان در تکثیر نسل سخن به میان آمده است؛ اما همین امر باعث تشکیک و انتقاد به نظام حقوقی قرآن نسبت به ماهیت و جایگاه زن شده است. در این آیه، برای «تزیین سخن و رعایت ادب» با آوردن لفظ «حرث» به صورت کنایی به رابطه زناشویی اشاره شده است. هدف از این مقاله که توصیفی - تحلیلی است، تحلیل دلالت های مفهومی آیه حرث و پاسخگویی به تشکیک و انتقادهای وارده با تکیه بر مستنداتی چون خود آیه 223 سوره بقره، تفسیرهای موجود از آیه مذکور و قرائن قرآنی و روایی است تا از این رهگذر به دیدگاه واقعی نظام حقوقی قرآن درباره ماهیت و چیستی زن دست یابیم. با بررسی دقیق و همه جانبه می توان دریافت آنچه در این آیه آمده، نه تنها علیه حق زن نیست، بلکه در جهت حمایت از منزلت زن است. اگر در فرازهای مختلف آیه حرث دقت شود، هیچ دلالتی بر تفاوت ارزش گذاری میان دو جنس ندارد، بلکه از آیاتی است که ارزش زن و چیستی او را بیان می کند. به این معنا که در آیه به نقش ارتباط زن و مرد در فرزندآوری توجه شده است.
۱۰۹۵۲.

تحلیل ضرورت تعریف عناوین فقهی با تکیه بر دیدگاه صاحب کفایه

کلیدواژه‌ها: عناوین فقهی تعریف صاحب کفایه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۳۰۱
پژوهش حاضر در پی بررسی ضرورت «مبحث تعریف عناوین فقهی است» به این معنا که آیا تعریف عناوینی همچون طهارت،عبادت ،صلوه و صوم و... در علم فقه دارای ثمره عملیه ای است؟ و اینکه آیا صِرف ثمره علمیّه در پرداختن به این مباحث کفایت می کند؟از نظر صاحب کفایه ،تعریف حقیقی اشیاء ممکن نبوده و تعریف عناوین فقهی از قبیل تعاریف لفظی و شرح الاسم می باشند که ضرورتی برای پرداختن به این تعاریف و پاسخ به اشکالات وجود نداشته و حتی بدون این تعاریف لفظی ما به موضوعات احکام علم داشته و تمییز این عناوین از یکدیگر منوط به تعریف آنها از سوی علما نیست.نگارنده با رویکرد توصیفی – تحلیلی به این نتایج دست یافته که ثمره اصلی تعریف، شناخت مفاهیم است و چون عناوین فقهی در نزد مخاطبین آشکار است نیازی به تعریف نداشته و اصل اولیه عدم ترتّب ثمره عملیه بر تعریف است. البته درمواردی که بر تعریف ثمره عملیه بار است {مانند تعریف قتل} باید تعریف به بهترین وجه مورد بررسی و اجتهاد قرار گیرد.بنابراین شایسته است که بجای پرداختن به این مباحث به بهانه ثمره علمیّه (که فی الواقع در علم فقه و اصول،ثمره هم نمی باشد) و تضییع وقت و از دست دادن فرصت ها، به موضوعات و مسائل کاربردی متناسب با زمان و مکان جامعه کنونی پرداخته شود.
۱۰۹۵۳.

مهمترین نوآوریهای منطقی خونَجی و نقش ابهری در بسط و گسترش آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عکس خاصتین قضیه ذهنیه قضیه طبیعیه موجهات خونجی ابهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۳۷۷
نقش خونَجی و ابهری در تحول و رشد منطق سینوی، در قرن هفتم هجری، انکارناپذیر است. آنها افزون بر بسط و گسترش برخی از نوآوریهای ابن سینا، و جرح و تعدیل در برخی از افکار فخر رازی، از ابتکارات منطقی خاصی برخوردار بوده اند. از جمله این ابتکارات میتوان این موارد را بر شمرد: تقسیم قضیه حملیه محصوره به چهار نوع حقیقیه مطلقه، خارجیه مطلقه، حقیقی الموضوع و خارجی الموضوع؛ افزودن قضیه ذهنیه بر تقسیم ثنایی حملیه مسوره به حقیقیه و خارجیه؛ تفکیک عکس نقیض مخالف از عکس نقیض موافق؛ کشف قضیه طبیعیه و خارج ساختن آن از مهمله و شخصیه انگاری؛ کشف انعکاس سالبه جزئیه در خاصتین؛ بحث مستوفی در شرایط و حکم انتاج شکل چهارم در مختلطات و افزودن سه ضرب بر ضروب منتج آن در موجهات مرکبه. در این نوشتار هدف اینست که به تبیین و بررسی موارد مذکور بپردازیم.
۱۰۹۵۴.

بررسی منطق أسفار أربعه ملاصدرا و استفاده از آن برای ارائه الگویی فراگیر و نوین در تبیین مراحل اندیشه عقلانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: أسفارأربعه عرفانی أسفارأربعه اندیشه مراحل اندیشه مراحل سلوک حکمت متعالیه ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۵۹۹
أسفار أربعه عرفانی، الگویی مشهور برای تبیین مراحل سلوک توحیدی است. با تأمل در منطق أسفار أربعه عرفانی و بررسی چرایی تقسیم سلوک به این مراحل چهارگانه میتوان دریافت که این الگو از توانایی و ظرفیت بسیار مطلوبی برای تبیین مراحل اندیشه در یک سلوک نظری برخوردار است. در این مقاله برای تبیین تفصیلی این مدعا یعنی ارائه» الگوی أسفار أربعه اندیشه، ابتدا با اشاره به پیشینه أسفار أربعه عرفانی به بررسی منطق موجود در آن پرداخته میشود و پس از روشن شدن چیستی أسفار أربعه عرفانی اثبات میشود که مراحل اندیشه ورزی مطلوب در حل هر مسئله علمی میتواند شامل مراحلی کاملاً مشابه با أسفار أربعه عرفانی باشد. پس از تبیین تفصیلی این مشابهت، أسفار أربعه اندیشه در حکمت صدرایی و همچنین أسفار أربعه اندیشه در مسئله انسان شناسی بطور اجمالی مورد بررسی قرار میگیرد و پس از آن به تبیین برخی از احکام عمومی الگوی أسفار أربعه در حیطه اندیشه ورزی و مزیتهای آموزشی استفاده از این الگوی خاص پرداخته میشود.
۱۰۹۵۵.

Analysis and Critique of Orientalists' Approach to the Structure of Qur’anic Stories

کلیدواژه‌ها: stories Quran structure Orientalists

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۴۲۳
One of the most important documents of orientalists to prove the non-revelatory origin of the Qur'an is the misconception of the difference between the structure of the Qur'anic stories and the Testaments’; the view of these researchers have been analyzed on three axes of "different narrative expression in Makkī and Madanī surahs", "repetition of stories", "ambiguity and incoherence of stories". Important factors such as the dominance of historical and literary approach to the content of Qur'anic stories, neglect of the single divine origin of monotheistic religions, and the perception of revelation as the personal experience of the Prophet (PBUH) have led to mention doubts about the structure of Qur'anic stories. This article criticizes and analyzes the doubts of orientalists in this field with intra-religious citations (Qur’an, commentary, dictionaries, etc.) and extra-religious citations (Testaments, opinions of Orientalists and historical evidence).
۱۰۹۵۶.

بررسی و تحلیل انگاره قطعی بودن دلالت ظواهر قرآن بر مراد خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انگاره ظواهر قرآن دلالت های قرآن مراد خدا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۵۳۳
قرآن که سنگ بنای معارف و شریعت اسلامی است، درباره دلالت ظواهر آن بر مراد خدا سه نظر وجود دارد 1. عدم حجیت بدون مراجعه به معصوم؛ 2. حجیت تنجزّی و تعذری که در محدوده قوانین و تکالیف کارایی دارد؛ 3. دلالت قطعی ظواهر بر مراد در گستره احکام، معارف، علوم تکوینی و تاریخی. بررسی این مسئله بسیار مهم است، زیرا تضعیف قرآن یا حذف آن از بنیان معارف اسلام، اساس دین را دچار مشکل می کند. به-نظر می رسد مسئله مربوط است به نوع برداشت از آیاتی که قرآن را هدایت ، نور، مبین، عاری از اختلاف و... می دانند. همچنین آیات و روایاتی که قرآن را کتاب جاوید و حجت بر همه انسان ها تا قیامت می دانند. چگونه ممکن است ظواهر قرآن دلالت روشن و مبرهنی نداشته باشند و قرآن از روز نزول تا پایان تاریخ حجت روشن خدا بر بندگان باشد؟ آیاتی که بر معجزه بودن همه قرآن دلالت دارند، نیز نشان می دهد آنچه عنوان ظواهر در قرآن دارد، باید مراد الهى باشد وگرنه، نه تنها قرآن معجزه نیست، بلکه حتى بلیغ و فصیح دانستن آن جاى تأمل دارد. نظریه قطعی الدلاله بودن ظواهر قرآنی سؤالاتی را به دنبال دارد که نیازمند پاسخ هستند. این پژوهش که به روش کتابخانه ای- اِسنادی و تحلیل محتوایی، توصیفی و شبه پژوهانه انجام گرفته، انگاره مورد نظر را مسئله خود قرار داده و آن را قابل تأیید نشان داده است.
۱۰۹۵۷.

عوامل اثرگذار در روحیه استکباری فرعون با تأکید بر تفسیر الکاشف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن روحیه استکباری استبداد فرعون الکاشف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۴۶۴
انسان ها همگی بر فطرت توحید زاده می شوند و با توجه به قدرت انتخابی که ذات مقدس الهی از روی حکمت به آنان داده است، با دو راه مواجه می شوند:  إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا€ ؛ یا با انتخاب خردمندانه خویش، در راه ترسیم شده از جانب خداوند متعال که مایه سعادت است، قرار می گیرند و یا با انتخاب نسنجیده خویش، گمراهی را برمی گزینند. پژوهش پیش روی با بهره گیری از قرآن کریم، دیدگاه مفسران و اندیشمندان و با تأکید بر دیدگاه های تفسیری علامه محمدجواد مغنیه در الکاشف، به دنبال تبیین عوامل اثرگذار در روحیه استکباری و استبدادیِ فرعون است. این عوامل در حوزه درونی مانند تبعیت از هوای نفس، احساس بی نیازی، کبر، برتری جویی و...، و حوزه برونی مانند نقش اشراف، سران و خواص جامعه و... مورد بررسی قرار گرفته است. انگیزه تأکید بر دیدگاه های علامه مغنیه، نگاه عصری ایشان در الکاشف به استکبار و صهیونیزم جهانی به عنوان فرعون های زمانه می باشد که در چهره آمریکا و رژیم صهیونیستی تبلور یافته است. در این جستار بر آنیم که بدانیم چه عواملی باعث طغیان فرعون گردیده اند تا جایی که ادعای الوهیت نموده و ظلم و ستم و پایمال نمودن حقوق مردم را شیوه خویش قرار داده است. نتیجه این پژوهش، به دست آوردن قاعده کلی و عوامل زمینه ساز در شکل گیری روحیه و رفتار مستکبران و جنایتکاران تاریخ خواهد بود.
۱۰۹۵۸.

واکاوی معناشناختی عقل نظری و عقل عملی از نظرگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عقل نظری عقل عملی اخلاق حکمت عملی ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۶۹۱
با توجه به نظام وارگی تفکرصدرایی، بحث و بررسی معناشناختی عقل عملی و نظری، ذیل موضوع نفس شناسی مورد توجه ملاصدرا قرار گرفته است. در این مقاله با روی آوردی توصیفی تحلیلی، به تبیین آرای ملاصدرا در حوزه معناشناسی عقل عملی و عقل نظری و بررسی قلمرو معرفتی آنها پرداخته شده است. ملاصدرا عقل را از قوای نفس ناطقه دانسته و در بیان کارکرد آن، به دو قوّه عالمه و عامله اشاره کرده است. او معتقد است این دو قوّه هر چند دارای کارکردهای متفاوتی هستند اما بنحوی با یکدیگر تلازم دارند؛ عقل نظری با توجه به نقش ادراکی یی که در فهم کلیات دارد، در تأمین مفاهیم پایه یی اخلاق و علم اخلاق نقش آفرینی میکند و عقل عملی بواسطه این مفاهیم پایه، به ادراک امور عملی جزئی میپردازد. ملاصدرا با مدرِک دانستن عقل نظری در مفاهیم کلی، آن را منشأ شکلگیری دو حکمت نظری و عملی میداند. در مورد عقل عملی نیز، نه بسان برخی از حکما عقل عملی را قوّه یی صرفاً عامله دانسته و نه مانند برخی دیگر، برای عقل عملی شأنیتی همطراز با عقل نظری قائل است بلکه برای عقل عملی به نوعی ادراک جزیی توام با استنباط معتقد است.
۱۰۹۵۹.

معنا شناسی «تأویل» در قرآن با تأکید بر روابط مفهومی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تأویل روابط مفهومی معناشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۳۹۰
تحلیل معنایی واژگان و شناخت روابط مفهومی بین آنها، یکی از راه های دست یابی به دقایق معناست، این امر در رابطه با قرآن کریم که از سطوح معنایی متعددی برخوردار است و چینش واژگان آن در نهایت انسجام بوده ضرورتی ویژه می یابد. در این پژوهش، معنای واژه تأویل برحسب روابط معنایی میان آیات قرآن، با روش تحلیلی و توصیفی بررسی گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در پرتو شناخت روابط مفهومی این واژه و بسامد بالای همنشینی « تأویل» و «علم» نظامی تصویری، نمایان می شود که موجی از تفکر را می آفریند. محورهای چندگانه ای که واژه « تأویل » در آن استعمال شده تصویرگر نظامی که ناظر به تحقق حقائق عینی است. این واژه علاوه بر داشتن رابطه همنشینی با إتیان و علم، نوعی هم معنایی نیز با واژگان مذکور دارد. تقابل معنایی این واژه نیز حاکی از وجود نوعی بار عاطفی در آن است که ضرورت علم لدنّی جهت درک حقیقت تأویل را به نوعی تأکید می کند.
۱۰۹۶۰.

اسرائیلیات در تفسیر منهج الصادقین با تأکید بر داستان نوح(ع) در سوره هود(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن حدیث منهج الصادقین نوح اسرائیلیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۵۳۳
موضوع پیدایش اسرائیلیات در میان مسلمانان و راه یابی آن به حوزه های حدیث، تاریخ و تفسیر، بسی درخور اهمیت است. با آغاز عصر تدوین تفسیر، اسرائیلیات بسیاری که وارد حوزه ی فرهنگ اسلامی شده بود، به تفاسیر راه یافت که تفاسیر شیعه نیز از این امر مستثنا نبودند. شیوه ی تعامل مفسران شیعی با روایات اسرائیلی از جهت ذکرسند، نقد و ردّ آنها متفاوت بوده است. آسیب های اساسی این رویکرد تفسیری، به دو ام ر باز می گردد: یکی، پرهیز از بررسی سندی روایات و دیگری، پرهیز از تحلیل دلالی و عرضه آن ها بر دلایل قطعی نقلی و عقلی؛ چنان که میراث فرهنگ روایی اهل بیت (ع)، گنجینه ای علیه اسرائیلیات و خرافه است. یکی از تفاسیر شیعه، تفسیر«منهج الصادقین فی إلزام المخالفین» نگاشته ملافتح الله کاشانی است که در آن روایات اسرائیلی به چشم می خورد. مفسر، گاهی این روایات را به منظور نقد آورده است؛ ولی در برخی موارد، مخصوصا در داستان های انبیاء مانند داستان حضرت نوح(ع)، روایات اسرائیلی را بدون هیچ نقدی آورده است. این روایات افزون برکاستی های سندی، از نظر محتوایی هم سستی هایی داشته و با نص صریح قرآن، احادیث معصومان(ع)، عقل و علم در تعارض اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان