درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: بررسی وضعیت ساختمان و تجهیزات، روش های گسترش مجموعه، ساماندهی کتاب، و انواع کتابخانه ها در عصر سامانی است. روش/رویکرد پژوهش: روش پژوهش تاریخی است و داده های آن با استفاده از مرور متون و منابع کتابخانه ای گردآوری و تحلیل شده است. یافته ها: کتابخانه ها از مهم ترین نهادهای فرهنگی در عصر سامانی به شمار می آیند و به انواع کتابخانه های سلطنتی، عمومی، مدارس، و مساجد تقسیم می شدند. مجموعه آنها بیشتر از طریق وقف، استنساخ، ترجمه، تألیف، و اهدا تأمین می شدند. در این نهادها که مکانی پژوهشی و آموزشی، از طریق تجمع علما و دانشمندان، به شمار می آمده است می توان کارکردهای اصلی حرفه کتابداری را مشاهده کرد. نتیجه گیری: با توجه به شکوفایی و عظمت کتابخانه های مختلف، گسترش مداوم مجموعه ها، استفاده فراوان از منابع آنها، داشتن مراجعان دانشمند و عالم، و اداره نظامند این کتابخانه ها توسط هیئتی متشکل از مدیر، خازن، و کتابدار، اغراق نیست که شرق شناسان با وجود همزمانی این دوران با قرون وسطی در مغرب زمین، آن را ""رنسانس فرهنگی"" ایران نامیده اند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی ظاهری، ضریب تاثیرگذاری و وضعیت بازدید وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. برای نیل به این هدف، 41 وب سایت مورد نظر با استفاده از سیاهه ی وارسی متشکل از 59 عامل، از دیدگاه ظاهری بررسی شدند. هم چنین تعداد صفحات نمایه شده ی هر وب سایت، تعداد کل پیوندها، پیوندهای دریافتی، خود پیوندها، ضریب تاثیرگذاری کل و ضریب تاثیرگذاری دریافتی این وب سایت ها به منظور ارزیابی رؤیت پذیری و میزان تاثیرگذاری آنها مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این در پژوهش حاضر میزان بازدید از وب سایت های مورد بررسی و عواملی مانند رتبه ی ترافیک در ایران و جهان، درصد کاربران وب که سایت های مورد نظر را مرور کرده اند، متوسط صفحات مرور شده توسط کاربران و میزان مرور از داخل و خارج از کشور، بر اساس آمار مستخرج از سایت آلکسا بررسی شدند. یافته های پژوهش، نشان می دهد که وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی شیراز و ایران از نظر طراحی در بهترین وضعیت قرار دارند. بیش ترین تعداد پیوندها و پیوندهای دریافتی مربوط به وب سایت دانشگاه علوم پزشکی تهران و بیش ترین تعداد خودپیوندها مربوط به وب سایت دانشگاه علوم پزشکی مشهد است. بالاترین ضریب تاثیرگذاری کل به وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی شاهرود و ایران و بیش ترین ضریب تاثیرگذاری دریافتی به وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی اصفهان و گیلان تعلق دارد. هم چنین وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی تهران، شیراز و مشهد به ترتیب دارای بالاترین رتبه ی ترافیک در ایران و جهان بوده اند.

امروزه کتابخانه های علمی به طور فزاینده به نقش و اهمیت جنبه های مدیریتی در خدمات دهی بهتر به مراجعان و بهبود سطح عملکرد کیفی خود پی برده اند. در این میان، کتابخانه های دانشگاهی به دلیل داشتن نقش محوری در توسعة علم و دانش، تلاش دارند تا مهارتهای خود را در ارائه خدمت بهتر به مراجعان بهبود بخشند. تحلیل پوششی داده ها، یک نوع تکنیک از نوع برنامه ریزی خطی ناپارامتریک است که برای اندازه گیری میزان کارایی نسبی واحدهای سازمانی به کار میرود. در این مقاله، کارآیی نسبی کتابخانه های دانشگاه یزد بر اساس بررسی روابط بین داده ها و ستاده های کتابخانه ها بررسی و ارزیابی شده است. بدین منظور، در مرحله اول برای محاسبه کارآیی از مدلهای CCR ورودی محور، CCR خروجی محور و تحلیل پوششی داده های جمعی استفاده گردید و سپس در مرحله بعد با استفاده از تکنیک بُردا، نتایج حاصل از مدلهای قبلی ترکیب شده و رتبه بندی نهایی کتابخانه ها از لحاظ سطح عملکرد به دست آمد. در نهایت، بر اساس نتایج به دست آمده، راههای افزایش سطح عملکرد هر کتابخانه مشخص و پیشنهادهای لازم ارائه گردیده است

هدف: هدف از این مقاله آشنایی با ویژگی های حقوقی مربوط به اداره و امور مالی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و شناخت تعارضات و نقاط ضعف آن و همچنین ارائه تحلیل حقوقی در راستای حل تعارضات و شفاف کردن نظام حقوقی خاص آن در راستای تحقق مفهوم «اداره خوب» می باشد. روش: در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از رویکرد توصیفی و با مراجعه مستقیم به اسناد و مراجع (روش سندی) به توصیف و بیان داده ها و اسناد معطوف به موضوع پرداخته شود و سپس با مقایسه و تحلیل داده ها و اسناد، نتیجه مطلوب ارائه گردد. یافته ها: نظام حقوق اداری و مالی حاکم بر نهاد کتابخانه های عمومی کشور را می توان با استفاده از دو ابزار قوانین و مقررات خاص آن نهاد و ساختار حقوقی مؤسسات عمومی غیردولتی که بر این نهاد حاکم می باشد موشکافی کرد. تحلیل های این پژوهش نشان می دهد درحالی که وجود شخصیت اداری و مالی و استقلال در این زمینه ها ثمرات بسیار خوبی از جمله عدم تمرکز فنی و تخصصی شدن امور کتابخانه را در پی دارد؛ اما تزلزل اداره و عدم شفافیت و همچنین عدم وجود سازوکار و نظارت مناسب مالی بر این نهاد نقطه ضعف های مهمی محسوب می شوند. بررسی ها حاکی از آن است که راه حل این تعارضات اداری و مالی نه لزوماً تلفیق و نه انحلال ساختار آن است؛ بلکه بهترین راه حل اصلاح قانون مصوب سال 1382 جهت ایجاد مدیریت واحد و فراگیر در امور مربوط به کتابخانه ها و اصلاح ترکیب هیأت امنا می باشد. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش می تواند به مسئولان و مدیران ستادی در شناسایی نقاط قوت و ضعف نظام اداری و مالی حاکم بر نهاد کتابخانه های عمومی کشور یاری رسانده و با ارائه پیشنهاهایی در تصمیم گیری و سیاست گذاری متناسب کمک کند. همچنین با استفاده از اصول حقوقی تبیین شده در این پژوهش همچون شخصیت حقوقی، استقلال مالی، نظام بودجه ای و نظارت مالی و با روش توصیف و تحلیل مواد قانونی و اصول حقوق عمومی می توان بر مدون سازی علمی نظام حقوق اداری و مالی نهاد کتابخانه های عمومی همت گمارد.

تلفن همراه به عنوان انقلاب ارتباطی و مخابراتی سالهای اخیر، تأثیرهای بسیار زیادی برحیات فردی و جمعی جوامعی داشته است. این ابزار توانمند ارتباطی، تأثیری انکارناپذیر بر همه شئون زندگی، اعم از اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و ... گذاشته است، به طوری که نادیده گرفتن آن در طراحی، پیاده سازی و اجرای هیچ سیستمی خردمندانه نیست. بنابراین، در این مقاله سعی شده است با معرفی ظرفیتهای این ابزار ارتباطی در راستای بهره گیری در خدمات کتابخانه، زمینه برای استفاده گسترده از این قابلیتها در کتابخانه ها، به جامعه کتابداری کشورمان شناسانده شود

به منظور ارزیابی میزان رضایت استفادهکنندگان ازمنابع موجود و خدمات ارائه شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در یک مطالعه توصیفی – پیمایشی 400 پرسشنامه توسط پژوهشگر، بین استادان و دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مراجعهکننده به کتابخانه مرکزی توزیع گردید. این مطالعه در شهریور و مهرماه 1383 انجام پذیرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. یافته­­های پژوهش نشان داد منابع موجود در کتابخانه مرکزی جوابگوی نیازهای اطلاعاتی مراجعان نیست و به روز نبودن این منابع بیش از تعداد آنها موجب نارضایتی افراد مورد پژوهش می­باشد. ضمناً از منابع موجود نیز به دلیل ناتوانی برخی ازاعضای هیئت علمی و دانشجویان در انجام جستجوهای رایانه ای و یا دسترسی به منابع الکترونیک و احتمالاً دریافت نکردن کمک کافی، استفاده بهینه نمی­شود. لذا به منظور ارتقای بهره­وری در کتابخانه مرکزی و جلب رضایت مراجعه کنندگان، توصیه می­شود ضمن اصلاًح فرایندهای کاری، دوره­های کوتاه مدت آموزشی برای اعضای هیئت علمی و دانشجویان و در زمینه آشنایی با منابع و امکانات موجود در کتابخانه و چگونگی جستجوهای رایانه ای برگزار گردد. همچنین، آموزش کتابداران و دستیاران آنها در کمک رسانی مؤثرتر به استادان و دانشجویان در زمینه جستجوهای رایانه ای توصیه میگردد.

هدف اصلی این نوشتار شناسایی و اولویت بندی شاخص های موفقیت در بازاریابی کتاب های دانشگاهی است. با انجام مطالعه های مختلف و بررسی پیشینة موضوع، تصمیم های راهبردی و آمیختة بازاریابی به عنوان عوامل محیط داخلی و تکنولوژی و زمان نیز به عنوان عوامل محیط بیرونی تأثیرگذار کسب وکار در نظر گرفته شد. جامعة آماری، ناشران تهرانی و تعداد نمونة آماری 220 نفر می باشد. انتخاب ناشران به روش تصادفی ساده صورت گرفته و برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه استفاده شده است. روایی پرسش نامه به طور صوری و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از ضریب همبستگی اسپیرمن و فریدمن استفاده شده است. نتایج رتبه بندی عناصر به ترتیب: موقعیت یابی 048/6، محصول 876/5، زمان 621/5، مکان 308/5، فناوری 161/5، ترفیع 899/4، قیمت 694/4، هدف گذاری، 154/4 و بخش بندی 237/3 می باشد.

اشتراک منابع به عنوان یکی از راههای ضروری غلبه بر محدودیتهای کتابخانه ها در پاسخگویی به نیاز مراجعان، در قالب برنامه ها و اقدامهایگوناگون و براساس محورهای مختلفی قابل انجام است، اما آنچه پیش از طراحی و اجرای هر گونه برنامه ای باید از آن اطمینان حاصل کرد، میزان موفقیت این برنامه ها و آگاهی از عواملی است که بر میزان موفقیت آنها تأثیرگذار هستند. در این مقاله ابتدا عوامل موفقیت اشتراک منابع و همکاری بین کتابخانـه ها که در نوشته ها به آنها اشاره شده است ارائه گردیده اند و سپس برای شناخت و تحلیل بهتر، این عوامل با دید سیستمی و استراتژیک دسته بندی و تحلیل شده اند.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان کاربست مؤلفههای منشور اخلاق حرفه ای نهاد کتابخانه های عمومی کشور در بین کتابداران کتابخانه های عمومی استان یزد میپردازد. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه پژوهش، تمام کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان یزد در سال 1389- 1390 را شامل میشود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوکران بهره گرفته شد و تعداد 111 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محققساخته است و روایی پرسشنامه توسط استادان متخصص مورد تأیید قرار گرفت و ضریب پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 86/0 محاسبه گردید. یافتهها: نتایج نشان داد که در میان مؤلفه های نُه گانه پژوهش حاضر، بیشترین میانگین ها مربوط به گویه های «با رفتار خود به مراجعان احترام می گذارم» با میانگین 56/4، «از کار در کتابخانه احساس ارزشمندی دارم» با میانگین 63/4، و «در حفظ وسایل کتابخانه کوشا هستم» با میانگین 65/4 بوده است. اصالت/ارزش: موضوع اخلاق و سنجش عملکرد آن به تازگی در متون کتابداری و اطلاعرسانی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. پیش از این بهطور نظری مؤلفه های اصول اخلاق حرفهای و اخلاق سازمانی از سوی پژوهشگران داخلی و خارجی مورد توجه واقع گردیده است اما در این مقاله سعی شده است تا مؤلفه های مصوب نهاد کتابخانه های عمومی کشور به منزله ابزارهای نوین اخلاقی مورد توجه واقع گیرد تا جنبه های اخلاق سازمانی را توسعه دهد.

امروزه، گسترش فنّاوری های رقومی، دسترسی گسترده تری را به منابع تصویری موجب شده است. با این حال، گسترش پرشتاب فنّاوری های تصویری، رشد شگفت آور حجم تصاویر رقومی و رشد روزافزون علائق کاربران برای اطلاعات دیداری، با پیشرفت های قابل قیاس در حوزه بازیابی تصاویر، نظام های نمایه سازی و تعامل با کاربران، پشتیبانی نشده است. در این مطالعه، ابتدا ارزش ذاتی تصاویر و تفاوت های عمده واژه و توصیف واژگانی با تصویر و توصیف تصویری مورد بحث قرار گرفته است، سپس ناکارآمدی فنون بازیابی مبتنی بر واژگانی تصاویر به علت وابستگی عمیق آنها به ویژگی های نحوی (نحوه ترکیب عناصر دیداری) و نیز کاربردهای اصطلاحنامه های مبتنی بر واژگان در بازیابی تصاویر و خلأ عمده آنها در محیط های اطلاعاتی جدید با عنوان ""شکاف معنایی"" بررسی شده است. درادامه، محتوای نحوی و محتوای معنایی تصاویر تبیین شده و توجه به خصوصیات ذاتی تصاویر و محتوای آنها در به کارگیری اصطلاحنامه های مبتنی بر خصوصیات ذاتی تصاویر مورد تأکید قرار گرفته است. درنهایت، کاربست رویکرد اصطلاحنامه ریختاری، یعنی آزمودن چارچوبی اصطلاحنامه ای برای شناسایی روابط بین اشیای درون تصاویر جهت ارتقاء فرایند بازیابی تصاویر به منظور رفع شکاف معنایی در فرایند بازیابی معنایی تصاویر، پیشنهاد شده و به تفصیل ارائه شده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیازهای آموزشی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. در تحلیل دادههای حاصل از پرسشنامهها، از آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که 43/71 درصد از کتابداران در دوره های آموزشی ضمن خدمت شرکت کرده اند. کتابداران تحولات فن آوری اطلاعات را مهم ترین دلیل احساس نیاز به ارتقاء و افزایش دانش و کسب مهارت های جدید میدانند. آنها مشکل عمده در برگزاری این دوره ها را «کمبود بودجه» دانسته و لزوم آموزش را در بخش های اینترنت، خدمات مرجع، سازماندهی مواد، خدمات بزرگسالان، خدمات کودکان، و کتاب-های کمک درسی ضروری تلقی کردند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر با توجه به ضرورت توجه به نیازهای آموزش مستمر کتابداران انجام گرفته و یافته های این پژوهش که حاوی یافتههایی درباره زمینههای متنوع نیازهای آموزشی کتابداران است، می تواند در ایجاد بهبود مهارتی آنها مؤثر باشد.