درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی واژه­های غیرمفهومی در زبان فارسی و تهیه سیاهه­ای از این واژه­ها برای نمایه­سازی خودکار متنهای فارسی در رشته­های روانشناسی، علوم­تربیتی و کتابداری و اطلاع­رسانی انجام شده است. این پژوهش با روش تحلیل محتوا صورت گرفته­است. جامعه آماری این پژوهش را مقاله های مندرج در آخرین شماره منتشر­شده در مجله های علمی و پژوهشی ِ رشته­های علـوم­تربیتی، روانشناسی و کتابداری و اطلاع­رسانی در سال 1385 تشکیل میدهد. نمونه شامل 63 مقاله است. گردآوری داده­ها با استفاده از تفکیک واژگان به صورت ماشینی و دستی صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد: 1- افعال ( معین و همراه­شونده)، قیدها، ضمایر، حروف، اصوات، اعداد و علائم سجاوندی به­عنوان واژه نمایه­ها ظاهر نمی­شوند، بنابراین، آنها را می­توان واژه­های غیرمفهومی یا به اصطلاح واژه­های بازدارنده تلقی کرد. 2- بدون احتساب علائم سجاوندی، در رشتة علوم تربیتی 96/39%، در رشته روانشناسی 57/38% و در رشـــته کتابداری 12/38% از حجم متون را واژه­های غیرمفهومی تشکیل می­دهد. 3- واژه­های بازدارندة پربسامد در هرسه حوزه تقریبا مشابه است. 4- از تعداد 248552 واژه (بدون احتساب علائم سجاوندی) که پیکرة زبانی مورد مطالعه را تشکیل می­داد، 97280 واژه که 94/38% کل واژه ها را شامل می­شود، جزء واژه­های بازدارنده هستند.5- نتیجة مقایسه فهرست فارسی حاصل از پژوهش با فهرست واژه­های بازدارنده انگلیسی نشان داد بین این دو فهرست به میزان 5/28% همپوشانی وجود دارد. 6. همچنین 38/20% از واژه­ها فاقد توزیع بسامدی یکسان در سه رشتة مورد مطالعه می­باشند

بازاریابی، یعنی جستجو برای یافتن مناسب ترین بازار و بخش هایی که سازمان میتواند در آن جا خدماتی مفیدتر و مؤثرتر ارائه داده و نیاز کاربران و مراجعان خود را به بهترین شکل ممکن برطرف سازد. کتابخانه، سازمانی بازارمدار است که کلیه فعالیت های آن با توجه به نیازهای کاربر جهت میگیرد و علاوه بر مرتفع ساختن نیازهای موجود، درصدد ایجاد نیازها و تقاضاهای جدید نیز هست. بازاریابی، کتابخانه ها را هم در جهت شناخت نیازهای کاربران و هم در جهت برآورده ساختن این نیازها توان مند میکند. پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان استفاده از اصول بازاریابی در کتابخانه های عمومی شهر تهران اجرا شده است. روش پژوهش «پیمایشی توصیفی» و بر اساس مدل بازاریابی «4P» است. جامعه پژوهش کتابخانه های عمومی شهر تهران بوده اند که 30 کتابخانه زیر نظر هیات امنای کتابخانه های عمومی و 60 کتابخانه زیر نظر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به صورت تصادفی انتخاب شده و به پرسشنامه پاسخ داده اند. داده ها در تابستان 1387 گردآوری شده و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان داد که کتابخانه های عمومی تهران از نظر کاربرد آمیخته های بازاریابی در وضعیت مناسبی نیستند و لازم است در این زمینه برنامه ریزی جامع تری داشته باشند.

پژوهش حاضر با هدف تبیین کیفیت نمایه سازی و رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده­ای هسته دوبلین و مارک 21 مبتنی بر زبان نشانه گذاری گسترش پذیر (XML) توسط موتورهای کاوش عمومی، و مقایسه آنها با یکدیگر به روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش را صد شیء محتوایی مبتنی بر XML در قالب دو گروه تشکیل میداد؛ گروه اول حاوی پیشینه­های فراداده­ای هسته دوبلین، و گروه دوم حاوی پیشینه­های فراداده­ای مارک 21 که بر روی دو حوزه فرعی http://www.dcmixml.islamicdoc.com و http://www.marcxml.islamicdoc.com انتشار یافته بود. حوزه­های فرعی مورد مطالعه به دو موتور کاوش گوگل و یاهو معرفی شدند. کیفیت نمایه سازی پیشینه­های فراداده­ای درج شده در اشیای محتوایی و تفاوت نمایه سازی و رتبه بندی آنها بررسی گردید. تمامی عناصر پیشینه­های فراداده­ای مورد مطالعه توسط موتورهای کاوش گوگل و یاهو نمایه سازی شدند. بر اساس نتایج آزمون غیر پارامتری یومان ـ ویتنی، تفاوتی میان کیفیت نمایه سازی پیشینه­های فراداده­ای هسته دوبلین و مارک 21 مبتنی بر XML توسط موتورهای کاوش گوگل و یاهو مشاهده نگردید. میزان معناداری تفاوت رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده­ای هسته دوبلین و مارک 21 در دو موتور کاوش گوگل و یاهو نیز با استفاده از آزمون «یومان ـ ویتنی» محاسبه گردید. بین رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی دو طرح فراداده ای در موتور کاوش گوگل تفاوت معناداری مشاهده نشد، اما وضعیت رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی دو طرح فراداده­ای در موتور کاوش یاهو، تفاوت معناداری داشت. یافته­های پژوهش نشان داد هیچ یک از دو طرح فراداده­ای هستة دوبلین و مارک 21 مبتنی بر XML، از لحاظ دسترس پذیری توسط موتورهای کاوش عمومی، نسبت به یکدیگر برتری ندارند

پژوهش حاضر وضعیت مجموعه سازی کتابخانه های دبیرستان های دولتی شهر تهران را در سال تحصیلی 88-1387 مورد بررسی قرار می دهد. 99 دبیرستان از میان 296 دبیرستان دخترانه دولتی موجود به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و به روش پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار این پژوهش یک پرسشنامه با 23 سئوال بسته و 2 سئوال باز می باشد. یافته ها نشان داد که 40 کتابخانه (5/45 درصد) توسط کتابدار اداره می شود. «عدم توجه و اهمیت به شغل کتابداری» مهم ترین دلیل عدم استخدام کتابدار در کتابخانه های آموزشگاهی ذکر شده است. رشد سالانه ی منابع به طور متوسط کم تر از یک درصد است. آزمون آماری کای اسکوئر نشان داد که حضور یک کتابدار متخصص در کتابخانه با ایجاد مجموعه ای که رضایت مراجعه کنندگان را تامین کند، ارتباط دارد ( 038/0= p و 54/6= X2 ). بیش ترین سهم مجموعه را کتب مذهبی، و کمترین سهم را کتب سرگرمی و تفریحی دارند، ضمن اینکه داشتن تحصیلات کتابداری نقشی در اولویت موضوعی مجموعه ندارد. «توصیه ی مراجعان» نخستین اولویت به عنوان ابزار انتخاب کتاب و «کمبود بودجه» مهم ترین مشکل در مجموعه سازی عنوان شده است.