درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه نقش پژوهش در پیشبرد اهداف نظام آموزشی کشور و متعاقباً دستیابی به توسعه امری انکار ناپذیر است، اما در عمل، شاهد عدم مشارکت فعال معلمان و دبیران به عنوان یکی از ارکان اصلی آموزش و پرورش، به این گونه فعالیت ها هستیم. بنابراین، این پژوهش با هدف شناسایی موانع انجام پژوهش به وسیله دبیران شهر بهشهر انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع زمینه یابی می باشد. جامعه آماری، تمامی دبیران زن دوره راهنمایی شهرستان بهشهر به تعداد 120 نفر بودند که در سال تحصیلی 1390-1389 به خدمت اشتغال داشتند. روش نمونه گیری سرشماری بود و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی75/0استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با بررسی نظر متخصصان موضوعی مورد بررسی قرار گرفت و تأیید شد. جهت تجزیه و تحلیل سؤالات ویژه پژوهش از روش های آمار توصیفی شامل میانگین و درصد، و آمار استنباطی شامل تحلیل عاملی، تی تک نمونه ای، تی گروه های مستقل و تحلیل واریانس استفاده شده است. یافته های مبنی بر تحلیل عاملی نشان داد که شش مانع اصلی در انجام پژوهش به وسیله دبیران شامل موانع مالی، فرهنگ پژوهش، سازمانی، عدم اعتماد به نتایج پژوهش، انگیزشی و پایگاه های داده ها می باشند. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که در حال حاضر تمامی موانع شش گانه در دبیرستان های شهر بهشهر در سطحی بالاتر از میانگین وجود دارند و بر عدم انجام پژوهش به وسیله دبیران تأثیرگذار هستند. هم چنین نتایج آزمون تی گروه های مستقل بیانگر تفاوت دیدگاه دبیران بر حسب سابقه انجام پژوهش در خصوص عامل سوم (سازمانی) و در پایان نتایج تحلیل واریانس بیانگر تفاوت دیدگاه دبیران بر حسب سابقه کار در عامل ششم (پایگاه های داده ها) بوده است.

الگوی تدریس کلاس معکوس رویکردی است نوآورانه و فراگیرمحور که در سالیان اخیر با استقبال معلمان و متخصصان آموزشی مواجه شده است. در این رویکرد، بخش ارائه تدریس در قالب فایل تصویری ضبط شده، در اختیار فراگیران قرار می گیرد؛ یعنی این مرحله آموزشی به بیرون از کلاس درس محول می شود. بنابراین، زمان محدود کلاس درس به فعالیت های سطح بالاتر هرم یادگیری که بیشتر شامل فعالیت های مبتنی بر آفرینش و ارزیابی و تجزیه وتحلیل است اختصاص پیدا می کند و یادگیری گروهی و فعالانه مجال بروز بیشتری می یابد. پژوهش حاضر به تأثیر کاربست این الگوی آموزشی بر یادگیری دانش آموزان در درس زبان انگلیسی پرداخته است. روش پژوهش این گونه است که، در ماه های آبان و آدر 95، یک دبیر زبان انگلیسی باسابقه، در دو کلاس هم سطح از دانش آموزان دختر پایه دهم تحصیلی منطقه چهار شهر تهران، یک واحد درسی یکسان (بخش دستور زبان درس یک کتاب زبان پایه دهم تحصیلی) از کتاب زبان انگلیسی پایه دهم را به دو شیوه مرسوم و معکوس تدریس نمود، آنگاه داده ها در سه سطح الف. نتایج آزمون چندگزینه ای طراحی شده توسط پژوهشگر بر اساس محتوای تدریس شده، ب. بازخورد فراگیران از طریق پرسش نامه محقق ساخته و ج. نظر تخصصی معلم تدریس کننده از طریق مصاحبه نیمه ساختمند، جمع آوری گردید. بر طبق یافته های پژوهش در بخش نتایج آزمون که با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری SPSS تحلیل گردید، در عملکرد دو گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری مشاهده نگردید. اما در دو سطح دیگر، شاهد رضایتمندی، افزایش انگیزه دانش آموزان و بهینه سازی فرایند تدریس از نظر مدیریت زمان و پرهیز از روندهای تکراری و فرساینده بودیم. البته توجیه و هم افزایی گروه های تأثیرگذار در روند تدریس، به ویژه مدیران مدارس و والدین، در تحقق این راهبرد آموزشی حائز اهمیت است. یافته های این پژوهش علاوه بر دبیران درس زبان انگلیسی و سایر دروس، در سطح سیاست گذاری آموزشی نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

در این پژوهش، متون و تصاویر کتاب های ادبیات فارسی و زبان فارسی سال اول دبیرستان در خصوص کلیشه های جنسیتی در کتاب ها و نقش آن ها در انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل دو بخش بود؛ بخش اول، کتاب های درسی ادبیات فارسی و زبان فارسی سال اول دبیرستان در سال تحصیلی 1389-90 و بخش دوم را کلیه دانش آموزان سال اول دبیرستان شهر تهران تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 8 دانش آموز (از هر جنس 4 نفر) برای بخش مصاحبه انتخاب شدند. روش این پژوهش کیفی است و برای جمع آوری داده ها از راهنمای تحلیل تبعیض جنسی در کتاب های درسی و ادبیات کودکان آندره میشل و مصاحبه با دانش آموزان استفاده شده است. در همین راستا، کتاب ها در سه بخش تحلیل کمی محتوا، تحلیل کیفی محتوا و تحلیل تبعیض جنسی در دستور زبان و در نهایت پرسش های مصاحبه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که بیشترین درصد اسامی و تصاویر کتاب ها متعلق به مردان است و در میان فعالیت های مختلف نیز عمده ترین سهم زنان در فعالیت های خانگی و کمترین آن در فعالیت های سیاسی-اجتماعی است. ویژگی های شخصیتی و رفتارهای اجتماعی منتسب به زنان و مردان نیز متأثر از پیش داوری هایی است که زن را جنس دوم و مرد را جنس برتر معرفی می کند. به طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که در کتاب های درسی سال اول دبیرستان کلیشه های جنسیتی به وفور یافت می شود و چهره ارائه شده از زن و مرد در این کتاب ها با واقعیت های اجتماعی سازگار نیستند. دختران در متون درسی یاد می گیرند که پسران تواناتر از آنان در کارهای عملی و فنی هستند؛ به همین دلیل تجدیدنظر در کتاب های درسی پیشنهاد می شود.

هدف اصلی این مقاله، واکاوی نقش فرونسیس (عقل عملی) و نیز اراده ایمانی در موقعیت ها و دوراهه های اخلاقی تدریس است که معلمان با آن ها مواجه می شوند. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش استنتاجی بهره گرفته شد. بنابراین، نخست با تکیه بر دیدگاه های دیوید کار، ظرفیت فرونسیس (عقل عملی) در اخلاق تدریس مورد بحث قرار گرفت. سپس در چارچوب دیدگاه های کار و بر اساس مواضع علامه طباطبایی نسبت به اراده ایمانی، دلالت هایی برای قضاوت های اخلاقی اثربخش در فرایند تدریس استنتاج شد. بنابر یافته های این پژوهش، به زعم کار، فرونسیس ارسطویی، نظم دهنده و کنترل کننده احساسات، تمایلات و خواسته ها در شرایط و موقعیت های تدریس می باشد که با پیشرفت منش معلمان سروکار دارد. از مواضع علامه طباطبایی نیز می توان استنباط نمود که در قضاوت های حرفه ای تدریس، علاوه بر عقل عملی به عنوان بُعدی ادراکی، ایمان، اراده وعمل نیز حائز اهمیت اند؛ هرقدر ایمان در مراحل قلب، لسان، فکر و عمل، با وساطت اراده تقویت شود، تعالی اخلاق حرفه ای معلمان در مواجهه با موقعیت ها و دوراهه های اخلاقی تدریس نیز تقویت می شود.

این پژوهش با هدف اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی در محیط کار بر فرسودگی شغلی  و شادکامی در کارکنان شرکت نفت اهواز انجام شد. طرح پژوهش، تجربی میدانی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعهی آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان شرکت نفت اهواز بودند. نمونه تحقیق نیز شامل 30 نفر از کارکنان بودند که بعد از غربال گری اولیه به صورت  تصادفی انتخاب و در گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. جهت اندازه گیری متغیر ها از  پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و پرسشنامه شادکامی آکسفورد استفاده شد. ابتدا هر دو گروه مورد پیش آزمون قرار گرفتند و سپس مداخله آزمایشی بر روی گروه آزمایش به صورت 5 جلسه 6 ساعتی آموزش مهارت های زندگی در محیط کار بر روی کارکنان گروه آزمایش اجرا شد، بعد از آن از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. برای تحلیل داده  ها نیز از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) با استفاده از نرم افزار  SPSS ویراست 21 استفاده شده است. نتایج تحلیل کوورایانس نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون فرسودگی شغلی و شادکامی تفاوت معناداری وجود دارد(0001/0 > p). مقایسه میانگین ها نشان داد اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی در محیط کار باعث کاهش فرسودگی شغلی و افزایش شادکامی در کارکنان شده است.

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی ممیزی مدیریت دانش در وزارت نفت ایران انجام که از لحاظ اهداف کاربردی و از نظر داده ها، آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) و از نظر نوع مطالعه در بعد کیفی، داده بنیاد خود ظهور و در بعد کمی، پیمایشی مقطعی است. جامعه کیفی پژوهش شامل صاحب نظران و خبرگان حوزه آموزش اعم از اساتید دانشگاه ها و مدیران عالی وزارت نفت بوده و حجم نمونه متشکل از جامعه کارکنان ستادی براساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و جدول مورگان تعداد 324 نفر (زن 163و مرد 161) بدست آمده است. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات لازم از دو نوع ابزارِ مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه 90/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده در بعد کیفی، به مدد کد گذاری باز، محوری و انتخابی از طریق مصاحبه، فن دلفی، و بارش فکری انجام شد که 5 بعد (اهداف شغلی، مربی، محیط، دانشجو، محتوا، مدیریت)، 13مؤلفه و80 شاخص در بعد کیفی برای الگوی ممیزی مدیریت دانش نهایی شد و بعد کمی در دو بخش: 1-توصیف داده ها 2-تحلیل داده ها، تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش مؤید این مطلب است که اجرای فرآیندهای مدیریت دانش در وزارت نفت همچون سازمان های دیگر بدون داشتن یک الگوی ممیزی مدیریت دانش اختصاصی و پویا، محکوم به شکست خواهد بود. که با عنایت به بررسی ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های ممیزی مدیریت دانش، الگوی مذکور احصا و ارائه شد.

هدف این پژوهش توصیف و تحلیل معیارهای طراحی فضاهای آموزشی از دیدگاه متخصصین تکنولوژی آموزشی بر اساس مدل تفکر خلاق است. روش مطالعه، توصیفی- پیمایشی از نوع نظرسنجی می باشد. جامعه آماری شامل اعضای هیئت علمی تمام وقت رشته تکنولوژی آموزشی در دانشگاههای تهران به تعداد 36 نفر بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بسته پاسخ محقق ساخته بر اساس سؤالات تحقیق است که به در مقیاس لیکرت انجام شد. پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرانباخ 74% به دست آمد. نتایج با استفاده از آزمون z تک نمونه ای مورد تجزیه و تحلیل آماری  قرار گرفت.   بر اساس نتایج، z به دست آمده برای معیار رنگ برابر با  8.98 ، برای معیار نور برابر با  6.58، برای معیار صدا (صوت) برابر با  3.52 ، برای معیار شرایط حرارتی (گرمایش) برابر با  06, 2 بود. لذا می توان نتیجه گرفت که بین معیارهای طراحی فضاهای آموزشی و افزایش تفکر خلاق دانش آموزان از دیدگاه متخصصین تکنولوژی آموزشی در سطح 5% رابطه معناداری وجود دارد.

مطابق تئوری طبقه بندی نسل ها، بر اساس شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی متولدین دوره های تاریخی معینی، یک نسل را تشکیل می دهند که تا حدودی می توان گفت از نگرش ها و تجربیات مشابهی برخوردارند. در این طبقه بندی به ترتیب می توان به نسل از یاد رفته ؛ نسل بین دو جنگ ؛ نسل بزرگان ؛ نسل خاموش ؛ نسل انفجار جمعیت ؛ نسل X ؛ نسل Y ؛ نسل Z و نسل آلفا اشاره نمود. تفاوت ما بین نسل ها در کلاس درس اولویت های مختلفی را به وجود می آورد و توقعات متفاوتی را طلب می کند. با توجه به تنوع نسلی، امروزه ما باید فراتر از راهی که هر یک از ما شخصاً آموزش دیده بودیم حرکت کنیم و طیف کاملی از تفاوت های نسلی را در کلاسهای آموزشی امروز جای دهیم. حضور حداکثری نسل z در سیستم های آموزشی، نیازمند یادگیری مهارت ها و فناوری هایی است که بتواند آنها را برای موفقیت در جهان آماده کند . بر این اساس در این مقاله ابتدا معرفی مختصری از طبقه بندی نسل ها داشته و سپس با معرفی نسل زد ، به ارائه مدل های طراحی کلاس های درسی پرداخته است. محیط های یادگیری مثبتی که احساس خوب بودن را منتقل کند و رویدادهای یادگیری را گسترش دهد. این مقاله از نوع توصیفی بوده و در آن برای جمع آوری اطلاعات از منابع و سایت ها و متون معتبر مرتبط استفاده شده است.

هدف اصلی این پژوهش، تعیین اثر بخشی شفقت درمانی گروهی بر میزان پرخاشگری، خودتنظیمی هیجانی و انگیزش تحصیلی بود. این پژوهش یک مطالعه نیمه آزمایشی دو گروهی سه مرحله ای (پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری) بود. به منظور اجرای پژوهش از کلیه دانش آموزان پسر دوره دوم مقطع ابتدایی شهرستان خرم آباد در نیمه اول سال 1397، تعداد 30 نفر که تمایل به شرکت در طرح را داشتند به صورت هدفمند مبتنی بر ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) تقسیم شدند و پرسش نامه های پرخاشگری شهیم (1385)، پرسش نامه انگیزش تحصیلی هارتر (1981) و پرسش نامه تنظیم هیجانی کاشدان وهافمن (2010) به منظور اجرای پیش آزمون برای آنان اجرا شد. گروه آزمایش تحت 12 جلسه (به صورت هفته ای سه جلسه 45 دقیقه ای) درمان متمرکز بر شفقت قرار گرفتند و یک هفته پس از اتمام مداخله هر دو گروه آزمایش و کنترل مورد پس آزمون واقع شدند. و پس از گذشت یک ماه پیگیری انجام شد. برای تحلیل نتایج از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 استفاده شد. نتایج نشان داد که گروه درمانی متمرکز بر شفقت بر میزان پرخاشگری وخودتنظیمی هیجانی دانش آموزان تأثیر معناداری دارد (01/0>p) و این نتایج طی گذر زمان نیز ثابت مانده اند. اما در متغیر انگیزش تحصیلی تفاوت معناداری بین سنجش های مکرر نبود لیکن اثربخشی مداخله درمانی بر این متغیر تایید نشد. بنابراین می توان این روش درمانی را جهت بهبود رفتارهای پرخاشگرانه و خودتنظیمی هیجانی دانش آموزان به کار برد.

یکی از نیازهای حیاتی دانش آموزان برای ورود به مراحل بعدی زندگی، کسب سرمایه روان شناختی تحصیلی در مدرسه است؛ سرمایه ای که ورود آنان را به اجتماع سازمانی و دانشگاهی تسهیل کند. با توجه به اهمیت سرمایه روان شناختی در حیطه تحصیلی و محیط های آموزشی و نبود یک ابزار روا و پایا برای سنجش آن در دوران دبیرستان، پژوهش حاضر در راستای پر کردن خلأ موجود و به منظور ارائه مستندات مربوط به تعیین روایی و پایایی مقیاس سرمایه روان شناختی تحصیلی انجام گرفت. این مقیاس بر روی دانش آموزان دوره های اول و دوم متوسطه شهرستان منوجان اجرا شد. تعداد 260 نفر به روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای انتخاب شدند و به سوالات پرسشنامه پاسخ دادند. برای بررسی روایی و تعیین ساختار عاملی پرسشنامه از تحلیل عامل تأییدی مرتبه اول و دوم استفاده شد. نتایج نشان داد در تحلیل عامل تأییدی هر چهار عامل لحاظ شده بر اساس مبانی نظری مورد تأیید قرار گرفت. روایی ملاکی از طریق محاسبه همبستگی با نمره پرسشنامه سرمایه روان شناختی لوتانز (2007) بررسی شد و رضایت بخش بود. با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ پایایی پرسشنامه بررسی شد و ضریب پایایی کل برابر با 92/0 حاصل شد؛ بنابراین می توان در پژوهش های مربوط به سرمایه روان شناختی تحصیلی از آن بهره برد.

این پژوهش برای تعیین نقش واسطه ای خوش بینی آموزشی در ایجاد رابطه بین هیجان های تدریس و مسئولیت پذیری شخصی معلمان ابتدایی انجام شد. به این منظور 287 معلم ابتدایی آموزش وپرورش منطقه 18 شهر تهران به روش نمونه برداری خوشه ای انتخاب شدند و به سه مقیاس خوش بینی آموزشی بیرد و همکاران (2010)، مقیاس هیجان موفقیت معلم فرنزل و همکاران (2010) و مقیاس مسئولیت پذیری شخصی معلم لارمن و کارابنیک (2013) پاسخ دادند. مدل پیشنهادی با روش تحلیل مسیر ارزیابی شد. درمجموع هیجان تدریس معلم 14 درصد از خوش بینی آموزشی را تبیین کرد و 39 درصد از مسئولیت پذیری شخصی توسط خوش بینی آموزشی و هیجان تدریس معلم پیش بینی شد. یافته ها نشان دادند که لذت به صورت مستقیم و غیرمستقیم با نقش واسطه ای خوش بینی آموزشی پیش بینی کننده مثبت و معنادار مسئولیت پذیری شخصی و خشم با نقش واسطه ای خوش بینی آموزشی پیش بینی کننده منفی و غیرمستقیم مسئولیت پذیری شخصی است، اما نقش خوش بینی آموزشی در ایجاد رابطه بین اضطراب و مسئولیت پذیری شخصی تأیید نشد. نتایج حاکی از اهمیت و نقش خوش بینی آموزشی و کنترل خشم در ارتقای مسئولیت پذیری شخصی است که باید مدنظر متخصصان و مسئولان آموزش وپرورش قرار گیرد.

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر تفویض اختیار بر بهره وری منابع انسانی منطقه یک دانشگاه آزاد با استفاده از مدل هرسی وگلد اسمیت بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع زمینه یابی بوده است. حجم جامعه مورد پژوهش 2720 نفر می باشد که از این تعداد 272 نفر به عنوان نمونه پژوهش از راه نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. از پرسشنامه هرسی وگلد اسمیت جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفته است، که نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین تفویض اختیار با برخی ازمولفه های بهره وری شامل: توانایی, حمایت سازمان و اعتبار قوانین و تصمیمات سازمان رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد، و بر این اساس مشخص گردید که افزایش و کاهش مقدار تفویض اختیار منجر به افزایش و کاهش بهره وری نیروی انسانی می گردد .