فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۱۰۱ تا ۱۲٬۱۲۰ مورد از کل ۱۲٬۷۹۱ مورد.
حوزههای تخصصی:
تأثیر الگوی توسعه شهری ابن ربیع بر گونه گسترش شهرهای خراسان بزرگ در سده های سوم تا هفتم هجری (با استناد به نوشتار تاریخی، جغرافی نویسان مسلمان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
خراسان بزرگ در سده های بعد از اسلام، در نمودهای متفاوت از تأثیرگذارترین نواحی بر فرهنگ اسلامی ایران بوده است. گونه گسترش شهرهای این منطقه در سده های سوم تا هفتم هجری یکی از این نمودهاست. بارزترین خصوصیت شهرهای خراسان این دوره، گسترش بیشتر شهرهای بنا شده قبل از اسلام است که علاوه بر حفظ عناصر اولیه قبل از اسلام، با الگوی توسعه در دوره اسلامی تطبیق و بر اساس آن گسترش یافتند. در این پژوهش اثبات گردیده که الگوی توسعه شهری در این دوره اغلب بر اساس آموزه های دین اسلام توسط فقها، برای فرمانروایان مشخص شده است. همانند توجه به مسئله وجود آب، ساختن مسجد جامع، ایجاد بازار و تأمین امنیت شهروندان. این مهم بر اساس مطالعات کتابخانه ای و با بررسی نظرات ابن ربیع، فقیه سده سوم هجری و با بهره گرفتن از شواهد تاریخ جغرافیایی خراسان بزرگ و کتب جغرافی نویسان این دوره با روش توصیف، تطبیق و تحلیل بادیدگاه استنباط گرایانه به انجام رسیده است.
The Historical Sociology of Recreating the Concept of "Iran" in the ‘History of Alam Arāy-e Abbāsi’(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
History of the nations and national identity has always been considered one of the major issues in the social sciences and political geography. The identity of each nation is primarily related to the circumstances under which that particular nation has emerged and evolved. Thus, every country is independent when it has primarily an independent national personality. The origin and evolution of the concept of Iran has gained a considerable attention in the context of national identity since the establishment of the Medes 705 BC Government in the Iranian Plateau. After the fall of the Sassanids 636 AD and the emergence of independent and semi-independent governments in Iran, this concept lost its particular geopolitical framework, but in the historical process, Iran's political identity was based on a geographical integration and at one point in history, some historians recreated this concept in their works and applied it as a sign of a new evolution in line with reviving the geographical, cultural, and political and social dimensions. With the formation of the Safavid government in Iran and its reliance on the revival of Iranian land based on the heritage of ancient borders, the Iranian concept has transcended the cultural and ethnic aspect as a socio-political and basic concept for the national identity. This research is based on the theory of return in historical sociology with the method of content analysis, has been an attempt to prove the role-playing factors in the development and consolidation of Iranian identity,
معرفی کتاب: برگی از کتاب «خاطرات و مبارزات شهید محلاتی
حوزههای تخصصی:
شناسایی و تحلیل تاریخی عوامل مؤثر بر اعتلای نظام آموزشی امامیه در پنج قرن نخست هجری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نظام آموزشی برای شکل گیری و تداوم نیازمند مبانی، منابع تولید علم، اهداف، نیازسنجی، برنامه ریزی، مدیریت، نیروی انسانی، متون و مراکز آموزشی است. البته، برای عبور از بحران ها و رسیدن به دست آوردهای نظام آموزشی، این امور به تنهایی کافی نیست، بلکه باید از یک دسته عوامل اصلی و فرعی، سلبی و ایجابی، زمینه ساز و تأثیرگذار بر روند پیشرفت کمی و کیفی نظام آموزشی کمک گرفت. براساس اهمیت موضوع در فهم تاریخ علمی امامیه، این پژوهش برای شناخت عوامل مهم، زمینه ساز و تأثیرگذار بر نظام آموزشی امامیه در پنج قرن نخست به دلیل فراز و نشیب فعالیت های علمی و آموزشی، صورت گرفت و روشن گردید، عوامل و پیش ران های اصلی بر شکل گیری و تداوم و عوامل فرعی بیشترین سهم را در توسعه کمی و کیفی نظام آموزشی داشته اند. در این میان عوامل سلبی اگرچه مشکلاتی را برای فرآیند آموزش ایجاد کرده اند، اما نقش اثرگذار بر خروج ار بحران ها را داشته اند.
تحول هویت جغرافیایی از ایرانشهرمرکزی به مکه مرکزی در متون جغرافیایی قرون سوم تا پنجم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۸
109-126
حوزههای تخصصی:
از جمله نمودهای بارز تغییر نگرش ایرانیان از هویت سرزمینی به سوی هویت دینی و مذهبی را می توان در خط سیر جغرافیانگاریِ مؤلفان متون جغرافیایی قرون سوم تا پنجم هجری مشاهده کرد. پژوهش حاضر با روش تاریخی به بررسی این تألیفات براساس مبانی نظری چون؛ «مطالعه میان متنی» و همچنین کنکاش نقش «جهان بینی» جغرافیدانان در این روند تحولی، طی سده های مورد بحث دست یازیده است. نتایج پژوهش در متون جغرافیایی حاکی از آن است که مفهوم هویت از جنبه سرزمینی در سده ی سوم هجری به جنبه دینی و معنوی در قرون چهارم و پنجم هجری تغییر یافته است. بدین صورت که جغرافیدانان در قرن سوم هجری با تأکید بر جغرافیای ایرانشهر (آسورستان) یا حوزه ی عراق و ایران امروزی، آن را به مثابه مهم ترین اقلیم از اقالیم هفتگانه قلمداد نموده و در جایگاه نخست توصیف قرار می دادند. اما با آغاز سده ی چهارم هجری و همزمان با گسترش اسلام و رشد گرایش های مذهبی اسلامی و حاکمیت سلسله ها و دودمان های هم عقیده با دستگاه خلافت بویژه در قرن پنجم هجری، مکه و سرزمین وحی به جهت تقدسی که داشت از اهمیت بیشتری برخوردار شد. بنابراین، مقایسه متن های جغرافیایی قرون سوم تا پنجم هجری یک روند تحولی از اندیشه جغرافیایی «ایرانشهرمرکزی» به سوی «مکه مرکزی» را نشان می دهد. در واقع تفکر ایرانشهرمرکزی در قرن سوم که خود گویای نوعی از خودآگاهی قومی و سرزمینی در حال افول به شمار می رفت، در سده ی چهارم و پنجم هجری دیگر توان ادامه حیات به صورت قبل را نداشته و جای خود را به نگرش اسلامی «مکه مرکزی» داد.
تحلیل گفتمانی عوامل مؤثر بر شکل گیری فرقه نگاری در میان مسلمانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تحولات تاریخی و اندیشه ای که در بستر آن ها فرقه های مختلف اسلامی ایجاد شده اند، نقش بسیار مهمی در بازنمایی چگونگی شکل گیری فرقه های مختلف کلامی دارند. از این رو واکاوی و تحلیل آن ها دستاوردهای قابل توجهی به دنبال خواهد داشت و از اهمیت بسزایی در تاریخ اندیشه های کلامی برخوردار است. یکی از این دستاوردها، فهم پیشینه فرقه نگاری در میان مذاهب اسلامی است. پژوهش پیش رو درصدد است با توجه به این اهمیت با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان لاکلاو و موف صورت بندی و کشاکش های به وقوع پیوسته در جامعه اسلامی و زمینه های تشکیل و تطور آن را بررسی کند. در واقع مسأله اصلی این پژوهش شناسایی و تبیین مؤلفه های مؤثر بر شکل گیری فرقه نگاری در ساحت زمانی مدنظر پژوهش با تکیه بر تحلیل گفتمان لاکلاو و موف است. یافته های پژوهش نشان دهنده این است که زنجیره ای از تحولات سیاسی – اجتماعی و مذهبی بر روند شکل گیری این سبک نگارش تأثیر گذاشته است.
رویکرد متفکران مسلمان ایران و روسیه به سیاست پان آسیائیسم ژاپن در اوایل قرن بیستم میلادی (مطالعه موردی عبدالرحیم طالبوف و عبدالرشید ابراهیم)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در اوایل قرن بیستم میلادی ژاپن به عنوان یک قدرت نظامی و سیاسی شرقی وارد معادلات سیاسی جهان شد. این امر موجب شادی ملت های آسیایی شد، چرا که ظهور ژاپن را در راستای رستاخیز جدید آسیا تلقی می کردند. از طرف دیگر در خود ژاپن عده ای شعار آسیا برای آسیایی ها را طرح نمودند. حامیان این اندیشه، که عنوان «پان آسیائیسم» یافت، خواهان توجه ویژه ی ژاپن به آسیا و حمایت از ملت های آسیایی در مقابل تهدیدات غرب بودند. حوادثی که در پی آمد، در عمل اندیشه ی پان آسیائیسم را به حاشیه راند، چرا که ژاپن خود به استعمارگری جدید تبدیل شده بود. با این حال عده ای از متفکران مسلمان (در ایران و روسیه) هنوز به ژاپن اعتماد داشتند و امید دریافت یاری از این کشور را در سر می پروراندند. عده ای از متفکران مسلمان نیز به اسلام آوردن ژاپنی ها دل بسته بودند و شایعاتی چون تشرّف امپراتور ژاپن به اسلام در گوششان طنین زیبایی داشت.انعکاس اندیشه ی پان آسیائیسم در میان مسلمانان موضوع این مقاله است. این تحقیق در نظر دارد با روش توصیفی- تحلیلی از طریق بررسی آرای دو تن از متفکران مسلمان (عبدالرحیم طالبوف از ایران و عبدالرشید ابراهیم از روسیه) نوع نگاه ملت های مسلمان به مساله ی پان آسیائیسم، بخصوص در ایران و امپراتوری روسیه، را بررسی نماید. یافته های تحقیق مؤید آن است که توجه متفکران مسلمان به سیاست پان آسیائیسم ژاپن برای بهره برداری از قدرتِ در حال طلوع ژاپن برای مهار توسعه طلبی دیگر قدرتهای استعمارگر، بخصوص روسیه و انگلستان، بوده است.
حجت الاسلام جمی در قامت یک برادر
منبع:
شاهد یاران ۱۳۸۶ شماره ۲۳
حوزههای تخصصی:
انگاره های حکومت مندی مدرن در دوره پیشامشروطه؛ با تأکید بر رساله کشف الغرائب مجدالملک سینکی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ورود تجدد به ایران سرآغاز نظرورزی پیرامون ماهیت حکومت و تأثیر آن بر عقب ماندگی ایران است. شکست ایران از روسیه طی دو جنگ به تعمیق این اندیشه انجامید. ظهور شخصیت های اصلاح طلب و روشنفکر در این دوره واکنشی به این امر بود. هرچند بسته به نحوه آشنایی و تماس این افراد با تجدد غرب، درک آنان از ماهیت حکومت مدرن و نواقص حکومت در ایران متفاوت بود. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی و با اتکاء به نظریه حکومت مندی میشل فوکو به بررسی نحوه ادراک مجدالملک از ماهیت حکومت مدرن بر اساس تحلیل رساله کشف الغرائب، پرداخته است. این اثر یکی از اولین آثار انتقادی در عصر قاجار است. دستاورد این پژوهش نشان می دهد که مجدالملک به نقد ماهیت حکومت سنتی در ایران براساس نقد حکومت در قالب انتقاد از سلطنت، بی کفایتی کارگزاران و ناکارآمدی نهادهای حکومتی پرداخته؛ اما رویکرد وی بیشتر جنبه سلبی دارد و الگوی بدیلی در مقابل حکومت سلطنتی ارائه نمی دهد. از سوی دیگر درک او بیشتر در قالب حکومت قانون، تفکیک قوه مقننه از مجریه و تلاش در جهت تأکید بر مفهوم ملت در مقابل رعیت و اشارات اندکی به دموکراسی است.
گفت وشنود شاهد یاران با احمد زرکش ، از دوستان شهید
منبع:
شاهد یاران ۱۳۸۸ شماره ۴۶
حوزههای تخصصی:
یک سند خواندنی
واکاوی رابطۀ نظام اداری و ساختار قدرت و تاثیر آنها بر یکدیگر در دورۀ امویان
منبع:
تاریخ ایران اسلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱
111-122
حوزههای تخصصی:
دیوانسالاری به عنوان یکی از نیازمندیهای استمرارساختار سیاسی حکومت، در تثبیت اقتدار خلافت اموی نقش بسزایی داشته است .نظام اداری و تشکیلات دیوانی بر ساختار سیاسی تاثیر گذار و ارتباط متقابل با یکدیگر داشتند. در دوران قدرت یابی امویان، متناسب با گسترش قلمرو اسلامی و احساس نیاز حکومت مرکزی به ایجاد نظم و نیز کنترل بخش های مختلف ممالک فتح شده، دیوانسالاری گسترش یافت. به این ترتیب اقتدار سنتی پدرسالاری امویان با استخدام عناصر غیر عرب و بهره گیری از تشکیلات اداری به نظام سیاسی پاتریمونیال تحول یافت، اما تکامل تشکیلات دیوانسالاری دودمان اموی با موانع متعددی همراه شد. با پیدایش نظام اداری در دوره اموی و تداوم قدرت بنی امیه تا حدود یک قرن و نیز با توجه به تکامل این نظام اداری در دوره بعد از امویان، بنابراین این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی، مبتنی بر داده های کتابخانه ای و براساس مفهوم اقتدارسنتی وبر به واکاوی نقش، تأثیر و رابطه متقابل دیوان سالاری و اقتدار سیاسی در استمرار قدرت خلافت اموی می پردازد؟. یافته های این پژوهش نشان میدهد که حکومت امویان با اقتباس از نظام اداری امپراتوری های ساسانی و بیزانس، مشخصات پاتریمونیالیسم یافت، اما اختلاف های مذهبی، مشکلات داخلی و عدم اعدالت اجتماعی مانع ارتقای دیوانسالاری در این دوره بود.
گفت وشنود شاهد یاران با مدیر اسبق آموزش و پرورش یزد
منبع:
شاهد یاران ۱۳۸۸ شماره ۴۶
حوزههای تخصصی:
دشمن کام
حوزههای تخصصی:
نیم نگاهی به برخی از نامه های امام به فرزندش
منبع:
شاهد یاران ۱۳۸۵ شماره ۱۷
حوزههای تخصصی:
گفت وشنود شاهد یاران پیرامون شهید سیدرضا پاکنژاد
منبع:
شاهد یاران ۱۳۸۸ شماره ۴۶
حوزههای تخصصی:
گزارش های محرمانه: مربوط به دوره مشروطیت از آرشیو خطی ثقفی اعزاز
حوزههای تخصصی:
سنجش روایات شفاهی از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سنت و فرایند نقل شفاهی در تولید، حفظ و انتقال مواد و اطلاعات تاریخی که به پیدایش تاریخ نگاری اسلامی انجامید از مسائل بنیادی در تاریخ نگاری اسلامی است چراکه، مهمترین منبع نگارش و تدوین متون تاریخی قرون نخستین اسلامی داده های شفاهی است که متکی بر مسموعات و محفوظات راویان بوده است. باتوجه به شفاهی بودن بخش عمده ای از اطلاعات اولیه تاریخی و ثبت و تدوین تدریجی آنها، و از سوی دیگر به دلایلی ازجمله جعل، تحریف و به تبع آن تعارض و اختلاف روایات، اعتبار منقولات تاریخی که همان روایات شفاهی است مسئله اصلی این تحقیق است . نخستین و جامع ترین معیار سنجش روایات شفاهی خطبه حضرت علی(ع) است که با تقسیم روایات و اصناف راویان به چهار گروه به نقد رجال براساس اوصاف آنان پرداخته است. در این پژوهش با روش تحلیلی انتقادی، ضمن تبیین مفهوم سنت شفاهی و نقش آن در تاریخ نگاری اسلامی، معیارهای اعتبارسنجی روایات تاریخی و راویان از نگاه امام علی(ع) به دست بررسی سپرده شده است .