ایران اسلامی

«مهریه» به عنوان یکی از ارکان ازدواج، سنتی دیرپا در میان مسلمانان است که از رسوم و شیوه های خاصی تبعیت می کند. هرچند این رسم از امور امضایی شریعت اسلامی است، اما تغییراتی در آن پدید آمد؛ تغییراتی چون میزان مهر و تعلق وجه آن به خود زن که جایگزین رسوم پیشین شد. این رسم در ادوار مختلف اسلامی تابع دگرگونی اوضاع معیشتی مسلمانان دچار تحولاتی شد و با همه تأکیدات اسلامی، و با شکل گیری مهرالسنه در جامعه اسلامی و اصرار بر اخلاقی بودن آن، هیچ گاه الگوی روشنی مورد اتباع مسلمانان قرار نگرفت. به دلایل گوناگون، این مقوله راهی پر فراز و نشیب پیموده و تحولاتی در چگونگی آن در جامعه اسلامی روی داد. در این مقاله کوشیده شد تا تصویری از این رسم در دو سده اولیه اسلامی که به گونه ای ظرف تحقق سنت اسلامی است، ارائه شود.

۱۳۸۳.

ایران بر روی کوه آتشفشان

نویسنده: محمدحسنین هیکل

منبع: شاهد یاران ۱۳۸۵ شماره ۱۶

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم روحانیت

تعداد بازدید : ۲۴۷۴ تعداد دانلود : ۶۰۹

۱۳۸۴.

واکاوی روابط ایران و عثمانی در دوره صفویه با تکیه بر قراردادهای تاریخی

نویسنده: میثم اسدی سید محی الدین خلخالی داوود قربانی

منبع: تاریخ نو پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: قرارداد صفویه پیمان عثمانی معاهده

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۷۰ تعداد دانلود : ۲۶۳۴

روابط سیاسی ایران با کشورهای همسایه در طول تاریخ این کشور از ارزش بالایی برخوردار بوده است. با روی کار آمدن حکومت صفویه رخدادهای مهمی در عرصه روابط خارجی این سلسله با همسایگانش به وجود آمد. از جمله این رویدادها، قراردهای تاریخی بود که بین دولت صفویه و دولت عثمانی به دنبال یک سری نزاع های مرزی بسته شد. اهمیت و ارزش این عهدنامد ها از آنجا بیشتر آشکار می شود که مرزهای سیاسی ایران در غرب کشور تا حدودی بر اساس همان عهدنامه های عصر صفوی به حیات خود ادامه داده است. بنابراین در این تحقیق بر آن هستم که ضمن بررسی این قراردادها، با روش تحلیلی- توصیفی، چرایی بستن این عهدنامه های تاریخی را بررسی کنیم.

۱۳۸۵.

طرز پیدایش قانون کار در ایران

نویسنده: م. ه

منبع: ارشاد اسفند ۱۳۴۱ شماره ۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۷۰ تعداد دانلود : ۱۲۳۵

۱۳۸۶.

بررسی روابط اسپهبدان مازندران و شیعیان امامیه در دوره سلجوقیان

نویسنده: محمد رمضان پور طاهره قاضی پور شیروان معصومه باغانی خانلق

منبع: تاریخ نو بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان اسپهبدان مازندران تشیع امامیه آل باوند

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۹ تعداد دانلود : ۱۶۸۲

اسپهبدان یا ملوک جبال دومین شاخه از خاندان باوندیه بودند که توانستند در اواخر سده پنجم و ششم در مازندران حکومت کنند. این خاندان نقش مهمی در اعتلای فرهنگی، سیاسی، نظامی و اقتصادی شیعیان دوازده امامی ایفا نمود. بر این اساس، این پژوهش به دنبال بررسی روابط اسپهبدان مازندران و شیعیان امامیه در دوره سلجوقیان می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که دوره دوم حکومت اسپهبدان، مقارن با افزایش شمار شیعیان دوازده امامی در سراسر ایران، به ویژه مازندران بوده است. همچنین این خاندان نقش مهمی در مبارزه با اسماعیلیان و دوری جستن از آنان در شرایط بحرانی دوره سلجوقیان داشت. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد که از منابع تاریخی دست اول بهره برده شده است.

۱۳۸۷.

تقسیمات سیاسی و ساختار تشکیلاتی ایالت فارس در دوره قاجار (2121 2121 ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: هوشنگ خسروبیگی زهرا قلاوند

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: قاجار تشکیلات اداری تقسیمات سیاسی ایالت فارس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۹ تعداد دانلود : ۸۸۹

در دوره قاجار، اگرچه به دنبال انتخاب تهران به عنوان پایتخت و در پی آن تعیین تبریز به عنوان ولیعهدنشین، شهر شیراز اهمیت سابق خود را از دست داد؛ ولی ایالت فارس به عنوان پایتخت زندیه و محل استقرار ولیعهد در سالهای آغازین حکومت قاجار و همچنین به علت نزدیکی به خلیج فارس در دوره قاجار، دارای اهمیت فراوان بود. در این زمان این ایالت از تقسیمات داخلی و همچنین ارکان حکومتی و تشکیلاتی مختص به خود برخوردار بود که در فراز و نشیب این دوره تاریخی دچار تغییر و تحولاتی شد. با شروع حکومت محمدشاه و شورش حاکم ایالت فارس سیاستهایی در جهت کاهش قدرت حکام و همچنین تحدید قلمرو ایالت فارس اتخاذ گردید. در همین راستا حکومت مرکزی با استفاده از قدرتهای سنتی این ایالت همچون کلانتر موازنه قدرت را در این ایالت برقرار کرد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که - مهمترین عوامل مؤثر در تغییر حدود ایالت فارس و جایگاه آن در تقسیمات کشوری دوره قاجار چه بود و حکومت قاجاریه به منظور تثبیت قدرت در این ایالت از چه تدابیری بهره جست؟

۱۳۸۸.

میرزا احمد خان مشیرالسلطنه (نخست وزیر ایران از ابتدای مشروطیت تاکنون)

نویسنده: جمشید ضرغام بروجنی

منبع: وحید شهریور ۱۳۵۰ شماره ۹۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار مشروطه

تعداد بازدید : ۲۴۷۰ تعداد دانلود : ۶۹۲

۱۳۸۹.

سخنی چند درباره کتاب «عجائب المقدور فی نوائب تیمور» اثر ابن عربشاه

سایر: فریدون شایسته

منبع: کتاب ماه تاریخ و جغرافیا بهمن ۱۳۷۸ شماره ۲۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۶ تعداد دانلود : ۹۰۱

۱۳۹۰.

ندامت تاریخ

نویسنده: علی ابوالحسنی (منذر)

منبع: زمانه ۱۳۸۳ شماره ۱۸ و ۱۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار مشروطه

تعداد بازدید : ۲۴۶۵

۱۳۹۱.

معمایی نه چندان پنهان: بیوگرافی سیاسی و مسئله ای به نام مسئولیت روشنفکری

نویسنده: افشین متین

منبع: گفتگو تابستان ۱۳۸۰ شماره ۳۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۴ تعداد دانلود : ۷۸۵

۱۳۹۲.

میرزا مهدی علی خان بهادر، جنگ و خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدباقر وثوقی

منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۱ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: ایران خلیج فارس بریتانیا میرزا مهدی خان بهادر

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی مغول اجتماعی

تعداد بازدید : ۲۴۶۵ تعداد دانلود : ۱۲۲۹

تحولات سیاسی سال های پایانی قرن هیجدهم و واکنش بریتانیا در قبال آن، آغاز دوره ای جدید در حیات سیاسی و اجتماعی خلیج فارس و نواحی پس کرانه ای آن است. این دوره از تهاجم ناپلئون به مصر در 1213 ه/1798 م آغاز و با عقد قرار داد مرسوم به «صلح عمومی» (General Treaty of Peace) در 1236ه/1820 م به پایان رسید. نتیجه این تحولات تحکیم قدرت سیاسی بریتانیا در «خلیج فارس» بود. تحولات این دوره و شخصیت اصلی رویدادهای آن، یعنی میرزا مهدی علی خان، در مطالعات داخلی کمتر مورد توجه قرار داشته است، در حالی که او طراح و مجری اصلی سیاست خارجی بریتانیا در این دوره محسوب می شود. بررسی رویدادهای این دوره برای شناخت درست عملکرد بریتانیا در ایران و نواحی مجاور آن از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ که این مقاله بدان می پردازد.

۱۳۹۳.

شورش سلجوقیان سلغری علیه مغولان و اندیشه او برای عبور از دریای پارس

نویسنده: عبدالرسول خیراندیش

منبع: پژوهش های تاریخی پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان دشتستان ایلخانان خورشیف خانقاه شیخ ابواسحاق مرشدی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی اتابکان سیاسی

تعداد بازدید : ۲۴۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۴۳

سلجوقشاه پسر سلغورشاه پسر اتابک سعد در سال 662 هـ . علیه مغولان در فارس سر به طغیان برداشت و برای مدتی کوتاه خود را مستقل ساخت. اگرچه این طغیان با کشتار مغولان فارس صورت گرفت، اما دلایل و عواملی مربوط به درون خاندان سلغری (اتابکان فارس) داشت، و خیلی زود با دریای پارس و مسائل اقتصادی و نیز موقعیت جغرافیایی آن پیوند یافت. سلجوقشاه در فرصت کوتاهی که برای آمادگی و تجهیز خویش داشت، تمام سعی خود را برای تدارک امکانات در ساحل خلیج فارس و نیز فراهم آوردن تمهیدات دفاعی میان شیراز تا ساحل بخصوص در کازرون مصروف داشت. بازشناسی موقعیت خلیج فارس و خطوط ارتباطی آن با شیراز در واقعه شورش سلجوقشاه گویای نکات جدیدی هم در مورد این شورش و هم شرایط تاریخی خاص دشتستان و سواحل شمالی بخش علیای خلیج فارس بخصوص خورشیف است.

۱۳۹۴.

ساختار اشتغال زنان شهری قبل و بعد از انقلاب اسلامی

نویسنده: اعظم خاتم

منبع: گفتگو تابستان ۱۳۷۹ شماره ۲۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۰ تعداد دانلود : ۱۲۴۹

۱۳۹۵.

کنفرانس صلح ورسای و ادعاهای ارضی ایران دربارهٔ مناطق ایرانی شمال رود ارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لقمان دهقان نیری مرتضی نورائی فرهاد پوریا نژاد

منبع: جستارهای تاریخی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ایران انگلستان جنگ جهانی اول کنفرانس صلح ورسای رود ارس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۲ تعداد دانلود : ۲۷۴۴

با پایان یافتن جنگ جهانی اول و زمزمهٔ تشکیل کنفرانس صلح ورسای، کشورهای ضعیفی مانند ایران که با وجود بی طرفی عرصهٔ تاخت و تاز نیروهای متفق و متحد قرار گرفته بودند، امیدوار شدند درخواست های خود را در این کنفرانس مطرح سازند. شاهزاده نصرت الدوله فیروز، وزیر خارجهٔ ایران در یادداشت مفصلی، ادعاها و خواست های ایران دربارهٔ بازگرداندن سرزمین های از دست رفته در ابتدای قرن نوزدهم میلادی و تعیین و اصلاح مرزها به ویژه اراضی ایرانی شمال رود ارس را ارائه داد اما وزارت خارجهٔ انگلستان زیر بار تقاضاهای فیروز نرفت. این پژوهش سر آن دارد که چگونگی تلاش ایران را دراین باره بررسی کند.

۱۳۹۶.

یادنامه مطهری

سایر: محمد نهاوندیان نویسنده: فرید مدرسی

منبع: شهروند ۱۳۸۷ اردیبهشت شماره ۴۴

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی شخصیتها

تعداد بازدید : ۲۴۶۳

۱۳۹۷.

خاطرات و اسناد حسین قلی خان نظام السلطنه مافی

نویسنده: علی محمد ساکی

منبع: آینده سال نهم خرداد و تیر ۱۳۶۲ شماره ۳ و ۴

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار شخصیتها

تعداد بازدید : ۲۴۵۹ تعداد دانلود : ۱۱۳۵

۱۳۹۸.

روابط آل بویه و حمدانیان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: رجبعلی وثوقی مطلق

منبع: پژوهشنامه تاریخ ۱۳۸۵ زمستان شماره ۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی آل بویه سیاسی

تعداد بازدید : ۲۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۰۵۶

۱۳۹۹.

تأثیر تجاری شدن تریاک در تغییر وضعیت زمینداری و مناسبات شغلی در دوره قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی دهقان حسام پور مصطفی ندیم

منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: اشتغال تریاک دوره قاجاریه تجاری شدن زمینداری مناسبات شغلی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۵۹ تعداد دانلود : ۸۷۶

تا پیش از نیمه قرن نوزدهم میلادی/سیزدهم قمری، کشت تریاک در ایران رواج چندانی نداشت و تولید آن تنها با هدف مصرف داخلی صورت می گرفت. از نیمه دوم قرن نوزدهم/سیزدهم قمری، تحت تاثیر تحولات اقتصادجهانی، برخی از محصولات مثل تریاک در کشورهای پیرامونی مانند ایران، به محصولات تجاری تبدیل شد و بر برخی ابعاد اقتصادی این دوره، مانند زمینداری و اشتغال، تاثیر گذاشت. بازار پررونق جهانی تریاک و سود سرشار کشت خشخاش، موجب شد که تجار و شاهزادگان ثروتمند، با خرید زمین به تولید تریاک بپردازند و بدین صورت، قشر تجار و شاهزادگان زمیندار شکل گرفت. این مسئله گران شدن زمین را باعث شد و به زودی، زمین به صورت یک کالای سرمایه ای درآمد. در بخش اشتغال نیز، افزایش کشت تریاک و نیاز فراوان این محصول به نیروی کار، برای جمع آوری، موجب شد افراد بسیاری در این بخش به کار گرفته شوند؛ همچنین سود تجار در پرداخت نقدی دستمزد و نوع خاص این محصول که مصرف کردنی برای همه افراد نبود، باعث شد که دستمزد کالایی به صورت نقدی پرداخت شود که این مسئله به مناسبات کارمزدوری یاری رساند. این پژوهش بر آن است که براساس روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع و مآخذ تاریخی، به بررسی رابطه تجاری شدن تریاک و افزایش زمینداری و اشتغال و تبدیل مناسبات کاری، از کالایی به کارمزدوری، در دوره قاجاریه بپردازد.

۱۴۰۰.

فروپاشی ساختاری قدرت غزنویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صالح پرگاری

منبع: فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۲ شماره ۴۶ و ۴۷

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ساخت قدرت غزنویان اقطاع راهبرد حکومتی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۴۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۱۰

سلطان محمود غزنوی توانست با کسب پیروزی های افتخار آمیز نظامی و برخورداری از غنائم سرشار مناطق مفتوحه، حکومت نظامی خود کامه غزنویان را به اوج برساند. نبود برنامه ای دقیق در امر جانشینی سلطان محمود، نخستین شکاف را در ساخت قدرت غزنویان پدید آورد. سلطان مسعود، جانشین او، به علّت اتخاذ سیاست مخاصمه آمیز با نخبگان قدرتمند زمان پدرش و همچنین اتخاذ تصمیمات نابخردانه که با خوی و رفتار زرتشتی نیز همراه گشته بود، موجبات فروشی در ساخت قدرت غزنویان را فراهم آورد. این مقاله به روش پژوهش اسنادی انجام گرفته است.

درخت حوزه‌های تخصصی