ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۳۲۱ تا ۳٬۳۴۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
۳۳۲۱.

Third Power Policy and its Role in the Creation of US-Iran Relations in the Early Rule of Naser al-Din Shah (1850 – 1857 AD)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Iran Qajar America Diplomatic Relations Third Power Policy

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۶ تعداد دانلود : ۴۱۱
Iran in the 19th century was different in foreign policy perspective. The catastrophic failures in Russo-Persian wars, the partition of Caucuses form Iran and the Tsars’ plans for accessing southern seas of Iran, British rule over India and Southern Indian Ocean waterways, all revived the importance of Iran as a buffer country in the Eastern policy of London politicians; events which transformed Iran into a center for Russian-British Bipolar Paradigm rivalry. The Iranian politicians acknowledging the dangers of such dual external rule were seeking a third power to decrease the pressure of their Northern-Southern neighbors. Qajar politicians believed that a third power would be a better balancer against Russia and Britain and would be assisting in the protecting national independence and territorial integrity. On the other side, America as a developed country, which set aside civil wars successfully, with the slogan of friendship and trade, was eager to establish political relations with countries like Iran and sign amity and trade agreements. This was the circumstances in which diplomatic relations between Iran and the US was established in the 19th century (AD).
۳۳۲۲.

بررسی «فره کیانی» اصطلاحی در فرهنگ ایران باستان و شرحی بر سلسله کیانیان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: اسطوره اوستا زامیادیشت فرکیانی کیانیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۲۵
«فره» یکی از نمادهای قدرت ایزدی و همانند فروغ و هدیه ای الهی است که در وجود هر انسانی و موجودی به امانت گذاشته شده است و برای صاحبش، زندگی طولانی، قدرت و دارایی به همراه می آورد. فر کیانی وجه شاهی فره است و به بخش متأخر گاه شمار افسانه ای زرتشت تعلق دارد. در مفهومی انتزاعی تر، به مثابه یک تفکر، فره می تواند نیرویی وابسته به هستی یا نیروی الهی باشد که از جهان نامحسوس برخاسته و در این گیتی، جاری شده است که از طریق آن، کارهای خوب انجام و بخت خوب نیز تضمین می شود. آنچه در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی بررسی می شود، مفهوم واژه «فره» در فارسی و اوستا، دلایل اهمیت فر کیانی، مختصری درباره سلسله کیانیان، اسطوره های ایرانی که فره قهرمان آن است و داستان های ملی مرتبط با آن، چهره های مادی و معنوی فر کیانی و بازیافته های باستان شناسی درخصوص فره است تا درنتیجه به این پرسش ها پاسخ داده شود که به چه دلیل فر کیانی دارای چنین جایگاه ویژه ای است و آیا می توان داستان های ملی ایران و فر کیانی را با یکدیگر مرتبط دانست یا خیر. برآیند تحقیق نشان دهنده آن است که با تأمل در متن اوستایی زامیادیشت به نیکی می توان دریافت که بنابه دلایل اسمی، تاریخی و جغرافیایی، دینی و مذهبی، ملی و اسطوره ای، فر کیانی دارای چنین جایگاه مهمی است. همچنین، قهرمانان اصلی برخی از داستان های دلنشین ملی ایران از فر کیانی بهره جسته اند و برخی از مطالبی که فردوسی بزرگ در شاهنامه بیان کرده است، ریشه در زامیادیشت اوستا دارند.
۳۳۲۳.

نقش نوع کارکرد و موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان در شکل گیری ساختار کالبدی کاروانسراها و سراهای درون شهری قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نوع کارکرد موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان ساختار کالبدی کاروانسراها و سراهای درون شهری قزوین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۳۲۵
کاروانسراها و سراهای درون شهری از جمله بناهای تجاری بوده که با وجود ساختاری همانند، از تفاوت های کالبدی برخوردار هستند. هدف تحقیق، بررسی تفاوت های کالبدی کاروانسراها و سراها با مطالعه نوع کارکرد آن ها و موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان است. پرسش تحقیق آن است که چگونه نوع کارکرد و موقعیت بانیان در کالبد کاروانسراها و سراها موثر بوده است؟ پژوهش به سبب جنبه تاریخی، به روش تفسیری-تاریخی انجام شده است. بخشی از داده ها به صورت میدانی، مصاحبه با تجار قدیمی و بخشی به شکل اسنادی، از متن های تاریخی، سفرنامه ها و وقفنامه ها گردآوری شده است. یافته های تحقیق بیانگر تاثیر نوع کارکرد و موقعیت اجتماعی و سیاسی بانیان بر ساختار کالبدی کاروانسراها و سراها است. بدین ترتیب کارکرد باراندازی بر موقعیت ورودی، سطح فضای باز بیش تر، وجود اصطبل، شترخان و حیاط خدمات؛ کارکرد پذیرایی بر حجره های اقامت کاروانیان، تجار و بزرگ کاروان از منظر ابعاد، دسترسی به امکانات، موقعیت قرارگیری و سلسله مراتب ورود به حجره، افزایش سطح فضای نیمه باز جهت تعامل کاروانیان و وجود فضاهای خدماتی؛ کارکرد تجاری براساس درجه اهمیت کالای مبادله شده بر ابعاد، موقعیت قرارگیری حجره و فضاهای وابسته به آن چون پستو و انبار، تعریف سلسله مراتب ورود به حجره، افزایش سطح فضای بسته برای حجره های بیش تر و حفظ امنیت، کالبد یکپارچه فضای کارگاهی و اختصاص حجره های طبقات بالا به کالاهای سبک یا دفاتر تجار اثرگذار بوده است. همچنین جایگاه اجتماعی و سیاسی بانیان سبب کیفیت و گستره تزئینات فضای باز،بسته و نیمه باز، تنوع فضاهای خدماتی و تجاری و در نتیجه رونق تجاری سرا و کاروانسرا و تبدیل هشتی به تیمچه شده است.
۳۳۲۴.

بررسی حضور سکاها در رودبار گیلان در هزاره یکم پیش ازمیلاد براساس شواهد باستان شناختی و منابع تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سکایان خاکسپاری سکایی اسب کلورز جوبن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۳ تعداد دانلود : ۵۱۳
سکاها تیره ای بودند که دسته ای از آنان پس از جابه جایی های بسیار در هزاره نخست پیش از میلاد به بخش هایی از شمال غرب ایران وارد شدند و در این پهنه به زندگی پرداختند. کتیبه های باستانی همچون کتیبه اسرحدون و متن های تاریخی همچون تاریخ هرودوت به سکایان اشاره کرده است. در سالیان اخیر با یافت شدن خاکسپاری ها و گورآوندهای سکایی پرتوی نو بر تیره سکایی در ایران افکنده شده است و تأییدی بر نوشته های مورخان است که در هزاره یکم پیش ازمیلاد این تیره در شمال غرب ایران پدیدار شده بودند. یکی از محوطه هایی که خاکسپاری انسان همراه با اسب در آن وجود دارد محوطه کلورز و جوبن در رودبار گیلان است. پرسش این پژوهش چنین است که چه پیوندی میان یافته های محوطه های کلورز و جوبن با تیره سکایی وجود دارد؟ فرضیه پژوهش این است که باتوجه به اینکه الگوهای خاکسپاری را می توان در زمینه مطالعه تمایزات قومی و روابط خویشاوندی و نیز باورهای آیینی استفاده کرد، خاکسپاری های یافت شده همراه با گورآوندهای آنها در محوطه های کلورز و جوبن را می توان به تیره سکایی منسوب کرد. این پژوهش بر اساس هدف از نوع پژوهش های بنیادی و ماهیت و روش آن از نوع پژوهش های تاریخی و باستان شناسی به شیوه توصیفی و تحلیلی است. نگارندگان در این مقاله به خاکسپاری های انجام شده در این محوطه ها و گورآوندهای یافت شده از آنها می پردازد و در ادامه با همسنجی آنها با شیوه خاکسپاری سکایان به تبیین و تحلیل جایگاه سکاها در شمال ایران می پردازد.
۳۳۲۵.

تحلیل مبانی مذهبی قیامهای 1299 تا 1304 عراق و پیامدهای آن در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عراق قیمومیت نفی سبیل حدیث اعتلاء بیعت شرط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۴۲۵
مقاله حاضر مبانی فقهی مخالفت مراجع با قیمومیت انگلستان بر عراق را مورد بحث قرار میدهد و نسبت این مبانی با حوادث رویداده شده را در حد امکان مورد بررسی قرار میدهد. در این راستا قاعده نفی سبیل، حدیث اعتلاء، بیعت شرط و مبحث احکام ثانویه به عنوان مبانی جنبش مزبور به اختصار بررسی شده اند و بازتاب آن جنبش در تهران مورد بحث واقع شده است. مقاله تلاش کرده است با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بین قرارداد سایکس-پیکو به عنوان زمینه جنبش با موافقت نامه سن رمو به مثابه تصمیم نهائی قدرتهای بزرگ ارتباط برقرار کند و نشان دهد هدف مقاله نشان دادن این است که موضوع انقلاب عراق در دوره بعد از جنگ اول جهانی، صرفاً امری سیاسی نبود؛ بلکه از زمینه های فقهی برخودار بود که همه مستند به سیره حضرت رسول و ائمه در تاریخ صدر اسلام بودند؛ در نتیجه جنبشهای اسلامی بعدی هم بر همان مبانی شکل گرفتند.
۳۳۲۶.

تأثیر شرایط اقلیمی بر ساختار و اجزای معماری خانه های سنتی منطقه گرم و خشک شهرستان خوسف، خراسان جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خوسف معماری بومی بنا های مسکونی قاجاریه پهلوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۵۷۵
شهرستان خوسف از توابع استان خراسان جنوبی در شرق ایران در حاشیه شرقی کویر لوت با آب وهوای گرم وخشک واقع شده است. با وجود بافت ها و بناهای تاریخی در این منطقه از ایران، شناخت چندانی از آنان در دسترس پژوهشگران باستان شناسی، شهرسازی، معماری و تاریخ هنر نیست. در بررسی باستان شناختی که توسط نگارندگان در سال 1393 ه .ش. در منطقه خوسف صورت پذیرفت توجه ویژه ای به بافت های تاریخی و خانه های مسکونی گردید که عمدتاً مربوط به اواخر دوران قاجار و پهلوی است. در طی این پژوهش، سه بافت تاریخی نسبتاً سالم و برپا در شهر خوسف و روستا های خور و نوغاب مطالعه شد و 45 خانه تاریخی در این بافت ها و سایر روستا های تاریخی خوسف بررسی شدند. بافت های تاریخی/سنتی مطالعه شده اکثراً دایر و امروزه با تغییراتی در کالبد بنا همچنان مورد استفاده مردمان محلی منطقه هستند. روش انجام این پژوهش توصیفی-تحلیلی و شیوه گرد آوری اطلاعات در آن نیز بر پایه بررسی های باستان شناسی در منطقه به منظور مستند نگاری و جمع آوری اطلاعات درمورد خانه های سنتی خوسف و سپس مطالعات کتابخانه ای استوار است. پژوهش پیش رو درصدد پاسخ گویی به سه پرسش اصلی است؛ شرایط آب و هوایی چه مقدار بر نوع ساختار ها و اجزای معماری خانه های سنتی خوسف تأثیر گذاشته است؟ آیا این شرایط مانع تأثیر پذیری از تغییر و تحولات معماری رایج دوره قاجار و پهلوی شده یا خیر؟ و این که شیوه های تزئینی رایج در معماری خانه های خوسف چگونه بوده است؟ برمبنای پرسش های پژوهش، اهداف اصلی پژوهش حاضر نیز شامل بررسی میزان تأثیرپذیری خانه های سنتی خوسف از شرایط اقلیمی منطقه و تحولات معماری ایران و نیز مطالعه ساختار ها و اجزای مختلف معماری این ابنیه و تزئینات وابسته به آن ها است. نتایج پژوهش نشان می دهند که معماری سنتی خوسف به شدت از اقلیم منطقه تأثیر پذیرفته و ازلحاظ ساختار معماری و تزئینات وابسته به آن به میزان اندکی از تحولات معماری دوره قاجار تا پهلوی تأثیر گرفته اند.
۳۳۲۷.

کاربست نظریه «کنش گفتاری» در خوانش آیات جهاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات جهاد قتال جنگ کنش گفتاری سرل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۳ تعداد دانلود : ۵۹۶
بازخوانی روشمند آیات جهاد، با هدف دستیابی به گفتمان قرآن و خوانشی نو از آیات جهاد با استفاده از رویکردهایی مانند نظریه کنش گفتاری، این امکان را به محقّق می دهد تا از زوایای گوناگون به مسئله پژوهشی خود بنگرد و زوایای ناپیدای متن را واکاوی کند. بر این اساس، در پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است، در پی آن هستیم تا دریابیم که تحلیل آیات جهاد بر اساس نظریه کنش گفتاری چه نتایجی را در بر دارد؟ یافته های این بررسی حاکی از آن است که میزان کاربست انواع پنج گانه کنش های گفتاری سرل، در آیات جهاد بر اساس بسامد تکرار شامل کنش اظهاری، ترغیبی، اعلامی، عاطفی و تعهّدی است. خداوند در این آیات با استفاده از افعال گوناگونی نظیر تقیید، تصحیح، تبیین، تصریح، تعلیل و... مبحث جهاد و قتال را تبیین و مخاطب را نسبت به جوانب آن آگاه نموده است. بالا بودن میزان کنش اظهاریِ تعلیل، توصیف، آگاهی بخشی، تصریح، تشریح، تبیین و... از یک سو حاکی از آن است که اراده الهی منطبق بر گفتمان ارشاد و ارتقایِ فهمِ مخاطب است و از سوی دیگر نشان دهنده این است که گوینده قصد دارد تا مخاطب پیش از پرداختن به قتال درباره علّت آن بداند.  
۳۳۲۸.

بررسی تاریخی جشن های یمن در دوره طاهریان (858-945 ه.ق.)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تاریخ اجتماعی یمن طاهریان یمن (858 945 ه.ق.) ملک ظافر عامر بن عبدالوهاب (894 923 ه.ق.) جشن های مذهبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۶۸
بررسی آداب و رسوم اجتماعی، جشن ها، پوشش، تغذیه و ترکیب جمعیت از موضوعات مهم حوزه تاریخ اجتماعی محسوب می شوند. مقاله حاضر با استناد به منابع تاریخی و با طرح پرسش هایی درباره چگونگی جشن های سیاسی و فرهنگی جامعه یمن عصر طاهریان و نقش حاکمان این سلسله در برگزاری این آیین ها به بررسی تفصیلی این موضوع می پردازد. یافته های مقاله نشان می دهد که در این دوره به مناسبت های مختلفی چون تولد رسول خدا(ع)، حلول ماه مبارک رمضان، اعیاد سعید فطر و قربان، نگارش کتاب، عروسی، تولد نوزاد و استقبال از افراد سیاسی، جشن برگزار می شد و حاکمان طاهری برای نشان دادن قدرت سیاسی و اقتصادی خود، نقش فعالی در برپایی بیشتر این جشن ها داشتند
۳۳۲۹.

مأموریت پدر ژان تاده در ایران عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پدر ژان تاده فرقه کرملیت صفویه شاه عباس اول تبشیر مسیحیت روابط خارجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۳۴۵
بررسی فعالیت های اتباع و سفرای دولت های اروپایی در ایران از جمله موضوعات قابل توجه در دوره صفوی است. در میان فرستادگان مذکور، «پدر ژان تاده»، سفیر اعزامی دربار واتیکان که در سال 1607م / 1016ق مقارن سلطنت شاه عباس اول همراه شماری از کشیشان کرملیت وارد اصفهان شد، یکی از مشهورترین آنهاست. حضور 19 ساله این کشیش اسپانیایی تباردر ایران و همچنین انتخاب وی به عنوان فرستاده ویژه شاه عباس به دربار روسیه تزاری و نیز پادشاهی لهستان، نشانه ای از اعتماد و توجه خاص شاه ایران به این مبلّغ مذهبی و فرستاده است. در این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی به حضور دراز مدت ژان تاده در دربار صفوی و همچنین چگونگی فعالیت های وی به عنوان سفیر دربار واتیکان در ایران پرداخته خواهد شد.
۳۳۳۰.

چگونگی انتقال بردگان صقلابی به اندلس دوره اموی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلاوها امویان اندلس اندلس بردگان تاجران یهودی صقالبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۵ تعداد دانلود : ۳۴۳
دادوستد بردگان که از دیرباز در غرب اروپا معمول بود، پس از فتح اندلس در دهه پایانی سده اول هجری، توسط مسلمانان تداوم یافت. در این میان بردگانی از نواحی شمالی اسپانیا، به ویژه سرزمین های اسلاوی، به بازارهای اندلس وارد شدند. این بردگان که در منابع اسلامیِ سده های میانه به «صقالبه» معروفند، اغلب توسط تجار یهودی خریداری و به اندلس در غرب جهان اسلام انتقال می یافتند. پرسش اصلی مقاله این است که خاستگاه اولیه و پراکندگی جغرافیایی صقالبه کجا بود و آنها چگونه به جامعه اندلس راه یافتند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد صقالبه گروهی از اقوام سفیدپوست ساکن در اروپای شرقی و مرکزی بودند که به صورت برده وارد اندلس شده بودند. حاکمان اموی اندلس نیز که از رقابت های قومی و قبیله ای بربرها و عرب ها به تنگ آمده بودند، از این فرصت برای تداوم حکومت خود در اندلس بهره جستند. از این رو دادوستد بردگان صقلابی هرسه ضلع مثلثِ این انتقال، یعنی بردگان، تاجران یهودی و حاکمان اموی را منتفع می ساخت.
۳۳۳۱.

عوامل موثر بر ناکامی فتوحات و گسترش اسلام در قلمرو خزرها (22-132ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فتوحات اسلام قلمرو خزرها عوامل ناکامی ساختار نظامی شرایط اقتصادی موقعیت جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۶۷۵
فتوحات اسلامی در قلمرو خزرها، در قیاس با قلمرو دیگر قدرتهای پیرامون سرزمینهای اسلامی، توام با موفقیت نبود. بر این اساس پژوهش پیش رو با استفاده از روش تحقیق تاریخی در صدد پاسخ به این پرسش است که چه عواملی در ناکامی فتوحات و گسترش اسلام در قلمرو خزرها موثر بود؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد این ناکامی معلول مجموعه ای از عوامل نظامی، اقتصادی و اجتماعی و جغرافیائی بوده است. از منظر نظامی؛ می توان به مواردی چون قدرتمندی خزرها در بسیج نیروها، تجهیزات برتر نظامی، برخورداری از استحکامات دفاعی و پشتیبانی نظامی آنها از سوی خوارزمیها و روسها اشاره کرد. از بعد اقتصادی و اجتماعی؛ برخورداری خزرها از یک اقتصاد قدرتمند و پویا، وجود عدالت نسبی اجتماعی و در نتیجه رضایتمندی عمومی اقوام خزری از وضعیت خود حائز اهمیت ا ند. همچنین دوری سرزمین خزرها از مرکز خلافت، وجود ناهمواریها و سرمای شدید این سرزمین از عوامل موثر بر ناکامی فتوحات اسلامی در قلمرو خزرها و در بعد جغرافیایی بوده است.
۳۳۳۲.

تحلیلی بر تأثیرات جنگ سرد و نظام دوقطبی بر روابط ایران و عراق در دوره پهلوی دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظام دو قطبی تاریخ ایران دوره اسلامی آمریکا شوروی ایران عراق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۰ تعداد دانلود : ۶۸۵
با پایان یافتن جنگ دوم جهانی، دگرگونی های عمده ای در روابط بین المللی بوجود آمد و زمینه های شکل گیری نظام دو قطبی فراهم گردید. آمریکا و شوروی به عنوان رهبران دو بلوک شرق و غرب، دریک رقابت همه جانبه مقابل یکدیگر قرار گرفتند. خاورمیانه نیز یکی از مناطق رقابت دو ابرقدرت بود. ابرقدرت ها در دوران جن گ س رد ت لاش کردن د ب ا عضوگیری از میان کشورهای منطقه خاورمیانه، اهداف خود را دنبال نمایند. دولتهای منطقه از جمله ایران و عراق نیز ب ا پیوستن ب ه یک ی از دو ابرقدرت عملاً در یکی از این دو اردوگاه قرارگرفتند. رهبران دو بلوک همچنانکه خود را متعه د ب ه حمایت از متحدان منطقه ای خود می دانستند، در مقابل انتظ ار دنباله روی آنها از سیاست های خود را داشتند، بر این اساس مدیریت اوضاع، عملاً در دست ابرقدرت ها بود، و اقدامات متحدان منطقه ای، صرفاً در راستای منافع آن کشورها دنبال می شد. بنابراین روابط و مناسبات کشورهای ضعیف با یکدیگر به اراده و خواست کشورهای بزرگ، هدایت وکنترل می شد و آنها را از هم دور یا نزدیک می کرد، به گونه ای که این کشورها در چهارچوب منافع قدرتهای مسلط، با یکدیگر به منازعه پرداخته و درگیر جنگ نیابتی می شدند. در پژوهش پیش روی با تکیه بر روش توصیف همراه با تحلیل و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای تأثیرات جنگ سرد بر روابط ایران و عراق بررسی و تحلیل شده است.
۳۳۳۳.

نسبت سنجی میان زمان نگارش و موضوعات ردیه نگاری های شیعیان (تا نیمه اول قرن پنجم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ردیه نگاری فرق شیعه منازعات کلامی معتزله غلات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۳۶۲
اگرچه عموم ردیه نویسی های متقدم ازمیان رفته اند، بررسی نام های این نگاشته ها مسیر جدیدی در اختیار محقق قرار می دهد تا به کشف و خوانش تاریخ فکری و جریان شناسی جامعه اسلامی بپردازد. جریان هایی که برخی تا به امروز نیز تعیین کننده بنیان های اعتقادی مذاهب اسلامی اند و لذا شناخت آن ها از زوایای مختلف حائز اهمیت است. این پژوهش متکی بر منابع مکتوب و متمرکز بر ردیه نگاری کلامی فرق شیعی بر اساس فهارس متقدم یعنی رجال نجاشی، طوسی و فهرست ندیم است. کمیت سنجی اطلاعات ردیه ها، سنخ شناسی سه گانه برون دینی، برون مذهبی و درون مذهبی و فراوانی سنجی آن ها از ابزار کارآمد این تحقیق اند که می توان به کمک آن ها نوع منازعات حاکم بر جامعه اسلامی را سنجید. حاصل امر نشان می دهد که اکثر ردیه نگاران امامی اند و ردیه نگاری در حوزه برون دینی چندان مدنظر متکلمان نبوده است. در ردیه های برون مذهبی بیش از همه معتزلیان محل نقد و رد بوده اند و در ردیه های درون مذهبی، جریان غلات و با درصدی اختلاف، واقفی ها و جریان های مختلف امامی. تولید ردیه در قرن سوم در همه سنخ ها بیش از سایر قرون است که نشان دهنده بستر سیاسی اجتماعی مستعد در مناظرات فکری میان فرقه ها و شکل گیری ادبیات انتقادی بین آن هاست. در قرن چهارم علی رغم کاهش ردیه نگاری، ردیه های برون مذهبی تغییری نکرده است و ردیه بر معتزلیان بیشتر نیز شده است. این نشان می دهد که افول دوران طلایی معتزله، بازتاب افکار و عقاید آن ها را تا مدت ها بعد در جامعه اسلامی کم نکرد و متکلمین عقل گرای امامی همچنان به رد و نقد آرا آن ها مشغول بوده اند. موضوع امامت در محوریت این ردیه ها قرار گرفته است.
۳۳۳۴.

بررسی و تبیین روابط متقابل رعایا، مباشران و مالکان کردستان در دوره قاجار و پهلوی اول (با استفاده از اسنادِ منتشر نشده خاندان وزیری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاریخ اجتماعی رعایا مالکان کردستان اسناد قاجار پهلوی اول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۴۰۳
اسناد محلی و منتشر نشده به ویژه اسنادی که در فرآیند نظامِ ارباب - رعیتی شکل گرفته اند، به جهت شواهد و داده های جزئیِ موجود در آن ها نقش زیادی در بازسازی تاریخ اجتماعی و تاریخ محلی دارند. اسناد خاندان وزیری مجموعه ای از اسناد محلی و منتشر نشده کردستان در دوره قاجار و پهلوی اند که در عمارت آصف دیوان سنندج نگهداری می شوند. بازخوانی و تحلیل داده های موجود در این اسناد نقش بی بدیلی در بازسازی تاریخ اجتماعی کردستان دارند. علیرغم رشدِ کمی و کیفی تاریخ های محلی کردستان در دوره قاجار، پژوهش در زمینه تاریخ اجتماعی این ایالت به جهت کمبود منابع دشواری های خاص خود را دارد، اما بی تردید بازخوانی و تحلیل اسناد خاندان وزیری همان کشف منابع جدید و مورد نظرِ مورخ تاریخ اجتماعی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و رهیافت تاریخ اجتماعی به بررسی و تبیین وضعیت زندگی و کار رعایا و مباشران کردستان در دوره قاجار و پهلوی اول و همچنین روابط متقابل آن ها با یکدیگر و با مالکان و حکومت محلی در قالبِ حوزه های رابطه مردم با مردم و مردم با حکومت می پردازد. بنابراین، در مقاله حاضر نخست داده ها و اطلاعات مورد نظر را از متن 286 برگ از اسنادِ خاندان وزیری استخراج کرده و سپس به مقوله بندی اجتماعی آن ها پرداخته می شود.
۳۳۳۵.

بازتولید گفتمان نهادها و گروه های اجتماعی شیراز قرن هشتم در دیوان حافظ شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گفتمان تاریخ گرایی نوین نهادها وگروه های اجتماعی شیراز قرن هشتم دیوان حافظ شیرازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۳۹۶
دیوان حافظ شیرازی به عنوان متنی ادبی، واجد موقعیّتی تاریخی، و محصول تعامل خالق اثر با مجموعه ای بسیط و گسترده از سنّت ها، گفتمان ها و جریان های اجتماعی و تاریخی سده ی هشتم هجری است. نسبت دیوان حافظ با گروه ها و عناصر اجتماعی، چگونگی بازتولید آن، نیز میزان تقویت، به حاشیه رانی و مطرود نمودن این گروه ها در فرآیند تولید اثر ادبی، موضوع شایسته ی درنگی است که روشن نمودن ابعاد آن، پژوهشی مستقل را طلب می نماید. از این رو این جستار، با روشی توصیفی تحلیلی و استعانت ممکن از مباحث رویکرد تاریخ گرایی نوین، درصدد پاسخ به این سؤالات است که چه گفتمان هایی از نهادها و گروه های اجتماعی شیراز قرن هشتم، در شعر حافظ بازتولید شده اند؟ نحوه ی کنشمندی حافظ و عوامل تقویت و به حاشیه رانی این گفتمان ها در متن و فرایند خلق این اثر ادبی چه بوده است؟ یافته ها نشان می دهند که دیوان حافظ، با شبکه ای پیچیده و شناور از نمادها، دال ها و مدلول های منفی و مثبت، عرصه ای برای به حاشیه رانی و تقابل با گفتمان نهادها و گروه های اجتماعی و رسمی وابسته به قدرت، از قبیل: قاضیان، واعظان، صوفیان، و همچنین بستری برای تقویت بخشی به گفتمان قلندران و درویشان در پیوندی نزدیک با گفتمان برساخته ی رندان، شده است. در این راستا حافظ، در مقام منتقدی رند و بی پروا، با وقوف بر ابعاد گفتمانی و آسیب شناختی اجتماعی و تاریخی عصر خود، نظیر: ریا، جزمی گری، بی عملی وخردستیزی، و هجمه علیه ی آن در دیوانش، آزاداندیشی، عمل گرایی و تساهل اجتماعی را، به مثابه ی الگو و مدلی مترقی در تعالی اجتماعی و تاریخی، ارائه داده است.
۳۳۳۶.

شواهدی جدید از کاسه لبه واریخته از محوطه کله کوب، استان خراسان جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شرق ایران کله کوبII کاسه لبه واریخته سازمان تولید سفال هزاره چهارم قبل ازمیلاد افق فرهنگی شوشII

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۶۷۳
درطول هزاره چهارم قبل ازمیلاد در مناطق وسیعی از خاورمیانه ظروف مشابهی تولید و استفاده شده که در ایران تحت عنوان کاسه لبه واریخته شناخته می شود. کمیت حیرت آور و شباهت در ظاهر و فن ساخت این نوع کاسه در محدوده وسیع جغرافیایی، سبب اهمیت این ظرف سفالی در مطالعات باستان شناسی گردیده است. تاکنون پژوهش های مختلفی درباره تاریخ گذاری، کارکرد و دلیل گستردگی حوزه پراکنش این گونه سفالی، صورت پذیرفته است؛ هرچند کاسه لبه واریخته در محوطه های بسیاری در محدوده غرب، جنوب، جنوب شرق و فلات مرکزی ایران شناسایی و معرفی شده و منطقه شرق ایران خارج از حوزه پراکنش این داده فرهنگی درنظر گرفته می شود، اما به دست آمدن کاسه های لبه واریخته از کاوش های محوطه کله کوب نشان داد که این فرهنگ سفالی در مناطقی وسیع تری از آن چه تاکنون متصور بوده ایم؛ گسترش یافته است. کله کوب محوطه ای است در شرق ایران، استان خراسان جنوبی و شهرستان سرایان و طی کاوش هایی که در سال 1397 ه .ش. در این محوطه صورت گرفت، در دو کارگاه لایه نگاری حجم زیادی از کاسه لبه واریخته به همراه دیگر گونه های سفالی مربوط به هزاره چهارم قبل ازمیلاد که در جنوب غرب ایران شناخته شده هستند، در دوره دوم این محوطه که با عنوان کله کوبII معرفی می شود، به دست آمد. این محوطه تاکنون شرقی ترین محوطه در فلات ایران است که کاسه لبه واریخته در مجموعه یافته های آن دیده شده است. باتوجه به اهمیت محوطه کله کوب در شناخت حوزه پراکنش این گونه سفالی، در این مقاله سعی بر آن است تا در ابتدا به طبقه بندی و گونه شناسی آن پرداخته شود، سپس با مقایسه گونه های مختلف سفالی این محوطه با مناطق دیگر، درک بهتری از ارتباطات بین منطقه ای و چگونگی پراکنش آن در شرق ایران به دست آورد. در مجموعه یافته های این محوطه، تعداد قابل توجهی کاسه لبه واریخته، سینی بانشی و تعداد محدودی از دیگر سبک های سفالی شاخص هزاره چهارم قبل ازمیلاد همچون ظروف دسته دماغی و ظروف لوله دار به دست آمده است. کاسه لبه واریخته حدود 15% از سفال های لایه های مربوط به این دوره را تشکیل می دهد و دیگر سفال های شاخص این دوره کمّیت ناچیزی را به خود اختصاص داده اند. ازنظر فن ساخت و سبک کاسه های به دست آمده از این محوطه کاملاً مشابه نمونه های جنوب غرب ایران هستند.
۳۳۳۷.

تحول گفتمان دولت در عصر مشروطه و رضا شاه: فرآیندی معکوس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: دولت مستقل منظم دولت مشروطه دولت مطلقه عصر ناصری رضا شاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۳۸۶
دولت، در تاریخ معاصر ایران، یکی از مهم ترین نهادهایی بود که در گفتمان تجددخواهی مورد توجه قرار گرفت و خیلی زود، تحول در آن، ذهن نوگرایان ایرانی را مشغول کرد. نخستین تلاش ها برای تحول در آن، با گفتمان «دولت مستقل منظم» توسط مَلکَم خان در دوره ناصرالدین شاه صورت بندی شد و به سرانجامی نرسید و در حد طرح باقی ماند، اما این ایده به جا ماند که بدون داشتن دولتی قدرتمند، نمی توان متجدد بود. این ایده، در گفتمان مشروطه نیز وارد شد و اگرچه مشروطه به دنبال تحدید دولت بود، اما، در دل خود ایده دولت مقتدر را داشت و با ناتوانی در ایجاد آن، و آشفتگی هایی که پس از مشروطه ایجاد شد، دولت مطلقه رضا شاه بر سر کار آمد، که روندی معکوس در ایجاد دولت مطلقه بود. این مقاله با در نظر داشتن روش گفتمانی، به دنبال یاسخ به این پرسش است که چرا فرآیند تحول دولت در این دوره، معکوس بوده و دولت مطلقه به جای پیش از مشروطه، پس از آن برآمد و مهم ترین نتیجه ای که به دست آورده آن است که یکی، ناقص بودن فرایند دولت سازی نوین در عصر ناصری و دیگری ناتوانی مشروطیت در دولت سازی، علی رغم داشتن ابزار آن از جمله قانون اساسی، دلایل این فرآیند معکوس بوده است.
۳۳۳۸.

واکاوی تاثیر فتوت و ملامتیه بر اقتصاد نیشابور قرن سوم و چهارم هجری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: ملامتیه فتوت بازارپیشه وران سامانیان اقتصادنیشابور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۲۷۸
ملامتیان فرقه ای مذهبی بودندکه براساس مکتب تصوف درنیشابور و درعصرحکومت سامانی، مقارن باقرن سوم هجری درسرزمین خراسان ظهورکردند. اساس تفکرآنان به واسطه ی پیوندی که با آیین فتوت داشتند براساس تشویق به کسب و کار حلال و تاکید بر رونق امور اقتصادی و بازار در مقابل عزلت گزینی و خرقه پوشی سایر صوفیان و فرقه های مذهبی زهاد هم عصر و پیش از خود بود.اگر جریان کلی تصوف را دنیاگریزی وبه نوعی کاهلی و دوری ازکسب وکار جدی ورونق اقتصادی بدانیم ، می توان گفت که با ظهور ملامتیه در نیشابور زمینه های مناسبی برای رشد اقتصاد و تجارت در سرزمین خراسان مهیا گردید، بر این اساس هدف اصلی این مقاله واکاوی در تاملات فتیان و متصوفه و آمیخته شدن این دو جریان در نحله ی صوفیانه ی ملامتیه و تاثیر مثبت آنان بر بازار و اقتصاد آن دوره می باشد، روش تحقیق به صورت کتابخانه ای است.
۳۳۳۹.

دیپلماسی مدبرانه: الگوی برآمده از چهار دهه مقاومت اقتصادی در ایران پس از انقلاب اسلامی

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی اقتصادی سیاست خارجی توسعه ملی اقتصاد جهانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۲۰۵
همه کشورها برای رسیدن به درجه مطلوبی از توسعه برنامه ریزی کرده و جهت تحقق یا ارتقای آن راهبردهایی را در نظر می گیرند. کشورهای توسعه یافته درصدد توسعه روزافزون و افزودن بر فاصله خود با کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه هستند؛ در مقابل سایر کشورها نیز در پی کاستن از شکاف موجود می باشند. برای رسیدن به توسعه ملی مناسب به ابزارهای متنوع از جمله دیپلماسی مدبرانه نیاز است. دیپلماسی مدبرانه می تواند تسهیل گر توسعه ملی از طریق تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی و ارتباط نظام مند با جامعه بین الملل و بهره گیری از فرصت ها باشد؛ الگویی که پس از چهار دهه انقلاب اسلامی ایران می تواند مورد توجه دیپلماسی قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور مهم در حال توسعه تلاش دارد تا بر اساس سند چشم انداز 1404 به کشوری توسعه یافته و قدرت نخست منطقه تبدیل شود. یکی از ابزارهای تحقق این امر بهره گیری از دیپلماسی مدبرانه است. هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش اصلی است که دیپلماسی مدبرانه با بهره گیری از چه راهبردهایی می تواند به تحقق توسعه مطلوب اقتصادی و اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی منجر شود؟
۳۳۴۰.

محوطه های دوره مس و سنگِ کردستان

کلیدواژه‌ها: کردستان دوران مس و سنگ سفال پهنه فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۵۹
باستان شناسی پیش از تاریخ به ویژه دوران مس و سنگ غرب ایران، برای مدت طولانی به دو حوزه مهم فرهنگی به نام های حوزه شمال غرب و زاگرس مرکزی محدود می شد. همچنین اطلاعات چندانی از فرهنگ های نواحی مابین آنها که عموماً در محدوده امروزی کردستان در غرب کشور قرار داشته است، در دسترس نبود. اما در نتیجه بررسی ها و کاوش های باستان شناختی اخیر، اطلاعات بیشتری در این حوزه در دسترس قرار گرفته است. محوطه ها و آثار زیادی از دوران مس و سنگ در کردستان شناسایی و کاوش گردیده که حد و مرز پهنه های فرهنگی تعریف شده در باستان شناسی غرب ایران را با چالش مواجه ساخته است. مواد فرهنگی به دست آمده از محوطه های دوره مس و سنگ استان کردستان مشابهت هایی را با داده های مناطق همسایه خود در شمال و جنوب ایران داشته و نشان از تعلق آنها به یک پهنه فرهنگی واحد است. با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، مقاله حاضر از طریق بررسی محوطه های دوران مس و سنگ استان کردستان در سه دوره قدیم، میانی و جدید سعی در مشخص کردن جایگاه این منطقه در مطالعات دوره مس و سنگ غرب ایران دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان