درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۹۸۱ تا ۴٬۰۰۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
۳۹۸۱.

مقایسه تطبیقی جایگاه سیاسی قضات در عصر خلافت عباسی( 656-132 ﮬ ق) و امپراطوری عثمانی( 1341-699 ﮬ ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۱ 31-54

کلیدواژه‌ها: منصب قضا خلافت عباسی امپراطوری عثمانی قضات جایگاه سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۸۷۲
قضاوت از مناصبی است که ابتدا در ذیل وظایف خلیفه قرار داشت و به تدریج به دیگران تفویض شد. لیکن خلفای عباسی در صدد بودند به رغم تفویض قضاء به دیگران، همچنان از موقعیت دینی آن برای خود بهرۀ سیاسی ببرند. در حکومت عثمانی نیز سلاطین مدعی حاکمیت اسلامی بودند؛ از این رو ملزم شدند حکومت خود را با خمیرمایۀ شریعت بنیان نهند. در نتیجۀ این رویکرد، قضات به عنوان بازوان دولت در اجرای شریعت در بدنۀ دولت نقش ممتازی یافتند. این پژوهش تلاش نمود تا با روش توصیفی- تحلیلی، با استناد به منابع تاریخی، جایگاه سیاسی قضات در دورۀ عباسی و دورۀ عثمانی را به صورت تطبیقی مورد مقایسه قرار دهد. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که خلفای عباسی با ایجاد منصب قاضی القضاتی و استقلال دیوان قضا و سلاطین عثمانی با ایجاد منصب قاضی عسکری و سازمان دادن نظام قضایی با استفاده از نظام مدرسه، موجب ارتقای جایگاه سیاسی قضات شدند.
۳۹۸۲.

تأثیر ایرانی گرایی مأمون عباسی بر قیام های عصر خود (مطالعه موردی: قیام نصر بن شبث)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ ایران و اسلام سال اول شهریور ۱۳۹۸ شماره ۲ 11-22

کلیدواژه‌ها: مأمون نصر بن شبث عنصر عربی ایران گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۴۶۸
در پی درگیری بین امین و مأمون عباسی بر سر خلافت، چون مأمون به سبب این که از مادری ایرانی-تبار بود و نتوانست در برابر برادرش، امین، که مادری عرب تبار داشت، حمایت اشرافیت عربی را به دست آورد، به ایرانی ها گرایش پیدا کرد. این عامل در کنار حضور مأمون در خراسان، دوری وی از بغداد و سپردن امور آن به ایرانی ها از نظر مردم عراق نشانه بی توجهی به عنصر عربی اطلاق می شد که اعتراض برخی از جمله نصر بن شبث را به دنبال داشته است. در این پژوهش نخست گرایش مأمون به ایرانیان و سپس قیام نصر بن شبث که پس از یازده سال به شکست انجامید، تحلیل و بررسی خواهد شد.
۳۹۸۳.

جایگاه ابن فقیه در دیدگاه اقتصادی جغرافیانگاران مسلمان سده سوم و چهارم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 153 - 170

کلیدواژه‌ها: جغرافیا نگاری اسلامی اقتصاد نگاری ابن فقیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۳۳۲
سده سوم هجری از نظر نگارش آثار و شکل گیری مکاتب جغرافیایی از مقاطع مهم به شمار می رود. توجه به مسائل اقتصادی، شیوه معیشت و تولیدات خاص هر منطقه، یکی از مشخصه های مهم آثار این دوره به ویژه ابن فقیه است. ابن فقیه در اثر خود ضمن معرفی کالاها و تولیدات خاص هر منطقه، دیدگاه هایی را در مورد این تولیدات بیان کرده است. وی به دیدگاه های مطرح شده جغرافیا نگاران ادوار گذشته در حوزه مسائل اقتصادی نظم داده و در نوع نگارش آثار جغرافیایی و شیوه پرداخت به مقوله اقتصاد و تولیدات هر منطقه در سده چهارم اثر گزارده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع و مآخذ موجود، تلاش می کند ضمن بیان دیدگاه اقتصادی ابن فقیه، تأثیر وی بر جغرافیا نگاران سده بعدی را بررسی کند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که نه تنها برخی جغرافیا نگاران سده سوم از ابن فقیه اثر پذیرفته اند، بلکه روش و دیدگاه وی بر روش جغرافیانگاران سده چهارم نیز اثرگزار بوده است.
۳۹۸۴.

مالیات قبطی ها در نظام مالیاتی ممالیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 97-115

کلیدواژه‌ها: تاریخ اقتصادی مصر جزیه قبطی ها نظام مالیاتی ممالیک مالیات های قبطی ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۵۳۵
امور مالیاتی دوره ممالیک (حک. 648-923) به سبب نبود نظام منظم و ثابت و نیز دشواری در مدیریت بودجه، همواره در حال تغییر و دگرگونی بود. با توجه به اینکه بخشی از درآمدهای ممالیک مانند دولت های پیشین بر گرفتن مالیات از غیرمسلمانان قبطی استوار بود؛ منابع این دوره نشان می دهد ممالیک به سبب عوامل گوناگون مجبور شده اند تا در شیوه دریافت مالیات و انواع آن از غیر مسلمانان تغییراتی ایجاد کنند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که مالیات قبطی ها در دوره مالیک چه تغییراتی کرده و این تغییرات چه تأثیری در نظام مالی و درآمدهای ممالیک داشته است؟ بنابر یافته های این پژوهش، قبطیان با پرداخت مالیات های جزیه، ساحل الغَلّه، حقوق سلطانیه، مَظالِم، مُکوس، مواریث، جریمه و مالیات تجهیز سپاه، تأثیر بسیاری بر افزایش درآمد ممالیک داشته و در نهایت در رفع تنگناهای مالی و اقتصادی دولت ممالیک و بهبود وضع اقتصادی آنان نیز موثر بوده اند.
۳۹۸۶.

یادمانی ناشناخته در زاوغان: مسجد جمعه یا عمارت؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال سوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۸ 127-140

کلیدواژه‌ها: زاوغان مسجد جمعه دروازه عصر صفوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۵۰۳
واقعیت این است که تعدادی از یادمان های باستانی مشهود ایران، ناشناخته مانده است و علّت آن نیز نامنظم بودن فعالیت های باستان شناسی در ایران است که باعث شده تا از یک طرف بسیاری از مناطق به دلیل فقدان پژوهش های هدف مند و علمی باستان شناختی همچنان ناشناخته باقی بمانند و ازطرفی در مناطقی که پژوهش ها تمرکز داشته، تأکید بر دوره ای خاص صورت گیرد. برخی از این یادمان ها که در دهه های اخیر کشف شده، کاربری نامشخص داشته اند. یکی از این آثار، بنایی است منسوب به مسجد جامع زاوغان که در کوچه باغ های ورودی شهر سمنان واقع شده است. پژوهش حاضر توصیفی است از بقایای اندکی از این بنا؛ سازه ای که تنها یک سردر مرتفع و چند حجره از آن باقی مانده و اهالی به آن «مسجد جامع» می گویند و تا کنون کتیبه ای و یا آثار تکمیلی از آن یافت نشده است تا مسجد بودن آن را اثبات کند؛ حتی در ورودی یا احتمالاً ایوان صحنِ آن نیز کمی اختلاف درجه با قبله وجود دارد که باعث شده نگارندگان با دیده تردید به وجود کاربری مسجد بنگرند. هدف اصلی این پژوهش نیز معرفی این بنای نسبتاً نویافته است ازطریق مطالعات میدانی که شامل کاوش های پی گردی، بررسی سطح الأرضی، مشاهدات مستقیم و مستندنگاری. مهم ترین نتایج این پژوهش نشان می دهند که این عمارت دروازه ای در جاده خراسان بزرگ بوده که رو به سوی شهرری داشته و در دوره تیموری و صفویه دایر بوده است. در حین بحث درمورد این عمارت، راهکار هایی برای نگهداری و مرمت بنا نیز ارائه می شود. با این حال این ابتدای کار پژوهش و کاوش در این محل و بنا بوده و امیدواریم که تداوم یابد.
۳۹۸۷.

مناسبات قدرت در بدن شاه هخامنشی براساس بینش اساطیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال سوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۹ 77-92

کلیدواژه‌ها: بدن آرمانی رفتار های کنش مند مشروعیت اساطیر شاه هخامنشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۴ تعداد دانلود : ۲۱۰۰
در هر جامعه ای منابع مشروعیت باتوجه به سنت های حاکم بر آن جامعه توجیه می شود؛ شاه پس از رسیدن به مقام شاهی در ایران باستان به جای یک موجودیت عینی و مادی، به یک موقعیت مثالی و معنایی می رسد و در این تحول به منظور بازتاب مفاهیم لازم است تا بدن مادی او بازتابی از مفاهیم مثالی باشد که در این مقام قرار دارد. «فرّه ایزدی» به عنوان یکی از مفاهیم مثالی ، باعث شکل گیری یک گفتمان حول بدن شاه می گردد که در آن نوعی برتری درجهت افزایش قدرت و مشروعیت است. پرسش های این پژوهش عبارتنداز: چگونه بدن مادی در مناسبات قدرت به بدنی آرمانی بدل می شود که برای مردم باورپذیر است؟ 2- چگونه گفتمان بدن آرمانی شاه در ادبیات و هنر آن دوره بازتاب داشته است؟ مسألۀ اصلی این است که چه شاخصه هایی در مشروعیت شاه نقش داشت که باعث تمایز و برتری بدن مادی شاه در مناسبات قدرت به بدن آرمانی و مشروعیت آفرین می شد. به همین منظور در این مقاله به شیوۀ اکتشافی، جنبه های مختلفی از کارکردهای بدن شاه هخامنشی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و چگونگی روند شکل گیری گفتمان بدن آرمانی شاه بررسی، و شناختی هرچه عمیق تر به نوع نگرش قدرت درجهت کسب مشروعیت است. هدف از این پژوهش، واکاوی گفتمان بدن شاه هخامنشی در قالب رفتارهای کنش مند، ازطریق کندو کاو در منابع نوشتاری و تصویری است. فرضیۀ پژوهش بر این اصل استوار است که آنچه به عنوان گفتمان حول محور بدن شاه شکل گرفته، برگرفته از تاریخ اساطیر ایران در غالب مجموعه ای از کارکردهای نمادین در بدن آرمانی شاه هخامنشی بازتاب پیدا کرده است. یافته ها و نتایج نشان می دهد که همۀ این مجموعه ها وانموده هایی هستند که مفاهیم سه گانۀ بدن شاه فرهمند، جنگجو و برکت بخش را درجهت منافع قدرت افزایش داده است.
۳۹۸۸.

مطالعه مضامین کتیبه های نستعلیق در قالی های دوره صفوی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 117-140

کلیدواژه‌ها: قالی دوره صفوی خوشنویسی دوره صفوی شعر فارسی کتیبه نگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۱ تعداد دانلود : ۵۴۲
طیف گسترده ای از قالی های کتیبه دار صفوی را می توان در زمره قالی های محرابی مشاهده کرد که حاوی مضامین مذهبی است. علاوه براین، قالی های زیادی نیز موجود است که مضامین بافته شده، از متون مذهبی به اشعار عرفانی و تغزلی سوق پیداکرده و غالباً با تغییر قلم خوشنویسی از ثلث به نستعلیق نیز همراه بوده است. لذا، پرسش پژوهش این است که کتیبه های نستعلیق از چه دوره ای وارد طرح قالی های ایرانی شده و مضامین رایج به کار رفته در آن کدامند؟ اطلاعات این پژوهش بنیادی به صورت کتابخانه ای تدوین گردیده و در آن از روش اکتشافی، توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. بدین منظور، تمامی نمونه های در دسترس، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصله از مطالعه 49 کتیبه نستعلیق در قالی های صفوی، بیان گر آن است که قلم نستعلیق از اواسط قرن دهم هجری وارد طرح قالی ها شده و این امر با ورود شمار زیادی از اشعار غیرمذهبی همراه بوده که تمام آنها اشعار فارسی می باشند
۳۹۸۹.

بررسی آماری بی ثباتی سیاسی حکومت های ایران در نیمه دوم قرن نهم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 7 - 34

کلیدواژه‌ها: بی ثباتی سیاسی نیمه دوم قرن نهم تیموریان قراقویونلو آق قویونلو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۸۸
جامعه ایران، در نیمه دوم قرن نهم هجری، دوره بی ثباتی را در حوزه سیاست پشت سر گذاشت. ذهنیت ایلی و بدوی، در این زمان بر بدنه ساختار سیاسی سیطره داشت و آن را به شرایط پیوسته در حال تغییری دچار کرده بود. حکومت ها و حاکمان این زمان، تحت تأثیر بحران گسترده جانشینی و حضور رقبای متعدد، به نزاع بی وقفه ای بر سر قدرت پرداختند. این مقاله با تکیه بر روش کیلومتریک در نظر دارد به بررسی آماری بی ثباتی حکومت های ایران، در نیمه دوم قرن نهم بپردازد. تحلیل های آماری نشان می دهد که حکومت های این زمان، در شاخصه هایی چون: میزان عمر، میانگین سلطنت حاکمان، شیوه مرگ و میانگین سنّ عمر آنها، وضعیت بی ثباتی دارند. در ارتباط با میزان عمر حکومت، دو دودمان ترکمان قراقویونلو و آق قویونلو، به ترتیب 63 و 36 سال فرمانروایی داشته اند که برای یک حکومت، اعداد پایینی هستند. در زمینه میانگین سلطنت نیز میانگین 8 حاکم تیموری در نیمه دوم قرن نهم، 7 سال ونیم، و میانگین سلطنت فرمانروایان آق قویونلو، 4 سال ونیم بوده است. از لحاظ شیوه مرگ نیز باید گفت بیش از نیمی از حاکمان این حکومت ها، سر سالم به گور نبرده اند. از 8 حاکم تیموری در نیمه دوم قرن نهم، 4 تن، از 4 حاکم قراقویونلو، 3 تن و از 8 حاکم آق قویونلو، 6 تن، در منازعات داخلی به قتل رسیده اند. در یک رابطه همبسته با این شاخصه ها، میانگین سنّ عمر حاکمان این حکومت ها نیز پایین بوده است.
۳۹۹۰.

نقش سیاسی خانم لمبتون در تاریخ معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 215 - 233

کلیدواژه‌ها: ایران انگلیس روابط خارجی میس لمبتون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۷ تعداد دانلود : ۴۱۸
به گواه تاریخ، دوره پهلوی دوم در تاریخ معاصر ایران، یکی از پرواقعه ترین دوران ها بوده است که افراد و شخصیت های زیادی با عملکردهای مختلف در وقوع جریان های سیاسی و حوادث تاریخی آن  نقش داشته اند. خانم «لمبتون» فارغ التحصیل رشته زبان های شرقی از دانشگاه آکسفورد انگلستان، یکی از چهره های مؤثر در تنظیم سیاست انگلستان در رابطه با ایران در فاصله سال های 1320-1332 بوده است. گزارش های او به دولت متبوعش در طول این سال ها چهره روشنی از سیاست های بریتانیا در خاورمیانه و ایران را نشان می د هد. هدف از پژوهش حاضر با استفاده از مرور مقالات و منابع کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی- تحلیلی، بازخوانی نقش سیاسی خانم لمبتون در تاریخ معاصر ایران است. واقعیت این است که خانم لمبتون در قامت اندیشمند و سیاستمداری آگاه به فرهنگ ایران، در طول سال های مأموریتش با رفتار آگاهانه خود، کنشگری فعال برای دست یابی انگلیسی ها به مطامع خود بوده است و استعمار انگلیس، برای حفظ منافع خود در رقابت با دولت آلمان، از هیچ اقدام مداخله گرانه ای فروگذار نمی کرده است.
۳۹۹۱.

فضل الله روزبهان خنجی و مؤلفه های مشروعیت ساز در حکومت آق قویونلوها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۸ 155-179

کلیدواژه‌ها: مشروعیت آق قویونلوها مجددمائه مشیت گرایی تأویل گرایی اندیشه ایرانشهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۵۰۱
نابسامانی های بوجود آمده در جامعه ایرانی، در بازه زمانی دو سه قرن پس از برافتادن خلافت عباسی، چنان گسترده شده بود که، این جامعه را، به نهایت انحطاط خود رسانید، از این روی، برخی از اندیشمندان و نخبگان ایرانی از همان ابتدا، درصدد رفع و دفع این ناهنجاری ها برآمده و به روش های مختلف، در این زمینه تلاشهایی را، انجام دادند، در این میان، فضل الله روزبهان خنجی، ازجمله اندیشمندانی است که در دوره حکومت سلطان یعقوب آق قویونلو، با آگاهی از این اوضاع و با هدف تلقین حکومتی تشریعی، تلاش های بی شائبه ای را انجام داده و با بهره گیری از ترفندهای مختلف، ظهور حکومت آق قویونلو را، برپایه انگاره موعود محورِ مجددمائه، تبیین نموده است، درواقع، خنجی در راستای این هدف، و با استفاده از مؤلفه هایی دیگر، نظیر مشیت گرایی، تأویل گرایی و نمادهایی از اندیشه ایرانشهری مانند، فرهمندی، عدالت محوری و خردمندی، درصدد برآمده است تا، حکومت آق قویونلو را، حکومتی مشروع معرفی نماید، از این روی، در موارد متعدد، این مؤلفه ها را، در عالم آرای امینی ، به کار گرفته است، البته این رویکرد خنجی، در دیگر آثار وی، نظیر سلوک الملوک و مهمان نامه بخارا ، که به هنگام حضور وی در دربار خوانین ازبک، تألیف شده است نیز، خودنمایی می کند.
۳۹۹۲.

نقش طبقه متوسط سنتی در تحولات سیاسی ایران (مطالعه موردی: دوران شکلگیری انقلاب اسلامی)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه انقلاب سال سوم بهار - زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ تا ۴ (پیاپی ۵ و ۶) 131 - 156

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران بازاریان پیر بوردیو روحانیون طبقه متوسط سنتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۶ تعداد دانلود : ۶۳۰
بررسی نقش نیروهای اجتماعی در تحولات سیاسی از موضوعات مهم و اساسی در جامعه شناسی سیاسی است. طبقات اجتماعی ازجمله نیروهای متمایز اجتماعی محسوب می شوند که در تحلیل عملکرد نیروهای اجتماعی ایفای نقش دارند. در بین تقسیمات طبقات اجتماعی همواره نقش طبقه متوسط سنتی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران مورد توجه قرار داشته است. مقاله حاضر با هدف بررسی نقش طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران به رشته تحریر درآمده است. این مقاله، به لحاظ روش شناسی از نوع مطالعه توصیفی - تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. چهارچوب نظری انتخابی برای تحلیل طبقه متوسط سنتی، نظریه انواع سرمایه پیر بوردیو است کهسعی کرده اند ارتباط انواع سرمایه را با طبقه اجتماعی مورد توجه قرار دهند. نتایج تحقیق نشان می دهد که طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران از طریق بهره برداری مناسب از سرمایه های متنوع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و نمادین توانست بر دیگر رقیبان پیروز شود و نقش هژمونیک در ساختار قدرت سیاسی پیدا کند.
۳۹۹۳.

مبانی مشروعیت « امرا » در امارت های کرد (از قرن 10 هجری تا 13 هجری / 16 تا 19م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۷۴۱
قوم کُرد در زمره قدیمی ترین ساکنان مناطق غرب و شمال غرب ایران، شمال بین النهرین و اطراف دریاچه وان هستند. تاریخ سکونت آنان در منطقه ای که اکنون کردستان نامیده می شود، از سقوط نینوی در سال 612 ق . م ، تا اکنون بلا انقطاع استمرار داشته است. (توما بوا،2010: 167) تاریخ تشرف به اسلام و یا فتح اسلامی سرزمین های محل استقرار آنها بدرستی معلوم نیست، لیکن مطابق اسناد موجود، ابتدا عزره(عروه) بن قیس در زمان امارتش در حلوان به عصر عمربن خطاب به شهرزور لشکر کشید، لیکن فتحی صورت نگرفت. تا اینکه عتبه بن فرقد امارت یافت و حلوان (بلاذری،1346: 177) و موصل و نواحی همجوار کردنشین را یکی پس از دیگری با شرایط صلح فتح کرد (قدامه بن جعفر،1998 : 381-382). و از این پس کُردها نیز به قلمرو اسلام در آمدند.
۳۹۹۴.

سیره مدیریتی امیرالمؤمنین(ع) در مسأله لغزش مالی کارگزاران حکومت علوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 7-18

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) لغزش مالی کارگزاران خیانت در بیت المال سیره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۳۷۸
مسأله لغزش مالی در میان کارگزاران حکومتی امری است که در گذر تاریخ، جوامع مختلف بدان مبتلا بوده اند. بنابراین شایسته است که حاکمان چاره ای برای آن اندیشیده تا آسیب زایی آن را مدیریت نمایند. از آنجا که کارگزاران حکومت علوی نیز از این امر به دور نبوده اند به سبب جایگاه امیرالمؤمنین(ع) در نظام اندیشه ای امامیه و الگوگیری از رفتار ایشان، شیوه مواجهه حضرت با این مسأله به عنوان پرسش این جستار مورد واکاوی قرار گرفته است. در بررسی تاریخی داده های اسنادی منابع کهن، اهتمام امام(ع) در پیشگیری بر اموری بسان شایسته گزینی، عنایت به حقوق کافی، ارزیابی نامحسوس و ... بوده و امام(ع) به سادگی از اخبار لغزش مالی کارگزارانش چشم نمی پوشید. در استقراء و بررسی لغزشهای مالی روی داده، از راه کارهای مورد استفاده حضرت نیز می توان به اطلاع رسانی خیرخواهانه، بررسی اخبار لغزش مالی، بازنگاه داشتن مسیر اصلاح، پیگیری و بازگرداندن اموال و مجازات اشاره داشت. اما نکته اصلی آن است که در پیمودن تمامی این مراحل اهتمام اصلی امام(ع) بر موعظه نیکو و اصلاح درونی کارگزار خاطی بوده است
۳۹۹۵.

جایگاه امپراتوری طرابوزان و امیرنشین قرامان در روابط آق قویونلوها و عثمانی در زمان حسن بیگ آق قویونلو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 57-70

کلیدواژه‌ها: اوزون حسن آق قویونلو عثمانی مناسبات آناتولی ترابوزان قرامان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۹۱۱
دو امپراتوری طرابوزان و امیر نشین قرامان، در منطقه آناتولی، به لحاظ سیاسی و اقتصادی تأثیر بسزایی در مناسبات و سیاست خارجی حکومت های آق قویونلو و عثمانی داشتند. سیاست توسعه طلبی ارضی و دستیابی به شاه راه های تجارتی مناطق آناتولی، تضاد منافع راهبردی دو حکومت آق قویونلو و عثمانی را آشکار ساخت که سرانجام منجر به پدید آمدن مناسبات خصمانه میان دو طرف شد. سؤال اصلی این پژوهش این است که امپراتوری طرابوزان و امیر نشین قرامان چه نقشی در روابط آق قویونلوها و عثمانی در دوره حسن بیگ آق قویونلو داشتند؟ یافته های این پژوهش، با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع تاریخ نگاری ایرانی و عثمانی، نشان می دهد حسن بیگ برای پیشبرد مقاصد خود در آناتولی و مقابله با سلطان عثمانی، سیاست اتحاد با امیرنشین های محلی آناتولی را برگزید. اما درگیری آق قویونلوها با دیگر دول همجوار و ضعف قدرت نظامی آن دو حکومت محلی، در نهایت به شکست حسن بیگ و الحاق قلمرو طرابوزان و قرامان به حکومت عثمانی منجر گردید.
۳۹۹۶.

مروری برمضامین خسرونامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هجدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۵ 247 - 272

کلیدواژه‌ها: عطار خسرونامه محتوا عشق عرفان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۴۲۷
یکی از برجسته ترین آثار غنایی در ادب فارسی، منظومه خسرونامه است. این منظومه، داستان عشق گل و هرمز و رویدادهای مربوط به آن را به تصویر می کشد. درباره ی انتساب این اثر به عطار نظرهای متفاوتی وجود دارد، همچنین تاکنون پژوهشی درباره ی محتوای این اثر صورت نگرفته است؛ بنابراین در این پژوهش ابتدا به صورت مختصر، با در نظرگرفتن ادله ی اساتید درباره ی سراینده ی اثر به اثبات یا رد انتساب آن به عطار پرداخته شده و سپس کتاب مذکور از منظر محتوایی در حوزه ی بحث اعتقادی، مواعظ اخلاقی، عشق مورد بررسی قرار گرفته است. شیوه ی این پژوهش به روش اسنادی است که با مطالعه ی ابیات و استخراج آنان، ویژگی های محتوایی آن طبقه بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که خسرونامه منظومه ای عاشقانه است و عشق مرکز و محور اندیشه ی شاعر است که گاهی اصطلاحات عرفانی نیز در آن آمده است. کلیدواژه: عطار، خسرونامه، محتوا، عشق، عرفان .
۳۹۹۷.

تحلیل دوران نوسنگی شرق دریاچه ارومیه برمبنای مطالعات باستانشناختی شهرستان هوراند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال سوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: آذربایجانشرقی شهرستان هوراند منطقه دریاچه ارومیه دوره نوسنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۴ تعداد دانلود : ۱۰۳۵
دوره نوسنگی را میتوان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست. مطالعات باستانشناختی نشان میدهد که چندینناحیه در خاورنزدیک، نوسنگیشدن را تجربه کردهاند و آذربایجان جزء نواحی حاشیهای بوده و نوسنگی اینناحیه بازتاب کانونهای نوسنگی بوده است، بدینگونهکه در مرحله واپسین نوسنگی، گروههای غیربومی نخستینبار دشتهای پیرامون دریاچه ارومیه را بهعنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و سپس همین مرکز درگذر زمان، کانون اشاعه به حومه گردید. باوجود پژوهشهای گستردهای که در بخشهای مختلف شمالغرب ایران انجام گرفته، شواهدی اندک و پراکنده از دوره نوسنگی در نیمه شرقی آذربایجان بهدست آمده و سکونتگاههای دوره نوسنگی جدید در بخش شرقی آذربایجان بهمراتب ناشناخته باقی مانده است. پرسشهای اساسی در ارتباط با وضعیت باستانشناسی، گاهنگاری، ماهیت فرهنگ و تعاملات منطقهای و فرامنطقهای در بخشهای شرقی دریاچه ارومیه در اینبازه زمانی وجود دارد. از آنجاییکه این ناحیه بهعنوان پل ارتباطی منتهیالیه شرقی و منتهیالیه غربی در شمالغرب ایران محسوب میشود، میتواند نقش مهمی را در تعریف فرهنگهای هزاره ششم ق.م. ایفا کند. امروزه شواهد باستانشناختی جدیدی دال بر وجود سکونتگاههای دوره نوسنگی جدید در آذربایجان مشاهده میشود که همافق با حاجیفیروز هستند. در مقاله حاضر تلاش بر این است که با روش توصیفی- تحلیلی برمبنای یافتههای باستانشناختی بهدستآمده از شهرستان هوراند درمقایسه با آثار حاجیفیروز و همچنین با بازنگری مطالعات پیشین، تفسیری جدید از دوره نوسنگی جدید در ناحیه آذربایجان ارائه شود..
۳۹۹۸.

گزارشی از مواجهه نویسندگان روزنامه کاوه با تحرکات ناسیونالیستی در ترکیه عثمانی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: روزنامه کاوه جنگ جهانی اول دولت عثمانی پان ترکیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۳۹۹
مطبوعات از ارکان مهم تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در سده های نوزدهم و بیستم میلادی می باشند. مطبوعات از میانه دوره قاجاریه، به عنوان بزرگ ترین رسانه موجود فراگیری شان را گسترش دادند و صدای خود را از استانبول، برلین، باکو، قاهره، کلکته و بغداد به گوش مردم ایران رساندند. در درون کشور نیز تهران، تبریز، اصفهان، شیراز، مشهد، و دیگر شهرها هم در این عرصه، نام و نشانی برای خود جستجو کردند. مطبوعاتِ این دوره منعکس کننده حوادث، تحولات سیاسی، اجتماعی و فضای فکری جامعه آن دوران بودند. دوره ای که ایران شاهد انقلابی بزرگ (مشروطیت) و دنیا شاهد جنگی بزرگ (جنگ جهانی اول) بودند. در این میان، «روزنامه کاوه» به واسطه حضور روشنفکران مؤثر آن دوران در تحریریه روزنامه از روزنامه های مطرح آن دوره به شمار می آید. این مقاله گزارشی است از مواجهه نویسندگان کاوه با تحرکات ناسیونالیستی که در طول جنگ جهانی اول در ترکیه عثمانی در حال بروز و ظهور بود.
۳۹۹۹.

صورت بندی اجتماعی ایران در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۵ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۲ 6 - 31

کلیدواژه‌ها: انقلاب مشروطه اوضاع اجتماعی رضاشاه استبداد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۷۵
ساختار اجتماعی ایران در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی (قرن سیزدهم هجری) به ترتیبی بود که سبب ساز انقلاب مشروطه شد. از سویی مشروطه را می توان ماحصل ارتباط ایرانیان با اروپا دانست که با ریشه های فرهنگی و اجتماعی ایران سازگاری چندانی نداشت. این مقاله با روش کتابخانه ای درصدد است تا با تحلیلی از وضعیت اجتماعی ایران در قرن نوزده و بیست میلادی، علل وقوع انقلاب مشروطه در ایران را بررسی کند و آن مشخصه های اجتماعی که منجر به انقلاب، ظهور رضا شاه و سقوط مشروطه شد را برجسته سازد.
۴۰۰۰.

نقش کانون نویسندگان و اعضای آن در پیشبرد مبارزات با حکومت پهلوی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه انقلاب سال سوم بهار - زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ تا ۴ (پیاپی ۵ و ۶) 157 - 178

کلیدواژه‌ها: کانون نویسندگان ایران آل احمد پهلوی دوم مبارزه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۵۷۴
این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که کانون نویسندگان ایران و اعضای آن، چه رویکردی در دو دهه پایانی حکومت پهلوی در پیش گرفتند و چه اقداماتی از سوی اعضای این نهاد فرهنگی انجام شد؟ نتایج تحقیق بیانگر آن است که کانون نویسندگان ایران در واکنش به سیاست های فرهنگی حاکمیت پهلوی شکل گرفت. تفوق فکری در کانون با اندیشه های چپ گرایانه بود، اما گرایش های فکری دیگری نیز کم وبیش حضور داشتند. عموم اعضای کانون افزون بر شخصیت فرهنگی، تعلقات برجسته سیاسی داشتند و عضویت بیشتر آنان در گروه های سیاسی همچون حزب توده، جامعه سوسیالیست ها و جبهه ملی خواه ناخواه کانون نویسندگان را از یک نهاد محافظه کار و بی تحرک به مجمعی حساس در مواجهه با مسائل سیاسی و فرهنگی جامعه تبدیل کرده بود. این کانون با وجود رویکرد فرهنگی، در برهه ای از تاریخ ایران، در کشاکش های سیاسی وارد شد و تأثیراتی در شعله ور شدن اعتراضات به حکومت پهلوی داشت، اما اختلافات اعضای آن در بحبوحه انقلاب به ویژه در انتخاب اعضای هیأت دبیران دوره دوم و نوع مواجهه با تحولات انقلابی به ویژه اصرار برخی اعضاء بر ماهیت صنفی کانون، اثرگذاری آن را محدود کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان