Türkiye Kütüphanelerinde Elyazmasi Eserleri Bulunan Kazvinli Âlimler(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۰۶۱ تا ۴٬۰۸۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
تحلیل دوران نوسنگی شرق دریاچه ارومیه برمبنای مطالعات باستانشناختی شهرستان هوراند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
دوره نوسنگی را میتوان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست. مطالعات باستانشناختی نشان میدهد که چندینناحیه در خاورنزدیک، نوسنگیشدن را تجربه کردهاند و آذربایجان جزء نواحی حاشیهای بوده و نوسنگی اینناحیه بازتاب کانونهای نوسنگی بوده است، بدینگونهکه در مرحله واپسین نوسنگی، گروههای غیربومی نخستینبار دشتهای پیرامون دریاچه ارومیه را بهعنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و سپس همین مرکز درگذر زمان، کانون اشاعه به حومه گردید. باوجود پژوهشهای گستردهای که در بخشهای مختلف شمالغرب ایران انجام گرفته، شواهدی اندک و پراکنده از دوره نوسنگی در نیمه شرقی آذربایجان بهدست آمده و سکونتگاههای دوره نوسنگی جدید در بخش شرقی آذربایجان بهمراتب ناشناخته باقی مانده است. پرسشهای اساسی در ارتباط با وضعیت باستانشناسی، گاهنگاری، ماهیت فرهنگ و تعاملات منطقهای و فرامنطقهای در بخشهای شرقی دریاچه ارومیه در اینبازه زمانی وجود دارد. از آنجاییکه این ناحیه بهعنوان پل ارتباطی منتهیالیه شرقی و منتهیالیه غربی در شمالغرب ایران محسوب میشود، میتواند نقش مهمی را در تعریف فرهنگهای هزاره ششم ق.م. ایفا کند. امروزه شواهد باستانشناختی جدیدی دال بر وجود سکونتگاههای دوره نوسنگی جدید در آذربایجان مشاهده میشود که همافق با حاجیفیروز هستند. در مقاله حاضر تلاش بر این است که با روش توصیفی- تحلیلی برمبنای یافتههای باستانشناختی بهدستآمده از شهرستان هوراند درمقایسه با آثار حاجیفیروز و همچنین با بازنگری مطالعات پیشین، تفسیری جدید از دوره نوسنگی جدید در ناحیه آذربایجان ارائه شود..
سیاست اسلامی سازی در پاکستان (مطالعه موردی: از 1958 تا 1988م)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف بسیاری از رهبران استقلال پاکستان حتی در سال های مبارزه، با اسلام پیوند خورده بود. پس ازجدایی از هند ایجاد کشوری اسلامی یا کشوری برای زندگی مسلمانان مطلوب این مبارزات بود. ازسال 1958با کودتای ارتش تاسال 1988 سه تن (به ترتیب زمانی ایوب خان، ذوالفقارعلی بوتو و ضیاءالحق) به ریاست جمهوری پاکستان رسیدند که اولویت های اقدامات خود را در یوند با اسلام و کمک گرفتن از آن در جامعه مطرح ساختند. جایگاه اختصاص داده شده به اسلام درمدعای هر سه فرد مذکور و تفاوت عملکرد آنان درنوع طرح اسلام و سپس بهره برداری از آن، پرسشی است که این مقاله قصد پاسخگویی به آن را دارد و نیز روشن ساختن این امر که در بهره جویی از اسلام چه مدل هایی مطرح شد و چگونه در عمل پیاده شد. فرایند انجام پژوهش و یافته های آن به فرضیه سازی کمک خواهدکرد. یافته ها نشان می دهد، درابتدا گرایش به نوگرایی و ارائه تفسیرنو از اسلام و بازنگری درنقش و نفوذ نهادهایی دینی مطرح شد و درادامه به سوی بروز قویتر علایق نوگرایانه و سازگار نشان دادن اسلام با اندیشه های جامعه گرا و سوسیالیستی حرکت شد و سرانجام یک دهه طولانی اسلامی سازی درسایه حضور نظامیان تجربه شد.
واکاوی علل پیشرفت ژاپن به مثابه الگوی ترقی و تجدد از منظر روزنامه اختر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
جنگ های ایران و روسیه و آگاهی ایرانیان از مسئله ترقی موجب شد تا نخبگان ایرانی با نگارش رساله و پس از آن ها روزنامه ها هرکدام در صدد ارائه راهکاری برای برون از عقب ماندگی ایران برآیند. در این میان روزنامه اختر به عنوان نخستین روزنامه فارسی زبان خارج از کشور مسئله ژاپن را مثابه یک کشور پیشرفته آسیایی که می تواند مدل مناسبی برای ایرانیان نیز باشد مطرح و در نوشتار خود بیش ازپیش به معرفی این کشور و علل پیشرفت آن پرداخت. توجه به مقوله های چون "توسعه دانش"، "نقش امپراتور"، "زنان" و "ارتباط با غرب" ازجمله مفاهیمی است که این روزنامه در علل ترقی این کشور بر آن ها تأکید دارد؛ بنابراین سؤال اصلی پژوهش حاضر این است چه مؤلفه های اساسی بر اساس نظریات نویسندگان روزنامه اختر موجب پیشرفت ژاپن گردید؟ و شناخت این نویسندگان از این کشور بر چه بنیان هایی استوار بود؟ فرضیه معطوف به این سؤال چنین تدوین شده است که نویسندگان روزنامه بر تأکید بر علل عینی توسعه و نادیده گرفتن سابقه تاریخی این کشور در حوزه های آموزشی و اجتماعی صرفاً دوره پایانی پیشرفت این کشور را مورد مداقه قرار دادند. برای پاسخ به سؤال مطالب روزنامه مورد تحلیل قرار گرفته تا تصویری مستند از دریافت نویسندگان روزنامه اختر و مبانی اندیشگی آنان درباره ریشه های توسعه ژاپن ارائه شود.
روش و بینش تاریخ نگاری گریگور یقیکیان در کتاب شوروی و جنبش جنگل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
اغلب گزارش هایی که مجاهدان جنگلی یا شاهدان این جنبش نوشته اند، از نظر نگرش و بینش به گونه ای در دسته بندی های موافق یا مخالف جنبش جنگل قرار دارند؛ درحالی که یقیکیان با وجود ارائه گزارشی دقیق و سنجیده مانند ناظری بیرونی حوادث جنبش جنگل را روایت می کند. تمرکز نوشته های یقیکیان بر جمهوری شورایی گیلان است. وی اغلب با دقت و بدون جانب داری خاصی، وقایع و حوادث جنبش جنگل را با روشی علمی بیان می کند. بااین حال نشانه هایی آشکار از جانب داری به نفع انگلستان و سرزنش عثمانی و دولت های محور در نوشته های او دیده می شود. پرسش نوشتار این است: از منظر بینش و روش تاریخ نگاری، یقیکیان چه رویکردی به وقایع تاریخی جنبش جنگل داشته است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد یقیکیان به جهت ارتباط با طیف های گوناگون جنبش جنگل و دسترسی به اسناد و مدارک سرّی تا اندازه ای توانسته نسبت به سایر راویان جنبش جنگل گزارش های مستندی از این واقعه ارائه دهد. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای و با تکیه بر کتاب شوروی و جنبش جنگل و سایر آثار یقیکیان در این زمینه به شیوه تحلیلی انتقادی در روش تاریخ نگاری صورت گرفته است.
تأملی بر ساختار و محتوای اسناد عرایض بررسی موردی: عرایض اصناف در دوره ششم تا هشتم مجلس شورای ملی
منبع:
مطالعات ایران شناسی سال ۵ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵
61 - 75
حوزه‌های تخصصی:
در میان منابع مورد اتکاء در مطالعات تاریخی، اسناد یکی از موارد مهم و قابل توجه به شمار می رود و در میان انبوهی از اسناد، عریضه ها که به نوعی انعکاس دهنده صدای مردم نیز هستند؛ به عنوان منبعی برای پژوه شهای تاریخی به ویژه در زمینه تاریخ اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرند. این پژوهش با تکیه بر بررسی ساختار اسناد ارسالی اصناف مختلف به مجلس شورای ملی در خلال سال های 1305 تا 1311 ش، مطالبات و انتظارات عارضین را مورد مطالعه قرار داده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که عریض ههای مزبور از نظر ساختاری، ارکانی همانند سایر اسناد دارد و محتوای آنها دلالت دارد که مشکلات مالیاتی و چالش های بلدیه مهم ترین موضوعات مورد شکایت اصناف در آن زمان به شمار می رفته است. داده های مورد نیاز برای این پژوهش به روش کتابخانه ای و خاصه آرشیوی جمع آوری شده است.
معیارشناسی نظام کارگزاری خلفای سه گانه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
شناخت معیارهای گزینش کارگزاران در هر نظام حاکمیتی، سنجه ای مهم برای دستیابی به گرایش ها، بینش ها و رویکردهای صاحبان قدرت و ارزیابی عملکرد آنان است. در سنت نبوی سه شاخص اصلی توانایی، دانایی و امانت داری، از مهمترین معیار های انتخاب کارگزاران بیان شده است.این نوشتار با توصیف نظام کارگزاری خلفای سه گانه و خاستگاه قبیله ای آنان و تحلیل داده های تاریخی، به پنج معیار اساسی آنان در گزینش کارگزاران دست یافته است که عبارت اند از: قرشی گرایی، همکاری و هم پیمانی سیاسی، ترجیح کارآمدی بر تعهد دینی و اخلاقی، اموی گرایی، هاشمی نبودن. به نظر می رسد، روح حاکم بر عملکرد خلفا دراین باره سنت ها و ارزش های قبیله ای بود؛ بنابراین قریش، به ویژه اشراف (امویان) و وفاداران سیاسی آنان، مهم ترین مناصب را تصاحب کردند؛ ضمن آنکه بی توجهی خلفا به صلاحیت های اخلاقی، در عدم باور آنان به سیره سیاسی نبوی ریشه داشت. خلفا همچنین به دلیل هراس از به خطر افتادن مقام خلافت ، از واگذاری امور به بنی هاشم و حامیان آنها خود داری می کردند. برون داد اصلی معیارهای یادشده، حذف اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و حامیان آنان، بزرگان انصار و بسیاری از مخالفان سیاسی از دایره گزینش و کارگزاری خلفا بود.
نقش امام جعفر صادق (ع) در گسترش علوم
منبع:
تاریخنامه اسلام سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
29 - 48
حوزه‌های تخصصی:
نقش ائمه اطهار (ع) در جامعه اسلامی بسیار چشمگیر و مهم است و این تفکر که آنها تنها رهبران معنوی و یا امامان هدایت و راهنمایی هستند با گزارشهای تاریخی موجود و واقعیتهای تاریخی مطابقت ندارد. بنابرابن، نمیتوان هیچ سهمی در شکلگیری و توسعه تمدن اسلامی بهویژه در بعد علمی برای آنها در نظر گرفت؛ زیرا این امر آشکارا در تاریخ زندگی ائمه (ع) دیده میشود و دو قرن و نیم حضور فعال علمی از طرف ائمه معصومین (ع) آنهم زمانی که سرآغاز تمدن اسلامی نامیده شده است نقشی مهم و غیرقابل انکار است. پژوهش حاضر به نقش امام صادق (ع) در گسترش علوم اشاره میکند، پس پژوهش حاضر رشد علمی و میزان تأثیرگذاری ایشان در این حرکت تمدنساز و حیات علمی ایشان را بررسی میکند.
کارکرد آموزشی-فرهنگی دارالمعلمات و دانشسراهای دخترانه در دوره پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گنجینه اسناد سال بیست و نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۶)
106 - 139
حوزه‌های تخصصی:
هدف : دوره سلطنت رضاشاه مرحله ای در ارتقای موقعیت اجتماعی زنان ایران بود. دولت در اجرای برنامه تجدد و سکولاریسم، برنامه های متعدد ازجمله تأسیس دانشسَراهای دخترانه تأسیس کرد که شکل سازمان یافته تر دارالمعلمات به شمار می رفت. هدف تأمین و تربیت معلمان زن بود. این ابتکار در آن زمان در ارتقای جایگاه آموزشی و فرهنگی زنان نقش مؤثر داشت. نشان دادن این نقش هدف این مقاله است. روش/ رویکرد پژوهش : داده ها از اسناد و مدارک آرشیوی و کتابخانه ای گردآوری و تحلیل شده است. یافته ها و نتیجه گیری : تأسیس دانشسَراهای دخترانه سبب افزایش سواد زنان و تأمین آموزگاران زن شد و زمینه ورود زنان را به عرصه عمومی، به ویژه دستگاه اداری و مراکز علمی فراهم کرد . از این رو در ارتقای موقعیت موثر بود؛ هرچند در ابتدا عمدتاً به زنان طبقه بالا محدود بود.
بازتاب و مقایسه وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ایرانیان در متون راحه-الصدور، چهارمقاله و فارسنامه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقوله سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. در بسیاری از متون نظم و نثر کهن، ابواب مختلف زندگی ایرانیان بازتاب داده شده که با بررسی آنها می توان تطورات تاریخیِ زندگی اجتماعی مردم این سرزمین را ترسیم کرد. این جستار به روش توصیفی – تحلیلی، به برّرسی مقایسه ای وجوه فرهنگی زندگی اجتماعیِ ایرانیان در سه متن مهم عصر سلجوقی؛ راحه الصدور و آیه السرور راوندی، چهارمقاله نظامی عروضی و فارسنامه ابن البلخی پرداخته و در صدد پاسخی به این پرسش است که متون مزبور چه گستره ای از مقولات مرتبط به وجوه فرهنگی زندگیِ اجتماعی ایرانیان را دربرمی گیرند؟ نتیجه حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در هر سه اثر، به مقولات فرهنگی پرداخته شده است، اما در مقایسه، متن کتاب راحه الصدور ، بیشترین وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ِایرانیان، را به تصویر کشیده است.
لقب سازی های سیاسی فرودستان در دوره قاجاریه، عصر پیشامشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
لقب سازی برای نخبگان حاکم یکی از جلوه های منازعه سیاسی بین فرودستان و ارباب قدرت در عصر پیشامشروطه به شمار می رود. توده ها که تلاش می کردند روایت رسمی حکومت را درباره وضعیت کشور،در حوزه های مختلف نفی کرده یا زیر سوال ببرند در واکنش به القاب اغراق آمیزی که حکومت قاجاریه برای اجزا و عناصر خود در نظر می گرفت، لقب های تحقیرآمیزی را منتشر می کردند که ظرافت، طنزآمیزی و بداعتشان مخاطب را به انتقال سریع آن به دیگران تشویق می کرد. این القاب، بخشی از روایت فرودستان از وضعیت کشور و زمامداران بود که در واکنش به روایت رسمی حکومت شکل می گرفت. عامه با ساختن این القاب، ادعای آبادانی کشور و اقتدار حکومت را نفی می کردند؛ اما تاکید بیشتری بر رد برتری ذاتی و سیادت نخبگان حاکم بر فرودستان داشتند و با ساختن القاب سیادت ستیز، سلطه منزلتی فرادستان را به چالش می کشیدند. چهارچوب مفهومی پژوهش، نظریه روایت های نهانی جیمز سی. اسکات است که در نظریه خود به صورت بندی کنش سیاسی توده ها در دوره هایی که به دور از شورش و اعتراض خشونت بار ، قدرت را به صورتی تلویحی نفد می کنند، پرداخته است. پیش از این پژوهشی تحلیلی در این ارتباط انجام نشده است.
استناد به گزارش (نقل) و اصل مسئلگی (با تأکید بر متون تاریخی دینی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
استدلال (استناد) به گزارش های تاریخی، مهم ترین رکن روشی در الهیات تاریخی است که فضای اصلی این مقاله، ناظر به آن شکل گرفته است. واقعیت آن است که مقوله استدلال و استناد در الهیات تاریخی، نیازمند روش است، اما آنچه که به طور معمول مشاهده می شود آن است که این استدلال ها معمولاً بدون هیچ تبیینی رها می شوند. دلالت یک گزارش و نقل، می تواند در نوع انعکاسی که گزارش در فضای پیرامون خود پیدا می کند، نیز رصد شود. «مسئلگی»، پدیده ای قابل توجه در این فضای انعکاسی است. از جمله قواعدی که در فضای انعکاس، قابل طرح است، «مسئلگی» است. به این صورت که صدور (نقل) یک گزارش، بیش از آنکه حکایت از یک امر دائم و ثابت داشته باشد، نشان دهنده یک مسئله و امری خارج از روال عادی است. در این مقاله، به تبیین اصل مسئلگی و تبیین رهاوردهای آن در تحلیل متون تاریخی و دینی پرداخته شده است. درواقع، می توان گفت «مسئلگی» قاعده ای زبان شناختی است که در تحلیل تاریخ و به ویژه الهیات تاریخی کاربرد قابل ملاحظه ای دارد.
جامعه شناسی قومیت در خراسان هنگامه قیام ابومسلم خراسانی بر اساس تئوری های انتخاب عقلانی و نخبگان
حوزه‌های تخصصی:
جامعه شناسی قومیت برای اشاره به اشکال خاصی از تمایزات فرهنگی وضع شده است. مفهوم جامعه شناسی قومیت با مفاهیم نژادی و تنوع فرهنگی در هم تنیده شده است و قصد دارد تفسیری از وضعیت پیچیده قومی ارائه دهد. خراسان در پویه تاریخ به دلیل موقعیت جغرافیایی، کمتر تحت تأثیر فرهنگ های مهاجم قرار می گرفت و از این لحاظ مستقل بود. اما بعد از فتوحاتِ اعراب و مهاجرت عده ی زیادی از آنها به خراسان، احوالات این دیار تغییر کرد و درگیر یک دوقطبی قومی شد. برای خراسان در بحبوحه قیام ابومسلم خراسانی دو قومیت مجزا می توان در نظر گرفت و به صورت کلی آنها را به دو گروه عرب و خراسانی تقسیم بندی کرد. بعدها اختلافات قبایل عرب باعث شد مثلثی در خراسان شکل گیرد که قومیت و منفعت در آن ترکیب شده بودند. مسأله اصلی این است که چگونه می توان کنش های قومی خراسان را با تئوری های انتخاب عقلانی و نخبگان، که از پارامترهای جامعه-شناسی قومیت هستند، تبیین و تفسیر کرد؟ چگونه می توان با جامعه شناسی قومیت، خیزش خراسانیان را مقید به یک انقلاب سیاسی، یا یک انقلاب اجتماعی- قومی کرد؟ به این منظور پژوهش حاضر علاوه بر این که سعی می کند با استفاده از منابع داخلی و خارجی پاسخ مناسبی به این پرسش بدهد، در عین حال به نقد آن نیز خواهد پرداخت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که تئوری نخبگان و انتخاب عقلانی هر دو به گونه ای از پوپولیسم اشاره می کنند که پسِ پشتِ آن، سوء استفاده از قومیت ها قرار دارد، در حالی که برای خراسانیان متأثر شدن از فرهنگ، بارزتر از سیاست های تحمیلی به نظر می رسد و بنابراین انقلاب خراسان نمی-تواند کاملاً سیاسی تلقی شود.
نقش آبدارخانه در بازتولید فساد و رشوه خواری در ایران
حوزه‌های تخصصی:
آبدار، آبدارچی از اصطلاحات دیوانی مرسوم و معمول در حکومت های ایرانی بوده که با تشکیل نخستین حکومت ها در ایران، آبدارخانه، بخشی از دربار و دیوان شد و وظیفه تهیه نوشیدنی های شاه و دربار بر عهده اش نهاده شد و با گذشت زمان به تدریج، وظایفش گسترده تر و مهم تر شد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد جامعه شناختی به نقش غیر رسمی این نهاد در گسترش فساد و رشوه خواری از سوی نظام حاکم در ایران می پردازد. آبدارخانه که کارکرد رسمی آن مأمور تهیه نوشیدنیها بود با گذشت زمان و خاصه در عهد قاجار و پهلوی، کارکردهای غیر رسمی تری یافت، واسطهگی میان مردم و حاکمیت، اخذ رشوه تحت عنوان «شیرینی» و سفارش افراد و گاها تحمیل اشخاص به حاکمیت، شاید از مهم ترین کارکردها و کارویژه های غیر رسمی نهاد آبدارخانه در گذر تاریخ ایران بوده که در نهایت به بازتولید قدرت نامشروع، قانون گریزی و رواج فساد اداری منجر شده است.
اردشیر بابکان از ارگبدی تا شاهنشاهی
حوزه‌های تخصصی:
اردشیر بابکان در سال ۲۲۴ میلادی موفق به برانداختن سلسلهٔ اشکانی شد. گزارش این خیزش که هم در منابع بومی ایرانی و هم در منابع غیر ایرانی بازتاب یافته است، فاقد هماهنگی و جهت گیری یکسان است. در منابع فارسی و عربی دورهٔ اسلامی این رخداد در هاله ای از ابهام قرار گرفته است، به گونه ای که گاه گزارش های ضد و نقیضی در مورد سیر تاریخی حرکت اردشیر بابکان، از قیام تا رسیدن به مقام شاهنشاهی، دیده می شود. هدف از پژوهش حاضر آن است که در کنار بررسی و تحلیل گزارش-های تاریخی در رابطه با سیر تاریخی خیزش اردشیر بابکان، با اتکاء به منابع معتبر و مستندتری چون سکه ها، سنگ نبشته ها و سنگ نگاره ها تصویر روشن تری از این رویداد و در نهایت نتایج مفیدتری در باب چگونگی شکل گیری شاهنشاهی اردشیر بابکان ارائه شود. در نتیجهٔ این پژوهش مشخص گردید که خط سیر حرکت اردشیر را می توان به دو دوره تقسیم کرد: دوره شاهی و دورهٔ شاهنشاهی. او متعاقب قدرت گیری در پارس و شکست آخرین شاهنشاه اشکانی، به جانب نواحی مرکزی و سپس نواحی شمال و شمال غرب ایران پیش رانده و در مرحلهٔ بعد، نواحی شرقی را تصرف و در نهایت خود را به تیسفون رسانده است.
جامعه ایرانی عصر رضاشاه (مطالعه موردی: داستان های محمد مسعود)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سخن تاریخ سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹
171 - 184
حوزه‌های تخصصی:
جایگاه محمد مسعود در تاریخ روزنامه نگاری معاصر ایران شناخته شده است. اما داستان های او تاکنون مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است. این مقاله با استفاده از روش نقد ادبی و تحقیق تاریخی تلاش کرده است به این پرسش پاسخ دهد که آیا می توان آثار داستانی مسعود را روایتی رئالیستی از جامعه ایرانی دوره رضاشاه دانست و بر این اساس آن را به مثابه روایتی غیر رسمی از تاریخ این دوره پذیرفت؟ حاصل پژوهش آن است که داستان های محمد مسعود آئینه جامعه ای است رنجور که آنچه زیر پوستش می گذرد، با آنچه در بوق و کرنا می شود و توسط نهادهای دولتی تبلیغ می گردد، زمین تا آسمان متفاوت است. اگرچه مسعود ادعای تاریخ نویسی ندارد، امّا در داستان های رئالیستی اش روایتی غیر رسمی امّا واقع بینانه از ایران دوره رضاشاه ارائه می دهد که به مدد شواهد و منابع دیگر قابل تأیید و پذیرش است.
بررسی روند تأسیس کتابخانه ملی و توسعه آن تا 1360ق/1320ش با تکیه بر اسناد آرشیوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف : بررسی روند تأسیس و توسعه کتابخانه ملی ایران از اواخر عهد قاجار تا پایان پهلوی اول. روش/رویکرد پژوهش : در این پژوهش برپایه اسناد و منابع تاریخی و به شیوه توصیفی-تحلیلی به موارد زیر پرداخته می شود: 1. عوامل سیاسی-اجتماعی مؤثر در پیدایش کتابخانه ملی؛ 2. تأثیر غرب در پیدایش کتابخانه ملی در ایران؛ 3. روند قانونمندشدن و دولتی شدن کتابخانه ملی یافته ها و نتیجه گیری : افزایش روابط ایران و غرب در دوره قاجار و الگوبرداری از پیشرفت های فرهنگی و تمدنی نظیر پیدایش صنعت چاپ، توسعه مدارس، ایجاد مؤسسات آموزش عالی، افزایش شمار تحصیل کردگان و تکاپوی چهره های روشن فکر و فرهنگ دوست، زمینه پیدایش کتابخانه ملی را در ایران فراهم کرد. هسته اولیه این کتابخانه از ادغام دو کتابخانه مهم آن دوره یعنی کتابخانه دارالفنون و معارف تشکیل شد. در سال 1356ق/1316ش برای نخستین بار سازمان و تشکیلات این کتابخانه بانام دایره کتابخانه ملی دولتی شکل گرفت و ساختمان آن با تلاش مهدی بیانی و علی اصغر حکمت و نقشه طراحی شده آندره گدار، در میدان مشق تهران احداث شد.
تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی ایران از منظر هویت
منبع:
تاریخ ایران اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱
133-157
حوزه‌های تخصصی:
هدف اصلی این مقاله حرکت بر ریل تحولات جامعه شناسی سیاسی جدید ، چرخش پسامدرن وسپس استفاده از مقولات هویت و نظریه گفتمان لاکلائو و موفه، جهت تحلیل انقلاب اسلامی ایران می باشد.در این راستا ابتدابه نقصان نظریه های انقلاب درتببین دلایل پیروزی انقلاب های گوناگون و دلیل نقص آنها اشاره ای شده و سپس سعی گردیده است ، الگویی در زمینه نظریه های انقلاب ارائه گردد که دارای قابلیت توضیحی بالاتری برای پاسخگویی به سوالات و ابهامات مطرح در انقلاب باشد.در پژوهش حاضرجهت رسیدن به این الگو ، به ترکیب مباحث مربوط به هویت و گفتمان پرداخته شده و از این منظردلایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران تحلیل گردیده است.ازآن جایی که درجامعه شناسی سیاسی جدید،گفتمانها آیینه ی تمام نمایی برای بازنمایی ستیزودگرگونی هویت ها می باشنددرآستانه سال 1357 گفتمان انقلاب اسلامی ایران توانست با برجسته سازی هویت اسلامی وافزودن دالهای انقلابی به آن ، موجبات به حاشیه رفتن گفتمان های رقیب و هویت های ناشی از آنها را پدیدآورد.
حرم سرا آشیانی برای فحشا نبود، بلکه یک مدرسه بود
حوزه‌های تخصصی:
از دیرباز غربیان هنگامی که از حرم سرای عثمانی سخن می گفتند، آن را جهانی پر رمز و راز و پر از شگفتی های خیال انگیز و داستان گونه که بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ زن در آن محصورند، توصیف می کردند. در مدت حکمرانی عثمانیان، حرم ایشان برای غربیان همواره مرکز توجه و روایت پردازی بود. به سال ۱۴۳۲ هنگامی که برتاندون دولا بروکویر از قصر سلطان مراد دوم در ادرنه دیدار می کرد از جاریه های برهنه که در حوض قصر برای لذت سلطان بودند سخن می گوید. اگر دقیق تر نظر کنیم، درباب سلطان مراد سوم در قرن شانزدهم نیز مطلبی درست با همین مضمون نقل شده است. پاول ریکوت سفیر انگلستان نیز داستانی تماماً بر اساس تخیلات خیال انگیز تعریف می کند که در آن سلاطین از میان انبوهی از جاریه های آراسته می گذشتند و برای برگزیدن جاریهی مورد نظر خود دستمالی بر روی شانهی وی می گذاشتند. همچنین ریکوت از همجنس خواهی میان زنان حرم خبر می دهد و می گوید که این امر بسیار در حرم سرا رایج بوده است و اربابان حرم خود ترتیب مجازات این زنان را می دادند و ایشان را در کیسه ای می بستند و زنده در دریا می افکندند.
واکاوی دلایل محبوبیت سلطان محمود غزنوی در سیاست نامه خواجه نظام الملک(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
سیاست نامه ی خواجه نظام الملک، از منظر توجهی که به رویکردهای سیاسی و شیوه ی اعمال قدرت سلطان محمود غزنوی نشان می دهد، قابل تامل است. آنچه که خواجه نظام الملک از میراث سیاسی- حکومتی غزنویان به دست می دهد، برتافته از مهمترین دغدغه ها، ایدآلها و آمال سیاسی است که خواجه در تلاش برای تئوریزه کردن آن برای ملکشاه سلجوقی ست. تلاش خواجه در برجسته سازی برخی ویژگی های حکومت سلطان محمود مانند پایگاه غلامی- ترکی آن، نوع مواجهه اش با دربار خلافت، تلاش وی در جهت سرکوب آنچه خواجه نظام الملک بدعت می خواند، اقتدار وی در مقام مهمترین غازی در جبهه های هندوستان، توجه به اصول دقیق و همراه با جزئیات حکومت رانی و دیوانسالاری، اقامه ی شکلی ویژه از عدالت که محبوب خواجه بود و مولفه هایی از این دست، جایگاه سلطان محمود را در سیاست نامه و کل منظومه ی سیاسی- یدئولوژیکی نظام الملک برجسته می سازد به نحوی که تعادل و موازنه ی روایت ها و حکایات مندرج در سیاست نامه به نفع سلطان محمود سنگینی قابل توجهی دارد. این پژوهش، به روشی توصیفی- تحلیلی، در پی یافتن پاسخی برای دلایل این محبوبیت است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که شیوه و روش سیاست ورزی و حکمرانی سلطان محمود غزنوی تقریبا تمامی مولفه های مورد نظر خواجه به منظور تمرکز و تثبیت نوع خاصی از اقتدارگرایی ایدئولوژیک در این دوره ی زمانی را دارا بود.