درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۲۲۱ تا ۴٬۲۴۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
۴۲۲۱.

شعر انقلاب، میدان دار ارائه گفتمان و ارزش های انقلاب اسلامی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه انقلاب سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۳) 135 - 155

کلیدواژه‌ها: شعر انقلاب گفتمان ارزش های انقلاب اسلامی کلام رهبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۵۶۶
گفتمان انقلاب اسلامی ایرانْ گفتمانی دینی، سیاسی و فرهنگی است که در آن فرهنگ اسلامی جلوه گر است. نفی استثمار، نفی سلطه پذیری، نفی تحقیر ملت به دست قدرت های سیاسی دنیا، نفی وابستگی سیاسی، نفی نفوذ و دخالت قدرت های مسلط دنیا در کشور مهم ترین ارزش های انقلاب اسلامی است. برای حفظ این گفتمان و ارزش های انقلابی و انتقال آن به نسل های بعدیْ اهتمام بیشتری باید داشته باشیم؛ چون تبیین گفتمان انقلاب اسلامی و انتقال ارزش های آن به ویژه به جوانان ضروری است؛ بنابراین باید از هر فرصتی برای نشر ارزش های انقلاب استفاده کنیم. بدون شک یکی از این فرصت ها شعر انقلاب است. شعر انقلاب یکی از مهم ترین ابزارهای گفتمان انقلاب اسلامی و انتقال ارزش های آن است.
۴۲۲۲.

نگاهی به آتشکده یزد(آتش ورهرام)؛ نیایشگاه زرتشتیان در شهر جهانی ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۴ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱ 21 - 34

کلیدواژه‌ها: نیایشگاه های زرتشتیان زرتشتیان آتشکده آتش ورهرام یزد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۴۰
شهر یزد به عنوان یکی از شهرهای باستانی و خوشنام ایران دارای سرمایه های مادی و معنوی فراوانی است. این شهر از گذشته به عنوان جایگاه مردمی صبور، شهر دارالعباده، شهر قنات، قنوت و قناعت و در سال 1397 به عنوان شهر جهانی در ایران شناخته شده است. زرتشتیان یزد از جمله گروه های دیرپای این سرزمین هستند که طی قرن ها در این شهر زیسته اند و بسیاری از آداب و رسوم خود را تا به امروز حفظ نموده اند. نوشتار حاضر درصدد معرفی یکی از نیایش گاه های بسیار مهم و مورد احترام زرتشتیان ایران به عنوان یکی از میراث های قابل توجه فرهنگ و تمدن ایران است که از آن به نام زیارتگاه «آتش ورهرام » یاد می شود. روش پژوهش، مطالعه اسنادی و کتابخانه ای به همراه روش مطالعه میدانی و مصاحبه با مطلعین محلی بوده است. همچنین به معرفی معماری آتشکده، پیشینه و کارکردهای آن پرداخته شده است.
۴۲۲۴.

ناوگان دریایی فاطمیان در مدیترانه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۱ 149 - 160

کلیدواژه‌ها: دیوان جیش اسطول تجهیزات دریایی دار الصناعه عناصر سپاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۴۳۴
فاطمیان باتلاشهای داعیان اسماعیلی درشمال افریقا در سال 297 (هق) به قدرت رسیدند ودر کمتر از نیم قرن ، سرزمین مصررا درسال358(هق) به آن ملحق کردند. با فتح مصر ودسترسی به ثروت سرشار آن ، اهداف توسعه طلبانه آنها نیزشکل تازه ای به خود گرفت . یکی ازنیازهای ضروری آنها برای توسعه قدرت سیاسی، نظامی وشکوفایی اقتصادی ، تاسیس ناوگان دریایی دردریای مدیترانه بوده است . مساله اصلی پژوهش این است که چرا وچگونه فاطمیان اقدام به تاسیس ناوگان دریایی در مدیترانه نمودند وتا چه اندازه دراین امر توفیق حاصل نمودند. هدف از نگارش این مقاله بیان جنبه های گوناگون تشکیلات دریانوردی فاطمیان و توسعه فعالیت آنها در زمینه دریا نوردی به منظورگسترش نفوذفرهنگی ، سیاسی ونظامی درحوزه مدیترانه ومناطق پیرامونی آن بوده است. با این فرضیه که فاطمیان از همه توان خویش برای توسعه همه جانبه قدرت ونفوذ درحوزه مدیترانه به منظور اثبات آنچه حقانیت خلافت خود می دانستند، سود برده اند . نتیجه حاصل این است که فاطمیان برای تثبیت این خلافت وتوسعه قدرت حکومت خود ناوگان دریایی مجهز به انواع کشتیها وتجهیزات دایر و کارگاههای کشتی سازی متعددی تاسیس نمودندکه ازقرن سوم تا ششم دردریای مدیترانه وسایر آبهای پیرامونی در خدمت اهداف فرهنگی،اقتصادی ، سیاسی و نظامی آنها بوده است .
۴۲۲۵.

بررسی و تحلیل تجارت داخلی و خارجی سلطان آباد عراق (1324تا1360ق/1906تا1941م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 81 - 99

کلیدواژه‌ها: سلطان آباد عراق تجارت خارجی تجارت داخلی پهلوی اول فرش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۳ تعداد دانلود : ۶۱۱
سلطان آباد عراق نام قدیمی شهر اراک است که در سال 1231ق/1816م، یعنی زمان فتحعلی شاه قاجار، سردار شاه به نام یوسف خان گرجی آن را بنا کرد. فلسفه اولیه بنای این شهر، ایجاد مرکز نظامی و ساخت پادگان برای امنیت منطقه بود که با گذر زمان، زمینه های تجارت و فعالیت اقتصادی در آن روبه رشد نهاد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد گوناگون مرتبط به آن دوره، در پی بررسی اوضاع اقتصادی و تجاری این منطقه از مشروطه تا پایان دوره پهلوی اول است. تبیین چگونگی صادرات و بررسی شکوائیه های ارسالی تجار و تجارتخانه های خارجی در سلطان آباد عراق به وزارتخانه های مربوط و مجلس شورای ملی و نیز واکاوی عوامل مؤثر در تجارت خارجی این ولایت، مانند تجارت فرش، هدف این جستار است. یافته های پژوهش بیان کننده آن است که توجه حکومت مرکزی و کمپانی های خارجی همراه با ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺍﺭﺍﻣﻨﻪ اراک، ﺩﺭ ﺩﻭﺭه یادشده آنجا را به یکی از مراکز ﺍﺻﻠﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ فرش تبدیل کرد. ازسوی دیگر، جنگ جهانی اول و به دنبال آن بی ثباتی سیاسی و اقتصادی و تعرض های لرها، روند توسعه عراق را با کندی مواجه کرد؛ اما با استقرار دولت پهلوی، برخی از مراکز سازمانی و اداری مثل مؤسسات مالی، اتاق تجارت و شرکت های سهامی ﺩﺭ اراک تأسیس شد ﻭ ﺩﺭ ﻋﻬﺪ مذکور، تجارت از رونق بیشتری برخوردار شد.
۴۲۲۶.

رویکردی تحلیلی به نقش منظر در ارتقا خاطرات جمعی (نمونه موردی: خرمشهر، جنگ ایران و عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال دوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۵) 37 - 60

کلیدواژه‌ها: منظر خاطرات جمعی جنگ خرمشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۷۰۱
منظر شهر واجد ویژگی های ارزشمندی است که می تواند سبب شکل گیری خاطرات جمعی گردد. برخی از خاطرات دوره تاریخی جنگ ایران عراق مرتبط با مناظر شهر خرمشهر است که حفظ آن ها نقشی مهم در بازنمایی خاطرات این برهه تاریخی دارد. ارائه الگو جهت تقویت خاطرات جمعی جنگ در منظر خرمشهر هدف اصلی پژوهش حاضر است که در جهت پاسخ به چگونگی نقش منظر این شهر بر ارتقا و تقویت خاطرات جمعی جنگ در خرمشهر، طرح گردیده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و دسته بندی جدیدی از منظر شهر بر اساس حواس پنچ گانه ارائه گردید و با استفاده از متون خاطرات جنگ خرمشهر در جدولی جمع بندی شد و معیارها مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت و چهار معیار مؤثر بر ارتقا خاطرات جمعی، باورهای جمعی، عملکردهای گذشته، نشانه ها و مراسم به عنوان یافته تحقیق تدوین، نهایتاٌ نشانه بصری و عملکردهای گذشته، مهم ترین عوامل مؤثر منظر شهر در جهت ارتقا خاطرات جمعی در این برهه تاریخی تبیین گردید.  
۴۲۲۷.

تحلیل تاریخ تصوف و تشیع صفوی در مثنوی بحرالاسرار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: تصوف تشیع صفوی مظفرعلیشاه بحرالاسرار

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
تعداد بازدید : ۳۹۴۹ تعداد دانلود : ۳۲۳۸
در ایران، پیش از هر سرزمینی، تصوف و تشیع مجال پیدایش یافته است و بسیاری از بزرگان عرفان، ایرانی بوده اند که مستقیم یا غیرمستقیم آثاری در این زمینه آفریده اند. یکی از اندیشمندان بزرگ عرفان ایران محمدتقی مظفر کرمانی، ملقب به مظفرعلیشاه بود که در اوایل دوره قاجار می زیست. تفسیر منظوم بحرالاسرار که تفسیر عرفانی سورﮤ حمد است، از مهم ترین آثار این شاعر است. در این مثنوی، مظفرعلیشاه در خلال بیان مراتب وجود براساس فلسفه ابن عربی و فراگیری آن بر سوره حمد، ولایت علی(ع) را شرط اساسی تصوف و عرفان اسلامی و راهیابی به سعادت ابدی دانسته است. در مثنوی بحرالاسرار، شاعر پس از بیان اشتمال سوره حمد بر بحرهای بیست گانه، ظهور و بطون اسلام، ایمان و عرفان را به هفت دور تقسیم کرده است و به ادوار سبعه موسوم کرده است. او درضمن بیان این ادوار، از دیدگاه خود، ظهور تشیع و تصوف (عرفان) را از آغاز ظهور اسلام تا ظهور موعود بیان کرده است. در این نوشتار ضمن بیان اعتقاد سرایندﮤ مثنوی بحرالاسرار در زﻣیﻨﮥ ریشه های تصوف و تشیع، دیدگاه او دربارﮤ تشیع صفوی مطرح شده است و کوشش شده است براساس منابع موجود در زﻣیﻨﮥ تاریخ تشیع و تصوف صفوی، نظریه های مظفرعلیشاه دراین باره تحلیل و نقد شود؛ همچنین دیدگاه او دربارﮤ تقیه بررسی شده است که از اصول بسیار مهم تشیع بوده است. در این مقاله، سعی نگارندگان براین است که تشیع و تصوف صفوی که از دیدگاه این شاعر براساس تصوف حقیقی بوده است، تحلیل و نقد شود.
۴۲۲۸.

رزم عیاران: تحلیلی بر شیوه ها، ترفندها و ابزارها بر اساس داستان «حسین کرد شبستری»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 115-138

کلیدواژه‌ها: داستان حسین کرد عیاران شیوه ها ترفندها ابزارهای رزمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۱۵۹۶
داستان حسین کرد از آثار داستانی ادبیات عامیانه به شمار می آید و به نوعی می توان آن را از جمله داستان های عیاران دانست. اصل این داستان و وقایع آن گزارشی از اوضاع اجتماعی ایران در بخشی از روزگار صفوی است که به رسوم و آیین های عیاران در آن تاریخ خاص اشاره دارد، آدابی که تا به حال به آن اشاره ای نشده است. آداب مبارزات و جنگ های آنها از جمله رسومی است که در این کتاب در قالب داستان بیان شده است. در این داستان، عیاران که با لفظ «یتیم» از آنها یاد می شود، در قالب شخصیت های داستان، افرادی معرفی شده اند که به صورت غیررسمی در مواقع ضرورت در جنگ های رسمی شرکت می کرده اند. شیوه های جنگی و مبارزاتی این طبقه و آداب و ابزارهای جنگی آنان ویژگی های خاصی دارد و با آداب جنگ های رسمی متفاوت است. در این پژوهش ضمن بررسی ویژگی های این جنگاوران خاص، به عنوان شخصیت های داستان، آداب و رسوم و ابزارهای مبارزاتی آنها نیز بررسی می شود.
۴۲۲۹.

مدعیان داخلی حکومت صفوی پس از سقوط اصفهان، مطالعه موردی: شورش صفی میرزا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۴ (پیاپی ۸۲)

کلیدواژه‌ها: صفویه صفی میرزا کهگیلویه بهبهان شوشتر بختیاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۱۹
با هجوم افغان ها و سقوط اصفهان، در گوشه و کنار ایران افرادی با انتساب و تشبث به خاندان صفوی، ادعای شاهزادگی نمودند وکوشیدند حکومت مضمحل صفوی را احیا نمایند. صفی میرزاهای دروغین از جمله مدعیان شاهزادگی در ایران پس از سقوط صفویه بودند. مهم ترین و مشهور ترین صفی میرزا، شخصی بود که در صفحات جنوبی ایران - خاصه بختیاری، شوشتر،کهگیلویه و بهبهان - علم شاهی برداشت. وی، که نسبت به مدعیان دیگر دوام بیشتر یافت و با تشکیل حکومت مستعجل، به ضرب سکه پرداخت، کهگیلویه و بهبهان را مرکز حکومت خود قرار داد. این ولایت، همواره از بیگلربیگی های مهم امپراتوری صفوی به شمار می رفت و در برخی مواقع از مناطق بحران زای ایران عصر صفوی بود. شورش اسماعیل دروغین و ملا هدایت الله آرندی که هر دو از مدعیان شاهی در کهگیلویه بودند، سال ها پیش از سقوط صفویان رخ داده بود. اما، اکنون پس از زوال صفویان، قیام صفی میرزا شکل گرفته و یک بار دیگر بیگلربیگی کهگیلویه و مناطق مرتبط آن را به کانونی بحران زا مبدل کرده بود. این مقاله، که با روش توصیفی - تحلیلی و شیوه تحقیق تاریخی واتکاء به اسناد و متون دست اول، تهیه و تدوین گردیده؛ شورش صفی میرزا را به عنوان یکی از مدعیان حکومت پس از سقوط اصفهان به دست افغان ها، واکاوی گردیده است. هم چنین، به این پرسش ها پاسخ داده که ریشه ها و عوامل پیدایی این مدعی حکومت چه بود؟ و چه پیامدهایی در سطوح ملی و محلی داشت؟ یافته ها نشان می دهد، تسلیم شدن شاه رسمی مملکت و نبود حاکمی مقتدر و نیز آشفتگی و هرج و مرج در سراسر ایران، موقعیت مناسبی جهت شورش و به دست آوردن حکومت و ادعای شاهی و سروری بود.
۴۲۳۰.

ارزیابی مجدد محوطه شهداد (2): گاهنگاری، مُهرها، اشیای فلزی و گِلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال دوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶ 53-68

کلیدواژه‌ها: شهداد گاهنگاری اشیای فلزی اشیای گِلی مهر برهمکنش فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۸ تعداد دانلود : ۹۱۱
محوطه شهداد یک، عنوان یکی از مراکز بزرگ شهری عصر مفرغ جنوب شرق ایران از اهمیت فراوانی در مطالعات باستان شناختی خاور نزدیک برخوردار است. با توجه به این مهم که حدود نیم قرن از آغاز کاوش های شهداد گذشته است، این ضرورت احساس شد تا نگاهی تازه به محوطه شهداد و اشیای به دست آمده از آن انداخته شود. پیش از این، در مقاله ای به اشیای سنگی (کلوریتی و مرمری)، سفال ها و گورهای بدست آمده از کاوش محوطه شهداد توسط نگارنده پرداخته شده است. در اینجا نیز بر آن هستیم تا دیگر مواد فرهنگی به دست آمده از کاوش های مرکز شهری شهداد، یعنی اشیای فلزی، اشیای گِلی و مُهر ها را مورد مطالعه و بازیینی قرار دهیم. این مقاله اطلاعاتی نیز از وضعیت برهمکنش های فرهنگی منطقه ای و فرامنطقه ای شهداد ارائه می کند. همچنین گاهنگاری ارائه شده توسط کاوشگر محوطه شهداد، مورد بازنگری اساسی قرار گرفته است و درنهایت براساس مطالعات مقایسه ای گاهنگاری جدیدی برای محوطه شهداد ارائه شده است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که، آیا گاهنگاری ارائه شده برای محوطه شهداد پس از گذشت چند دهه کماکان مورد تأیید است و یا بایستی یک گاهنگاری جدید برای این محوطه مهم ارائه گردد؟ طبیعی است که اطلاعات و شناخت ما از باستان شناسی عصر مفرغ جنوب شرق ایران به واسطه انجام فعالیت های میدانی بیشتر و همچنین به روز شدن روش های سالیابی مطلق، مانند روش AMS، در مقایسه با گذشته، بیشتر شده باشد؛ از این رو با انجام مطالعه مقایسه ای محوطه شهداد با دیگر محوطه ها در مقایس منطقه ای و فرامنطقه ای، بدیهی است یک گاهنگاری دقیق تر برای آن ارائه گردد. پرسش دیگر این تحقیق، مشخص نمودن جایگاه محوطه شهداد در چرخه برهمکنش فرهنگی عصر مفرغ در جنوب غرب آسیا بر پایه مطالعه اشیای فلزی، گِلی و مُهرها بوده است. براساس داده های به دست آمده از کاوش های شهداد، تصور یک نقش مرکزی در شبکه گسترده مبادلات هزاره سوم قبل ازمیلاد جنوب غرب آسیا برای شهداد دور از ذهن نمی باشد.
۴۲۳۱.

تبیین الگوهای نما در بناهای ساخته شده توسط معماران آلمانی در ایران (دوره ی پهلوی اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ ۱۱۳-۱۵۵

کلیدواژه‌ها: پهلوی اول معماران آلمانی ویژگی های کالبدی معماری معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۹ تعداد دانلود : ۱۶۲۲
پوسته ی خارجی و ویژگی های کالبدی ساختمان همواره در معماری ایران نقشی اساسی داشته و کارکرد آن عمدتاً در دوره های مختلف متنوع بوده و همواره در طول تاریخ تحت تأثیر شرایط فرهنگی اجتماعی قرار گرفته است. گوناگونی و تنوع این لایه ی معماری در دوران پهلوی اول بیشتر از دوره های دیگر به چشم می خورد؛ زیرا دولت ایران در این دوران با استخدام معماران خارجی، خصوصاً آلمانی، زمینه را برای بروز و ظهور سبک های مختلف معماری با ویژگی های کالبدی گوناگون فراهم آورد. پرسش اصلی تحقیق این است که ساختار کالبدی و لایه ی بیرونی معماری در این دوران، متأثر از حضور آلمان ها در ایران دارای چه مؤلفه ها و ویژگی هایی است؟ پژوهش پیشِ رو از نوع کیفی است و با استناد به اسناد تاریخی و برداشت های میدانی، بر اساس روش توصیفی تحلیلی به نقش معماران آلمانی در پیدایی و بروز ویژگی های کالبدی در معماری دوران پهلوی اول خواهد پرداخت. نتایج تحقیق نشان می دهد که معماران آلمانی از دو طریق بر جنبه های کالبدی و پوسته ی خارجی معماری در دوره ی پهلوی اول اثرگذار بوده اند؛ نخست استفاده از ظرفیت های معماری آلمان به واسطه ی تجربه ی زیسته و انتقال آن به ایران، و نوع دیگر، بهره بردن از ویژگی های معماری پیش از اسلام و پس از اسلام.
۴۲۳۲.

تحلیل مؤلفه های مؤثر بر تاریخ نگاریِ محلیِ انقلاب اسلامی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه انقلاب سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۳) 121 - 134

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری محلی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی محمل های تاریخ محلی مورخ محلی مراکز تاریخ محلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۶۳۸
تاریخ محلی به عنوان یکی از حوزه های مطالعات میان رشته ای در پژوهش های تاریخی، اهمیت زیادی دارد و در بررسی انقلاب اسلامی نیز به علّت ماهیت چندبعدی انقلاب اسلامی کارآمد است. در این مقاله مؤلفه های مؤثر بر تاریخ نگاری محلی انقلاب اسلامی بررسی می شود. در ابتدا مؤلفه هایی مانند مورّخ محلی و مورّخ انقلاب اسلامی، محمل های تاریخ نگاری محلی و مراکز درگیر در تاریخ محلی انقلاب به عنوان مؤلفه های تاریخ نگاری محلی انقلاب تبیین می شود و سپس با بررسی مصداقی این مؤلفه ها سعی خواهد شد تا به جنبه های مختلف آن ها توجه شود. روش پژوهشْ کتابخانه ای است و ساختار مقاله براساس پرسش های طرح شده از مؤلفه های تاریخ محلی تدوین می شود. علّت اهمیت این موضوع آن است که تاکنون پژوهشی درخور درزمینه عوامل مؤثر بر تاریخ نگاری محلی انقلاب اسلامی انجام نشده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تاریخ نگاری محلی انقلاب اسلامیْ هدفمندی متناسبی با استانداردهای تاریخ محلی ندارد و پژوهش های انجام شده متأثّر از سلیقه مراکز، علاقه مندی مورّخ و وضعیت و نیازهای مختلف بوده است. ضرورت توجه به تاریخ نگاریِ محلیِ انقلاب اسلامی و رعایت استاندارهای نگارشی براساس مؤلفه های تبیین شده، از دیگر نتایج مقاله حاظر است.
۴۲۳۳.

گونه شناسی (تیپولوژی) ضرب المثل های قومی بختیاری

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۴ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 61 - 77

کلیدواژه‌ها: گونه شناسی تیپولوژی ضرب المثل بختیاری فولکلور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۴۸
مثل یا ضرب المثل همواره به عنوان یکی از گونه های ادبیات عامه مورد توجه محققان حوزه های جامعه شناسی، روان شناسی و ادبیات بوده است. مردم قوم بختیاری، متأثر از فرهنگ و طبیعت منطقه خود، ضرب المثل های فراوانی را در زندگی روزمره خود به کار می برند که از منظر ادبیات شفاهی حائز اهمیت است. این نوشتار با بررسی قریب به ده هزار متن گردآوری شده شامل ضرب المثل ها در فرهنگ شفاهی و ادبیات عامه مردم بختیاری، الگویی به عنوان «تیپولوژی مثل های قوم بختیاری » ارائه کرده است. نوشتار حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای و میدانی این گردآوری و دسته بندی را صورت داده و پس از تحلیل و مطابقت، روشی در گونه شناسی ضرب المثل ها ارائه نموده که در مطالعات اجتماعی بختیاری ها می تواند مورد بهره وری قرار گیرد.
۴۲۳۴.

فرآیند ایجاد و تغییر لباس نظامیان عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۰

کلیدواژه‌ها: قاجار افسران اروپایی روسیه ارتش لباس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۸ تعداد دانلود : ۹۲۷
قشون نامنظم ایلی ایران که در آغاز حکومت قاجار از نظر اداری، آموزشی، جنگ افزار و لباس، اوضاع آشفته ای داشت، پس از گسترش روابط ایران و غرب و آمدن افسران اروپایی به ایران، این قشون ناهمگون به تجهیزات، فنون و لباس جدید آراسته و متحول گردید. هدف اصلی مقاله حاضر، مطالعه و بررسی نحوه ایجاد و تغییر لباس نظامیان عصر قاجار به عنوان یک پدیده متحول کننده قوای نظامی است؛ بنابراین، مقاله پیش رو می کوشد به این سؤال پاسخ دهد که لباس قشون نامنظم ایران در دوره قاجار تحت تأثیر چه علل و عواملی تغییر یافت؟ در پاسخ به این سؤال می توان از این فرضیه سخن گفت که پس از شکست ایران در جنگ با روسیه، لباس قشون نامنظم ایران به منظور تشکیل ارتش منظم، افزایش توان نظامی، یکپارچگی، تحرک، سبکی، سرعت و چالاکی بیشتر در انجام وظیفه تغییر یافت. روش تحقیق در این مقاله روش تاریخی است و بر توصیف و تطبیق داده های تاریخی استوار است و نتایج پژوهش دلالت بر آن دارد که عواملی همچون جنگ، ارتباطات، سفر شاهان قاجار به اروپا، ضرورت گذار از قشون نامنظم ایلی به ارتش منظم جدید و ورود افسران اروپایی به ایران، بیشترین تأثیر را در تغییر لباس نظامیان داشته اند.
۴۲۳۵.

دو چهره قدرت درگفتمان سیاسی دوره صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال دوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۶) 1 - 26

کلیدواژه‌ها: صفویه گفتمان سیاسی قدرت سخت قدرت نرم استیلا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۱ تعداد دانلود : ۵۴۰
صفویان از زاویه های مختلف در تاریخ تحولات سیاسی ایران دارای اهمیت هستند. در میان همه موضوعات مربوط به تأسیس و تثبیت دولت صفوی، چرخش گفتمانی متأخر بر تشکیل این دولت در ایران اهمیت زیادی دارد. این چرخش گفتمانی به یک باره شکل نگرفت و مجموعه ای از زمینه ها و نیز اقدامات پادشاهان صفوی در صورت بندی و تثبیت گفتمان سیاسی و هویتی این حکومت نقش داشت. سؤال این مقاله این است که دولت صفوی برای تثبیت گفتمان خود کدام راهبرد ها را به کار بست؟ یافته های تحقیق نشان می دهد صفویان برای استیلای گفتمان خود از دو چهره انضباطی(ماکروفیزیک) و نیز چهره خرد قدرت (میکروفیزیک) بهره گرفتند و به تدریج، قدرت دولت صفویان از ماهیت کاملاً سخت و مادی فاصله گرفته و جنبه فرهنگی، معنوی و نرم بیشتر مورد توجه آنان قرار گرفت. از میان شاهان صفوی، شاه اسماعیل را باید نماینده چهره سخت قدرت و شاه طهماسب را باید مبدع استفاده از چهره نرم قدرت برای تثبیت گفتمان سیاسی صفویه دانست. روش این پژوهش تحلیل گفتمان است.
۴۲۳۶.

پروژه برندینگ ملت و تصویر سازی ملی؛ پهلوی اول و فرآیند برساخت گرایی و بازسازی تصویر ایران مدرن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال سیزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۵۰ 1 - 28

کلیدواژه‌ها: برندینگ ملت تصویر ایران پهلوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۵۹۴
برندینگ ملت و برندسازی ملی در وجه مفهومی عبارت است از تغییر ، بازسازی و دگرگون کردن تصویر یک کشور در خارج از آن که توسط مردم و افکار عمومی خارجی ادراک شده است. برندینگ ملی در اصل هم تراز کردن تصویر یک ملت با واقعیت است. این امر به ویژه برای کشورهای که تغییرات اساسی را در سیستمهای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی خود تجربه کرده اند، بسیار ضروری است به خصوص به این دلیل که معمولاً همیشه تصویر این کشورها به دور از واقعیت این ملتها در دنیای امروز است. حال سوال اساسی این است که اصولاً فرآیند ساخت تصویر و برندینگ ملت ایران از چه زمانی شروع شده است؟ مقاله حاضر با مفهوم شناسی فرآیند برندینگ و تصویر سازی ملی با تاکید بر سوال پژوهش بر این امر اذعان می کند که تصویر و برندیگ ملت ایران مدرن، با اقدامات رضا شاه پهلوی برساخته و بازسازی شده است. رضا شاه به عنوان اولین پادشاهی بود که در دوران مدرن اقدام به برساخت گرایی و بازسازی تصویر و برندینگ ملت ایران ، کرد. برندینگ و تصویر ملی ایران امروز و ادراک هویت ملی آن نیز تا حدودی ریشه در ساخت و بازسازی تصویر ایران مدرن دوران رضا شاه دارد.
۴۲۳۷.

عشق متصوفانه در آثار داراشکوه: الگویی کهن برای دنیای نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۷ 45-64

کلیدواژه‌ها: صوفیان عارفان عشق متصوفانه داراشکوه ایران هند الگوی کهن دنیای نوین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۶۶۱
عشق گمشده دنیای پُرتخاصم امروز است. اکنون، اصنافی از بشر گرفتار عصبیت در معنای منفی آن قوم مدارانه و نفس سرکش خود شده اند. اینان با سلطه گری و زیاده خواهی زمینه نابودی محیط زیست و زوال روح انسانی و به هدر دادنِ زحماتِ دانشمندان در کاستن از آلامِ بشری را فراهم می آورند. البته این پدیده تازه ای نیست. در گذشته تاریخی نیز کسانی دست به چنین اقدامات مخرّبی می زدند. در برابر اینان کسانی هم هستند و در گذشته تاریخی نیز بوده اند که به سلامت و سعادت بشر می اندیشند. تعصب و خودمداری نیروی محرکه گروه نخست و عشق و ایثار، انگیزه گروه دیگر در حیات اجتماعی شان است. به نظر می رسد راه حل این مسئله را باید در غلبه تفکر انسان گرایانه و طبیعت دوستانه جستجو کرد. متصوفان و عارفان از دیرباز برای پرورش روح انسانی در خود و مریدانشان، به پاک نفسی روی آورده و با سرکوب نفس امّاره به مبارزه با جهل، خشم، بُغض، قهر، کبر، کینه، حسد، بخل، کفر و نفاق می پرداخته اند. آنان عشق به انسان و طبیعت را جایگزین آن ذمائم می کردند و خود و پیروانشان را آماده پذیرش عشق الهی می نمودند. انسان امروزی برای شکستن مرزهای عصبیت و نفس پرستی و اشاعه انسان دوستی، نیازمند چنین نقش هایی است؛ الگوهایی که بعضاً جان بر سر اهداف انسانی خود نهاده اند. داراشکوه شاهزاده تیموری هند از جمله کوشندگان این راه بود.
۴۲۳۸.

مناسبات فرهنگی و اجتماعی آمریکا با ایران در دوره پهلوی (1304-1357ش) (مطالعه موردی شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰) 76 - 104

کلیدواژه‌ها: مناسبات فرهنگی مناسبات اجتماعی دوره پهلوی اصفهان آمریکا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۹۳۹
هدف: این پژوهش با تکیه بر اسناد به بررسی و بازشناسی اهداف و سیاست های درازمدت فرهنگی آمریکا در دوره پهلوی در شهر اصفهان پرداخته است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر به روش تاریخی بر توصیف و تحلیل مبتنی است و بر پایه منابع اسنادی، کتابخانه ای، مطبوعاتی و مصاحبه انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد که اهداف دیپلماسی فرهنگی آمریکا در ایران از هویت و منافع ملی آن کشور متأثر بوده است؛ بنابراین آمریکا با احداث مراکز آموزشی، انجمن های فرهنگی و باشگاه های لاینز و روتاری در ایرانْ شیوه زندگی و ارزش های آمریکایی را به عنوان الگویی آرمانی دنبال می کرده است. موقعیت شهر اصفهان به عنوان قلب تپنده صنعت و تجارت، این شهر را به یکی از مهم ترین پایگاه های فرهنگی-اجتماعی مستشاران آمریکایی تبدیل کرده بود. برخی از مستشاران تحت پوشش فعالیت های فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و مطالعات مردم شناسی درصدد افزایش نفوذ سیاسی خود بودند و با اتکا به مصونیت قضایی، پاره ای از معضلات اجتماعی را پدید آوردند. این معضلات، واکنش شدید و دیدگاه منفی مردم اصفهان را به حضور اتباع آمریکایی در این شهر به دنبال داشت.
۴۲۳۹.

شکل گیری ارتباطات حوضه دریاچه ارومیه و شرق آناتولی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 53 - 74

کلیدواژه‌ها: حوضه دریاچه ارومیه پیش از تاریخ بین النهرین آناتولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۰ تعداد دانلود : ۵۸۳
حوضه دریاچه ارومیه با ویژگیهای خاص جغرافیایی و طبیعی همواره مورد توجه گروه های مختلف جمعیتی در دوران پیش از تاریخ تا به حال بوده است. امکان ارتباط حوضه دریاچه ارومیه از طریق کرویدورهای چون کیل شین و حاج عمران با شمال بین النهرین بسیار آسانتر از برقراری ارتباط با سایر مناطق خصوصا زاگرس مرکزی است. برخی شکل گیری را نتیجه مهاجرت مردمان شمال بین النهرین می دانند که به دنبال یافتن چراگاههای مناسب و وضعیت بهتر از طریق دره هایی که امروزه یخش غربی حوضه دراچه ارومیه را به شمال عراق وصل می کند، به این منطقه آمده اند. بر اساس شواهد باستان شناسی در دوره مس و سنگ ارتباط میان شمال غرب ایران و شرق اناتولی از طریق ارز روم، شرق رود ارس و حوالی دریاچه اورمیه صورت می گرفته است. اگرچه در بحث تشابهات فرهنگی باید روند تکامل جوامع را نیز در نظر داشت اما با توجه به مدارک و شواهد به نظر می رسد این فرهنگ نیز بیشتر متاثر از بین النهرین است و از طریق دره های میان کوهی زاگرس منتقل شده است.
۴۲۴۰.

بررسی ریشه های شکل گیری روایتی عامیانه درباره کشف مرقد شاه چراغ در شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 47 - 62

کلیدواژه‌ها: احمد بن موسی (ع) شاه چراغ تاریخ عامه شیراز ذهبیه عضدالدوله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۰ تعداد دانلود : ۴۶۸
مرقد احمد بن موسی الکاظم (ع) مشهور به شاه چراغ، در سده های اخیر یکی از مراکز و عوامل اصلی تحول های فرهنگی در شیراز بوده و به دلیل قرار داشتن در بافت قدیمی شهر، در ادبیات مجاورانِ این مرقد نیز حضور و نمودی چشمگیر داشته است. یکی از داستان های مشهور در تاریخ عامه شیراز، روایتی است که زمان کشف و ساخته شدن مرقد این امامزاده را به عصر عضدالدوله دیلمی نسبت می دهد؛ با اینحال در پژوهش های عمدتاً تاریخی موجود، به نقد اصالت این داستان بسنده شده و ریشه ها و زمینه های شکل گیری آن در تاریخ عامه شیراز، تحلیل و معرفی نشده است. در این مقاله، به روش تحلیل محتوا، ضمن بررسی سیر تطور روایت های کتبی و شفاهی موجود درباره زمان و چگونگی کشف مرقد، عوامل مؤثر در شکل گرفتن این داستان و ریشه های احتمالی آن در روایت تاریخی که زمان کشف مرقد را عصر اتابکان دانسته، مشخص شده است. نتایج نشان می دهد، خلاف نظر پژوهشگران تاریخ شیراز، برخی از ارکان اصلی روایت شفاهی رایج در ادب عامه شیراز، ریشه در مستندات تاریخی و عرفانی این شهر دارد. همچنین، نوع معماری مرقد، آمیختگی داستان کشف مدفن شاه چراغ با روایت های موجود درباره دیگر امامزادگان مدفون در شیراز و نقش اقطاب ذهبیه در اداره امور جاری آستان، از دیگر عواملی است که در بسط و رواج این داستان در ادبیات و تاریخ عامه شیراز مؤثر بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان