ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۴۸۱ تا ۵٬۵۰۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
۵۴۸۱.

کتیبه های مدارس عصر صفویه به مثابه رسانه های نمادین هنر شیعی نمونه موردی: مسجد مدرسه چهارباغ اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا کتیبه هنر شیعی مسجد مدرسه چهارباغ اصفهان کارکرد نمادین

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۱۳۰۷ تعداد دانلود : ۷۷۲
مسجد مدرسه چهارباغ به عنوان گنجینه ای از هنر کتیبه نگاری اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. بر این اساس پژوهش حاضر تلاش دارد به تبیین جایگاه کتیبه های این بنا به عنوان رسانه هایی نمادین بپردازد تا زمینه پاسخ به این پرسش اصلی که مهم ترین پیام های نمادین بازتاب یافته در کتیبه های مسجد مدرسه چهارباغ ضمن تبیین نحوه انتقال پیام ها چیست؟ فراهم آید. پژوهش حاضر از حیث روش توصیفی تحلیلی است. یافته اندوزی به شیوه میدانی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است و تجزیه و تحلیل یافته ها کیفی است. نتایج پژوهش حاضر گویای آن است که مهمترین و بیشترین پیام هایی که از تعامل مذهب تشیع، مبانی اعتقادی و سیاست مذهبی حاکم در عصر صفویه، بر اساس سیری منظم از طریق این رسانه های نمادین هنر شیعی به مخاطبان انتقال می یابد، شامل بیان فضیلت، جانشینی (خلافت)، امامت و اشاره به ویژگی های برتر حضرت علی × ، مدح و ستایش و الگوسازی از شخصیت امام علی × به عنوان مبنای اعتقادی هنر شیعی و اساس سیاست مذهبی رایج است.
۵۴۸۲.

جغرافیای تاریخی شهر دوین و جایگاه آن در مناسبات ایران و بیزانس در روزگار ساسانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ساسانیان ارمنستان بیزانس دوین آرشاکونی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ساسانی روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه جغرافیای تاریخی
تعداد بازدید : ۱۸۳۲ تعداد دانلود : ۱۲۷۹
بررسی جغرافیای تاریخی شهرهایی که در دوره هایی از تاریخ، اهمیت سیاسی، نظامی، اقتصادی و مذهبی ویژه ای داشته اند، باعث می شود که تحلیل و تعلیل دقیق تری از رویدادهای آن دوران صورت گیرد. از جمله این شهرها بایستی به شهر مرزی دوین اشاره کرد که به لحاظ موقعیت جغرافیایی از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ گرچه قدمت این شهر به هزاره سوم پیش از میلاد می رسد، اما رشد و گسترش آن به اواسط قرن چهارم میلادی باز می گردد. به صورتی که در همین زمان جایگزین پایتخت قبلی ارمنستان یعنی آرتاشات شد و پس از انقراض سلسه اشکانیان ارمنستان، به عنوان مرزبان نشین انتخاب گردید. در واقع این پژوهش در پی آن است تا به موقعیت جغرافیایی این شهر پرداخته و به چرایی اهمیت آن در دایره رقابت های ایران و بیزانس بپردازد. برای نیل به این هدف تلاش شده است از شیوه پژوهش های تاریخی (توصیفی تحلیلی) و بر اساس شواهد موجود و نظریات پژوهشگران، استفاده شود. یافته های این پژوهش حاکی از این است که اهمیت سیاسی- نظامی، اقتصادی- تجاری و مذهبی این شهر، برخاسته از موقعیت ژئوپلیتکی آن بود؛ چنان که تصرف این شهر توسط ایران و بیزانس به منزله تسلط بر مناطق بین النهرین و مناطق ساحلی دریای سیاه به شمار می رفت و از این مناطق می توانستند به راحتی مرکز حکومت یکدیگر را مورد تهدید قرار دهند. از لحاظ اقتصادی و مذهبی نیز به عنوان یکی از مراکزی بود که تبادلات تجاری دو کشور در آنجا صورت می گرفت و در مواقع خاص شوراهای دینی در آنجا تشکیل می شد.
۵۴۸۳.

تأثیر انقلاب مشروطه بر تحول نظام زمین داری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران انقلاب مشروطه دهقانان مجلس اول نظام زمین داری زمین داران

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۴۲۷ تعداد دانلود : ۹۷۸
در آستانه انقلاب مشروطه و در نتیجه روند فروش اراضی خالصه دولت، به طور چشمگیری املاک خصوصی گسترش یافت. این در حالی بود که ادغام اقتصاد ایران در اقتصاد جهانی نیز، به ظهور سرمایه دارانی انجامید که سرمایه کلانی را صرف خرید املاک مزروعی می کردند و گروه های مختلفی از ماموران، عمال، دیوانسالاران و تجار نیز به جرگه طبقه زمین دار درآمدند. در این پژوهش با روش تاریخی، به دنبال تشریح و پاسخ به این مسئله هستیم که با وقوع انقلاب مشروطه، نظام زمین داری چه تحولی پیدا کرد؟ به ویژه عملکرد مجلس اول در ارتباط با مسئله زمین داری چگونه بود؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که اقدامات صورت گرفته از سوی مجلس اول شورای ملی، محافظه کارانه و غیرانقلابی بود؛ چرا که رعایا و دهقانان اقدامات و تحولات آنچنان انقلابی مبنی بر تقسیم اراضی از سوی مجلس اول علیه ملاکان ندیدند و انقلاب مشروطه در عمل، به رشد نظام بزرگ مالکی کمک کرده بود.
۵۴۸۴.

تأثیر گرانی و قحطی نان بر روابط خارجی ایران در عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نان روابط خارجی عصر ناصری قحطی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روابط خارجی
تعداد بازدید : ۱۴۶۹ تعداد دانلود : ۹۳۰
گرانی و قحطی های پی درپی نان که در عصر ناصری رخ می داد، بحران های متعدد اقتصادی و اجتماعی و سیاسی را در کشور سبب می شد. بحران های نان با پیامدهایی همچون مرگ ومیر، مهاجرت، رکود اقتصادی، تنش مالی دولت و ناامنی همراه بودند. پرسش ما این است که بحران های نان چه تاثیری بر جایگاه حکومت و اقتصاد ایران، در اندیشه سیاستمداران و افکار عمومی کشورهای دیگر می گذاشت؟ راه های نفوذ بیشتر در ایران را چگونه پیش پای این کشورها می گشود و چه پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی برای این کشورها داشت؟ فرض ما این است که وقوع قحطی از اعتبار سیاسی و اقتصادی دولت ایران می کاست و از سویی، این فرصت را در اختیار دیپلمات های خارجی قرار می داد تا با صراحت، در امور حکومت ایران دخالت کنند. کسادی بازار فروش محصولات خارجی و ممنوعیت صادرات غله از ایران، از نتایج ناخوشایند این بحران ها برای کشورهای خارجی بود؛ اما مهاجرت تجار و نیروی کار ایرانی به این کشورها، خشنودی آن ها را موجب می شد.
۵۴۸۵.

تأثیر سیاست های کشاورزی دولت ایران بر بهره برداری از آب های زیرزمینی در دوران برنامه های عمرانی(1357-1327ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه های عمرانی پهلوی دوم بحران آب های زیرزمینی سیاست های کشاورزی توسعه ناپایدار

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۴۶۲ تعداد دانلود : ۶۷۰
از زمان تنظیم برنامه های عمرانی یکی از اهداف اصلی این برنامه ها توسعه کشاورزی ایران و افزودن بر سطح زیر کشت اراضی بود. به این منظور طرح های مختلف آبیاری به اجرا درآمد و توجه به آب های زیرزمینی به علت صرفة اقتصادی آن ها شکل ویژه ای به خود گرفت. در این دوران دولت با اختصاص اعتبارات و وام های مختلف کوشید از آب های زیرزمینی بهره برداری بهتری کند و سیاست مشخصی را جهت حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق به مرحله اجرا درآورد. در این پژوهش سعی بر آن است تا با واکاوی این سیاست به تأثیر سیاست های کشاورزی دولت بر بهره برداری از منابع آب های زیرزمینی پرداخته و نشان داده شود که به دلیل اجرای الگوی توسعه ناپایدار و سیطره نگاه ابزاری به منابع طبیعی و نیز توجه به صرفه اقتصادی منابع آب زیرزمینی، این سیاست ها بدون در نظر گرفتنِ توان واقعی آب های زیرزمینی به اجرا درآمد و همین امر منجر به پایین رفتن سطح این منبع گردید. همچنین از آنجا که دولت صرفاً جنبه اقتصادی و ابزاری منابع آب را جهت توسعه کشاورزی و رشد اقتصادی در نظر داشت، اجرای این سیاست هرگز متوقف نگردید و تا امروز ادامه یافته است.
۵۴۸۶.

بررسی وضعیت اقتصادی و تجاری اصفهان در دوره سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مشروطه کاشان چالش اقتصادی کلمات انجمن رساله انصافیه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۲۸۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۰۴
یکی از درخشان ترین دوره های تاریخ شهر اصفهان، دورة حکمرانی سلجوقیان است. چنان که مورخین این دوره از این شهر با نام ""خیر البلاد"" یاد کرده اند. بدون تردید از جمله عوامل مؤثر در اهمیت اصفهان دورة سلجوقی، وضعیت اقتصادی و تجاری این شهر بوده است. این پژوهش برآن است که، با تکیه بر داده های تاریخی و به شیوه توصیفی  تحلیلی، به تبیین عوامل مؤثر در رونق و اعتلای وضعیت اقتصادی و تجاری اصفهان در عهد سلاجقه بپردازد. پرسش اصلی که این مقاله بر اساس آن سامان یافته، این است که چه عواملی سبب اعتلا و شکوفایی اوضاع اقتصادی و تجاری اصفهان عصر سلجوقی بوده است؟ در پاسخ به سؤال فوق این فرضیه مطرح می شود که سلاطین بزرگ سلجوقی (429-485ق)، علاوه بر درک امکانات و شرایط مناسب شهر اصفهان، با ایجاد ثبات و امنیت و اتخاذ سیاست های مالی و عمرانی مناسب، در جهت حمایت از تولیدکنندگان و صنعتگران، نقش مؤثری در رونق اقتصادی و تجاری اصفهان در این دوره ایفاء کردند.
۵۴۸۷.

تحلیل گفتمان اصلاح معرفت دینی در مواعظ سید جمال الدین واعظ اصفهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روزنامه الجمال گفتمان اصلاح معرفت دینی سید جمال الدین واعظ اصفهانی عصر مشروطه تحلیل انتقادی گفتمان کنش بیناگفتمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۵۳۱
بازتولید کشمکش های گفتمانی نیروهای سنت گرا، تجددخواه و اصلاح گرایان دینی عصر مشروطه در جامعه معاصر ایران، بازاندیشی میراث فکری این گفتمان ها را ضروری کرده است. تحلیل گفتمان اصلاح معرفت دینی در عصر مشروطه پاسخی بدین نیاز است. از این رو به منظور بازشناسی شاخصه های گفتمان اصلاح معرفت دینی روزنامه الجمال مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی بر اساس تحلیل انتقادی گفتمان به تحلیل شاخصه های گفتمان اصلاح معرفت دینی پرداخته شد. بر اساس این چارچوب نظری هر متنی برساخته بافتار تاریخی است و از طریق کنش بیناگفتمانی و جذب میراث اندیشگی سایر گفتمان ها صورت بندی می شود. با کاربست تحلیل انتقادی گفتمان بر روزنامه الجمال نشان داده شد که بحران های بافتار تاریخی عصر مشروطه همچون استبداد داخلی، استعمار خارجی و موضع گیری نسبت به عناصر فرهنگی مدرنیته از دشواره های گفتمان اصلاح معرفت دینی بوده است. روزنامه الجمال به مثابه یکی از کاربران این گفتمان کوشید تا با جذب عناصر مطلوب از گفتمان های سنت گرا و تجددخواه و تولید کنش بینا گفتمانی، پاسخ درخوری به دشواره های مزبور بدهد.
۵۴۸۸.

چگونگی مواجهه متوکل عباسی با نحله های کلامی (بررسی موردی معتزله و اهل حدیث)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اهل حدیث عصر اول عباسی فرقه های کلامی مامون معتزله متوکل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۴۷۱
با روی کار آمدن عباسیان و آغاز نهضت علمی، فرقه های کلامی بسیاری در جهان اسلام به وجود آمدند. مهمترین این فرقه در دوره اول عباسی معتزله بود که خلافت عباسی به کمک آنها و با اتکاء به آرا و استدلالات عقلی آنها به مقابله با شبهات و تشکیکات وارده بر دین برآمدند. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای به تبیین زمینه های قدرت یابی و افول این نحله فکری و همچنین مناسبات میان معتزلیان و اهل حدیث پرداخته شده است. سوال اصلی پژوهش این است که با توجه به خدمات معتزله در تبیین فکری جامعه اسلامی چه عواملی موجب شد تا متوکل عباسی معتزلیان را سرکوب کند و بار دیگر به اهل حدیث روی آورد؟ دستاورد تحقیق بر این نکته استوار است که مأمون پس از غلبه بر امین برای مقابله با جناح پر قدرت قشری اعراب با تمایلات فکری حشویه، که مامون را نماینده واقعی اعراب اهل سنت نمی دانستند سبب نزدیکی خلیفه به معتزله شد. در حالی که متوکل به سبب علایق عرب گرایانه و تمایل به بازگرداندن خلافت عباسی به روزگار پیش از مأمون، تلاش کرد تا با سرکوب معتزلیان بار دیگر به اهل حدیث نزدیک شود.
۵۴۸۹.

درویشان بکتاشی در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تشکیلات اداری آستان قدس رضوی طریقت بکتاشیه درویشان بکتاشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۷ تعداد دانلود : ۵۶۳
طریقت بکتاشیه از قرن هشتم هجری در آناتولی ظهور کرد و در سایر بلاد گسترش یافت و به یکی از فرقه های مهم اسلامی تبدیل شد. به رغم اینکه این طریقت منسوب به یک ایرانی اهل نیشابور خراسان است با این حال در هیچ منبعی اثری از آنان در ایران یافت نمی شود. اما از سال 1069 ق در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس موجود در مرکز آرشیو این مجموعه که موضوع آن مسائل مالی و حسابداری است به نام درویشان بکتاشی ساکن در کنار مرقد امام رضا -علیه السلام- برمی خوریم. این جماعت در دوره های مختلف صفوی، افشاریه و قاجار کمک مالی از آستان قدس دریافت می کردند. اگرچه تحقیقاتی در باب طریقت بکتاشی انجام شده، اما تاکنون اسناد مذکور مورد پژوهش قرار نگرفته است. از این رو این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و با اتکا براطلاعات موجود در اسناد و منابع کتابخانه ای، اولاً در پی تبیین و شناساندن محتوا، ارزش های اطلاعاتی، ویژگی ها و اهمیت این اسناد بوده و ثانیاً درپی کشف علت رابطه درویشان بکتاشی با آستان قدس و دریافت کمک از این مجموعه است.
۵۴۹۰.

هند و امنیت همه جانبه در پرتو استراتژی همکاری جویی چندگانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هند سیاست خارجی عملگرایی چین امریکا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۲ تعداد دانلود : ۸۷۶
هدف اصلی این مقاله واکاوی دلایل و نشان دادن روندهای مرتبط با تلاش های هند برای تامین امنیت همه جانبه در پرتو همکاری جویی چندگانه است. پایان جنگ سرد شرایطی را به وجود آورد که الزامات و ضرورت های حاکم بر جوامع به ویژه سیاست خارجی قدرت های نوظهور با تحول مواجه شود. در این راستا، قدرت های نوظهوری چون هندوستان در راستای تامین منافع ملی وارتقای امنیت از سمت نوعی ایدئولوژی گرایی به رویکردی مبتنی بر همکاری جویی چندجانبه حرکت کردند. این مقاله با طرح این سوال که چرا استراتژی هند برای تامین امنیت همه جانبه و ارتقای منافع ملی در سال های اخیر با این تغییر مواجه شده است؟ و مهم ترین نمودهای عینی آن کدام اند؟ با اتکا بر روش توصیفی-تبیینی این فرضیه را مطرح می کند که این تغییر متاثر از دو دسته عوامل سطح داخلی و سیستمی است. یافته های این پژوهش نشان می دهند که در سطح داخلی مولفه هایی همچون خواست ملی برای ایفای نقش به مثابه قدرت بزرگ، کاهش اثرگذاری ایدئولوژی و ذهنیت نخبگان جدید موثر بوده و در سطح سیستمیک نیز می توان به عواملی مانند پایان جنگ سرد، ارزش های دموکراتیک و ظهور چین اشاره کرد. توسعه روابط همکاری جویانه هند به صورت همزمان با چین، امریکا، پاکستان و همسایگان نمودهای عینی این تحول به شمار می روند.
۵۴۹۱.

موانع دیپلماتیک تحقق اهداف اصول 14ماده ای ویلسون در اروپا پس از جنگ جهانی اول

کلیدواژه‌ها: اصول 14 ماده ای ویلسون موانع دیپلماتیک اروپا جنگ جهانی اول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۵۵۱
مسأله اصلی این تحقیق بررسی موانع دیپلماتیک تحقق اهداف اصول 14 ماده ای ویلسون در اروپای پس از جنگ جهانی اول است. با پایان جنگ جهانی اول نمایندگان کشورهای پیروز جنگ در پاریس گرد هم آمدند تا برپایه اصول 14 ماده ای ویلسون صلح را در اروپا برقرارسازند. تحقق این هدف در مذاکرات صلح با موانع جدی دیپلماتیک در اروپا مواجه گردید. همین مسأله موجب شد تا مقاله پیش رو به طرح این پرسش بپردازد که اصول 14ماده ای ویلسون چه اهدافی را دنبال می کرد و در راستای تحقق این اهداف با چه موانع دیپلماتیکی در اروپای پس از جنگ جهانی اول مواجه شد؟ فرضیه تحقیق بر این ایده استوار است که تمرکز اصول 14ماده ای بر اهداف آرمانگرایانه بدون توجه به واقعیت های سیاسی موجود در عرصه دیپلماسی اروپای پس از جنگ جهانی مانع اصلی تحقق اهداف اصول 14 ماده ای گردید. دستاوردهای این پژوهش که با روش تحقیق تاریخی صورت گرفته است بر این تأکید دارد که تطابق نداشتن مفاد اصول 14ماده ای ویلسون با واقعیت های موجود در عرصه دیپلماسی اروپای پس از جنگ، تعارض آن با منافع قدرت های بزرگ اروپائی و تطابق نداشتن نحوه برگزاری و اداره جلسات مذکرات صلح با اصل اول اصول 14ماده ای مهمترین موانع دیپلماتیک بودند که تحقق اهداف اصول 14ماده ای را در اروپا با ناکامی مواجه کردند.
۵۴۹۲.

ساخت و کارکرد شهر مرزیِ آرتاشاد در مناسبات ایران و روم در دوره ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران کارکرد ساخت ساسانی روم آرتاشاد

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ساسانی روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۵۳
زمانی که در قرن اول پیش از میلاد (ح 92 ق.م) ایران و روم دو قدرت عصر باستان، با یکدیگر هم مرز شدند، درگیری و تنش هایی را با هم آغاز کردند که تا انقراض ساسانیان و ورود اعراب مسلمان همچنان ادامه داشت. شهرهای مرزی، از جمله شهر آرتاشاد، نقش مهمی را در این درگیری ها ایفا کرده اند. بنابراین این پژوهش با توجه به اهمیت موضوع بر آن است تا ساخت و کارکرد شهر مرزی آرتاشاد را مورد واکاوی قرار دهد.                 یافته های این تحقیق که با رویکردی توصیفی تحلیلی براساس گردآوری منابع کتابخانه ای صورت گرفته است، نشان می دهد که شهر آرتاشاد توسط آرتاشس پادشاه ارمنستان در قرن دوم پیش از میلاد (ح سال 176 ق.م) ساخته شده است. این شهر که از ساخت مستحکمی برخوردار بوده، از جنبه های ژئوپلیتیکی، سیاسی و نظامی و همچنین اقتصادی و تجاری برای ایران و روم حائز اهمیت بوده است؛ چنان که هرکدام از این قدرت ها درصدد تسلط بر این شهر مهم بودند. دستیابی به این شهر کلید فتح ارمنستان بود و دو قدرت باستانی با تصرف این شهر می توانستند از آن جا به مانند استراحتگاهایی برای لشکرکشی ها، زرادخانه ها استفاده کنند و سرزمین های یکدیگر را مورد تعرّض قرار دهند. از حیث اقتصادی و تجاری نیز تصرف آرتاشاد، که یکی از مراکز گمرکی میان دو امپراتوری مطرح بود، به منزله دستیابی به سود سرشار مالی در این شهر مرزی به شمار می رفت.
۵۴۹۳.

هندوان و آیین های محرم در لکهنو در دوره نُواب اوده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیین های محرم امامباره تعزیه کربلاها لکهنو هندوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۵ تعداد دانلود : ۵۲۸
شکل گیری حکومت شیعی نواب اوده در شمال هند، در سده دوازدهم هجری موجب گسترش تشیع در این منطقه شد. نواب اوده با شیوه های گوناگون و صرف مبالغ و هزینه های بسیار به ترویج و تشویق هندوان  برای شرکت در آیین های محرم پرداختند. در نتیجه فرهنگ و آیین های شیعی به ویژه آیین سوگواری امام حسین-علیه السلام-جزئی از فرهنگ عمومی در منطقه وسیعی از شمال هند شد و به تدریج مسلمانان اهل سنت و هندوها نیز در این مراسم شرکت کردند. مشارکت هندوان موجب شد تا برخی از آیین های محرم تحت تأثیر فرهنگ بومی و باورهای هندوان قرار گیرد . این مقاله به بررسی علل و انگیزه های مشارکت هندوان در برپایی آیین های محرم و پیامدهای این مشارکت، از زمان تشکیل حکومت شیعی نواب اوده تا تسلط بریتانیایی ها بر این منطقه پرداخته است.
۵۴۹۴.

تکوین و دگرگونی شبه نظامیگری دولتی در ایران (1332 1320): مطالعه موردی «حزب جنگل»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حزب توده دولت ضعیف میلیشیا سرلشگر ارفع حاجعلی کیا سازمان کوک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۶۵۹
شکل گیری و فعالیت شبه نظامیان دولتی به علت زیرپا گذاردن رویه های قانونی و یکی از عوامل ایجاد انسداد برای روند دموکراتیزاسیون، همواره یک موضوع مهم برای درک پیچیدگی رابطه دولت ها و ملت ها بوده است. در ایران، «حزب جنگل» را می توان ذیل چنین سازمان هایی صورت بندی کرد. هرچند تحقیقات صورت گرفته، آن را به عنوان یک واکنش محلی و موقتی به حضور اشغالگران شوروی در مازندران صورت بندی کرده اند اما شواهدی از تداوم این سازمان و حضور آنها در کودتای 28 مرداد نشان می دهد که باید از این تلقی ساده انگارانه فراتر رفت. بنابراین مساله اصلی این مقاله این است که حزب جنگل به عنوان یکی از سازمان های شبه نظامی دولتی، تحت کدام شرایط و عوامل بیرونی و درونی تکوین و دگرگونی یافت؟ این تحقیق با استفاده از روش تحقیق تاریخی و ارائه یک طرح تفسیری انجام شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در فضای نیمه دموکراتیک پس از جنگ دوم جهانی، برخی از جناح های دولت و نخبگان سیاسی، به دلیل هراس از دست رفتن منافع خود، با هرگونه ایدئولوژی مخالف و اصلاح طلبانه مبارزه می کردند و از متنفذین محلی برای این کار بهره می بردند که منجر به ظهور شبه نظامیان شد اما وجود برخی نواقص در این سازمان و افزایش تمرکز قدرت در دست جناح های مزبور، منجر به ایجاد سازمان جدید و با کارایی موثرتر، موسوم به سازمان «کوک» گردید.
۵۴۹۵.

گزارشی از سیر تاریخی موسیقی و نگاشته های مربوط به آن با تکیه بر الذریعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: موسیقی سیر تاریخی سیر تاریخی موسیقی نگاشته های موسیقی الذریعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۷۲۲
تاریخچه: ورود موسیقی در میان مسلمانان را می توان مقارن با راهیابی موالی به سرزمین حجاز و پس از فتوحات دانست. مسئله: احکام اسلامی مترتب بر موسیقی و برخورد دوگانه حاکمان وقت با این پدیده، سیر موسیقی در ادوار مختلف را متفاوت کرده است. سؤال: به نظر می رسد تاکنون پژوهشی مستقل در زمینه سیر تاریخی موسیقی، از ابتدا تا قرن چهاردهم، صورت نگرفته است. ازاین رو، با این سؤال مواجهیم که مسلمانان، در حوزه عملی و نظری، چه برخوردی با این پدیده داشته اند؟ و موسیقی چه سیری را طی کرده است؟ فرضیه: موسیقی در ابتدا به جهت نهی قرآن و مخالفت پیامبرn رشد چندانی نداشت؛ ولی پس از فتوحات و راهیابی موالی به سرزمین های اسلامی، در میان مسلمانان راه پیدا کرد و بیشتر جنبه عملی داشت. از قرن سوم به بعد، جنبه های نظری این پدیده، مورد توجه قرار گرفت و نوشته های متعددی در این زمینه به نگارش درآمد. هدف: این مقاله، به قصد تبیین تأثیر توجه یا عدم توجه مسلمانان بر رشد موسیقی، به گردآوری گزارش های مرتبط با موضوع پرداخته است. روش: نوشتار پیشِ رو، با استفاده از روش توصیفی به سؤال مقاله پاسخ می دهد. یافته: گزارش ها، حاکی از آن است که موسیقی تا قرن سوم بیشتر از جنبه عملی، و از قرن سوم و چهارم به عنوان یک فن، مورد توجه قرارگرفته و مکتوبات متعددی را به خود اختصاص داده است که رونق این نگارش ها را می توان در قرن سوم و چهارم دانست.
۵۴۹۶.

نقش کاتبان ایرانی در تحول و توسعه کتابت درباری عثمانی: دوره سلیم اول (حک: 918- 926 ق) و سلیمان قانونی (حک: 926- 973 ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تشکیلات عثمانی هنر عثمانی کاتبان ایرانی سلیم اول و سلیمان قانونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۱ تعداد دانلود : ۷۶۶
حکومت عثمانی در سده دهم هجری –که نقطه عطف آن، دوره سلیم اول و سلیمان قانونی بود - در بسیاری از بخش های درباری، اداری- دیوانی، نظامی، هنری و تجاری به پیشرفت و توسعه یافتگی رسید که در این توسعه یافتگی، عوامل متعددی دخیل بوده است. در این پژوهش، نقش ایرانیان در کتابت هنری و دیوانی عثمانی، به عنوان یکی از متغیرها و عوامل تحول و توسعه یافتگی عثمانیان در این سده، مدنظر قرار گرفته است. با بررسی اسناد و منابع تاریخی و بهره گیری از پژوهش های مربوطه، مشخص شده است که کاتبان ایرانی در دو بخش مرتبط با کتابت (کتاب آرایی و نوشته های دیوانی) نقش آفرینی کردند. افزایش شمار کتاب ها با استنساخ کتب مذهبی، ادبی، تاریخی و علمی، ابداعات هنری و انتقال میراث هنری ایرانی، تقویت انشای درباری و تأمین نیروهای کارآمد دیوانی از جمله فعالیت های کاتبان ایرانی بود که به تقویت، تحول و گسترش کتابت درباری انجامید. این تلاش ها در کنار سایر اقدامات در بخش های مختلف حکومتی، سرانجام شکوه دربار عثمانی را در سده دهم هجری رقم زده است.
۵۴۹۷.

زمینه های اجتماعی پیدایش اسلام از دیدگاه پطروشفسکی شرق شناس روسی

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) عوامل اقتصادی - اجتماعی پیدایش اسلام پطروشفسکی شرق شناس روسی کتاب اسلام در ایران

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام
تعداد بازدید : ۱۷۵۸ تعداد دانلود : ۱۳۶۸
پیدایش اسلام در شبه جزیره عربی معلول عوامل اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی و ... است که از دید مورخان مغفول نمانده است. برخی فقط تکیه بر یکی از عوامل دارند که موجب لغزش در استنتاجات بعدی خود شده اند. در این میان شرق شناسان روسی در دوره اقتدار شوروی (1917-1990) بیشتر تکیه بر عوامل اقتصادی-اجتماعی کردند. از جمله این شرق شناسان پطروشفسکی است که در زمینه ایران و اسلام تالیفات ارزشمندی نگاشته است. در این مقاله نویسنده سعی دارد زمینه های اجتماعی و اقتصادی پیدایش اسلام در شبه جزیره العرب را از دیدگاه پطروشفسکی شرق شناس روس را مورد بررسی قرار دهد. از سوی دیگر تلاش می کند دیدگاه های پطروشفسکی و رویکردهای مارکسیستی ایشان را مورد نقادی قرار دهد.
۵۴۹۸.

سرشت گفتمانی جریان ارجاء در عصر اموی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گفتمان ایمان امویان عراق شام مرجئه فرارود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۳ تعداد دانلود : ۴۷۰
در مقاله پیش رو، جریان ارجاء در دوره اموی را از چشم انداز گفتمانی بررسی می کنیم تا از این رهگذر تناقض نماهای موجود در مجموعه گرایش ها و رویکردهای آن را برطرف نماییم. چنانکه نشان خواهیم داد گفتمان ارجاء اگرچه گره گاه یا هسته ثابتی داشت، ولی آغازگاه و همچنین معنا و دلالت های آن در عراق، فرارود/خراسان و شام متفاوت بود. این گفتمان به طور عمده دربر دارنده دیدگاهی ویژه درباره ایمان و رابطه آن با کردار بود و در کنار آن از چند اصل سیاسی پیروی می کرد. در این نوشتار بسترهای اجتماعی و سیاسی گوناگون شکل گیری گفتمان ارجاء مورد توجه ویژه قرار گرفته است. آنچه در این نوشتار بر آن تأکید می شود، این است که چگونه از بسترهای گوناگون سیاسی- اجتماعی در فرارود/خراسان، عراق و شام، نگرشی کمابیش همسان درباره ایمان سر برآورد و پیدایش ایستارهای سیاسی گوناگون از جمله در برابر دولت اموی را سبب گردید. همچنین خواهیم گفت که قضاوت و موضع گیری سیاسی درباره حکومت امویان و نیز اراده این دولت به رغم اهمیت یافتن مناسبات میان امویان و مرجئه بسان یک عامل اصلی و انحصاری در شکل گیری گفتمان ارجاء نقش تعیین کننده ای نداشته است.
۵۵۰۰.

بررسی ابعاد و دامنه های بحران آوارگان عراقی در نیمه ی اول سال 1370

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کردهای عراق ایران آواره گی بحران انسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۲۸۳۳
در سال 1370 متعاقب سرکوب قیام کُردهای عراق توسط صدام حسین، سیل عظیمی از آوارگان به سوی مرزهای غربی کشور راه افتاد. ورود صدها هزار پناه جو طی مدت زمانی نسبتاً کوتاه به ایران موجب بروز مشکلات عدیده ای گردید. در روزهای اوج بحران، شمار پناه جویانی که روزانه از مرز عبور می کردند، بالغ بر ده ها هزار تن بود. دولت ایران در مواجه با این مسئله سیاست درهای باز را پیش گرفت و برای کمک رسانی به آوارگان و اسکان آنان در اردوگاه ها اقداماتی به عمل آورد. در پژوهش حاضر ابعاد مختلف این بحران انسانی مورد بررسی قرار گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان