درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶٬۱۴۱ تا ۶٬۱۶۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
۶۱۴۱.

بررسی آماری رابطه بین تعدد واحدهای قدرت شامات و ثبات سیاسی در منطقه از سال 471 تا 569ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۱ 7-34

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان شام حلب سلجوقیان شام اتابکان زنگی آل ارتق آل بوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۴۵۶
حملات سلجوقیان به منطقه شام، به طور منسجم در زمان سلطان ملک شاه صورت گرفت. تصرف شام به دست سلجوقیان در تعاقب حملات ترکمانان و فرماندهان ترک به مرزهای شامی فاطمیان بود. پس از مرگ ملک شاه، درگیری های جانشینی وی و قدرت یابی فرماندهان محلی باعث شکل گیری حکومت های متعدد در شام شد که عموماً حکام آنها نیز پس از مدتی کوتاه تغییر می کردند. این عوامل باعث ایجاد بی ثباتی در جهان اسلام و تضعیف آن در سواحل شرقی مدیترانه شد، چنان که توان مقابله با مهاجمان صلیبی را از آنها گرفت. تضعیف قوای مسلمانان توسط یکدیگر و حملات صلیبیان موجب شد این حکومت ها به تدریج ضعیف و نابود شوند. اتابکان زنگی توانستند با از بین بردن حکومت های ضعیف باقی مانده، سراسر این منطقه را در اختیار گیرند. این پژوهش، در پی پاسخ گویی به این پرسش است که بین تعدد واحدهای تشکیل دهنده قدرت در شام و ثبات سیاسی در این برهه زمانی چه ارتباطی حاکم است و چه مسئله ای موجب تحول شرایط سیاسی از تزلزل به ثبات شد؟ روش تحقیق، بر اساس کاربرد علم آمار در تاریخ نگاری صورت گرفته که در آن، داده های آماری بر یک بستر زمانی مورد ارزیابی قرار می گیرد و دیگر عوامل مؤثر در بی ثباتی و ضعف آن در این جا مد نظر نخواهند بود.
۶۱۴۲.

بررسی ساختار دیوانی و چگونگی اداره آستانه ها در دوره صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۱ 59-79

کلیدواژه‌ها: صفویان آستانه ساختار دیوانی متولیان و کارکنان عواید و مصارف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۵۹۵
از جمله موضوعات قابل توجه در دوره صفویان، چگونگی ساختار دیوانی و اداره آستانه هاست. در این دوره، رویکرد دینی صفویان، سبب گسترش کمّی و کیفی آستانه ها و در نتیجه پیچیدگی بیشتر ساختاری آن ها شد. از سوی دیگر، این گسترش همراه با افزایش هزینه های تعمیر و نگه داری بود که باید از منابعی تأمین می گردید. ضرورت تأمین چنین منابعی نیز به نوبه خود، سبب گسترش موقوفات و در پی آن توسعه بیشتر نظام دیوانی شد. با وجود چنین تحولاتی، ساختار نظام دیوانی آستانه های بزرگی چون مشهد، قم، ری (حضرت عبدالعظیم)، عتبات عالیات و بقعه اردبیل، به ویژه از منظر تطبیقی، در این دوره چندان مورد بررسی قرار نگرفته اند. بنابر آن چه گفته شد، این پرسش در این جا مطرح است که ساختار و تشکیلات دیوانی، سلسله مراتب متولیان و کارگزاران در هر آستانه چگونه بوده و آستانه ها در این زمینه ها چه تشابهات و تفاوت هایی با هم داشته اند؟ از سوی دیگر، از آن جا که مسائل اقتصادی نیز بخشی از نظام دیوانی را تشکیل می داد، این پرسش مطرح می شود که کمّ و کیف عواید و مصارف آستانه ها چگونه بود؟ بر این اساس، در پژوهش حاضر، کوشش بر این است که این گونه مسائل، تا حد امکان با رویکردی تطبیقی بررسی شوند. بررسی پرسش هایی از این دست، تصویری روشن تر از نظام دیوانی و نحوه اداره آستانه ها ارائه می دهد و در عین حال، نقش و کارکرد صفویان را در این زمینه ها بیشتر آشکار خواهد کرد.
۶۱۴۳.

تحول کارکردی منصب «قهرمان» در دستگاه خلافت عباسی از قرن دوم تا چهارم هجری (132-320ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴ 27-52

کلیدواژه‌ها: خلافت عباسی کارکرد اقتصادی کارکرد سیاسی منصب قهرمان قهرمانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۴۵۳
شکل گیری مشاغل و مناصب مختلف و تحولات مرتبط با آن، از موضوع های مهم در عصر عباسی و متأثر از اوضاع و عوامل گوناگون جغرافیایی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بوده است. در عصر عباسی، منصب «قهرمان» از جمله مناصبی به شمار می رفت که قدرت و ضعف نهاد خلافت بر عملکرد آن تأثیرگذار بود. این منصب، همانند خاستگاه بسیاری از مناصب مانند کتابت، وزارت و... قدمتی دیرینه دارد. این مفهوم در یونان، با عنوان اویکونومیا ( Oikonomia ) و در ایران باستان، کُهرُمان ( (Kuhrumân در حوزه هایی چون اقتصاد، اخلاق، ادب، سیاست و کشورداری مورد توجه بوده است. منصب قهرمان در عصر یادشده، در اشکال گوناگون و در قالب نقش هایی چون پیشکاری، کارگزاری، کاتبی، خادمی... شأنی اقتصادی و سیاسی داشت. در این پژوهش با استفاده از توصیف و تحلیل داده های تاریخی، تحول کارکردی منصب قهرمان در عصر عباسی، بررسی می شود. دستاورد پژوهش، بیانگر این موضوع است که کارکرد اقتصادی منصب قهرمان در بازه زمانی مورد بررسی، تضعیف و کارکرد سیاسی آن تقویت شده است.
۶۱۴۴.

تاریخ نگاری در ایرانِ باستانِ متأخر

نویسنده: مترجم:
منبع: خردنامه سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری ساسانیان ایران باستان متأخر تاریخ مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۸ تعداد دانلود : ۱۲۰۹
آنچه در پی خواهد آمد، ترجمه ای از فصل پنجم کتاب برداشت هایی از ایران: تاریخ، اسطوره ها و ملی گرایی از سده های میانه ایران تا جمهوری اسلامی، تحت عنوان «تاریخ نگاری در ایرانِ باستانِ متأخر» که به قلم دکتر تورج دریایی، استاد تاریخ ایران در دانشگاه ارواین کالیفرنیا نوشته شده است. دریایی در این نوشتار معتقد است که ساسانیان مبدع «تاریخ نگاری مقدس» شدند، زیرا تاریخ نگاری ساسانیان از متون و سرودهای زرتشتی استفاده کرد و آنچه غیردینی و مخالف با سلیقه موبدان به نظر می رسید، حذف شد و آنچه مطابق با دین زرتشتی بود، در خدای نامه حفظ گردید. بنابراین، تاریخ ساسانیان دارای «گرایش زرتشتی» بود و ظهور آن ها به همانگونه ای بود که در اوستا توصیف شده بود. در این طرح، در خدای نامه، دودمان های اوستایی همچون کیانیان و پیشدادیان جایگزین هخامنشیان و اشکانیان شدند؛ بنابراین، دودمان های سنتی اوستا به شاهان سنتی ایران تبدیل شدند. حذف هخامنشیان و بعداً اشکانیان، ممکن است به این خاطر باشد که «تاریخ مقدس» ساسانیان به ذکر دقیق رویدادهای تاریخی اهمیت نمی دهد، اما رویدادها و شخصیت های مرتبط با سنت دینی زرتشتیان، دارای اهمیت اند.
۶۱۴۵.

کرامیه و غزنویان؛ فراز و فرود کرامیه

نویسنده:
منبع: تاریخ نو پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: غزنویان محمود غزنوی کرامیه ابوبکر محمد کرامی خاندان میکال

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۹۷۰
غزنویان در ابتدا توسط کرامیه با اسلام آشنایی پیدا کرده بودند و بعد از کسب قدرت در خراسان، محمود غزنوی بنا به اهداف سیاسی و به دست آوردن مشروعیت از خلافت عباسی، رهبر فرقه ی کرّامیه درآن زمان ابوبکر محمدبن اسحاق محمشاد را به ریاست نیشابور برگزید. اما عملکرد کرامیه در مدت ریاست شان و نیز اقدامات خاندان میکالی رؤسای سابق نیشابور در تضعیف کرامیه و هم چنین بی فایده بودن کرامیه برای محمود بعد از رسیدن به اهدافش، سبب برکناری آن ها از ریاست شهر شد و این مسئله باعث کاهش قدرت کرّامیان شد تا در نهایت، در سال 488ه.ق براثر درگیری مذهبی ای که در نیشابور پدید آمد، آن ها برای همیشه از نیشابور بیرون رانده شدند. این پژوهش با شیوه ی توصیفی تحلیلی و با روش گردآوری کتابخانه ای درصدد است تا روابط کرامیه و غرنویان را تحلیل کند و هم چنین علل برکشیده شدن کرامیه به ریاست شهر نیشابور و هم چنین علل برکناری آنان را بررسی کند.
۶۱۴۶.

تبیین موقعیت ناهمگون هنرمندان و صنعت گران در جامعه عصر تیموریان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: موقعیت اجتماعی تیموریان ه‍ن‍رم‍ن‍دان صنعت گران

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۱۱۰۱ تعداد دانلود : ۷۰۴
در بررسی تحولات تاریخی ایران همواره بر نقش و جایگاه اقشاری همچون سیاست مداران، نظامیان و روحانیون تأکید شده است؛ اما در این میان اقشاری چون هنرمندان و صنعت گران نیز وجود داشتند که در طی ادوار مختلف از جمله دوره حاکمیت تیموریان بر ایران (913-771ق) نقش و سهم قابل توجهی را در شکل گیری این تحولات ایفا نمودند. شکوفایی و فراگیر شدن هنر و صنعت در این دوره و کارآمدی هنرمندان و صنعت گران در عرصه های مختلف سبب شد تا این گروه از جایگاه و موقعیت متفاوتی نسبت به دیگر ادوار برخوردار شوند. از یک سو توجه و اشتغال به هنر و صنعت در بین طبقات مختلف از بالاترین سطوح اجتماعی تا افرادی با خاستگاه غلا می مانع از قرار گرفتن هنرمندان و صنعت گران این دوره در یک مرتبه اجتماعی معین گردید. از سوی دیگر تفاوت در ملّیّت، خاستگاه اجتماعی، سطح رفاهی و معیشتی، نگرش های اعتقادی و اخلاقی، قابلیت ها و توانمندی های علمی و فنی آنان و همچنین میزان شهرت ایشان در بین مردم، ناهمگونی و عدم ثبات در موقعیت اجتماعی این قشر را شدت بخشیدند. تحقیق حاضر با هدف بازنمایی زوایای مختلف زندگی فردی و اجتماع ی هنرمن دان و صنعت گران در جامع ه تی موری بررسی موارد مذکور می پردازد. نتایج این بررسی از لحاظ مطالعات تاریخ اجتماعی ایران و شناسایی جایگاه این قشر در نظام اجتماعی این دوره با توجه به کمبود اطلاعات تاریخی در این زمینه حائ ز اهمیت است. در همین راستا روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای سه دسته منابع و اسناد تاریخی، اجتماعی و هنری است.
۶۱۴۷.

سپاه بهداشت و گسترش بهداشت در ایران؛ مطالعه موردی سالهای1345تا 1350ش

نویسنده:
منبع: ژرفاپژوه سال سوم تابستان و پاییز ۱۳۹۵ شماره ۸ و ۹

کلیدواژه‌ها: ایران روستاها اصلاحات ارضی سپاه بهداشت سطح سواد درمان و بهداشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۹ تعداد دانلود : ۲۴۳۰
وضعیت بهداشت و سلامتِ کشور ایران طی قرن نوزده تا اوایل قرن بیستم، از وضعیت خوبی برخوردار نبود و مردم با مشکلاتی عدیده در زمینه بهداشت، سلامت، معیشت و درمان روبرو بودند. در این میان، وضعیت روستاها و شهرهای حاشیه ای به مراتب وخیم تر از مناطق اصلی شهری بود. سطح سواد و میزان درآمد مردم برروند وضعیت نامطلوب سلامت جامعه ایرانی، تأثیری مضاعف داشت و همین موضوع، زمینه ها ی تشکیل سپاه بهداشت را فراهم آورد؛ البته در این میان نباید از اهداف سیاسی تأسیس این نهاد نیز غافل ماند. بعد از تأسیس سپاه بهداشت و فعالیت نیروهای مربوطه در مناطق مختلف، وضعیت تا حدودی بهتر شد و مردم نقاط دور دست نیز توانستند از امکانات و خدمات بهداشتی استفاده کند. مقاله حاضر با بهره گیری از شیوه تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع اصلی (کتاب و اسناد)، درصدد است تا به این سئوال پاسخ دهد: سپاه بهدشت چه تأثیری بر وضیعت بهداشت عمومی ایران در دوره پهلوی دوم نهاد؟ بر اساس یافته ها ی پژوهش، این نهاد بعد از مدتی تلاش و فعالیت، کارکرد اصلی خود را از دست داد و به جریانی تبلیغاتی مبدل گردید.
۶۱۴۸.

حکمرانان مادی در متون نوآشوری ؛ارایه فهرست جدید از شاهان وحکمرانان مادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۲ (پیاپی ۱۲۲)

کلیدواژه‌ها: مادها حکمرانان و شاهان متون نوآشوری متون کلاسیک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ماد فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ماد روابط خارجی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی یاستان شناسی آثار هنری و بومی ملل
تعداد بازدید : ۸۸۲ تعداد دانلود : ۱۱۵۵
اطلاعات باستان شناسی و تاریخی در مورد مادها در منابع کلاسیک یونانی محدود می باشد. با توجه به تناقضاتی که در این منابع درباب اسامی و توالی شاهان و حکمرانان مادی وجود دارد- به عنوان مثال هردوت از چهار شاه مادی و کتسیاس از نه شاه مادی یاد می کند که تنهاهر دو مورخ در باب شاه آخر با هم همخوانی دارند- در این نوشتار سعی شده که این اختلافات برمبنای متون نوآشوری مورد بررسی قرار گیرد. برای نیل به این هدف، استفاده از روش پروپوسوگرافی{ ""نام تبارشناسی"" : یعنی روش مطالعه ای که دربردارنده تاریخ سیاسی،اجتماعی، مطالعه نهادهای فرهنگی-اجتماعی و نسب شناسی می باشد}مدنظر قرار گرفته است. براساس آنچه در متون نوآشوری مربوط به سال های 855-600 ق.م آمده، فهرست جدیدی از شاهان و حکمرانان مادی گردآوری شده که در آن از شش حکمران مادی صحبت می شود، که سه شاه اول با نامی در ارتباط و مقایسه با دیوکس هرودت و شاه چهارم در مقایسه با فرورتیش، شاه پنجم اوماکیشتر با کیاخارس و ایشتومگو با آستیاگس مقایسه و یکسان سازی شده اند و موراد مشابه و متناقض بیان گردیده اند.
۶۱۴۹.

بررسی «پدیدارشناختی مفهوم وحشی» با تکیه بر مفهوم وحشی در مطالعات تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال هشتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: هوسرل پدیدارشناسی توصیف پدیدارشناسانه وحشی متمدن

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ فلسفه تاریخ مباحث نظری
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۹۳۷ تعداد دانلود : ۷۵۰
«وحشی» از جمله مفاهیم کلیدی است که در آثار تاریخ نگارانه، به کرات استعمال شده است؛ لیکن تا کنون درباره آن تفکر و تعمق نشده است. این مفهوم آن چنان نزد عقل سلیم انسانها بدیهی انگاشته شده است که توان اندیشیدن به آن را از مورخان سلب کرده است. از این رو بازاندیشی در خصوص چنین مفاهیمی، ضروری به نظر می رسد. لذا مقاله حاضر با اتخاذ روش پدیدارشناسی هوسرلی درصدد است تا پیرامون این اصطلاح به تفکر بپردازد. در ابتدا، با تعلیق و اپوخه وحشی تصورات ماتقدم متعارف کسانی چون کریستنسن، باسورث، گروسه، مورگان و ... رها شد و متعاقب آن شناسایی نوئم و نوئز آغاز شد. حال این مفهوم وحشی معطوف به چه معنا و دلالت هایی است که باید با اپوخه کردن(تعلیق کردن) آن، به سوی ماهیت اصیل آن ره پیدا کنیم؟ با مطالعه و بررسی جوامع به اصطلاح «وحشی» در مطالعات تاریخ نگارانه، این نتیجه حاصل شد که نوئم آنان در زمره صحراگردان بوده اند و متمدنان به عنوان نوئز وحشی را برساخته اند. مقاله حاضر به چگونگی برساخته شدن مفهوم وحشی می پردازد و سعی دارد تا از ماهیت پدیدار وحشی پرده بردارد.
۶۱۵۱.

مقایسه ای بین روش های نمونه برداری فعال و غیر فعال در مخازن نگهداری از منابع آرشیوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۳)

کلیدواژه‌ها: پایش آلودگی بیولوژیک نمونه برداری از هوا مخازن منابع آرشیوی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۹۵۷ تعداد دانلود : ۵۷۶
هدف: هوا به عنوان منبعی از ریزاندامگان ( میکروارگانیسم ها ) دارای نقش مهمی در ایجاد آلودگی های بیولوژیک و آسیب های جدی در منابع آرشیوی می باشد؛ از این رو پایش میکروبی منظم هوای مخازن (در راستای سیاست های حفاظت پیشگیرانه) برای شناسایی و اصلاح شرایط بحرانی، اجتناب ناپذیر است. هدف از این مطالعه ارزیابی سطوح آلودگی بیولوژیک هوا در مخازن نگهداری از منابع آرشیوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، با روش های نمونه برداری فعال و غیر فعال، و بررسی وجود ارتباط بین نتایج حاصل از این دو روش می باشد. روش ها:در این مطالعه نمونه برداری از هوای مخازن به دو روش: فعال (استفاده از دستگاه ایرسمپلر)، و غیر فعال (روش پلیت گذاری) بر اساس استاندارد ISO 14698-1:2003، انجام شد. پس ازتعیین تعداد کلی ریزاندامگان زنده و قابل کشت (TVC)، و شناسایی آنها با روش های میکروبیولوژی، همبستگی میان نتایج حاصل از دو روش و توزیع فراوانی گروههای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: در میان قارچ های جدا شده جنس های Penicillium، Cladosporium و Aspergillus دارای بالاترین فراوانی در هردو روش نمونه گیری فعال و غیر فعال بودند. بررسی درصد فراوانی باکتری های آلاینده هوای مخازن، در هر دو روش نمونه برداری، نشاندهنده غالبیت باکتری های گرم مثبت میله ای ( و رشته ای) اسپور دار، از قبیل گونه های جنسBacillusو Streptomyces، می باشد. تحلیل آماری با نرم افزار SPSS ، همبستگی دو روش ارزیابی کننده کیفیت هوا را تائید نمود. مقایسه توزیع فراوانی گروههای مختلف نشانگر عملکرد بهتر روش فعال برای جداسازی جنس های قارچی می باشد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از هر دو روش به منظور ارزیابی کلی آلودگی هوا، درپایش های ادواری مخازن، قابل استناد می باشد.
۶۱۵۲.

استانداری فارس، نخستین تجربه ی مدیریتی دکتر مصدق و علت ناکامی آن

نویسنده:
منبع: پارسه بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: ایل خمسه پلیس جنوب دکتر مصدق صولت الدوله قشقایی قوام الملک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۱ تعداد دانلود : ۱۵۹۳
ایالت فارس در دوره قاجار از مهم ترین ایالات کشور بود که معمولاً توسط یکی از شاخص ترین شاهزادگان با شیوه ای مستبدانه اداره می شد. استانداری دکتر مصدق در فارس به عنوان نخستین تجربه ی مدیریتی وی از جنبه های مختلف متمایز و استثنایی بود. پرسش مطرح در این پژوهش بررسی عملکرد و اصلاحات دکتر مصدق در دوران استانداری فارس و علت توقف و ناکامی آن با تکیه بر منابع واسناد موجود با رویکردی توصیفی و تحلیلی است. دکتر مصدق با خواست بزرگان و نیروهای سیاسی فارس به استانداری رسید و در این دوران با رویکردی بدیع برخی اصلاحات اساسی را در زمینه ی برقراری امنیت، قانونگرایی، مبارزه با فساد و توجه به منافع عمومی اجرا کرد. موفقیت وی به زودی موجب رضایت و محبوبیت گسترده ای شد که تا آن زمان سابقه نداشت، در حالی که اصلاحات دکتر مصدق به زودی به ثمر نشست، برخی موانع موجب بن بست حرکت اصلاحی وی شد. وقوع کودتای 1299ش. و بازتاب آن در فارس، مهم ترین عامل و مانع تداوم حرکت اصلاحی دکتر مصدق بود.
۶۱۵۳.

نقش قفقاز در روابط ایران و روسیه در دوره دوم حکومت صفویه (1135-996ق/1723-1588م)

نویسنده:
منبع: پارسه پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: صفویه روسیه قفقاز شاه عباس اول پطرکبیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۱۱۱۸
منطقه قفقاز از نظر سیاسی و اقتصادی در قیاس با سایر مناطق، دارای ویژگی های برجسته ای همچون تنوع اقلیمی و جمعیتی، امتیاز استراتژیکی (وجود راه آبی ایجاد شده از تنگه بسفر، دریای مرمره و مدیترانه) و منابع سرشار مالی بود. عوامل مذکور سبب جلب توجه دو کشور ایران و روسیه به منطقه قفقاز گردید و هر دو خواهان توسعه نفوذ سیاسی خود در این منطقه بودند. تبیین نقش قفقاز در روابط ایران و روسیه در دوره دوم حکومت صفویه حایز اهمیت بسیار می باشد. از این رو پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی به بررسی نقش استراتژیکی قفقاز در روابط ایران و روسیه وعملکرد حکام صفویه در این محدوده جغرافیایی بپردازد. مسأله بنیادی در این پژوهش، اهمیت منطقه قفقاز در روابط سیاسی و نظامی صفوی و روسیه (در فاصله1135 996ق.) می باشد. این نقش از ویژگی ها و شرایط اقتصادی و جغرافیایی منطقه قفقاز نشأت می گیرد، که به عنوان مثال در اختیار داشتن تنگه ها و معابر مهم دریایی و دستیابی به منافع اقتصادی و تجاری و گسترش سرزمین در موضوع قفقاز مهم است.
۶۱۵۴.

شکل گیری سیاست دریایی ایلخانان و پیامدهای آن بر تجارت بین المللی اواخر قرون وسطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلیدواژه‌ها: ایلخانان ممالیک مدیترانه سیاست دریایی اردوی زرین دریای سیاه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان روابط خارجی
تعداد بازدید : ۱۵۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۶۶
بررسی تاریخ ایران نشان می دهد که چگونگی دسترسی به دریا و اجرای حاکمیت بر آب های آزاد، همواره یکی از برنامه های مهم در سیاست خارجی دولت های حاکم بر این کشور بوده است. موقعیت جغرافیایی ایران و همجواری یا نزدیکی به دریا در شمال و جنوب، برای دوت های حاکم بر ایران این امکان را فراهم می کرد تا علاوه بر حفظ امنیت دفاعی خود، نقش فعالی در روند گسترش تجارت بین المللی ایفا کنند. دولت ایلخانان مغول در قرن هفتم قمری/سیزدهم میلادی، در سرزمین پهناور ایران مستقر شد که از جیحون در شرق تا فرات در غرب و از کرانه جنوبی دریای سیاه در شمال تا خلیج فارس در جنوب گسترده بود. این دولت با اجرای سیاست دریایی در مناسبات خارجی، توانست یکی از بازیگران اصلیِ تجارت بین المللی در اواخر قرون وسطی شود. مؤلفه های این سیاست دریایی عبارت بودند از: حاکمیت بر قفقاز و انتخاب آذربایجان به عنوان تختگاه؛ حاکمیت بر بین النهرین برای سلطه بر راه های تجاری دریای سرخ و اقیانوس هند؛ نفوذ در آناتولی و آسیای صغیر برای در اختیار گرفتن بنادر جنوبی دریای سیاه. اجرای سیاست دریایی توسط ایلخانان، پیامدهای مهمی به همراه داشت که مهم ترین آن ها کنترل راه های بازرگانی شرق و غرب و رقابت با اردوی زرین و ممالیک، ارتباط مستقیم با دولت های تاجرپیشه حوزه مدیترانه و همچنین، گشایش راه بازرگانی طرابوزان به هرمز و از آنجا به اقیانوس هند و دریای چین که این امر در تاریخ تجارت بین المللی، از رویدادهای بزرگ به شمار می رود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، نقش سیاست دریایی ایلخانان را در تحولات تجارت دریایی شرق و غرب بررسی می کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ایلخانان با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی ایران و دیپلماسی فعال، نه تنها در مقابل اتحادیه ای از رقیبان و دشمنان منطقه ای ایستادگی کرده، بلکه در اتصال حوزه های تجارت دریایی مدیترانه و دریای سیاه و اقیانوس هند نقش اساسی ایفا کردند.
۶۱۵۵.

صنایع دستی، بازتابی از تداوم زندگی گذشته منطقه دشمن زیاری

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۲ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ 107 - 122

کلیدواژه‌ها: دشمن زیاری خیگ تاوار کِنِفتِر شَلَنگی بَند هَشت دَر هَشت میراث فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۰
منطقه دشمن زیاری، بخش سرحدی شهرستان نورآباد ممسنی، با طبیعت جذاب و منحصر بفرد و با وجود فاصله نزدیک به کلان شهر شیراز، همچنان ناشناخته باقی مانده است. طبیعت منطقه دشمن زیاری دارای درختان، گیاهان، انواع سنگها، مواد معدنی و حیوانات اهلی بسیاری است. برخورداری از این مواهب طبیعی باعث شده که مردم محلی متناسب با نیاز خود از آنها استفاده کنند و ابزار مورد نیاز زندگی خود را مانند خیگ، تاوار، کِنِفتِر، شَلَنگی، بَند هَشت دَر هَشت و غیره بسازند. این دست ساخته ها، کاربردهای متنوعی در زمینه های کشاورزی، دامداری و خانگی دارند. پژوهش حاضر درصدد گردآوری اطلاعات از چگونگی سازگاری مردم محلی با طبیعت منطقه با روش توصیفی - میدانی (مصاحبه و تهیه عکس) انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که مردم بومی با استفاده از طبیعت غنی و متنوع منطقه، ابزارهای مورد نیاز زندگی خود را با کاربرد های متنوع، بدست آورده و از آنها تا به امروز بهره برده اند. از اینرو، می توان گفت منطقه دشمن زیاری یک موزه زنده ارزشمند است. صنایع دستی و حرفه های مربوط به آن، جزئی از میراث فرهنگی ملموس و بسیار باارزش بشمار می آیند و باید حفظ و حراست شوند.
۶۱۵۶.

پژوهشی در شاخصه های ظروف سنگی دوره هخامنشی (2)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۲ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ 66 - 91

کلیدواژه‌ها: گونه شناسی هنر سنگ تراشی ظروف سنگی هخامنشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۵۶
هدفی که این مقاله دنبال می کند، بررسی و مطالعه ظروف سنگی مکشوفه و بجای مانده از دوره هخامنشی است. بیشتر این آثار، مربوط به هنر سنگ تراشی این دوره هستند که در زندگی روزمره درباری و در مراسمی خاص از آنها استفاده می شده است. در این پژوهش 24 اثر در قالب شش گروه مشخص شده اند که به معرفی نمونه ها، براساس گونه شناسی، جنس، نوع و کاربرد آنها پرداخته می شود. مجموعه مورد مطالعه، شامل پنج هاون سنگی، شش دسته هاون سنگی، دو قاشقک (سرتاس) سنگی، شش بطری سنگی، چهار گلدان سنگی و یک دوستکامی سنگی است.
۶۱۵۷.

سهم تبریز در رونق اقتصادی دوران ایلخانان با تکیه بر تجارت جواهرات

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: تبریز ایلخانان رونق اقتصادی تجارت جواهرات مروارید

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۶۰۱ تعداد دانلود : ۹۴۵
شهر تبریز در ایالت عراق عجم از آبادترین و پر جمعیت ترین شهرهای آذربایجان بوده است. اهمیت تجاری و صنعتی شهر تبریز در تمام دوران های تاریخ ایران در خور توجه بوده است که اوج این رونق اقتصادی در زمان استقرار ایلخانان در ایران و برگزیده شدن تبریز به عنوان پایتخت توسط اباقا خان تحقق یافت. این شهر دارای کارخانه های متعدد جهت پرداختن به صنایع مختلف بوده و اکثر ساکنان آن بازرگان و کارخانه دار بودند. موقعیت ترانزیتی تبریز به قدری بود که بازرگانان از نقاط مختلف مانند بغداد و موصل و هرمز و هندوستان برای خرید و فروش به آنجا رفته و بهترین سنگ های قیمتی و مرواریدهای اعلا در بازارهای آن به فروش می رسید. اوج شکوه اقتصادی تبریز در تمام زمینه های تجاری از جمله جواهرات به دوران حکمرانی غازان خان بازمی گردد. رونق تجارت جواهرات در بازارهای داخلی به خارجی به حدی بود که بازاری تحت عنوان بازار جوهریان، در کنار سایر حرف، وجود داشت، که در آن انواع جواهرات به وفور به فروش می رسید. در این زمان به دلیل نزدیکی ایلخانان با کشورهای آسیای مرکزی، شهرتبریز به عنوان دروازهٔ بین شرق و غرب بوده و تجارت جواهرات با این کشورها و کشورهای اروپایی به اوج خود رسیده است. در بازارهای غازانی تبریز سنگ های قیمتی و مرواریدهایی که از سیلان و بحرین به دست می آمد، صیغل و سوراخ می شد و سپس برای فروش به کشورهای آسیایی و اروپایی از جمله قسطنطنیه عرضه می گشت. رونق تجاری تبریز به حدی بود که غازان خان دستور داد قیمت طلا و نقره را در تمام قلمرو ایلخانان مطابق قیمت طلا و نقره تبریز قرار دهند.
۶۱۵۸.

جایگاه علم پزشکی در دانشگاه جندی شاپور و تأثیر آن بر مراکز علمیِ تمدن اسلامی

نویسنده:
منبع: تاریخ نو پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: تمدن اسلامی دان‍ش‍گ‍اه ج‍ن‍دی ش‍اپ‍ور علم پزشکی طب ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ پزشکی
تعداد بازدید : ۳۵۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۷۳
شکل گیری تمدن های مهم در فلات ایران در قالب امپراتوری های بزرگ در جهان سیاسی آن زمان و اقتدار سیاسی، نظامی، اقتصادی و حتی فرهنگی آن در طی ادوار مختلف تاریخی، سبب آن گردیده است که در گزارش های مورخین، سیاحان و جغرافیا نویسان همواره از شکوه و عظمت شهرهای ایرانی با نقش های متفاوت سیاسی، فرهنگی، اقتصادی در صدر شهرهای جهان عصر خود یاد شود، اما در این میان جندی شاپور دارای ویژگی خاصی است که نه تنها در تاریخ ایران بلکه جهان منحصر به فرد است و آن جایگاه علمی این شهر بخصوص از بُعد پزشکی است، به گونه ای که در زمان ساسانیان از این شهر به عنوان شهر بقراط یاد شده است. سقوط ساسانیان عامل تضعیف علمی این دانشگاه نگردید بلکه تأثیر این دانشگاه در شکل گیری و رونق تمدن اسلامی سبب شده است که در گزارش های متعدد از مورخین اسلامی از آن به عنوان بزرگترین و مشهورترین شهر دانشگاهی و پزشکی عصر خود یاد شود که توانسته بود بعد از مدت ها بر سیادت علمی شهر اسکندریه پایان دهد، دانشگاه پزشکی جندی شاپور با پیوند دانش پزشکی ایرانی، هندی، یونانی – سریانی و پذیرش و تربیت دانشجویان متعدد از چهار گوشه جهان به نوعی اولین دانشگاه بین المللی را به وجود آورد که میراث آن تا مدت ها بر دانش پزشکی و تربیت پزشکان نامی همچون ابن سینا و... مشهود بود. با این اوصاف این مقاله در نظر دارد با تکیه بر گزارش های مورخین اسلامی از جایگاه علم پزشکی در دانشگاه جندی شاپور و اساتید و پزشکان نامی آن، چگونگی شکل گیری این دانشگاه بین المللی در شهر جندی شاپور و تاثیر آن بر دانش پزشکی را مورد بررسی قراردهد. بنابراین در این مقاله از روش تاریخی و مطالعه توصیفی – تحلیلی استفاده شده است که هدف بر آن است با تکیه بر اسناد تاریخی به بررسی موضوع پرداخته شود.
۶۱۵۹.

دریاچهٔ هامون در روایات ملی ایران و جایگاه آن در آخرالزمانی زردشتی

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: اوستا دریاچه هامون سیستان زردشت کیانسه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۲۰۶۰ تعداد دانلود : ۲۰۵۹
دریاچهٔ هامون در روایات ملی ایران و بخصوص در ارتباط با رروایات مرتبط به آخرالزمان شناسی زردشتی رابطهٔ تنگاتنگی دارد. نام این دریاچه در عصر اوستایی متآخر بطور فزاینده ای به همراه رود هیرمند و منطقهٔ سیستان تکرار می شود. در این تحقیق کوشیده شده است نقش و اهمیت هامون در روایات ملی ایران از جنبه های مختلف مذهبی، سیاسی و آخرالزمان شناسی زردشتی پرداخته شود. وعدهٔ ظهور سه منجی زردشتی در آب کیانسه (صورت پهلوی دریاچهٔ هامون) داده شده است و پیروان دین زردشتی برای این دریاچه احترام خاصی قائل بوده اند، همچنین در متون اوستایی و پهلوی به نذز شاهان و مردمان برای اناهیتا/اناهید اشاراتی شده است. این روایات تا سالیان متمادی در بین مردم سیستان رواج داشته اند، همچنین رسم اوشیدر در بین مردم این منطقه و اطلاق نام هامون به دریاچه می تواند ریشهٔ زردشتی داشته باشد.
۶۱۶۰.

اصلاح نظام اداری ایران در عصر قاجار با تاکید بر قانون استخدام کشوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۹ (پیاپی ۱۱۹)

کلیدواژه‌ها: قاجار نظام اداری قانون استخدام کشوری مجلس چهارم شورای ملی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۲۶۰۹ تعداد دانلود : ۱۳۷۶
در طول تاریخِ چند هزار ساله ایران، نظام اداری کشور تابع نظم و ترتیب خاصی نبود و بسیاری از افراد متنفذ با روش های گوناگون همچون خرید و فروش، رشوه و پارتی بازی برای رسیدن به اهداف شخصی؛ وارد دستگاه اداری می شدند. این روند تا اواخر حکومت قاجار نیز تا حدودی ادامه داشت ولی پس از انقلاب مشروطه و به دلیل تغییر و تحولاتی که در ساختار سیاسی ایران رخ داد نظام اداری کشور نیز تحت الشعاع این اتفاق مهم قرار گرفت. به رغم تشکیل مجلس شورای ملی در عصرمشروطه، به دلیل چالش ها و مشکلات فروان؛ مجالس اول تا سوم شورای ملی کارآیی لازم در راستای اصلاح نظام اداری نداشتند ولی با تشکیل مجلس چهارم شورای ملی(1300تا 1302 ش) که از مهم ترین و تأثیرگذارترین مجالس دوره قاجار بود، «قانون استخدام کشوری» با وجود موانع زیاد؛ برای سروسامان دادن به نظام اداری ایران و شرایط ورود به دستگاه دولتی وضع گردید. بنابراین هدف از این مقاله بررسی چگونگی اصلاح نظام اداری ایران در عصر قاجار با تاکید بر قانون استخدام کشوری؛ می باشد که با روش توصیفی- تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای و آرشیوی نگاشته خواهد شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان