درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۶۸۱ تا ۱٬۷۰۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
۱۶۸۱.

خوانش تاریخی مفاهیم آزادی فرد و قدرت دولت در گفتمان سیاسی آیت الله نائینی و شیخ فضل الله نوری در مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۰ 49 - 72

کلیدواژه‌ها: خوانش تاریخی گفتمان سیاسی مفهوم آزادی فرد مفهوم قدرت دولت آیت الله نائینی شیخ فضل الله نوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۳۱۰
هدف از نگارش این مقاله تبیین تفاوت های خوانش تاریخی مفاهیم آزادی فرد و قدرت دولت در گفتمان سیاسی آیت الله نائینی و شیخ فضل الله نوری است. مفاهیم آزادی فرد و قدرت دولت و ویژگی های آن برای شیعیان از مباحث اصلی فقیهان شیعه در دوره غیبت بوده است. انقلاب مشروطیت که یکی از تحولات مهم دوران معاصر کشورمان است و به دنبال آن رژیم جدید سلطنتی تأسیس شد؛ یکی از نقاط عطف تاریخی است که در آن مشروعیت رژیم جدید سیاسی در تطبیق آن با مبانی اسلامی مورد اختلاف علما قرار گرفت. گروهی انقلاب مشروطه و هدف آن را با مواضع نظری اندیشه دینی مطابق دیدند و خوانش آنان از مشروطه با تبیین مفاهیم آزادی فرد و قدرت دولت، هماهنگ بود. در مقابل گروهی مشروطیت و نهادهای آن را با مبانی نظری اندشیه سیاسی شیعی مغایر دیدند. نماینده این دو رویکرد متفاوت فقهی در مورد مبنای مشروعیت حکومت مشروطه دو فقیه بزرگ عصر مشروطه، علامه نائینی و شیخ فضل الله نوری بودند. نتایج بررسی این مقاله در مواجهه دو فقیه با مفاهیم گفتمان سیاسی جدید از یک طرف شاهد ایدئولوژی نخبه گرایانه و نظریه دو قطبی حکومت از طرف شیخ نوری برای تحقق احکام شرع بود و از طرف دیگر علامه نائینی برای نخستین بار تا حدودی آزادی و حق حاکمیت مردمی را در کنار ولایت فقیهان در بستر دین همراه نمود. این مقاله با استفاده از مفاهیم گفتمانی این متفکران با خوانش تاریخی خاص خودشان منجر به استنتاج نوع نگاه متفاوت و بعضاً متضاد این متفکران گردید.
۱۶۸۲.

تأثیر عوامل سیاسی اجتماعی بر رکود و انحطاط اقتصادی ایران در دورۀ افغان ها (1135- 1142 ه. ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 209 - 243

کلیدواژه‌ها: ایران افغان سلسله صفویه عوامل سیاسی اجتماعی اقتصاد رکود و انحطاط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۹۵
سقوط سلسله صفویه در سال 1135ه.ق، ناشی از بحران های اقتصادی، سیاسی، نظامی و ایدئولوژیکی؛ زمینه را برای نیروهای موازی قبیله ای باز کرد؛ یکی از مهم ترین مسائل این دوره تأثیر اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی بر اقتصاد جامعه است. بی ثباتی سیاسی، هرج ومرج، استقرار نظام ملوک الطوایفی در مدت کوتاهِ سروری افغان ها جامعه ایران را درگیر مسائلی کرد و از همه مهم تر اینکه حیات اقتصادی ایران را تحت تأثیر خود قرار داد. سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که اقتصاد ایران در دوره افغان ها چگونه از عوامل سیاسی اجتماعی تأثیر پذیرفته و دچار رکود و انحطاط شده است؟ به منظور یافت پاسخ این پرسش با تکیه بر روش توصیفی تبیینی، شرایط اقتصادی و تأثیر عوامل سیاسی اجتماعی بر وضع موجود بررسی شد و چنین به نظر رسید که نبود ثبات و امنیت سیاسی، پیدایش مراکز متعدد قدرت، اخذ مالیات های سنگین، ناامنی راه ها، قتل و غارت و کاهش جمعیت فعال کشور منجر به رکود و انحطاط اقتصادی و توقف تولید و تجارت داخلی و خارجی در دوره افغان ها شده است.
۱۶۸۳.

جایگاه و اهمیت منشآت نگاری در تاریخ شناسی؛ با تکیه بر منشآت و ترسل معین الدین محمد زمچی اسفزاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۰ (پیاپی ۱۱۴) 89 - 115

کلیدواژه‌ها: دوره تیموری منابع اسنادی منشآت نگاری زمچی اسفزاری حسین بایقرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۹۸
منشآت نگاری به عنوان یکی از منابع اسنادی تاریخی، مطالب ارزشمندی در وجوه مختلف جامعه ایرانی دارد. هرچه از سده های متقدم به سده های متأخر پیش می رود، منشآت نگاری از اهمیت و جایگاه والایی در بین ادیبان و مورخان برخوردار می شود. متأسفانه تاریخ پژوهان به دلایلی همچون عدم انتشار گسترده آن ها، دشواری خط نگارشی شان، باور به کلان روایت برتری وجه آموزشی و تعلیمی آنان و غیره بدان ها کم توجهی کرده اند و در بهترین حالت از داده های تاریخی موجود در متن در توصیف رویداد استفاده شده است. هنوز به منشآت پژوهی به صورت جدی توجه نشده است. این مقاله با رویکرد منشآت پژوهی با روش تحلیل مضمون درصدد نشان دادن جایگاه و اهمیت منشآت و ترسل معین الدین محمد زمچی اسفزاری از منشیان سده نهم در دربار سلطان حسین بایقرا است. جایگاه خوش نویسی مؤلف موجب شده تا منشآت او از نوع نامه ها و محتوای متنوع و در نوع خود منحصربه فرد باشد. او با پیوند ترسل نگاری و رقعه نویسی به منشآت نگاری، نوع جدیدی از متن منشیانه تولید کرده است که در نزد پیشینیان بی سابقه است. اثر زمچی اسفزاری به دلیل درج اسناد سلطانی، دیوانی و اخوانی با حذفیات حداقلی از رویکرد آموزشی به رویکرد تولید متن اسنادی گام نهاده است که در هفت محور اهمیت و جایگاه آن در منشآت نگاری نشان داده شده است.
۱۶۸۴.

تبادلات فرهنگی جنوب شرق و مرکز ایران با عمان براساس شواهد باستان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۹ ۱۳۳-۱۰۹

کلیدواژه‌ها: بندر قلهات بی بی مریم کاشی زرین فام هیأت باستان شناسی ایرانی کاشان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۲۹۵
گستره ایران فرهنگی با توجه به شواهد تاریخی، بقایای باستان شناختی و ویژگی های فرهنگی، مانند: زبان، آداب و رسوم محدوده ای وسیع را شامل می شود که از آسیای مرکزی تا بخش هایی از شبه قاره هند گرفته تا قفقاز و آسیای صغیر و سراسر خاورمیانه و بخش هایی از شمال آفریقا را دربر می گیرد. افزون بر تسلط و نفوذ سیاسی، تجارت و بازرگانی نیز درکنار کارکرد اقتصادی خود نقش مهمی در انتقال فرهنگ، علوم و فنون از ایران به سایر نقاط را برعهده داشته اند؛ در همین راستا، قطعاتی از تزئینات کاشی شامل: زرین فام، تک رنگ های فیروزه ای و لاجوردی، چلیپایی و خشتی کتیبه دار و لاجوردینه در بندر قلهات طی بررسی باستان شناسی هیأت ایرانی در زمستان 1386ه .ش.، به دست آمد که مصادیقی روشن در این زمینه محسوب می شوند. فن پیچیده و پر رمز و راز زرین فام یکی از مصادیقی است که حضور آن در مناطق دیگر، مصداق بارز نفوذ فرهنگ و هنر ایران در آن محدوده است. آثار باقی مانده زرین فام اعم از انواع کاشی و سفال، رواج استفاده از این فن در محدوده ایران طی دوره های سلجوقی و ایلخانی را نشان می دهد. نمونه های تحت مطالعه در این مقاله به عنوان دورترین مکان به کارگیری این عنصر تزئینی نسبت به موطن خود ایران، در بندر باستانی قلهات در عمان از اهمیت خاصی برخوردار است. بندر باستانی قلهات در عمان یکی از سرزمین هایی است که بخشی از تاریخ آن مرهون حضور عنصر ایرانی در آنجاست، حضوری که براساس شواهد تاریخی، هم زمان با ابتدای دوره تاریخی ایران، یعنی دوره هخامنشی آغاز شده و قرن ها ادامه یافته است. در این مقاله برآنیم تا ضمن معرفی این بندر باستانی به این پرسش که، تزئینات کاشی به دست آمده از بررسی باستان شناسی هیأت ایرانی در قلهات چگونه تبادل تجاری میان ایران و این بندر تأیید می نماید(؟) و این پرسش که این کاشی ها از کدام مراکز تولیدی به عنوان یک کالا به آنجا تجارت شده است(؟)، را به بحث بگذاریم. این پژوهش از نوع توصیفی تاریخی است و با رویکرد باستان شناسی برمبنای شواهد و بقایای حاصل از بررسی سطحی و مطالعات کتابخانه ای شامل رجوع به متون تاریخی و سایر منابع به دنبال پاسخ به پرسش تحقیق است. در نتیجه این تحقیق مشخص شد کاشی های گوناگون موجود در قلهات در قالب کالاهای تجاری از دو مرکز کاشان در مرکز ایران و کرمان به قلهات حمل و در بناهای موردنظر نصب شده اند.
۱۶۸۵.

ارتباطات تجاری میان بنادر ژاپن و ایران در عصر قاجار / میجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۹ ۲۱۵-۱۹۵

کلیدواژه‌ها: ژاپن ایران جهانی شدن دوره قاجار دوره میجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۳۱۲
از زمان شکل گیری راه موسوم به ابریشم، مسیر فوق رابط اصلی شرق و غرب آسیا بود که در خشکی و دریا پیش می رفت. با شروع عصر استعمار روند جهانی شدن آغاز گردید و مسیر و عملکرد ارتباطات تحول بسیاری کردند، امری که در قرن نوزدهم میلادی به اوج خود رسید و ارتباط نزدیک ایران و ژاپن امکان پذیر شد. درواقع مراکز تجاری دو کشور صاحب پیشینه ای از دوره های پیشتر بودند، اما با اقتضاهای جدید، شرایط جدیدی نیز به وجود آمد. در این راستا پرسش پژوهش حاضر آن است که کدام ناحیه ها یا بنادر ژاپن و ایران در قرن نوزدهم میلادی برای حمل ونقل مواد فرهنگی مورد استفاده تجارت خارجی به کار رفتند و آیا ناحیه های تعیین شده دارای پیشینه بودند و چه عواملی بر ارتباط تجاری تأثیرگذار بوده اند. فرضیه پژوهش آن است که محصولات نوع ساسانی و صفوی درواقع گویای موقعیت سیاسی ژاپن و نقش تجاری دیگر ملل است تا آن که نمایشی از ارتباط ایران و ژاپن باشند. با این وجود بررسی پیشینه روابط، مناطقی را در ژاپن نشان می دهند که مراکز اصلی تجارت دولتی بودند که همانا بنادر اُساکا و کوبه به سوی حوضه کیوتو و نارا، بندر ناگاساکی و بنادر حوضه خلیج کاناگاوا هستند که در قرن نوزدهم میلادی نیز نقش مشابهی ایفا کردند تا تجارت از بنادر بوشهر، لنگه و عباسی ایران امکان پذیر باشند؛ هرچند پیش از قرن نوزدهم میلادی تجارت موردنظر همیشه تحت تأثیر فرهنگ بسته ژاپن قرار داشته، ولی در عصر جدید به دلیل فشار امپریالیسم و روند مدرنیزم دروازه ها گشوده شده و محصولات استراتژیک چون تریاک به قلمروی امپراتوری ژاپن وارد شدند.
۱۶۸۶.

بررسی رواج نام شخصیت های تاریخی در امثال و حکم رایج مردم کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال ۲۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۱ 607 - 646

کلیدواژه‌ها: امثال و حکم مثل شخصیت های تاریخی اشاعه فرهنگی کرمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۳۶۲
  امثال و حکم ملّت ها، علاوه بر بیان نص ایح و ان درزهای تربیت ی و اجتم اعی، اغل ب مبیّن خلقیّات و خصلت های درونی آنه ا نی ز هس ت ک ه ب ه ص ورت مع انی مج ازی و استعاری و گاهی نیز صریح و روشن بیان م ی ش وند. ای ن گفتاره ای حکیمان ه، گ اهی آمیخته به خرافات، احساسات و اندیش ه ه ای خ ام و ی ا اس طوره ای و افس انه ای ظ اهر می شوند که همگی عمق و گستره نوع احساسات و باورهای علمی ی ا غیرعلم ی و افسانه ای گذشتگان است. هدف این مقاله بررسی نقش امثال و حکم رایج شهر کرمان در اشاعه فرهنگی مردم این دیار و بررسی چگونگی تحولات آنها می باشد. برای این منظور با رویکرد تحلیلی به بررسی امثال و حکم رایج در شهر کرمان پرداخته و شخصیت های تاریخی این امثال و حکم را مورد بررسی قرار داده ایم. در پایان نیز به نتیجه گیری پیرامون رواج این شخصیت های تاریخی بر اشاعه فرهنگی داشته اند پرداخته ایم.
۱۶۸۷.

سیطره رمانس گونگی بر تاریخ نگاری؛ گزارش یک پژوهش تجربی در باب فرم زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۲) 73 - 102

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری رمانس گونگی رمان گونگی وقایع نگاری پژوهش تاریخی رمان تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۳۶۰
 نوشتار حاضر گزارشی است از مسئله، روش مطالعه، مفاهیم بنیادین و نتایج قابل استخراج از پژوهشی در باب فرم زبانیِ مسلط بر متون تاریخ نگاری. این مطالعه فرمالیستی تنوع انکارناپذیر متون تاریخ نگارانه را ذیل سه ژانر اساسی و، حداقل در ظاهر، تقلیل ناپذیر بررسی می کند: وقایع نگاری، پژوهش تاریخی و رمان تاریخی. از خلال سنجش فرم زبان در سیزده اثر تاریخ نگارانه که به صورت تصادفی انتخاب شده اند، می توان در باب رمانس یا رمان گونه بودن زبان تاریخی، در متنوع ترین و موسّع ترین معنایش، به نتایجی قابل توجه رسید. با توجه به اینکه رمانس و رمان به مثابه دو فرم زبانی بنیادین در داستان نویسی و غیر آن شناخته می شوند و همچنین با توافق بر سر این نکته که اثر رمانس گونه (همچون حکایات هزار و یک شب یا داستان های شهسوارانه) از واقعیت انسانی سخن نمی گوید، تشخیص هر ردّ پایی از رمانس گونگی در سنّت های تاریخ نگارانه باید امری پرمخاطره انگاشته شود. از خلال ملاحظات سلبی و انتقادیِ سه ژانر اساسی فوق الذکر، گزارش حاضر در پی آن است که تصویری هرچند مبهم از راه تحول به فراسوی وضع تاکنون موجود را به ذهن متبادر کند.
۱۶۸۸.

آثار تمدنی خانواده مستحکم در سیره معصومان علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۸ 32-7

کلیدواژه‌ها: خانواده استحکام خانواده عوامل استحکام خانواده سیره معصومان (ع) تمدنی آثار تمدنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۳۱۶
رکود تمدنی جهان اسلام متأثر از فرهنگ غرب، رکودی فرهنگی است که همه حوزه های تمدنی ازجمله کانون خانواده را، متأثر ساخته است. تمدن گراها تنها راه برون رفت از این رکود را، رجوع به منابع دینی جهت استخراج، دستیابی و استنباط فرهنگ دینی با هدف جایگزین کردن این فرهنگ به جای فرهنگ غربی می دانند. جایگاه خانواده به عنوانِ اولین نهاد تمدنی، این امکان را می دهد که نقطه خوبی برای شروع تحولات اساسی در حوزه فرهنگ و تمدن محسوب گردد. این پژوهش با هدف تبیین تأثیرات خانواده مستحکم دینی بر تحولات تمدنی، به تبیین آثار تمدنی خانواده مستحکم می پردازد. حاصل اینکه؛ حاکم شدن نظام معنایی دینی برگرفته از سیره معصومان ^ (نظامی مشتمل بر معرفت ها، ارزش ها و رفتارهای دینی) در خانواده، با ایجاد وحدت معرفتی، ارزشی و رفتاری، موجب استحکام خانواده می شود و خانواده مستحکم زیربنای مهمی در استحکام تمدنی خواهد بود. از آثار تمدنی خانواده مستحکم؛ حاکمیت نوعی تمدن دین گرا، آخرت گرا و معناگرا؛ عینیت یافتن تمدن خدامحور و عینیت یافتن حاکمیت ولی خدا در جامعه، گسترش تمدن مبتنی بر عقلانیت دینی، علم دینی و نوعی انسان الهی است. در این پژوهش روش کار توصیفی تحلیلی مبتنی بر تجزیه و تحلیل محتوای کیفی است.
۱۶۸۹.

هم سنجی نتایج بررسی آرکئوژئوفیزیک با کاوش های باستان شناسی در تپه خیبر روانسر، کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) ۱۲۸-۱۱۵

کلیدواژه‌ها: روانسر تپه خیبر بررسی آرکئوژئوفیزیک مغناطیس سنجی عصر آهن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۸۰
پروژه باستان شناسی تپه خیبر از بهار 1397 آغاز گردید و تاکنون سه فصل از آن ادامه یافته است. با توجه به ابعاد و اندازه تپه خیبر و حجم بالای نهشته های باستان شناسی، باستان شناسان راه طولانی برای مطالعه این محوطه پیش رو دارند. در آغاز پژوهش های باستان شناختی در تپه خیبر، انتخاب محل کاوش یکی از موضوعات مهم در راهبرد کاوش این محوطه به شمار می رفت. از این رو، هیئت پیش از هر چیز مصمم بود تا در آغاز کاوش های میدانی، بررسی هایی به منظور پی بردن به وضعیت بقایای زیر سطح در محل هایی انجام دهد که ساختارهای معماری کاملاً مدفون شده اند. در همین راستا، فصل نخست به بررسی آرکئوژئوفیزیک اختصاص یافت که با روش مغناطیس سنجی در خرداد ماه 1397 به انجام رسید. یکی از اهداف این بررسی مکان یابی آثار و روشن نمودن وضعیت بقایای مدفون در رأس محوطه بود. به همین دلیل، محدوده ای به ابعاد سه هزار مترمربع بررسی شد که آنومالی های این بخش حاکی از وجود ساختارهای حرارت دیده ای بود که احتمالاً سازه های آجری را نشان می داد. با توجه به پراکندگی آجرهای عصر آهن در سطح این بخش و اهمیت تپه خیبر به عنوان یک مرکز مهم عصر آهن، هیئت امیدوار بود تا با کاوش در این بخش بقایای معماری از این دوره بیابد. با کاوش (1397) دو ترانشه 10×10 در محدوده آنومالی ها، بقایای سازه های آجری آشکار گردید که ظاهراً بقایای دو ستون (جرز) بزرگ مستطیل شکل آجری هستند که از آجرهای عصر آهن ساخته شده اند. نتیجه کاوش نشان داد که آجرهای عصر آهن در بافتی ثانویه و در یک بنای بزرگ دوره اشکانی مجدداً به کار رفته اند. این نکته نشان داد که هرچند بررسی های آرکئوژئوفیزیک به خوبی توانست در خصوص محل و ماهیت بقایای مدفون در محدوده بررسی شده اطلاعات سودمندی در اختیار قرار دهد، به کارگیری دوباره این مصالح در دوره باستان باعث دورشدن هیئت از دست یابی به پاسخ پرسش های خود شد. از این رو، باید توجه داشت که مسئله استفاده دوباره از مصالح قدیمی و فرایندهای و چرخه های استفاده و بازاستفاده از مواد فرهنگی در محوطه های چند دوره ای ممکن است به پیچیدگی مسائل کار میدانی بیفزاید و حتی در مواردی چون تجربه کنونی باعث سردرگمی شود.
۱۶۹۰.

بررسی عملکرد میلسپو در تعدیل و تثیبت قیمت ها در ایران (1323- 1321 ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۳ 1 - 25

کلیدواژه‌ها: میلسپو جنگ جهانی دوم اشغال ایران تثبیت قیمت ها تورم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۲۷
اشغال ایران از سوی متفقین در جنگ جهانی دوم و استعفای اجباری رضاشاه، سبب بروز بحران های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی فراوانی شد. در چنین شرایطی، مجلس و دولت ایران، با توصیه و حمایت انگلیس و آمریکا و با تأیید اولیه شوروی، استخدام مستشارانی از آمریکا جهت سامان دهی اوضاع و غلبه بر مشکلات اقتصادی و اداری را مورد توجه قرار دادند. در همین راستا، آرتور میلسپو که قبلاً نیز یک بار به عنوان رئیس مالیه به ایران آمده و با توجه به شرایط زمانه، عملکرد نسبتاً موفقی از خود بر جای گذاشته بود، به عنوان رئیس کل دارایی ایران استخدام شد. هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد میلسپو در تعدیل و تثبیت قیمت ها در طی دو سال حضورش در ایران (1323- 1321ش) است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد میلسپو با وجود اختیارات گسترده و حمایت همه جانبه متفقین، در تعدیل و تثبیت قیمت کالاها عملکرد ناموفقی داشت، طوری که نرخ بسیاری از اجناس در زمان حضور او در ایران همچنان افزایش یافت و اگر در کالاهایی همچون گندم، برنج و برخی محصولات کشاورزی، نشانه هایی از تثبیت و کاهش قیمت دیده می شود، نه به خاطر اقدامات میلسپو، بلکه بیشتر به دلیل فراوانی محصولات کشاورزی و معین شدن تکلیف جنگ در بسیاری از جبهه ها در سال 1323بود.
۱۶۹۱.

واکاوی سیره پیامبراکرم(ص) و ائمه اطهار در حفظ کرامت انسانی بردگان وکنیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال چهاردهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۲ ۹۶-۶۹

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) ائمه اطهار برده داری برده کنیز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳
در این پژوهش سیره پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) در مواجهه با نظام برده داری و حفظ کرامت بردگان و کنیزان با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در عصر جاهلیت برده داری به صورت گسترده ای در عربستان رواج داشته و برده ها از حقوق بسیار ناچیزی برخوردار بودند. کنیزان نیز در این دوره اغلب برای زاد و ولد و حضور در مجالس لهو و لعب خرید و فروش می شدند که سود سرشاری برای صاحبان خویش به ارمغان می آوردند. با ظهور اسلام، پیامبر(ص) و ائمه اطهار سعی در برچیدن تعصبات جاهلیت در میان اعراب، به خصوص برده داری در جامعه آن دوران کردند. نگارندگان پژوهش پیش رو درصدد پاسخ به این پرسش اند که پیامبر(ص) و ائمه اطهار چه راهکارها و تمهیداتی برای تغییر جایگاه بردگان و کنیزان در جامعه اسلامی اندیشیدند؟ دستاوردهای پژوهش حاکی از آن است که پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار با راهکارهایی نظیرآزادی بردگان در راه رضای خداوند، پیوند با کنیزان و همچنین تربیت و تعلیم آنها سعی و اهتمام فراوانی در بالا بردن جایگاه آنان در جامعه اسلامی داشتند.
۱۶۹۲.

روند مهاجرت و استقرار مهمترین متحدان امویان در شمال جزیره العرب (قبایل قُضاعَه و کَلْب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال چهاردهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۲ ۱۲۴-۹۷

کلیدواژه‌ها: قضاعه بنی کلب جغرافیای تاریخی جزیره العرب مهاجرت امویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۲۷۱
آگاهی از تاریخ اسلام بدون شناخت قبایل امکان پذیر نیست. قبایل منتسب به قضاعه، به ویژه کلب در دوره پیشااسلامی و پس از اسلام قدرتی تأثیرگذار داشتند و گستره وسیعی از جغرافیای جزیره العرب را در اختیار داشتند. نگارنده این پژوهش گزاره های تاریخی قبیله و یافته های باستان شناسی را با روش توصیف و تبیین تاریخی مورد بررسی قرارداده تا مسئله اصلی آن را که تعیین خاستگاه قضاعیان و بنی کلب، علل مهاجرت و دوره های استقرار آنها در مناطق مختلف است، پاسخ دهد. نتایج پژوهش گویا ی آن است که قضاعیان با کوچ از یمن در قرن دوم میلادی، در مرکز جزیرهالعرب مستقر گردیدند و سپس در شمال جزیره العرب صاحب سرزمین های مهمی شدند. از این رو، با جمعیت زیاد و سرزمین های پهناور مورد توجه حکومت ها قرار گرفتند و مناسبات سیاسی، اقتصادی و خانوادگی برقرار کردند. پس از فتحِ مرکز تجمع آنها در دُومَه الجَندل توسط مسلمانان، به شام و دمشق رفتند و در نتیجه پیوند خانوادگی با بنی امیه، اصلی ترین متحد سیاسی امویان شدند. این گونه حضور کلبیان در شمال آفریقا و اندلس رقم خورد.
۱۶۹۳.

نتایج اولیه کاوش باستان شناسی تُل سوزو گِناوه، بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۹ ۵۱-۳۳

کلیدواژه‌ها: خلیج فارس کاوش باستان شناسی تل سوزو دوره باکون میانه دوره لپویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۳۰۶
مطالعات باستان شناسی در سواحل شمالی خلیج فارس در مراحل اولیه است؛ و هرچند دهه هاست چنین مطالعاتی در این منطقه آغاز شده، ولی وقفه های طولانی و ممتد منجر به عدم دستیابی به نتایج قابل اتکاء در دوره های مختلف شده است. این موضوع در دوره پیش از تاریخ حادتر و مشخص تر است. عدم انتشار نتایج پژوهش های صورت پذیرفته نیز منجر به تشدید این معضل شده است؛ هرچند محدوده موردنظر این پژوهش ازلحاظ بررسی های باستان شناسی دارای موقعیت خوبی است، ولی متأسفانه نتایج بررسی ها نیز به خوبی منتشر نگردیده است. مطالعه در سواحل شمالی خلیج فارس امروزه صرفاً یک موضوع پژوهشی صرف نیست، بلکه با توجه به هجمه ها و جعل های تاریخی صورت گرفته، امروزه وظیفه ای پژوهشی است. مطالعات صورت گرفته در این منطقه نشان داده که حداقل از حدود هفت هزار سال پیش اقوام ساکن در ایران، در سواحل شمالی خلیج فارس سکونت داشته و امکان بهره برداری از دریا را نیز داشته اند، و هرچند در دوره های اولیه این استقرار به صورت فصلی بوده، ولی از هزاره چهارم پیش ازمیلاد با توجه به شواهد معماری خشتی شناسایی شده، روستاها و سپس شهرهای دائمی در منطقه ایجاد شده است و در دوره تاریخی و اسلامی نیز این مناطق به صورت کامل مسکونی شده است. دریا علاوه بر تأمین مواد غذایی نقش بسیار حیاتی در روابط تجاری از هزاره پنجم و چهارم پیش ازمیلاد تاکنون در این منطقه بازی کرده که در مطالعات باستان شناسی منطقه می بایست موردتوجه قرار گیرد. محوطه تل سوزو گناوه بوشهر یکی از محوطه های پیش ازتاریخی منطقه است که با توجه به شواهد فرهنگی شناسایی شده از کاوش در ترانشه لایه نگاری این محوطه از اواسط هزاره پنجم تا اواخر هزاره چهارم پیش ازمیلاد مسکونی بوده است. ساکنان این محوطه با نواحی داخلی منطقه فرهنگی فارس و جنوب غرب ایران ارتباط داشته و از منابع دریایی نیز بهره مند بوده اند.
۱۶۹۴.

کاسه سیمین موزه ملی ایران، رامشگران هندی و پیوند آن با دریای پارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۹ ۱۰۸-۹۵

کلیدواژه‌ها: دوره ساسانی کاسه سیمین موزه ملی ایران نگاره رامشگران کولی های هندی دریای پارس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۳۳۱
کاسه سیمین ساسانی موجود در موزه ملی ایران (بخش تاریخی)، شناخته شده به «نگاره رامشگران-نوازندگان»، یکی از نامی ترین آثار باستان شناختی موزه ملی است. بنابر گزارش «علی سامی»، این اثر سیمین ساسانی به سال 1334 ه .ش.، از کلاردشت مازندران خریداری شده است. چهار نگاره اصلی آن، پرتوافکن چهار خنیاگر به همراه چهار ساز شناخته شده در دستان هریک است، افزون تر، نگاره یک «قرقاول» نیز در مرکز این اثر دیده می شود. از این چهار نگاره خنیاگران به عنوان «نگاره زنان رامشگر» در تمامی دانشی کارهای ارزشمند پیشین (بیگانگان) تا به تمامی نمایشگاه هایی (برون مرزی) که این شاهکار ساسانی به نمایش رفت، به توضیح آمده است. پژوهشگران ایرانی و نمایشگاه های اندرونی (کاتالوگ ها) نیز پیرو همان کارهای برون مرزی بوده اند. افزون بر این، گمان هایی درباره چگونگی توضیح نگاره سازهای موجود برروی اثر نیز باید یادآوری شود؛ از این روی، نخست نگارنده با به چالش کشاندن موضوع «زنانه بودن» این چهار نگاره خنیاگران به گواهی «نرینه بودن سه تن» و «مادینه بودن تنها یک تن» از رامشگران خواهد پرداخت. هم چنین توضیحی متفاوت درباره نگاره سازهای این میراث سیمین ساسانی پیشکش خوانندگان خواهد کرد. افزون تر، نگارنده، این اثر ارزشمند باستان شناختی را با کران جغرافیایی دریای پارس (جنوب، نه شمال) درهم تنیده به توضیح خواهد آورد. نویسنده در تفسیر چرایی این نگاره کم مانند از پردازش «گروهی از رامشگران» و هویت آنان، به موضوع نوازندگان هندی یا «کولی های هندی» تمرکز خواهد کرد. هم چنین نگارنده در گواهی دیدگاه خود، به دو کاسه همانند سیمین ساسانی دیگر که بسیار کم دیده شده اند، سنجش وار اشاره خواهد کرد و در فرجام، نکته ای نو را درباره تاریخ گذاری این کاسه های ارزشمند سیمین ساسانی پیشکش خوانندگان خواهد نمود. نگارنده در سنجش میان این کاسه ها، با کشیدن دیوارکی آشکار میان نگاره های آن ها، «موضوع فصلی برگزار شدن» این صحنه های رامشگری را یادآور خواهد شد. در این تفاوت گذاری فصلی، به برگزاری مراسم خنیاگری در فصل زمستان و بهار (یا تابستان) تمرکز خواهد کرد.
۱۶۹۵.

تحلیل جامعه شناختی گسست هویت اجتماعی جنبش ابن طباطبا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 27-53

کلیدواژه‌ها: جنبش زید بن موسی ابن طباطبا ساختار فرآیند باور نیروهای کنش زا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۳۰۳
تحلیل جامعه شناختی گسست هویت اجتماعی جنبش ابن طباطبا با تکیه بر نقش زید بن موسی کاظم محمدرضا بارانی[1]، زینب میرزایی مهرآبادی [2] چکیده عباسیان در نخستین دهه های فرمانروایی، با جنبش های شیعیِ پیروِ اندیشه سیاسی زید مواجه شدند. یکی از این جنبش ها که در زمان مأمون و به سال 199هجری قمری رخ داد، جنبش ابن طباطبا است. با آنکه گستره جغرافیایی این جنبش در مدت زمان کوتاهی، از کوفه تا حجاز و از شرق تا اهواز را در برگرفت، به دلیل گسست از هویت اجتماعی خاندانی خود به پیروزی نرسید. تحلیل هویت اجتماعی جنبش ابن طباطبا با تکیه بر نقش زید، مسئله بنیادی این پژوهش است که بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و با روش تحلیلی انجام شد. بررسی جامعه شناختی گسست هویت اجتماعی جنبش ابن طباطبا، بر اساس چهار محور هویت ساز اجتماعی یعنی، ساختار، فرایند، باورهای جنبش و نیروهای کنش زا صورتبندی شد تا محورهای بنیادین هویت اجتماعی جنبش و نقش زید در دگرگونی این هویت بررسی و هویت شیعی آن روشن شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که زیدبن موسی به همراه دیگر علویان، با بهره گیری از ابزار و رفتارهای ناپسند، در پی گسترش جنبش در میان تمامی مردم منطقه و دیگر سرزمین ها بود. رفتار خشونت بار در اداره شهرها و در برابر رقیبان، مانع از آن شد که آنها باورهای جنبش را نهادینه و مردم را با خود همراه کنند. به سخن دیگر، هویت شیعیِ جنبش، توان نهادینه سازی اندیشه خود را در میان پیروانش نداشت و در نتیجه، با از دست دادن پایگاه اجتماعی شکست خورده و از پیروزی بازماند. واژه های کلیدی: جنبش، زیدبن موسی، ابن طباطبا، ساختار، فرآیند، باور، نیروهای کنش زا [1] . استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران m.barani@alzahra.ac.ir [2] . دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران Z.mirzaei@alzahra.ac.ir تاریخ دریافت : 17/11/1400- تاریخ تأیید: 30/1/1401
۱۶۹۶.

تاریخ اجتماعی چشایی در دوره قاجار بر اساس عکس های طبقات مختلف اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 269-299

کلیدواژه‌ها: حس چشایی در عکس عکس های دوره قاجار طبقات اجتماعی تاریخ اجتماعی حواس عکس های اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۶۷
عکس های تاریخی ابزار مهمی در مطالعه و تحلیل تاریخ اجتماعی دوره ها هستند که علاوه بر ارایه اطلاعات بصری، دارای مفاهیم ضمنی درخصوص سایر حواس ازجمله حس چشایی اند، به گونه ای که با استخراج عناصر مربوط به ذائقه چشایی از عکس ها و تطبیق آ ن ها با منابع مکتوب، می توان بر چگونگی سلایق مقولات اجتماعی از طریق قوه چشایی، شیوه ی طبخ غذا، مواد مورد استفاده و سرو غذا در طبقات مختلف اجتماعی دست یافت. چه بسیاری از عکس های دوران قاجار، به همراه رفتارهای مرتبط با انواع خوراک های این دوره ثبت شده اند. بدین منظور در پژوهش حاضر، با به کارگیری تاریخ اجتماعی حواس به عنوان روش تحلیل عکس ها، به بررسی حس چشایی در عکس های طبقات مختلف اجتماعی دوره قاجار می پردازیم. پرسش مهم تحقیق آن است که ذائقه ی چشاییِ لایه های مختلف اجتماعی دوره قاجار چه تفاوت هایی داشته و چگونه در عکس های اجتماعی آن دوره نمود یافته است؟ نتیجه این که در عکس های این دوره ، غذا و عناصر مربوط به آن درطبقات بالای جامعه نه تنها برای رفع گرسنگی، که جنبه زیبایی شناسانه و تجملاتی دارد، به صورتی که عاملی مهم جهت نمایش اشرافیت در ضیافت هایی چون مهمانی آش خوران شاه می شود. در این طبقات حجم بالای غذای مرغوب به طور هم زمان در یک وعده غذایی استفاده می شود. درحالی که در طبقات پایین تر، غذاها ساده تر و بدون توجه به زیبایی، صرفا از جهت الزام و اضطرار مصرف می شده اند.
۱۶۹۷.

علل توجه محمدعلی شاه قاجار به فوج سیلاخوری و تاثیر آن در جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 337-361

کلیدواژه‌ها: سیلاخور فوج نظامی قاجار مشروطه محمدعلی شاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۴۱
پادشاهی سه ساله محمدعلی شاه قاجار، آکنده از صحنه های تخاصم و کشمکش بین نهاد سلطنت و طرفداران آن با عناصر مشروطه خواه بوده است. در این میان، بهره مندی از قوای قهریه توانمند به منظور حفاظت از سلطنت و مقابله و سرکوب مشروطه خواهان، امری بدیهی می نمود. فوج سیلاخوری از خطه لرستان که طی دوره قاجار، همواره در منازعات محلی موفق بوده و به رشادت و وفاداری ذاتی اشتهار داشتند، به عنوان گارد محافظ شخص محمدعلی شاه منصوب و در قضیه بمباران مجلس و دستگیری و کشتار مشروطه خواهان پیش قراول و بازیگر اصلی میدان نبرد در قشون محمدعلی شاه بودند. هدف از تحقیق پیش رو ذکر دلایل توجه و اتکال محمدعلی شاه قاجار به فوج سیلاخوری در تحولات مشروطه و همچنین تاثیر عملکرد فوج مذکور بر جامعه آن روزگار که می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه ای و با تکیه بر اسناد و مدارک در دست می باشد. با بررسی اسناد ومدارک می توان نتیجه گرفت که فضای ایجاد شده سه گانه بر اساس شاخص های "پنداشت قدرت" شخص شاه به قوای نظامی رشید و وفادار، "تنفر ذهنی" آحاد ملت در واکنش به اعمال و رفتار حکومت و قوای نظامی منتسب به آن و در نهایت بروز "جذبه منزلت" در سربازان فوج سیلاخوری به واسطه حصول جایگاه ویژه نزد شاه قاجار و اگرچه به بهای تقابل با هم میهنان خود، می باشد که در نهایت وقوع جنگ و منازعات بعدی را حتمی و غیر اجتناب می نمود.
۱۶۹۸.

«علم الفرائض» و جایگاه آن در علوم دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 147 - 160

کلیدواژه‌ها: علم الفرائض علوم دوره اسلامی ارث حساب الفرائض

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۲۶۹
«علم الفرائض»، اصطلاحی فقهی است که به کیفیت محاسبه و تقسیم ارث می پردازد. نیاز عامه مردم به این علم از یک سو و وجود احادیثی ظاهراً دالّ بر ترغیب مردم به فراگیری آن از سوی دیگر، سبب شد تا در تک نگاری ها و کتاب های جامع فقهی، این علم مورد بررسی قرار گیرد. بخش زیادی از این علم، شامل احکام شرعی است که مشخص می کند ترکه متوفّی با چه نسبتی و به چه کسانی می رسد، اما برای اجرای این ضوابط شرعی، ناگزیر به دانستن مقداری علم حساب موسوم به «حساب الفرائض» است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، به چیستی علمِ فرائض و جایگاه آن در علوم دوره اسلامی پرداخته است. با بررسی دانشنامه های دوره اسلامی مشخص شده است که برخی از دانشمندان، فرائض را شاخه ای از فقه و برخی دیگر آن را شاخه ای از علم حساب و برخی دیگر آن را بینابین در هر دو علم و گاهی هم علمی کاملا مستقل دانسته اند.
۱۶۹۹.

رجال سلطنتی هنرمند و تحولات نگارگری ایرانی از ایلخانان تا میانه صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳۲ 99 - 120

کلیدواژه‌ها: جهان فرهنگ ایرانی نگارگری ایرانی کتاب آرایی حمایت هنری هنر ایران از مغول تا صفوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۲۷۹
از میانه سلطنت ایلخانان، به تدریج شکوفایی نگارگری ایرانی رونق گرفت و علی رغم تحولات سیاسی و تغییر سلسله های حاکم بر ایران نه تنها از رونق و کیفیت آن کاسته نشد بلکه تا میانه عصر صفوی بر بالندگی آن افزوده شد. دراین ارتباط مؤلفه های متعددی تأثیرگذار بودند که از مهم ترین آن ها نقش حامیان سلطنتی بود؛ ازاین رو مسئله این پژوهش نوع و میزان آشنایی رجال سلطنتی با هنرهای مرتبط با کتاب آرایی به ویژه نگارگری است و این که این آشنایی ایشان با هنر تا چه اندازه بر تحولات نگارگری ایران تأثیرگذار بوده است، با این هدف که بتوان از ارتباط حامیان سلطنتی با تحولات هنری دوران خودشان شناخت بیشتری به دست آورد. بازه مطالعاتی این پژوهش حدفاصل سلطنت ایلخانان تا پایان صفویان است و حوزه جغرافیایی آن نیز قلمرو جهان فرهنگ ایرانی فارغ از مرزهای جغرافیایی آن است؛ امری که با روش تاریخی به آن پرداخته می شود. گزارش ها و شواهد تاریخی باقی مانده از این دوران نشان می دهد آثار مهم این دوران صرفاً با حمایت مادی حامیان سلطنتی شکل نگرفته اند بلکه در پس آن ها حامیانی قرار داشتند که برخی از آن ها خود هنرمندانی چیره دست بودند و برخی نیز با شناخت و تخصصی که در هنر پیدا کرده بودند بر تحولات زیبایی شناختی نگارگری دربارشان نظارت می کردند. درنتیجه می توان گفت از مهم ترین متغیرهای مهم و تأثیرگذار در بالندگی نگارگری ایرانی به نقش معنادار حامیان درباری و شناخت آن ها از انواع هنرهای مرتبط با کتاب آرایی ازجمله نگارگری برمی گردد.
۱۷۰۰.

تعارضات درون ساختاری و کارکردی در نظام دیوانسالاری دولت سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 408 - 425

کلیدواژه‌ها: امامیه اشاعره آل بویه سلجوقیان خلافت عباسیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۲۵۱
دولت سلجوقی، برای ایجاد مدیریت متمرکز و پایدار دیوان سالار، دارای دو محدودیت اساسی درون ساختاری بود. نخست محدودیت در منابع مالی و پولی پایدار و دوم محدودیت در نظام ارتباطات و حمل ونقل و سازوکارهای اداری و نظارتی مستمر. حاکم بودن اقتصاد معیشتی و کالایی در سطح جامعه، موجب وصول غالب مالیات ها به صورت جنس و کالا و درنتیجه کمبود و محدودیت منابع پولی در خزانه مرکزی بود. کمبود نقدینگی در خزانه حکومت هم مهم ترین مانع فراروی تأسیس و تثبیت نظام دیوانسالاری بود. اقدام دولت سلجوقی در واگذاری اقطاع و پرداخت غیر نقدی مواجب صاحب منصبان حکومتی، ناشی از همین وضعیت کمبود نقدینگی بود. همچنان که نبود سیستم حمل ونقل و ابزارهای ارتباطی و نظارتی مستمر در گستره قلمرو سیاسی، موجب ناتوانی دیوان مرکزی در نظارت پیوسته در ایالات و فعالیت حکام محلی و ایالتی بود. بر اساس یافته های تحقیق حاضر، تقارن و پیوستگی شرایط دوگانه مذکور گسست سیاسی-اداری ایالات دولت سلجوقی و تجزیه و فروپاشی دیوانسالاری مرکزی را در پی داشت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان