فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۳۶۱ تا ۳٬۳۸۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
حوزههای تخصصی:
اوس و خزرج دو قبیله ساکن یثرب بودند که بنا به اذعان منابع تاریخی قبل از حضور پیامبر(ص) در این شهر روابط خصمانه ای با یکدیگر داشتند. پس از هجرت پیامبر(ص) این دو قبیله تحت یک اصطلاح به نام انصار شناخته شدند؛ و از آن پس اقدامات این دو قبیله، بدون در نظر گرفتن سابقه تاریخی روابط آنها، در زمینه های مختلف در کنار یکدیگر و با نام انصار ثبت شد که همین مسئله به خودی خود باعث به وجود آمدن خلاء های بسیاری در بررسی و تحلیل وقایع تاریخی مرتبط با تاریخ صدر اسلام می شود. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و تبیین داده ها و اطلاعات تاریخی سعی دارد عملکرد سیاسی اجتماعی این دو قبیله را در مقابل حکومت اسلامی از ابتدا تا رحلت پیامبر (ص)، جدا از هم و بدون در نظر گرفتن اصطلاح انصار مورد بررسی قرار دهد. نتیجه و حاصل پژوهش حاضر، نشان دهنده همراهی بیشتر قبیله خزرج با پیامبر(ص) و حکومت اسلامی نسبت به قبیله اوس است.
دلالت ابطالی انقلاب ایران برای نظریه انقلاب اسکاکپول
حوزههای تخصصی:
اسکاکپول در مقام «نظریه آزمایی» با استفاده از تحلیل تاریخی ـ تطبیقی و به کارگیری روشهای استقرای حذفی توافق و اختلاف جان استوارت میل ضمن اثبات درستی تئوری خویش، مدعی شد که فرضیات نظری تئوری پردازان اصلی انقلاب (مارکس، گار، تیلی، اسملسر و جانسون) را رد نموده است. مقاله حاضر با به کارگیری همان منطق و روش شناسی به کار گرفته شده توسط اسکاکپول، یعنی دستگاه استقرای حذفی میل، مورد انقلاب اجتماعی ایران به موردهای قبلی مطالعه وی اضافه گردید تا مشخص شود حضور این مورد جدید ــ که موردی مناسب و مشمول قلمرو مضمونی تئوری اسکاکپول محسوب می شود ــ چه دلالت آزمونی برای تئوری انقلاب وی خواهد داشت.
تنگ بلاغی؛ نخچیرگاهی (؟) در دوره هخامنشی
حوزههای تخصصی:
کاهش ارزش پول در اقتصاد عصر صفوی و عوامل مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پول [1] به عنوان واسطه ای در مبادلات، همواره بازتابی از اوضاع اقتصادی یک دوره ی تاریخی است. اقتصاد عصر صفوی، اقتصادی مصرفی و کالایی بود که پول (به ویژه در بخش تجارت خارجی و اقتصاد شهری) نقش واسطه را در آن ایفا می کرد. سکه های طلا، نقره و مس، بیشتر از معادن داخل ایران یا از صادرات اجناسی از جمله ابریشم و فعالیت های بازرگانان خارجی تأمین می شد .
در این دوره مرکز عمده ی گردش پول در اقتصاد شهری، بازار بود و همه ی معاملات پولی توسط صرافان انجام می شد. تجارت خارجی نیز در دست یهودیان، بانبان (تجار هندی) و بازرگانان ارمنی بود که بزرگ ترین واردکنندگان پول مسکوک از امپراتوری عثمانی بودند .
کمبود پول در عصر صفوی یکی از معضلات اصلی اقتصاد به شمار می رفت که معلول قاچاق پول توسط هلندی ها و هندی ها و ذخیره ی پول توسط دولت و مردم بود. به تدریج این مسئله باعث کاهش ارزش پول و افزایش قیمت ها شد که ضعف و سقوط دولت صفوی را در پی داشت.
خاطراتی کوتاه و پراکنده از دکتر جمشید آموزگار
حوزههای تخصصی:
کهن ترین میهن پارسیان در ایران: بررسی دیدگاه ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هرچند نام پارس از دوره هخامنشی به سرزمینی در جنوب ایران گفته می شود، ولی بر پایه پژوهش های زبانی در مدارک آشوری، پیش از آن چندین ناحیه در ایران به این نام یا صورت های دیگر آن(پارسوا، پارسواش، پارسوماش) خوانده می شدند.از این نواحی احتمالاً باید از پیرامون دریاچچه اورمیه، پیرامون کرمانشاه، و پیرامون ایلام یاد کرد.حتی پژوهش های نو، نشان داده اند که واژه پارت، نام کهن خراسان، گونه دیگری از همین نام و هم ریشه آن، و همه آن ها به یک معنی و آن «مرز» یا «پهلو» است.نخستین بار که این نام در تاریخ می آید، به گونه پارسوا در گزارش های آشوریِ سده 9 پ.م است و از آن پس پیوسته در نوشته های دیگر آشوری از آن هم چون سرزمینی فرمان بردار یاد می شود.از آن جا که نام نخستین پارسوایِ تاریخ در گزارش های مربوط به لشکرکشی های آشوریان به زاگرس شمالی و مرکزی می آید و در کنار آن نام جاهایی در شمال غربی ایران نیز ذکر می شود، از این رو پژوهندگان از دیرباز جایگاه این پارسوا را جایی در پیرامون دریاچه اورمیه شناسایی کرده بودند.هرچند پژوهندگان بعدی پارسوا را در زاگرس مرکزی شناسایی کرده اند، ولی پذیرش این فرضیه نمی تواند به معنی مستثنی دانستن دامنه پارسوا تا دریاچه اورمیه باشد و از این رو، شماری از پژوهندگان امروزی، پارسوا را سرزمینی گسترده می دانند نه یک واحد جغرافیایی خاص.در کنار این دیدگاه، هنوز هم شماری از تاریخ دانان هم چنان سرزمین کنونی جنوب آذربایجان یا شمال کردستان را یکی از نخستین زیست گاه های پارسیان در ایران می دانند.
چه کسی از ایرانیان یاد می کند؟: نقدی بر کتاب قحطی بزرگ و نسل کشی در ایران، 1919- 1917، نوشته دکتر محمد قلی مجد
حوزههای تخصصی:
بررسی ابعاد تأثیر فرهنگی یهود بر جامعه اسلامی بعد از پیامبر(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سابقه حضور یهود در جزیرة العرب به دوره پیش از اسلام بازمی گردد. ظاهراً یهودیان در ادوار مختلف به این منطقه مهاجرت کرده اند. عدم حضور جدی یهودیان این منطقه در میان مشاهیر فرهنگ و علم یهود، نشان از پایین بودن سطح دانش آنان در مقایسه با یهودیان سایر مناطق دارد. با این-حا یهودیان بر جامعه عرب تأثیرگذار بودند. در دوره اسلامی علمای یهود به دلیل عدم برخورداری از دانش، نتوانستند تعامل سازنده ای با پیامبر(ص) داشته باشند. بعد از رحلت پیامبر(ص)، مسلمانان در تعامل با یهودیان به ویژه احبار نومسلمان، عناصری از فرهنگ یهود عمدتاً با بار ارزشی منفی وارد فرهنگ اسلامی کردند. اما با آغاز شکل گیری تمدن اسلامی، مسلمانان با ساکنان مناطق مفتوحه از جمله علمای یهود تعامل دو سویه برقرار کردند. نگارنده بر آن است که تفاوت سطح دانش یهودیان جزیرةالعرب با مناطق دیگر، تأثیرگذاری دوگانه یهود در فرهنگ اسلامی را به همراه داشته است. نتیجه پژوهش حاضر مبین آن است که تأثیر گذاری یهودیان جزیرة العرب در سده های نخستین در جامعه اسلامی سبب نفوذ آن دسته از عناصر فرهنگ یهود درجامعه اسلامی شد که واژگونه شدن بخشی از آموزه-های اسلامی را به دنبال داشت؛ در حالی که با آغاز شکل گیری تمدن اسلامی تعامل دو سویه میان علمای مسلمان و یهود به وجود آمد.
باستان شناسی (آرکئولوژی)
حوزههای تخصصی:
ناهمگونی دینی؛ زمینه سازی برای جدایی قفقاز از ایران (1210 ـ 1135ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
قفقاز با توجه به پیشینه تاریخی، شرایط طبیعی و جغرافیای سیاسی از اقوام، فرهنگ ها و پیروان آیین ها و مذاهب گوناگونی تشکیل شده است. پیوند تاریخی ساکنان قفقاز با فرهنگ و تمدن ایرانی، تبعیت آنان را از حکومت های ایرانی در موازنه با سیاست های روم، عثمانی و روسیه در پی داشته است. در پی فروپاشی صفویان، که با عصر اقتدار روسیه تزاری همزمان بود، در طی حدود یک صد سال تا جنگ های ایران و روسیه، عدم ثبات سیاسی در ایران و آمد و شد حکومت های متعدد، خلاء قدرت در منطقه، ناامنی و فشارهای داخلی در کنار مداخلات خارجی، زمینه را برای جدایی قفقاز از ایران فراهم کرد. در دوره ضعف و نابسامانی حکومت در ایران، ناهمگونی دینی اتباع گرجی و ارمنی ایران و کوشش های دولت مسیحی قدرتمند روسیه تزاری، به یکی از عوامل زمینه ساز جدایی طلبی مسیحیان قفقاز از ایران تبدیل شد. هر چند ساکنان قفقاز با جدایی از ایران درصدد الحاق به روسیه نبودند، اما روند حوادث به این امر انجامید. این مقاله بر اساس روش تحلیلی در پژوهش تاریخی، بر آن است تا نقش ناهمگونی دینی در فرایند جدایی قفقاز از ایران را تبیین کند. دستاورد تحقیق نشان می دهد که گذشته از عوامل متعدد سیاسی، ناهمگونی دینی در آن برهه زمانی، نقش مهمی در این فرایند داشته است.
تاریخ نگاری جنگ
منبع:
گفتگو بهار ۱۳۷۸ شماره ۲۳
حوزههای تخصصی:
از زمان پایان گرفتن جنگ به بعد، برای ثبت جوانب مختلف این تجربه مهم، بویژه ابعاد تاریخی نظامی آن، تلاش گسترده و فزاینده ای در کار بوده است که در این مقاله گوشه هایی از آن به بحث گذاشته شده است. ""مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ"" وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و "" گروه نگارش تاریخ نظامی ارتش"" وابسته به ارتش دو مرکز عمده ای هستند که بار اصلی این بررسی ها را برعهده دارند و حاصل تلاش های آن ها در مقایسه با کل فرایند تاریخ نگاری در ایران معاصر و آثار آن در حاصل درخور توجهی است. در این مقاله به پاره ای از دشواری های کار نیز اشاره شده است.
چهل ستون مسجد ملا رستم مراغه (اثری شکوهمند از معماری چوبی ایران در قرن دهم هجری)
حوزههای تخصصی:
کلیسای قبطی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
کلیسای قبطی در مصر مجموعه ای از آئین قدیم اسطوره ای قبطیان ‘ افکار یونانی بخصوص افلاطون ‘ اخلاق رواقی ‘ ثنویت شرقی ‘ توحیدی و ادیان موسی و عیسی (ع) بود که از دوران بطالسه در قبل از میلاد مسیح تا قرن هفتم میلادی فعالیت داشت . مرکز آن اسکندریه بود . عنصر غالب در این مکتب از لحاظ فلسفی ‘ تفکر نوافلاطونی و از نظر دیانت مسیح نیز ایده مونوفیزیت (یک طبیعتی ) داشت که مخالف کلیسای دولتی بیزانس بوده است . چون مصر به وسیله مسلمین در 640 م فتح شد ‘ فرهنگ و عرفان اسلامی از عناصر علمی آن تأثیر پذیرفت .
از خلوت خانه تا عرصه اجتماع رویارویی زنان با «دوگانگی طبیعت و فرهنگ» از انقلاب مشروطیت تا پایان دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
.این مقاله، یکی از مقولات اصلی تاریخ نگاری زنان؛ یعنی دوگانگی بین طبیعت و فرهنگ و نحوه مواجهه زنان با این دوگانگی را در سال های انقلاب مشروطیت تا پایان دوره قاجار، بررسی کرده است.گرچه عمر تشخیص نظری این دوگانگی از نیم قرن تجاوز نمی کند، مصادیق آن در تاریخ مدرن کشورهای دنیا و از جمله ایران عصر مشروطیت، به اشکال مختلف وجود داشته است.از این رو، سوال اصلی مقاله این است که؛ «زنان در این دوره، چگونه با مضامین دوگانگی بین طبیعت و فرهنگ مواجه شدند؟»بررسی این پرسش که با ارجاع به نوشته های زنان در روزنامه ها و مجلات عصر مشروطیت تا پایان دوره قاجار صورت گرفته، به عهده سه قسمت به هم پیوسته مقاله یعنی «نقد نظری دوگانگی بین طبیعت و فرهنگ»، «به چالش کشیدن مردان» و «تلاش های زنان برای تحقق حق فرهنگی خویش»نهاده شده است.نتایج این بررسی ها این بوده است که؛ نخست، زنان آن دوره بنا به درک نسلی و عصری خود این دوگانگی را نقد کرده، عملکرد مردان و ارزش های بر ساخته آنان را به پرسش کشیدند و تلاش کردند تا سلطه مردان را بر حوزه فرهنگ کمتر کنند.دوم، با تأکید بر طبیعت زنانه- مانند طبیعت مادری- ارزش های زنانه خود را اعتبار فرهنگی ببخشند و سوم، امکان نگارش تاریخ نگاری زنان را در عصر مشروطیت از طریق برنامه ها، مقاله ها و لوایحی که از خود به ارث گذاشتند، برای نسل های بعدی مهیا سازند.
دیوان استیفا در حکومت غزنویان و سلجوقیان
حوزههای تخصصی:
تاریخ ایران در روح القوانین منتسکیو
حوزههای تخصصی:
نقش القاب در رجال شناسی
منبع:
یاد ۱۳۶۸ شماره ۱۶
حوزههای تخصصی:
روند توسعه تدریجی شهر یزد در ادوار تاریخی
حوزههای تخصصی: