ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۲۸٬۳۰۵ مورد.
۶۰۱.

بررسی نقش و جایگاه مالک اشتر در تاریخِ صدر اسلام

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) مالک اشتر جنگ صفین

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۵۵۰۳ تعداد دانلود : ۴۷۰۳
مالک بن حارث نَخعی معروف به مالک اشتر در تاریخِ اسلام و تشیع، جایگاهی مهم و زندگی پر فراز و نشیبی دارد. مالک در دوره ی جاهلیت متولد گشت ولی تاریخ تولدش دقیقاً معلوم نیست اما می توان تخمین زد که سال تولد وی بین سال های 25- 30 قبل از هجرت بوده است. علی رغم اینکه پس از اسلام، در دوران خلفای راشدین، کم و بیش در صحنه های مختلف تاریخ صدر اسلام، حضوری فعال داشته است ولی دامنه ی این نفوذ و تأثیر، خصوصاً در دوره ی حکومت امام علی (ع)، یکسان نبوده است. او در راه اهداف و جنگ های امام علی (ع) بر ناکثین، قاسطین و پیمان شکنان شمشیر زده و از سوی امام علی (ع) به استانداری مصر منصوب گشت. به لحاظ روانشناسی فردی دارای صفاتی همچون: شجاعت و قدرت، حلم و بردباری، قاطعیت و خشونت، مدارا و نرمش، جهاد و هجرت، فصاحت و بلاغت و ... بوده است. در نهایت به دسیسه ی معاویه در راه مصر (منطقه ی قُلزُم) مسموم و در سال 39 هجری به شهادت رسید. تحقیق و تک نگاری درباره ی شخصیت های تأثیرگذار تاریخ صدر اسلام، جهت نشان دادن تصویری نسبتاً واضح از اوضاع و احوال آن روزگار، ضروری و با اهمیّت است. بنابراین با توجه به اهمیّت و غفلت محققین در شناسایی و معرفی همه جانبه ی شخصیت مالک اشتر؛ نگارنده در این مقاله بر آن است با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی موضوعِ «نقش و جایگاه مالک اشتر در تاریخ صدر اسلام»، بپردازد.
۶۰۲.

مواضع خواجه نصیرالدین طوسی در قبال یورش هلاکوخان به ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خواجه نصیرالدین طوسی ایلخانان هلاکو خلافت عباسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۸۳۷
یورش مغول، نخبگان و توده های جامعه اسلامی را با آزمون بزرگی روبرو کرد که از پذیرش ایلی(تسلیم شدن) تا مقاومت را دربر می گرفت.هر چه از زمان یورش های اولیه می گذشت، به همان نسبت روحیه مقاومت جای خود را بر ایلی می داد.خواجه نصرالدین طوسی از جمله نخبگانی بود که در آخرین یورش هدایت شده از دربار مغولستان در معرض این آزمون قرار گرفت.این مقاله در صدد تبیین و تحلیل مواضع خواجه در قبال یورش هلاکو و چرایی آن است که با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی بدان پاسخ دهد و بر این فرض استوار است که او، علی رغم ادعای برخی منابع، نقشی در حمله نداشت اما در سقوط خلافت و فروگرفتن خلیفه مؤثر بود و از راه ارتباط سازنده با مغولان توانست جان شیعیان بغداد را حفظ کند.سخت گیری های خلیفه علیه شیعیان، ضعف مدیریت او و فساد سیاسی گسترده در مرکز عالم اسلام خواجه را به این نتیجه رسانده بود که همکاری با یورش مهارناشدنی می تواند از تبعات پیش بینی ناپذیر جلوگیری کند.از این رو، همکاری محدود و مشروط او با مغولان برای جلوگیری از تخریب ایران و نابودی شیعیان و عالمان بود.حفظ و تداوم بخشی فرهنگ و تمدن اسلامی مدیون تشخیص و رفتار مداراگرایانه افرادی چون خواجه نصیرالدین طوسی است.
۶۰۳.

بازخوانی پرونده کاپیتولاسیون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹۹
شاید کسی نمی دانست که سلطان سلیمان اول، پادشاه عثمانی، با امضای عهدنامه سال 1914 ه''.ش و اعطای اولین امتیاز رسمی دادرسی کنسولی به فرانسه بنیان سنت ضداستقلالی کاپیتولاسیون را در خاورمیانه پی ریزی می کند. سنتی که اگر چه قدمت آن به قرنها قبل از آن باز می گشت اما شکل یک جانبه و تحمیلی آن به تازگی نمودار گشته بود و می رفت تا با انحطاط و ضعف دولت عثمانی در قرن دوازدهم سایه شوم خود را بر عثمانی و کشورهای اقماری آن و سپس کل منطقه خاورمیانه بگستراند. یکی از بدترین و بدنام ترین اشکال کاپیتولاسیون در تاریخ معاصر ایران، سرانجام مبدا بروز تحول عظیمی چون انقلاب اسلامی شد و صورت بیشرمانه کاپیتولاسیون را برای همیشه در اذهان ملتهای جهان آشکار نمود. هر چند که مبارزه با لایحه آمریکایی کاپیتولاسیون توسط حضرت امام (ره) و حمله شدید ایشان به شاه و آمریکا موجب عصبانیت آنها و تبعید امام (ره) شد اما اثری با شکوه در تاریخ ایران و جهان بر جای گذاشت و سرانجام زمینه های نهضت اسلامی را فراهم ساخت
۶۰۴.

نقش هیرمند در روابط سیاسی ایران و افغانستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶۴
رود هیرمند همواره علت اصلی اختلافات میان ایران و افغانستان بوده است. در دوره حکومت قاجاریه در ایران، دولت استعمارگر انگلیس با استفاده از ضعف حکومت وقت ایران و برای جلب توجه حکومت افغانستان (به علت نزدیکی به هندوستان) اقدام به عقد قراردادهای مرزی چون گلداسمیت، ماکماهون، 1317، 1330(کمیسیون دلتای رود هیرمند) و قرارداد 1351 کرد که طی آن بخش‌هایی از خاک ایران جدا و به افغانستان منضم شده است. رود هیرمند همواره مهم‌ترین مساله در عقد قراردادها بوده است. انگلستان نیز به عنوان میانجیگر بین ایران و افغانستان همواره سعی براین داشته که نقطه تلاقی منافع 2 کشور را بدون راه‌حل باقی گذاشته تا همیشه میان 2 کشور درگیری وجود داشته باشد.
۶۰۵.

نقش عوامل انسانی در سقوط شیراز در زمان شاه منصور(795ه .ق)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امیرتیمور شیراز شاه منصور سلطان احمد ایلدرم بایزید محمّدبن زین الدین خراسانی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی خاندان های محلی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی خاندان های محلی اجتماعی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۵۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۰۹۲
آل مظفر سلسله ای بود که در قرن هشتم هجری بیشتر بر جنوب ایران حکومت می کرد. سرسلسله ی این دودمان امیر مبارزالدین محمّد که مورد توجه سلطان ابوسعید ایلخانی قرار داشت، به فرمانروایی یزد رسید. او با ضعیف شدن مغول ها بعد از مرگ ابوسعید، سلسله ی آل مظفر را بنیان گذاشت. پس از او فرزندش، شاه شجاع جانشینش گردید و در مدت حکومتش درگیر نزاع های خانوادگی بود. روابط دوستانه ی شاه شجاع و امیرتیمور گورکانی در زمان فرزندش سلطان زین العابدین رو به تیرگی گرایید. شاه منصور برادرزاده ی شاه شجاع و برادر شاه یحیی مردی شجاع و باکفایت بود. بعد از مرگ شاه شجاع، ابتدا در خوزستان و سپس در شیراز حکومت می کرد و طیّ این مدت با عموها و برادران خود در نزاع به سر می برد. با شنیدن خبر هجوم مجدد تیمور به ایران به خاندان خود پیشنهاد اتحاد و کمک نظامی علیه تیمور را داد که کوته نظری فردی چون سلطان احمد مانع این عمل گشت. در این مقاله به ذکر درگیری ها و لشکرکشی های مابین افراد دودمان مظفری پرداخته نمی شود؛ بلکه این مقاله در نظر دارد با استفاده از روش کتابخانه ای و توصیفی به نقش افراد (سلطان احمد، ایلدرم بایزید و محمّد بن زین الدین خراسانی) در تضعیف قدرت شاه منصور از زمان به سلطنت رسیدن سلطان زین العابدین (786ه .ق) تا سقوط شیراز (795ه .ق) بپردازد که نهایتاً موجب سقوط این خاندان شد. شاه منصور با وجود مقاومت دلیرانه در مقابل تیمور، در جنگ با او به قتل رسید (795ه .ق) و قدرت آل مظفر با دستور تیمور مبنی بر قتل عام هفتاد نفر از آن ها پایان یافت.
۶۰۶.

نقش روش تجربی رازی در کشف الکل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جابربن حیان محمدبن زکریای رازی یعقوب بن اسحاق الکندی داوود بن عمر انطاکی ریمون لول روش تقطیر عمل تخمیر آنزیم الکل اتیلیک قرع و انبیق الکحل الغول آب حیات آب آتش زا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶۱ تعداد دانلود : ۴۶۵
محمدبن زکریای رازی، شیمیدان و پزشک بلندآوازه ایرانی، ازجمله دانشمندانی است که به کشف الکل از راه تقطیر دست یافت. این کشف با ترجمه لاتینی یکی از آثار شیمیایی او در قرون وسطا صورت گرفته است؛ اما برخی مورخان علم اروپاییِ معاصر آن را انکار می کنند و حتی به کیمیاگران غربی نسبت می دهند. اهمیت دیگرِ اثر رازی در کشف الکل، به کارگیری روش تجربی در تحصیل این ماده است. روشی که باز هم برخی مورخان علم اروپایی تلاش می کنند دانشمندان اروپایی را مبتکر آن بدانند.مقاله حاضر پس از یک بررسی تاریخی در کشف الکل، سهم رازی را در این کشف تحلیل علمی می کند. در ادامه، با شبیه سازی دستورات او در ساخت الکل در آزمایشگاه، نشان می دهد امکان تحصیل چنین کشفی با ابزار آزمایشگاهی آن زمان وجود داشته است.این مقاله همچنین نشان می دهد علاوه بر رازی، جابربن حیان در اثری کیمیایی و یعقوب بن اسحاق الکندی در کتاب العطر و التصعیدات خود ، الکل را از تقطیر شراب به دست آورده اند. چون روش آنها در تهیه این ماده با روش رازی متفاوت بوده است، این امکان وجود دارد که هر سه آنها را کاشف یا تهیه کنندگان الکل برای نخستین بار نامید.با این حال، روش رازی از یک نظر بر کار الکندی و جابر برتری دارد و آن تأثیری است که در قرون وسطا بر کیمیاگران غربی گذاشته است؛ از این رو در تمام جهان، رازی مکتشف الکل شناخته می شود.
۶۰۷.

تأملی بر شورش منطقه طرهان در سال 1306ش. (شورش علی محمدخان غضنفری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رضاشاه عشایر طرهان علی محمدخان شاه بختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۱
در سال 1306ش. در منطقه طرهان لرستان، شورشی برضد قوای رضاشاه به وقوع پیوست و سرتیپ شاه بختی فرمانده لشکر غرب، به محاصره بومیان آنجا درآمد. این رویداد که آخرین شورش ایلی لرستان بر ضد قوای دولتی بود، به رهبری علی محمد خان غضنفری (امیراعظم) فرزند نظرعلی خان، رخ داد. تلاش برای تأسیس دولت مطلقه، رفتار خشونت آمیز فرماندهان ارتش در اجرای برنامه های خلع سلاح و اسکان اجباری و بی توجهی به خلقیات عشایر لرستان، در بین ایلات مختلف آنجا موجی از ترس و تنفر نسبت به ارتش و دولت ایجاد کرد و به وقوع شورش هایی از جمله در منطقه طرهان منجر شد که بررسی آن، مسئله مقاله پیش رو است. هدف این مقاله، واکاوی زمینه ها و بسترهای بروز این شورش و تبعات آن بوده و درصدد پاسخ به این پرسش است که علل بروز، ماهیت و سرنوشت شورش طرهان چه بوده؟ نتایج پژوهش نشان می دهد برخورد تند فرماندهان ارتش با عشایر، ترس بومیان از ورود قوای دولتی، تلاش برای حفظ قدرت محلی و اختلاف خانوادگی بین حکام آنجا علل اصلی وقوع این شورش بوده و در نهایت، برتری عده و عُدّه قوای نظامی و اختلافات داخلی بین عشایر، منجر به شکست شورش، تسلیم امیراعظم و تصرف منطقه به دست ارتش شد.
۶۰۸.

نقش طایفه آق قویونلو در تثبیت و تضعیف خاندان صفوی تاظهور شاه عباس اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: صفویان آق‏قویونلوها روابط و مناسبات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵۲ تعداد دانلود : ۲۶۲۹
خاندان آق‏قویونلوها در قدرت‏گیری و تثبیت خاندان صفوی در دوره شیخ جنید و شیخ حیدر نقش مؤثری ایفا کردند، این دو رهبر، موفقیت‏های سیاسی و نظامی خود را مدیون آق‏قویونلوها خصوصاً اوزون حسن بودند. پس از انقراض قره‏قویونلوها صفویان درصدد برآمدند نفوذ خود را افزایش دهند، سیاست اوزون حسن آق‏قویونلو نسبت به صفویان سیاست حفاظت و حمایت بود، اما پس از فوت وی فرزندش یعقوب حضور یک نیروی مجهز و تربیت شده را برای خود خطری بالقوه می‏دید. بنابراین درصدد کمک به دشمن صفویان یعنی شروان شاه برآمد. این تغییر خط مشی آق‏قویونلوها در برابر صفویه نشان از آن دارد که یعقوب دیگر اتحاد با صفویان را لازم نداشت و دوران اختلاف بین آن‏ها آغاز گردید که در نهایت به شکست و انقراض آق‏قویونلوها انجامید. امّا پس از شکست، آن‏ها به خدمت صفویان درآمدند و در تمامی دوران صفویه از شاه اسماعیل اوّل تا ظهور شاه عباس اوّل آق‏قویونلوها در حالی‏که به صفویان پیوسته بودند، از هر فرصتی برای تضعیف صفویان استفاده می‏کردند. آنان بارها قیام نمودند و به عثمانیان کمک رساندند و پس از مرگ شاه طهماسب اوّل با تکلوها هم پیمان شدند و در بسیاری از حوادثی که منجر به ضعف صفویان تا ظهور شاه عباس گردید، نقش ایفا نمودند.
۶۰۹.

‌تداوم‌ جنگ‌های‌ صلیبی‌ و فرمان‌ تقسیم‌ جهان‌

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳۸
سخن جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا، در مورد آغاز جنگ های صلیبی علیه مسلمانان، ما را بر آن داشت تا تاملی در تاریخچه این نبردهای خونین و پیامدهای شوم و نافرجام آن داشته باشیم.در پیش شماره ماهنامه زمانه (ایران معاصر) نویسنده به بحث درباره جنگ های صلیبی پرداخته بودند، که در این شماره ماهنامه دوره ای دیگر از جنگهای صلیبی را به تصویر کشیده اند. «فرمان تقسیم جهان بین دولت اسپانیا و پرتغال را پاپ که در سال های پایانیِ قرن 15 میلادی صادر کرد» قدیمی ترین کاغذِ به جای مانده است که روی میز سبز نگاشته شده و جهان بیگانه - انسان های رنگین پوست و سرزمین های شان - را در اختیار سفید پوستانِ قدرتمند قرارمی دهد. منشور پاپ، بدعتگذار سنتی است که تا روزگار ما ادامه می یابد: قدرت های سفید پوست به کشف سرزمینهای جدید می پردازند و در این که نواحی تازه شناخته شده را تصرف کنند، حتی لحظه ای، تردید نمی کنند
۶۱۰.

روزشمار جریان بابیت و بهائیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲۶
در بحث از فرقه بابیت و بهائیت، و بررسی مسائل گوناگونی راجع به آن ها، جای جای با حوادث و رویدادهایی روبه رو می شویم که شناخت جایگاه و جغرافیای تاریخی آن ها به آشنایی کلی و جامع با پیشینه این فرقه در طی تاریخ نیاز دارد. با این آشنایی کلی، خواننده می تواند بفهمد هر رویداد یا تحول خاص در چه مرحله ای از تاریخ فرقه روی داده است و زمینه و بستر تاریخی آن چیست؟نوشتار پیش رو، با مروری بر پیشینه فرقه بابیت و بهائیت (از آغاز تا عصر حاضر)، تصویری کلی از این امر به دست می دهد.
۶۱۴.

زمینه های تأسیس سلسله گورکانیان هند

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گورکانیان بابر هند اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸۰ تعداد دانلود : ۱۱۳۱
گورکانیان مهم ترین و قدرتمندترین سلسله مسلمانی بود که در هند تشکیل شد. در دوره گورکانیان هند، در واقع مسلمانان قدرت بلامنازع سیاسی در شبه قاره شدند. سلسله گورکانیان به واسطه ساختار منظم و تشکیلات منسجم توانست سراسر هند را زیر پرچم حکومت مرکزی مسلمانان گردآورد و در حقیقت ، اوج حکومت مسلمانان در منطقه شبه قاره دوره گورکانیان است. در این پژوهش به زمینه های تأسیس سلسله گورکانیان هند پرداخته شده است.برای تحلیل این زمینه ها از یک سو تأثیر بسترسازی اسلام های قرن ها در هند، ضعف سیاسی و نظامی هند، حملات تیمور با هند و ظهور صفویه در ایران مورد مطالعه قرار گرفت. از سویی دیگر به نقش بابر به عنوان موسس سلسله همانند مدیر سیاسی نظامی و نخبه ای نگریسته شده که توانسته است از شرایط خاصی که در منطقه ماورء النهر، ایران و هند به وجود آمده بود، نتیجه ای مطلوب به دست آورد و دولتی مقتدر ایجاد کند، به این ترتیب راه گسترش یک امپراطوری بزرگ را هموار سازد. 
۶۱۶.

تحلیل تاریخی روابط حکومت خوارزمشاهیان با مغولان

کلیدواژه‌ها: جلال الدین تجارت چنگیزخان خوارزمشاهیان سلطان محمد مغولان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی خوارزمشاهی روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان روابط خارجی
تعداد بازدید : ۵۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۸۵۳
تهاجم مغولان از ناگوارترین و زیان بارترین حوادث تاریخ ایران است. این رویداد ناشی از برقرار شدن رابطه میان حکومت خوارزمشاه و مغولان بود. برخورد خصمانه ی سلطان محمد با مغولان باعث این فاجعه شد. مهم ترین پرسشی که این پژوهش درصدد پاسخ به آن می باشد این است که اگر روابط مغولان و خوارزمشاهیان به گونه ای دوستانه رقم می خورد باز هم ایران و ماوراءالنهر با تهاجم ویرانگر مغولان روبرو می شوند؟ ظهور چنگیزخان نمی توانست از نظر فرمانروای توسعه طلبی چون سلطان محمد خوارزمشاه دور بماند. به همین ترتیب چنگیز خان هم نمی توانست به نامدارترین فرمانروای غرب ترکستان و ماوراءالنهر بی توجه و بی اعتنا باشد. این مقدمات در کنار همجوار شدن این دو قدرت زمینه ساز برقرار شدن ارتباط بین مغولان و خوارزمشاهیان شد. چنگیز خان از داشتن رابطه ی دوستانه با خوارزمشاه خشنود بود اما سلطان محمد که قدرت مغولان را رقیبی برای خود می دانست نگاه بدبینامه ای نسبت به آن ها داشت و برای برقرار شدن رابطه ای دوستانه کوشش نکرد. نگاه سلطان محمد نسبت به مغولان و سیاست او در ارتباط با ایشان از مسائل مهم و سرنوشت ساز تاریخ ایران است. حادثه ی اترار و رویدادهای متعاقب آن که نتیجه ی نگاه و سیاست سلطان محمد نسبت به مغولان بود، خوارزم شاه نیز با مغولان یکسره به جنگ و دشمنی گذشت. در نوشتار حاضر که پژوهشی کتابخانه ای است با شیوه ی تحلیل محتوا، متون اصلی مرتبط با موضوع تحقیق جهت پاسخ گویی به پرسش های اصلی پژوهش تحلیل و بررسی شده اند.
۶۱۷.

ملانصرالدین و انقلابِ مشروطیت ایران (تحلیلی بر چرایی و چگونگیِ بازتابِ انقلابِ مشروطیتِ ایران در مجله ملانصرالدین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب مشروطیت مطبوعات قفقاز ملانصرالدین جلیل محمد قلی زاده

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار مشروطه
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ مطبوعات
تعداد بازدید : ۵۳۷۵ تعداد دانلود : ۱۶۹۷
انقلابِ مشروطیتِ ایران در مطبوعاتِ خارج از ایران به درجات بازتاب هایی داشت. در بین مطبوعاتِ خارج از ایران جرایدِ منطقة قفقاز انقلاب مشروطیت را از وجوهِ گوناگون مورد توجه قرار دادند. یکی از مهمترین نشریات قفقاز در ربع اولِ قرن بیستم میلادی هفته نامة طنزِ ملانصرالدین بود که تحولات انقلاب مشروطة ایران را در مقیاسی نسبتاً وسیع منعکس می کرد. به رغمِ انعکاسِ گستردة تحولاتِ ایران در ملانصرالدین و تأثیر آن بر سپهر سیاسیِ ایران و نیز بر تعدادی از نویسندگان و نشریاتِ ایران در دورة مشروطه هنوز دربارة بازتابِ تحولاتِ مشروطه خواهیِ ایرانیان در این نشریه پژوهش درخور اعتنایی در زبان فارسی انجام نشده است. پژوهش حاضر، در پیِ بررسیِ چرایی و چگونگیِ انعکاسِ اخبارِ تحولات مشروطیتِ ایران در هفته نامة ملانصرالدین است. یافته های پژوهش نشان می دهد سردبیر، نویسندگان و کاریکاتوریست های ملانصرالدین تحولات ایران را به دلیلِ سیاستِ کلانِ هفته نامه در حمایت از جنبش های سیاسیِ سرزمین های اسلامی، حضورِ گستردة مهاجرانِ ایرانی در قفقاز و نیز پیوندهای قومیِ برخی از نویسندگانِ ملانصرالدین با ایرانیان مورد توجه قرار دادند. ملانصرالدین، انقلاب مشروطة ایران را از منظرِ مفهومِ مشروطه در بینِ گروه های فرودستِ جامعة ایران، آسیب شناسیِ رفتارِ مشروطه خواهان، موانعِ تحققِ آرمان های مشروطیت در ایران و نتایجِ انقلابِ مشروطه بازتاب داده است.
۶۱۹.

تاملی در محاکمه و دفاعیات دکتر محمد مصدق در دادگاه نظامی رژیم پهلوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: ایران تاریخ مصدق کودتای 28 مرداد دادگاه نظامی محاکمات تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶۸ تعداد دانلود : ۲۴۰۷
با پیروزی کودتای 28 مرداد 1332 یکی از دغدغه های اصلی حکومت کودتا نحوه بر خورد با دکتر محمد مصدق نخست وزیر ساقط شده ایران بود. از آنجایی که رژیم پهلوی تاخیر در محاکمه مصدق را به زیان موجودیت خود می دید بر آن شد تا با محاکمه و سپس محکومیت مصدق، نهضت ملی ایران و هواداران آن را از صحنه سیاسی کشور حذف کند. در این راستا رژیم برای محاکمه مصدق دادگاه نظامی تشکیل داد. مصدق تشکیل دادگاه علنی را برای محاکمه خود به فال نیک گرفت و آن را به فرصتی برای دفاع از خود و نهضت ملی ایران تبدیل نمود و با دفاعیات خود رژیم کودتا و حامیان خارجی آنرا به چالش کشید. سیر برگزاری جلسات محاکمه مصدق و یارانش در دادگاه نظامی و لایحه دفاعیه و واکنش های او و هوادارانش موضوع این مقاله است.
۶۲۰.

نقش کمپانی هند شرقی انگلیس در تغییر جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران در خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خلیج فارس مرکانتیلیسم کمپانی هند شرقی انگلیس قرارداد صلح عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۱۷
با اکتشافات جغرافیایی اواخر قرن 15م/9ق ، شرایط حاکم بر خلیج فارس دگرگون شد و ساختارهای پیشین که رونق تجارت و دریانوردی آزاد همراه با تسلط و حاکمیت سیاسی و اقتصادی ایران بر خلیج فارس بود، از میان رفت. کمپانی هند شرقی انگلیس برای نظم دادن به مبادلات بازرگانی اتباع انگلیسی در شرق، با کسب مجوز تجاری از ملکه الیزابت در سال 1600م/1010ق ایجاد شد و پانزده سال پس از آن در بمبئی و کلکته نمایندگی تأسیس کرد. این کمپانی نزدیک به دو دهه پس از تاسیس، خلیج فارس را از جمله مناطق نفوذ خود در کار تجارت برشمرد و برای آن جایگاه ویژه ای در نظر گرفت . با شکست و اخراج پرتغال از هرمز (1622م/1032ق)، موقعیت کمپانی هند شرقی انگلیس در منطقه تثبیت شد. در دوره ی حکومت افغان ها و عصر نادرشاه (1148-1160ق) با وجود مشکلات و نابسامانی ها، تکاپوی تجاری عناصر انگلیسی در سرحدات جنوبی ایران ادامه یافت. با آغاز فعالیت های سیاسی کمپانی در خلیج فارس از سال 1763م/1177ق، تلاش های استعمار بریتانیا برای حاکمیت بر خلیج فارس و تقابل و نقض حاکمیت و منافع ملی ایران نمود بیشتری یافت و در دوره ی حکومت زندیه (1175-1207ق) و به ویژه اوایل قاجاریه (1820م/1235ق)، این تلاش ها بیشتر شد. یافته های پژوهش حاکی از این است که تلاش برای انزوا، ناتوان سازی و محدودکردن نقش آفرینی ایران در حوزه ی استراتژیک خلیج فارس، در این مقطع سیاست کمپانی هند شرقی انگلیس محسوب می شد .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان