درخت حوزه‌های تخصصی

در جریان بخشی از فتوحات اعراب مسلمان که معطوف به نواحی شمال آذربایجان بود، آن ها با کوه های قفقاز که مانع طبیعی مهمی بود، برخورد کرده و با خزرها و سایر اقوامی که تحت سیطره امپراتوری خزر بودند، مواجه گشتند. خزرها، قومی ترک زبان و دارای پایگاه و خاستگاه قبیله ای و عشیره ای رو به شهرنشینی بودند که در این زمان مثل اعراب در مسیر تشکیل امپراتوری جدید و نوپا قرارگرفته بودند. روابط و مناسبات میان اعراب و خزرها در شکل جنگ ها و لشکرکشی های فصلی و دوره ای از دوره خلیفه دوم شروع گشت. مناسباتی که تا یک قرن آینده در دو سوی شمال و جنوب کوه های قفقاز، به صورت جنگ های مکرر و بی سرانجام ادامه یافت. هرچند مسلمانان در مقاطعی دارای پیشروی هایی موقت در قلمرو خزرها بودند، اما وجود موانع طبیعی چون سلسله جبال «قبخ»(قفقاز) و برقراری تشکیلات منسجم در سازمان حکومتی خزرها و اتحاد میان دولت های خزر و بیزانس، از موانع عمده فراروی مسلمانان در پیشروی به سمت شمال قفقاز بود.

هدف: هدف پژوهش حاضر، به حداقل رساندن مرمت مستقیم برروی آثار کاغذی است، به ویژه زمانی که مرمت مستقیم برروی اثر به منظور ارتقای جنبه های زیبایی شناسی انجام می شود. در این صورت، بازسازی و حذف لکه های موجود در دستنوشته ها، به منظور ارتقای ویژگی های زیبایی شناختی در آنها، به صورت رقمی انجام می شود. هدف دیگر، بازیابی ویژگی های زیبایی شناختی و خوانایی اثر کاغذی است. در این مقاله، مرمت مجازی ، با در نظر گرفتن یکی از راهبردهای حفاظت پیش گیرانه، یعنی حفاظت اطلاعات آثار کاغذی و مرمت رقمی آنها مورد بررسی قرار گرفته است. فرضیه پژوهش: فرض بر این است که استفاده از روش مرمت رقمی برای آثار کاغذی، اصالت اینگونه آثار را حفظ کرده و به حفاظت پایدار آنها می انجامد؛ زیرا درعمل هیچ گونه اقدامات مرمتی(مرمت مستقیم) بر روی آثار کاغذی صورت نمی گیرد و حفاظت بهینه از اثر را فراهم می آورد. فرض دیگر این است که نرم افزار ویرایش(edit) عکس می تواند در حذف لکه ها و چرکی ها و نیز بازسازی اثر کاغذی(برای بخش های کمبود) در فرمت مجازی در بازیابی ویژگی های زیبایی شناختی و خوانایی اثر کاغذی مؤثر است. روش/رویکرد پژوهش: جمع آوری داده ها در این پژوهش برپایه داده های حاصل از مطالعه کتابخانه ای، پایگاه داده ها، و مطالعه موردی بر روی چند برگ اثر کاغذی، با کمک نرم افزار فتوشاپ استوار است. مجموع این داده ها در کنار هم، مجموعه ای یکپارچه و مرتبط را فراهم می کند. یافته های پژوهش: نتایج نشان می دهد، فرضیه های مطرح شده در پژوهش مورد تأیید است. استفاده از روش مرمت مجازی برای آثار کاغذی می تواند در حفظ اصالت اثر مفید واقع شود، زیرا در مرمت مجازی، مرمت مستقیم بر روی اثر صورت نمی گیرد. البته، می تواند به حفاظت بهینه در اثر نینجامد، زیرا حفاظت بهینه در اثر علاوه بر عملیات حفاظت و مرمت، تابع شرایط و شیوه نگهداری از اثر است. برای مرمت رقمی نمونه های مطالعاتی، از نرم افزار ویرایش عکس(فتوشاپ) استفاده شد و نتیجه نشان داد که این ابزار می تواند برای بازسازی بخش های کمبود، و حذف لکه ها و چرکی ها از آثار کاغذی مورد استفاده قرار گیرد.

این مقاله، سعی در روشن نمائی جنبه های مختلف ویراستاری در تاریخ شفاهی دارد. این، بدان دلیل است که پیوسته تولیداتی در زمینه تاریخ شفاهی شکل می گیرد که تحت این نام عمومی دارای سطح، ارزش و اشکال مختلفی است. به نظر می رسد این تنوع، بیش از همه محصول نگاه ویرایشی است. از این رو، در این نوشته ابتدا به چشم اندازهای مختلف کاربریهای تاریخ شفاهی پرداخته شده است. آنگاه ویرایش در سه مرحله پیش مصاحبه، مصاحبه و استخراج، مورد توجه قرار گرفته است. چرا که این شیوه باز نمائی گذشته، از همان ابتدا تحت اندیشه ویرایشی شکل می گیرد. در بخش آخر به آسیب شناسی ویراستاری در راستای شناخت سازوکارهای جانبداری در تاریخ شفاهی پرداخته شده است. در مجموع، در اینجا هدف آن است که پایه و زمینه های نظری و عملی جهت ایجاد مباحث بیش تر در زمینه ویرایش تاریخ شفاهی فراهم گردد. در این راستا، در خاتمه ده مورد پرسش طراحی شده است تا اندیشمندان به یافتن راهکارهای بیش تر و بهتر در این زمینه توجه کنند.

در این مقاله تحولات حاصل از فروپاشی اتحاد شوروی و برآمدن مجموعهای از کشورهای مستقل به جای آن ... و بویژه جمهوری آذربایجان، موضوع بررسی قرار دارد . یکی از ویژگیهای اصلی واکنش جمهوری اسلامی در مقابل این پدیده نادیده گرفتن ابعاد ناسیونالیستی هویت این واحد جدید سیاسی و تصویر ماهیتی اسلامی برای آن بود . بررسی جوابی چند از رویکرد و طرز تلقی بعدی جمهوری اسلامی از تحولات جاری در آن حدود براساس چنین پیشفرض نادرستی، موضوع اصلی این مقاله است .

امیربهادر (سپهسالار بعدی) از کسانی بود که ــ از روی ایمان، و نه وابستگی به سیاست خارجی ــ با مشروطه وارداتی مخالف بود. شهامت و ثبات عقیده و وفاداری او ــ به قول مورخ الدوله سپهر ــ حتی مورد تصدیق دشمنانش، قرارداشت.1 دکتر قاسم غنی «راجع به مرحوم امیر بهادر جنگ، مکرر شنیده» است «که مرحوم کمال الملک او را به صفات پسندیده صدق، صفا، صمیمیت، وفا، حفظ قول و عهد می‌ستود و می‌فرمود مردی بود که رنگ خارجی نگرفته بود. پایبند به سنن و آداب بود، عقیده و صدق و صفا داشت؛ و او را بر بسیاری از معاصرین خود برتری می‌داد.»2 پس از ترور شیخ فضل‌الله (شب 16 ذی‌حجه 1326) در بازجویی از ضارب وی (عبدالکریم دواتگر) معلوم شد نام امیر بهادر نیز در لیست ترور بوده است.3 مع‌الوصف، امیر بهادر «با وجود آنکه» می‌دانست «در کمین او هستند و در استنطاق عبدالکریم [دواتگر] هم محقّق شد، باز چهل و یک منبر [عزای سالار شهیدان را] پیاده و پای برهنه به رسم همه ساله خود، رفت.»4

راه ها از دیرباز نقش مهمی در شکل گیری شهرها و شکوفایی تمدن ها داشته اند. شهر کرمانشاه در طول تاریخ به سبب اهمیت ارتباطی در قرون قبل از اسلام با عبور جاده شاهی و در قرون پس از اسلام با عبور شاهراه خراسان از آن، همواره مورد توجه بوده است. در دوره قاجار راه کاروان رو خراسان که با عنوان راه عتبات عالیات مطرح می شود، نقش مهمی در توسعه و رونق تجارت، صدور و ورود کالاهای خارجی، تعاملات دولت های عثمانی و قاجار، عبور زوار و حمل جنائز داشته است. مسئله یاد شده بر ضرورت موضوع دلالت داشته و با توجه به اینکه اهمیت راه عتبات عالیات و نقش آن در شکوفایی شهر کرمانشاه در دوره قاجار تاکنون بررسی نشده، انجام پژوهشی مستقل در این زمینه لازم و ضروری است. بنابراین پژوهش حاضر در تلاش ا ست که اهمیت راه عتبات عالیات در شکوفایی و رونق شهر کرمانشاه در دوره قاجار را بررسی و مناسبات سیاسی دولت های قاجار و عثمانی را در زمینه برخورد با زائران تحلیل کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که راه عتبات با کارکردی چند منظوره اعم از تجاری (صادرات و واردات کالا)، مذهبی (زوار عتبات عالیات و حمل اجساد) و ارتباطی (کاروان رو) نقش مهمی در توسعه شهر کرمانشاه در دوره قاجار داشته است؛ چنانکه بازار توسعه یافته در مسیر حرکت کاروان های عتبات عامل مهم رونق شهر در این دوره بوده است. به خاطر اهمیت یاد شده، شاهزادگان قاجاری حاکم کرمانشاه پس از تعامل با دولت عثمانی تمهیدات لازم را جهت امنیت زوار و تجار عازم عتبات عالیات و بغداد فراهم نموده اند

این پژوهش به بررسی چگونگی گزارش طبرسی به عنوان یک سیره نویس شیعه از غزوة خیبر از طریق نقد تاریخی گزارش وی در تطبیق با دیگر منابع سنی و شیعی پرداخته است. برای این بررسی، اجزای گزارش طبرسی با دیگر منابع سنی و شیعی تطبیق شده و با استفاده از این روش، ضمن مشخص کردن منابع طبرسی و نقاط قوت و ضعف گزارش وی، تأثیرات تفاوت نگاه سیره نویسان شیعی و سنی و یا تفاوت منابع آنان برنحوه نقل وقایع این غزوه نشان داده شده است. برآمد این بررسی نشان می دهد که هرچند طبرسی مانند دیگر سیره نویسان شیعی به ناچار در تدوین کتاب خود از منابع اهل تسنن بسیار بهره برده، اما نگاه او به سیرة نبوی و غزوات پیامبر (ص) شیعی است چنان که می توان گزارش وی از غزوة خیبر را تحلیل شیعی گزارش منابع اهل تسنن دانست؛ به این شکل که اولاً با دید انتقادی از منابع اهل تسنن استفاده کرده و مطالب خود را از بین نوشته-های مختلف آنان گزینش کرده و ثانیاً عصاره آثار و متون شیعی پیش از خود را در متن آورده است.