درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۰۰۱ تا ۷٬۰۲۰ مورد از کل ۳۶٬۸۹۵ مورد.
۷۰۰۱.

مطالعه کیفی بسترها و زمینه های مهاجرت بازگشتی اعضای هیئت علمی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 219 - 256

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجران بازگشتی تجربه زیسته مهاجرت نخبگان عوامل ساختاری و عاملیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۴۲
مطالعه حاضر درصدد شناسایی بسترها و زمینه های اثرگذار بر مهاجرت بازگشتی اساتید دانشگاه ها در کشور در بازه ده ساله اخیر است. این مطالعه، با استفاده از روش کیفی داده بنیاد (گرندد تئوری) و با بهره گیری از ابزار مصاحبه صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل اساتیدی از دانشگاه های شهر تهران است که تجربه مهاجرت بازگشتی به ایران داشته اند. نمونه گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی انجام شد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در نهایت، با 30 نفر از اساتید دانشگاه مصاحبه انجام شد. یافته ها مبیّن آن است که عوامل علّی مهاجرت بازگشتی اساتید شامل: عوامل اقتصادی (کمبودهای معیشتی- رفاهی باتوجه به وضعیت درآمدی فرد در خارج از کشور، مخارج بالای زندگی)، عوامل اجتماعی (احساس نابرابری اجتماعی، وضعیت مبهم اشتغال، احساس سرخوردگی و فقدان سرمایه اجتماعی) و عوامل فردی-انگیزشی و اخلاقی (تعلق و وابستگی به خانواده و دغدغه اعتلای علمی کشور) می باشند. در کنار عوامل نامبرده، عوامل زمینه ای شامل: عوامل روانشناختی (مشکلات روحی-روانی و تعلقات عاطفی فرد) و عوامل شغلی-علمی (امکان اشتغال و دافعه های شغلی)، به همراه عوامل مداخله گری چون، عدم بنیه مالی و نیز سیاست گذاری ها (مهاجرتی و شغلی) در بروز این پدیده، ایفای نقش می نمایند. یافته ها حکایت از چندبعدی بودن و درهم تنیدگی عوامل ساختاری، محیطی و عاملیتی دارد که مجموعه این عوامل به صورت توأمان بر پدیده مهاجرت بازگشتی مؤثرند.
۷۰۰۲.

ملوک الطوایفی، دولتِ ملی یا دولت ملت: واکاوی فهم دولت- ملت در اندیشه روشنفکران دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 120 - 91

کلیدواژه‌ها: انباشت سرمایه دولت مدرن دولت ملی سرزمینی بودن ملت - دولت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۹ تعداد دانلود : ۳۴۵
مقدمه : پرسش اساسی مطالعه حاضر پیرامون واکاوی مفهوم دولت مدرن در اندیشه های متفکران دوره قاجار و  نوع نگاه هنجاری آن ها در زمینه تعریف محدوده و چارچوب دولت مدرن مدون شده است. هدف و روش : مطالعه حاضر در چاچوب جامعه شناسی تاریخی مبتنی بر شناسایی روندهای موجود دولت سازی در دوره قاجار و عرصه سیاسی-اجتماعی در آن دوره، درصدد بررسی ساختمان ذهنی-فکری روشنفکران ایرانی دوره قاجار پیرامون دولت و سیاست در هنگامه کشاکش اولیه میان سنت و مدرنیته برآمده است. یافته : تحلیل مستندات موجود حاکی از آن است که توفیق در اقداماتی چون حذف گروه های مخالف و مرکزیت بخشی به قدرت، نوسازی دستگاه دیوان یا اصلاح ساختار ارتش، و حتی قرار گرفتن در مدار نظام اقتصاد جهانی، به خودی خود نمی توانست به تکوین دولت مدرن در ایران عصر قاجار بیانجامد؛ در مقابل موضوع سرزمینی شدن (مرزهای مشخص) و انباشت سرمایه در تأمین منابع مالی، از محوریت اساسی برخوردار بودند. همچنین، از میان روشنفکران منتسب به عصر مشروطه، میرزا ملکم خان با تأکید بر انحصار قدرت و کنترل ابزار اجبار، استقرار دستگاه دیوان کارآمد، تجدید ساختار ارتش، لزوم وحدت ملی و مهیا ساختن شرایط تولید و انباشت سرمایه، تصور روشن و جامع تری از ماهیت، چیستی و کارویژه های دولت ارائه داد. نتیجه : علاوه بر آن، مهمترین نکته در راستای بنیان های فکری دولت مدرن در ایران عصر قاجار همپوشانی تفکرات اندیشمندان محوری آن دوره از جمله میرزا ملکم خان با تفکرات متفکرانی مانند چارلز تیلی است که هر دو بر تناسب وضعیت جوامعی مانند ایران (چندفرهنگی-چندقومی) با ساختی از قدرت به نام "دولت ملی" به معنای نوعی دولت مدرن فراگیر به لحاظ فرهنگی-قومی (ایالات متحده و سوئیس) در مقابل "ملت-دولت" به مثابه دولت مبتنی بر ملت واحد (مانند آلمان) تأکید دارند.
۷۰۰۳.

بازنمایی گفتمان- ایدئولوژی دولت اعتدال در نظام آموزش و پرورش(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۴) 51 - 74

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش ایدئولوژی گفتمان لیبرالیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۲۶۵
یکی از مهم ترین اهداف و شاخصه های نظام آموزشی، از زمان تحقق جمهوری اسلامی ایران، ایجاد و بسط گفتمان ایدئولوژیکی در ساحت جامعه بوده است. به طوری که تاریخ این نهاد، پس از انقلاب اسلامی، نشان می دهد تحولات گسترده ای در آن صورت گرفته است. این تغییرات متأثر از تغییر و تحول گفتمان ها در نظام جمهوری اسلامی ایران و در چارچوب گفتمان- ایدئولوژی غالب صورت پذیرفته است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و روش- نظریه لاکلائو و موفه، به مطالعه ی گفتمان- ایدئولوژی آموزش و پرورش در دولت اعتدال پرداخته و با توصیف و تبیین ماهیت و عناصر گفتمانی آموزش وپرورش، رویکرد گفتمان غالب در نظام آموزش وپرورش بررسی گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد نظام آموزش وپرورش در دولت اعتدال از بعد گفتمانی به عناصر گفتمانی لیبرالیسم اسلامی نزدیک شده است. لذا بر مشارکت، حقوق شهروندی، انتقادگری، عقل محوری، تحول آفرینی، خلاقیت و نوآوری، شایسته سالاری تخصص محورانه، مهارت آموزی، قانون محوری و قانون مداری و... در اسناد خود تأکید دارد. عناصر گفتمانی فوق در چهارچوب عناصر گفتمانی نظام نوین جهانی تعامل محورانه قابل طرح است. همچنین یافته ها نشان می دهد سوژه مدنظر دولت اعتدال، سوژه سیاسی است که با عناصر و دقیقه های گفتمانی نظام لیبرال دموکرات انطباق دارد و این امر در اسناد بالادستی و کتب درسی آموزش وپرورش در رابطه با دانش آموزان کاملاً مشهود بود
۷۰۰۴.

نهاد مذهبی وقف و کارکرد خدمات اجتماعی آن در دوران قاجار

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۵ ویژه تاریخ اسلام 113 - 140

کلیدواژه‌ها: وقف خدمات اجتماعی قاجاریه بهداشت و درمان خدمات رفاهی آموزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۳۸
عصر قاجاریه از پراهمیت ترین برهه های تاریخی ایران است. نزدیکی به زمان معاصر، آغاز دوره تمدن نوین، ارتباط با بیگانگان، بی کفایتی حاکمان، استثمار و... ازجمله ویژگی های این دوران است که ضرورت کندوکاو تاریخی را نشان می دهد. از سوی دیگر؛ «خدماتِ اجتماعی» قدمتی به طول حیات اجتماعی انسان دارد و نمودی از هم دلی و اهمیتِ بشر، به هم نوع خویش است و مناسب است تا محلِ تحقیقاتِ محققان قرار گیرد. در این میان، نهاد مذهبی وقف که جایگاه خاصی در نزد مسلمانان دارد؛ در دوران قاجار موردتوجه خاص نهادهای مردمی بوده است. نوشتارِ حاضر بر آن است تا با تکیه بر منابع کتابخانه ای و گردآوری داده ها و اطلاعات تاریخی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی به این مسئله پاسخ دهد که نهاد وقف چه جایگاهی در خدماتِ اجتماعی در دوران قاجار داشته است؟ در پاسخ می توان گفت که وقف بیشتر به عنوان یک خدمات اجتماعی مردم نهاد؛ مهم ترین نهاد نقش آفرین در خدمات اجتماعی آن دوران بوده است چراکه بی اعتمادی مردم به حکومت قاجاری و اوضاع نامساعد اجتماعی آن عصر، نهادهای مردمی را به فکر ارائه خدمات اجتماعی می انداخت و ازآنجاکه انگیزه های مذهبی بسیار قوی در میان مردم آن دوران وجود داشت؛ نهاد وقف به نقش آفرینی پررنگی در خدمات اجتماعی مشغول بود. نهاد وقف در چهار حوزه خدمات رفاهی، خدمات آموزشی، خدمات بهداشتی- درمانی و خدمات بهزیستی به نقش آفرینی پرداخته است و حضور آن بیش از همه در حوزه های آموزشی و خدمات رفاهی دیده می شود.
۷۰۰۵.

بررسی نقش حمایت اجتماعی در سازگاری زناشویی زنان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۴) 75 - 93

کلیدواژه‌ها: سازگاری زناشویی حمایت عاطفی حمایت ابزاری و اطلاعاتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۳۷۶
مشاهده زندگی زناشویی در طی چند سال اخیر در سطح جامعه، و همچنین پژوهش های موجود در این زمینه، بیانگر این نکته است که در همه زندگی های خانوادگی، فضای آرامش، محبت و عشق برقرار نیست و تفاهم بین همه زوجین وجود ندارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش حمایت اجتماعی در سازگاری زناشویی زنان انجام شد. چارچوب نظری با استفاده از نظریه های نظریه پردازانی چون گافمن، نای، بات، آندره میشل و بوردیو ارائه شد. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و برای روایی سنجه های پرسشنامه از اعتبار صوری و قابلیت اعتماد نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ که برای همه متغیرها بالاتر از 70/0 به دست آمد. جامعه آماری این پژوهش زنان متأهل مناطق2، 6و 18 شهر تهران به تعداد 133180 نفر می باشند. حجم نمونه در این تحقیق شامل 574 نفر می باشد که با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعیین گردید. یافته های پژوهش نشانگر این بودند که بین متغیرهای مستقل دریافت حمایت عاطفی(635/0R=)، دریافت حمایت ابزاری (285/0R=)، دریافت حمایت اطلاعاتی(449/0R=)، عضویت گروهی(494/0 R=) و داشتن پیوند قوی با اعضای شبکه اجتماعی شخصی(264/0 R=)، با متغیر وابسته سازگاری زناشویی رابطه معنی داری وجود دارد.
۷۰۰۶.

غالیان سیاسی و تأثیر آنان بر میراث حدیثی شیعه

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۵ ویژه تاریخ اسلام 81 - 112

کلیدواژه‌ها: غلات غالیان انحرافی متهمان به غلو امام صادق (ع) میراث حدیثی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۲۷۴
پیدایش غلو و گروه هایی با نام غالی از زیان بارترین انحرافات درون شیعه بود که در تخریب کردن چهره تشیع، تأثیر بسزایی داشت. این گروه- در طول تاریخ- خود را به عنوان شیعه در صفوف شیعیان جای داده اند و با مطرح کردن عقاید خرافی و جعل احادیث زمینه تبلیغاتی برای دشمنان و مخالفان دین اسلام را فراهم ساخته است و همچنین زمینه نفرت دیگر مسلمانان را از تشیع فراهم می آورد. در این مقاله با عنوان: «غالیان سیاسی و تأثیر آنان بر میراث حدیثی شیعه»، غالیان را به دو طیف غالیان منحرف و دروغ گو و طیف متهمان به غلو تقسیم نمودیم و تلاش شده است افرادی چون مفضل بن عمر جعفی، محمد بن سنان،سهل بن زیاد و... را که به غلو متهم شده اند ،از غلو پاک نموده و آنان را جزء «غالیان سیاسی» به شمار آوردیم. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، به چالشی که در منابع رجالی هست، پاسخ داده شده است و آن اینکه طایفه ای از روات به غلو، ارتفاع و مذاهب فاسد، متهم گردیده اند در حالی که از آن سو مورد اعتماد مشایخ بزرگ حدیثی قرار گرفته اند. این دوگانگی، علما و اندیشمندان رجالی را بر آن داشته که نظریاتی را ارائه کرده و دو گانگی موجود را تبیین کنند. به همین سبب چهار نظریه در تبیین این دوگانگی مطرح گردیده است که راه برون رفت از این چالش را روشن ساخته است و در پایان به ویژگی های میراث حدیثی آنان و گزارشی از روایات متهمان به غلو و همچنین عمده مباحث رایج میان این افراد، پرداخته شده است.
۷۰۰۷.

مطالعه زمینه های ارتکاب جرم با تأکید بر تجربه زیسته زنان زندانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۲ 135 - 166

کلیدواژه‌ها: زندان جرم زنان مجرم انحراف اجتماعی تجربه زیسته زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۱۶
مطالعه حاضر تحقیقی کیفی و پدیدارشناسانه است که با هدف مطالعه زمینه های ارتکاب جرم در زندگی زنانی انجام پذیرفته که مرتکب جرم شده و سابقه حضور در زندان را داشته اند. بر این اساس در این تحقیق با 18 زن که سابقه محکومیت و حبس دارند مصاحبه های عمیق کیفی انجام شده است. تجزیه وتحلیل مصاحبه های انجام شده نشان داد که زنان مصاحبه شونده در طول زندگی خود با عوامل گوناگونی چون: عدم انسجام و ازهم گسیختگی خانواده، زندگی در خانواده مجرم و بزهکار، همکاری و همراهی با همسران مجرم، خانواده نابسامان، سابقه خشونت و سوء رفتار، تبعیض و طرد در خانواده، همسرآزاری، نداشتن شغل و درآمد، فقدان تخصص و تحصیلات، زندگی در مناطق جرم خیز، اعتیاد و مصرف مواد مخدر، معاشرت با افراد ناباب و عوامل دیگری ازاین دست مواجه بوده اند که سبب فراهم کردن زمینه های لازم جهت ارتکاب جرم توسط زنان موردبررسی شده است.
۷۰۰۸.

تبیین جامعه شناختی اعمال خشونت خانگی زنان علیه مردان در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۸ 201 - 226

کلیدواژه‌ها: خشونت خانگی علیه مردان تجربه خشونت مشاهده خشونت احساس بی عدالتی رضایت از زندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۷۵
خشونت خانگی علیه مردان دارای پیامدهای کژکارکردی متعددی است که نه تنها فرد و خانواده را متاثر می سازد بلکه سطوح میانی و کلان جامعه را نیزتحت تاثیر خود قرار می دهد. تحقیق حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی اعمال خشونت خانگی زنان علیه مردان انجام شد. این تحقیق از نوع توصیفی-تبیینی بود که طی آن داده ها از میان زنان متاهل بین 18 تا 65 سال شهر مشهد در سال 1398 با حجم نمونه 394 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای گردآوری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیزاز نرم افزارهای Spss و Amos استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین کلی خشونت خانگی علیه مردان در یک بازه 0 تا 100 به مقدار 16/18 بدست آمد و به طورکلی، 4/75 % مردان مورد خشونت کمی قرار گرفته، 3/21% متوسط و 3/3% نیز مورد خشونت شدید قرار گرفتند. همچنین در بین ابعاد خشونت، بیشترین میزان به بعد روانی (09/21) تعلق داشت. در بین متغیرهای مستقل، تجربه خشونت، مشاهده خشونت، احساس بی عدالتی و رضایت از زندگی اثر معناداری بر متغیروابسته داشتند که بیشترین تاثیر متعلق به تجربه خشونت (50/0) بود. بنابراین طبق یافته ها متغیرهای اجتماعی نقش مهمی در تسهیل رفتارخشونت آمیز علیه مردان داشتند، که نیازمندی های آموزشی را از طریق مدرسه، رسانه و خانواده ضرورت می بخشد.
۷۰۰۹.

تکنیک های اطلاع رسانی

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ارتباطات سال اول تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 55-65

کلیدواژه‌ها: روابط عمومی اطلاع رسانی رسانه ارتباطات جمعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۳۸
درجوامع امروزی دسترسی به اطلاعات واقعی و بدون تغییر، جزء نیازهای غریزی و اثبات شده هر شهروند بوده که با حجمه ای از رسانه های نوین ارتباطی این اطلاعات دستخوش تغییر و دگرگونی می شود. هرشخص جهت دسترسی به اطلاعات باید فنون آن را بداند که در مواجهه با پیام های مختلف به سوالات مطرح شده رسانه ای پاسخ دهد که چه کسی این پیام را تولید کرده است؟ هدف از ساخت این پیام چیست؟ این پیام برای چه فرهنگی ساخته شده است؟ از چه قالب و فنونی برای توجه مخاطب استفاده شده است؟ گیرندگان این پیام چه اشخاصی هستند؟ یعنی در چه شرایط سنی، تحصیلی، مذهبی هستند؟ از طرف دیگر اکثر تولید کنندگان پیامها برای رسیدن به اهداف خود دست به هر ترفندی می زنند که مخاطبان بیشتری را جذب پیام های خود نمایند، این ترفندها در تصاویر، متن ها و فیلم ها به چشم می خورد. با توجه به مطالب ذکر شده هر شخص در مواجهه با پیامها باید به اینگونه سوالات پاسخ دهد و با ترفندهای متعدد رسانه ای آشنایی داشته باشد تا مورد اثابت پیام های کاذب قرار نگیرد که ذهن و وقت خود را تا رسیدن اطلاعات صحیح درگیر خود نماید و یا با انتشار آن، باعث ترویج شایعات و اطلاعات کذب نباشد. نوشته پیش رو ابتدا به تعاریفی همچون؛ رسانه، انواع رسانه، کارکرد رسانه ها، دروازه بانان رسانه ها و تشریح سرمایه داران رسانه ها می پردازد و در آخر نحوه مواجهه با پیام ها را در قالب سواد اطلاعاتی در اختیار خواننده قرار می دهد. امیدوارم توانسته باشم حق مطلب را در این عرصه ادا کرده باشم و برای مخاطبان عزیز ارزش علمی و تخصصی داشته باشد.
۷۰۱۰.

برداشت های نسلی از هویت نزد تحصیل کرده های کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۸ 269 - 302

کلیدواژه‌ها: هویت فردی هویت جمعی کرمانشاه هویت کاوی خلقیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۲۸۹
هدف اصلی این مقاله، تحلیل کیفی برداشت های دو نسل تحصیل کرده های کرمانشاه از هویت شان است. چارچوب مفهومی این پژوهش به نظریه های برخی از جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی کلاسیک و معاصر نظیر: «جورج هربرت مید»، «چارلز هورتن کولی»، «آنتونی گیدنز» و «استوارت هال» درباره هویت ارجاع می دهد. پژوهش حاضر از نوع کیفی است و با استفاده از روش های نمونه گیری هدفمند و نظری، 15 نفر از اساتید و 15 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی به عنوان نمونه انتخاب شدند؛ معیار تعیین حجم نمونه، رسیدن به اشباع نظری بود. داده ها با استفاده از ابزارهای پرسش نامه باز و مصاحبه عمیقِ فردی جمع آوری و با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون تحلیل شدند؛ نتایج این تحقیق نشان می دهد ازنظر هر دو نسل تحصیل کرده های کرمانشاه هویت مردم کرمانشاه از دو عنصر فردی و جمعی تشکیل شده است. درباره هویت فردی در بین دو نسل اشتراک برداشت هایی در مفاهیم «مهمان نوازی»، «شادزیستی»، «خون گرمی»، «ول خرجی»، «پرستیژطلبی»، «بی نظمی در کار» و اختلاف برداشت هایی در مفاهیم «پهلوانی» و «تعلق به مکان»، «خشن بودن»، «تنبلی» و «راحت طلبی» مشاهده می شود. درباره «هویت جمعی»، برداشت دو نسل این است کرمانشاهی ها را می توان با خصلت های جمعی مشترک نظیر: «تنوع فرهنگی»، «مناسک گرایی»، «قوم گرایی»، «هم گرایی»، «واگرایی» (غریبه پرستی)، «خرافه پرستی» و «مردسالاری» شناخت. اما برداشت نسل جدید این است که «خرافه پرستی» فقط مختص کرمانشاه نیست و «مردسالاری» مربوط به گذشته بوده و درحال حاضر تضعیف شده است.
۷۰۱۱.

بازآفرینی هویت مردانگی و کسب مقبولیت اجتماعی در فرآیند ازدواج مجدد مردان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ پاییز و زسمتان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 1 - 33

کلیدواژه‌ها: طلاق ازدواج مجدد بحران هویتی مردان شهر اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲
طلاق فرآیندی چالش زا است که در ابعاد گوناگون روانی، عاطفی، اجتماعی و اقتصادی زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف این پژوهش شناسایی و واکاوی فرآیند شکل گیری ازدواج مجدد در مردان و تفاسیر آنان از دلایل و زمینه های ازدواج مجدد پس از طلاق است که به صورت کیفی و با روش نظریه زمینه ای اجرا شده است. 15 نفر از مردان ساکن شهر اصفهان که دارای تجربه طلاق بوده و پس از آن مجدداً ازدواج کرده بودند به صورت هدفمند و به شیوه نمونه گیری نظری انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق گردآوری و به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. مقوله هسته «بحران هویت فردی و اجتماعی» است که از ترکیب 19 مقوله اصلی به دست آمد. به عبارتی، مردان پس از طلاق با چالش های هویتی در بُعد فردی و اجتماعی مواجه می شوند که این امر شرایط و زمینه های ازدواج مجدد را برای آنان فراهم می کند. یافته ها نشان داد که مردان پس از طلاق به دلیل انتظارات هنجاری_ارزشی و ساختارهای جنسیتی موجود در جامعه، خود را در جهت خلاف وضعیت به هنجار می دیدند. به دنبال این واقعه و چالش های ایجادشده در بُعد فردی و جمعی هویت، ازدواج مجدد به عنوان راه حلی کارآمد برای بازآفرینی هویت مردانگی و برخورداری از مقبولیت دوباره اجتماعی اتخاذ شده است.
۷۰۱۲.

بررسی عوامل مؤثر بر گذار کشورهای آسیایی و آفریقایی از ساختار سنی جوان طی سال های 2020- 1990(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ پاییز و زسمتان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 283 - 308

کلیدواژه‌ها: تحلیل پیشینه واقعه گذار ساختار سنی جوانی جمعیت آس‍ی‍ا آفریقا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷
مسئله جوانی جمعیت در کشورهای درحالِ توسعه، یکی از مهمترین مسائل جمعیتی است. هدف این مطالعه بررسی عوامل جمعیت شناختی، اقتصادی و اجتماعی گذار کشورها از ساختار سنیِ جوان در قاره آسیا و آفریقا، طی سال های 2020-1990 است. در یک تحلیل ثانویه، داده های جمعیت سازمان ملل متحد برای 107 کشور آسیایی و آفریقایی با استفاده از تحلیل سابقه رخداد واقعه مدل سازی شدند. نتایج مدل رگرسیون کاکس نشان داد پس از تعدیل متغیرهای مستقل میزان باروری کل، میزان خام مرگ و میزان مهاجرت خالص و نیز متغیرهای کنترل (تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و جمعیت شهرنشین)، متغیر میزان باروری کل بر روند گذار کشورها از جوانی جمعیت تأثیر دارد. به طوری که، به ازای یک واحد افزایش در میزان باروری کل، مخاطره[1] گذار کشورها از جوانی جمعیت 58 درصد کاهش می یابد. نقش متغیر میزان باروری کل در قاره آفریقا بیشتر از قاره آسیا معنی دار برآورد شده است. متغیر میزان مهاجرت خالص فقط در قاره آفریقا معنی دار است و تأثیر مثبتی بر گذار از ساختار سنی جوان دارد. باتوجه به میزان بالای باروری در کشورهای آفریقایی، گذار ساختار سنی در این کشورها در آینده ای نزدیک اتفاق نمی افتد و این مسئله مهمی در سیاست گذاری های کلان در بخش های اشتغال، مسکن، آموزش و غیره است.
۷۰۱۳.

هستی شناسی شکاف دیجیتالی در ایران و راهبردهای گذار از آن مطالعه ای بر روستاهای استان قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 193-212

کلیدواژه‌ها: شکاف دیجیتالی فناوری اطلاعات وارتباطات راهبرد گذار روستاهای استان قم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۱۴
نابرابری دردسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات، حقیقتی است انکارناپذیر که خود را تحت عنوان شکاف دیجیتالی در کشورهای کمتر توسعه یافته عمیق تر نشان می دهد. پژوهش حاضر برآن است تا در پرتو هستی شناسی نوین، مبحث شکاف دیجیتالی را در روستاهای استان قم مورد تفحص و کاوش قرار دهد. پویش علمی حاضر به دنبال یافتن پاسخ به این سؤال که راهبردهای تأثیرگذار بر شکاف دیجیتالی درروستاهای استان قم چیست؟ داده های خود را با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی جمع آوری نموده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارشناسان و مدیران ارشد حوزه ICT روستاهای استان قم بوده و در این میان حجم نمونه به دلیل محدود بودن جامعه آماری، تنها به تعداد 33 نفر بسنده شده است. روش نمونه گیری قضاوتی، و تکنیک های استفاده شده شامل دلفی، سلسله مراتبی فازی و تاپسیس فازی است. نتایج تحقیق پس از محاسبات دو مرحله ای دلفی، دستیابی به 36 راهکار گذر از شکاف دیجیتالی می باشد که طی محاسبات سلسله مراتبی فازی، از لحاظ وزنی اولویت بندی گردیدند نتایج تاپسیس فازی نشان می دهد که تشویق اپراتورها به سرمایه گذاری دراولویت اول واستفاده ازنیروهای متخصص جهت ارائه آموزش مفاهیم فناوری اطلاعات به کارشناسان در سازمان از الویت بسیار پایینی برخوردارمی باشد .
۷۰۱۴.

برساخت گفتمانی سنت در برنامه های تلویزیونی شبکه کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 99 - 123

کلیدواژه‌ها: سنت بازنمایی تحلیل گفتمان سنت گرایی ایدئولوژیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۳۳۵
سنت از جمله ی مهم ترین و پرمناقشه ترین مفاهیم علوم انسانی و اجتماعی است که درون لنز بازنمایی رسانه ها دلالت های مختلف و متفاوتی پیدا کرده است. پژوهش فعلی در پی آن است تا به میانجی رویکرد تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه و بر مبنای نظریه ی برساخت گرایانه ی استوارت هال در مورد بازنمایی، به تحلیل و بررسی نحوه ی بازنمایی و صورتبندی گفتمانی مفهوم «سنت» در شبکه ی استانی سیمای کردستان بپردازد. در این راستا برنامه ی «چریکه ی شه و (نغمه ی شب)»که در میان استان های کردنشین ایران بینندگان فراوانی دارد، به عنوان نمونه مورد تحلیل قرار گرفته است. برای این منظور دال مرکزی مورد نظر یعنی «سنت» که بصورت شناور مابین الگوهای تقابلی و زایشی تعریفِ سنت در نوسان است، در قسمت های مختلف برنامه ی مورد نظر از جمله دیالوگ ها و شخصیت پردازی و صحنه پردازی و تصویربرداری و در ارتباط با زنجیره ی هم ارزی و میدان گفتمان گونگی مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی نحوه ی مفصل بندی سنت مبین این نکته بوده است که از آنجایی که زنجیره ی هم ارزی پیرامون سنت شامل دال هایی از جمله یکدستی و سادگی، سکون تاریخی و طبیعت-گرایی بوده اند لذا گفتمانی که دال مرکزی را مفصل بندی کرده است گفتمان «سنت گرایی ایدئولوژیک» بوده است. در برنامه ی مورد بررسی گفتمان «سنت گرایی ایدئولوژیک» با طرد گفتمان های رقیب توانسته است به مثابه گفتمان مسلط مفهوم «سنت» را در راستای نظم گفتمانی خود صورتبندی کند.
۷۰۱۵.

فرگشت رویکرد اخوان المسلمین مصر به جامعه مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 211 - 235

کلیدواژه‌ها: مصر اسلام گرایی اخوان المسلمین جامعه مدنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۴ تعداد دانلود : ۳۲۴
اخوان المسلمین مهمترین سازمان اسلام گرای سده بیستم میلادی است که سیری متحول از بنیادگرایی میانه رو حسن البنا تا بنیاد گرایی رادیکال سیدقطب، سپس حرکت تدریجی به سوی اسلام گرایی مبتنی بر ارزش های جامعه مدنی را مورد تجربه قرار داده است. هدف پژوهش حاضر تبیین تأثیر کنشگری سیاسی-اجتماعی بر تطور رویکرد عملی اخوان المسلمین مصر از آغاز تأسیس در سال 1928م. تا زمان انقلاب مصر در سال 2011م. است. امدادگری و کمک رسانی ، زمینه تفاهم مردمی و تعامل اجتماعی اخوانی ها را مهیا نمود. ارتباطات چند سویه اخوان با حکومت خودکامه خدیوی مصر، جمهوری توتالیتر پس از کودتا، ناسیونالیست های پان عربیسم، نیروهای کمونیستی و احزاب اسلام گرا، سازمان را به نوعی روا داری اجتماعی و سیاسی، متمایل گرداند. سرکوب های بی محابا و مجازات های غیرقانونی اخوان توسط رژیم های پیش و پس از کودتای افسران، اعتقاد اخوان به قانون گرایی را افزایش داده و آنان را به تدوین قانونی مبتنی بر دفاع از حقوق تمامی گروه ها و شهروندان با داشتن هر گرایشی، رهنمون ساخت. سرانجام واقع گرایی اجتماعی سازمان، منجر به تحولی مهم در دیدگاه اخوان نسبت به حکومت مطلوب خود گردید. اخوان المسلمین چند روز قبل از پیروزی انقلاب مصردر سال 2011م. خواستار برپایی حکومتی مدنی با مرجعیت اسلام شد.این نتیجه حاصل کنشگری متقابل اخوان با جامعه متکثر مصر بود. مقاله تاریخی حاضر به روش تحقیق توصیفی- اکتشافی و از طریق جمع آوری مطالب به شیوه اسنادی انجام پذیرفته است.
۷۰۱۶.

مقایسه کاربردپذیری تارنما های خبری بی بی سی فارسی و شبکه خبر صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال هفتم زمستان ۱۴۰۰شماره ۲۸ 139-168

کلیدواژه‌ها: شبکه خبر بی بی سی فارسی کاربرد پذیری تارنما تعامل روزنامه نگاری آنلاین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۲۸۳
رشد میلیون ها نفر از مصرف کنندگان خبری آنلاین و تلاش وافر مالکان رسانه ها برای جلب توجه آنان در فضای وب، ضرورت بررسی کاربرد پذیری تارنمای خبری را مورد تأکید قرار می دهد. این تحقیق با هدف ارزیابی و مقایسه کاربرد پذیری تارنماهای خبری بی بی سی فارسی و شبکه خبر جمهوری اسلامی ایرانو با استفاده از روش پیمایشی انجام شد. جمعیت آماری این تحقیق را دانشجویان سال تحصیلی 95-96 دانشگاه تهران تشکیل داده اند که 201 تن از آن ها بر اساس فرمول کوکران به عنوان جمعیت نمونه و از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای برای مشارکت در تحقیق انتخاب شدند. تکنیک «تفاضل معنایی» برای بررسی هدف تحقیق به کار گرفته شد و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه استاندار QUIS مبتنی بر طیف آزگود صورت گرفت. یافته های این تحقیق نشان داد، از مجموع امتیازات کاربرد پذیری، تارنمای بی بی سی فارسی 71/42 درصد و تارنمای شبکه خبر 48/84 درصد را کسب کرده اند. همچنین امتیازات شش بخش «احساس کلی نسبت به تارنما»، «اصطلاحات به کار رفته و اطلاعات ارائه شده»، «یادگیری»، «قابلیت های تارنما»، «ارتباط تارنما با کاربر» و «صفحه تارنما» حکایت از پیشرو بودن تارنمای بی بی سی فارسی در تمامی بخش ها نسبت به تارنمای شبکه خبر جمهوری اسلامی ایرانداشت و در نتیجه مطابق با نظر پاسخگویان در این نحقیق، پیروز رقابت کاربرد پذیری تارنماهای بی بی سی فارسی و شبکه خبر جمهوری اسلامی ایران، تارنمای بی بی سی فارسی بود.
۷۰۱۷.

زمینه سازهای تداخل سیاست در آموزش و پرورش استان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ ۲۵۸-۲۳۹

کلیدواژه‌ها: سیاست آموزش و پرورش تداخل کرمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۴۰۱
هدف اصلی این پژوهش شناسایی بسترهای زمینه ساز تداخل سیاست در آموزش و پرورش استان کرمان است. روش شناسی تحقیق، کیفی و مبتنی بر روش نظریه زمینه ای بوده و برای جمع آوری داده ها نیز از مصاحبه عمیق بهره گرفته شده است. مشارکت کنندگان این پژوهش را 35 نفر از آموزگاران،کارکنان، مدیران، بازنشستگان آموزش و پرورش استان کرمان تشکیل می دهند که بر اساس نمونه گیری هدفمند و راهبردهای نمونه گیری با بیشترین تنوع و نیز گلوله برفی انتخاب شده اند. تحلیل یافته های کیفی منجر به خلق هفت مقوله محوری شامل «استان سیاست زده»، «سرمایه اجتماعی معلمان؛ لقمه چرب سیاست»، «ترکیب پرنفوذ قومی و سیاسی»، «آموزش و پرورش ارتش ذخیره میدان سیاست»، «حزب گونگی نهادهای نظارتی و دینی»، «نمایندگانِ صحنه گردان، سیاست همه کاره» شده است. فراکاوی یافته های برآمده از کدگذاری مقولات نشان می دهد سه تسهیلگر شرایط علی، شرایط زمینه ای و شرایط مداخله گر زمینه تداخل سیاست در آموزش و پرورش را فراهم می کند. مقوله هسته پژوهش نیز عبارت بود از آموزش به مثابه اسب راهوار سیاست. در واقع، گروه های سیاسی و نهادهای سیاسی مختلف از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نهادهای دینی و نظارتی و دیگر گروه ها به صورت گسترده در محتوا، ساختار تشکیلاتی و عزل و نصب مدیران آموزش و پرورش به دخالت می پردازند و در این دخالت ها بیشتر به دنبال خواسته حزبی، گروهی و شخصی هستند.
۷۰۱۸.

عوامل اجتماعی مرتبط با آموزش شهروندی (مورد مطالعه: دبیران آموزش و پرورش ناحیه سه تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 196-220

کلیدواژه‌ها: آموزش شهروندی اعتماد اجتماعی دینداری پایگاه اجتماعی اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۱۹۸
آموزش شهروندی با هدف بالا بردن توانایی ها و مهارت های شهروندان صورت می گیرد. در این پژوهش به عوامل اجتماعی مرتبط با آموزش شهروندی دبیران آموزش و پرورش ناحیه سه تبریز در سال 1399پرداخته شده است. جامعه آماری، دبیران زن و مرد شاغل در آموزش و پرورش ناحیه سه تبریز، نمونه آماری 286 نفر از دبیران زن و مرد ناحیه سه آموزش پرورش تبریز و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود. یافته ها نشان داد میزان آموزش شهروندی دبیران زن و مرد تفاوت معناداری با هم ندارد(937/0Sig:). اما بین آموزش شهروندی و اعتماد اجتماعی و دینداری رابطه معناداری وجود داشت (037/0Sig:). آموزش شهروندی بر اساس رشته تحصیلی، پایگاه اجتماعی و اقتصادی تفاوت معناداری داشت ( 001/0 Sig: ). دبیران دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادی بالا، نسبت به دبیران دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادنند متوسط و پایین، نمره بیشتری در آموزش شهروندی کسب کرده بودند. در بین رشته های تحصیلی، دبیران رشته روانشناسی دارای بیشترین نمره آموزش شهروندی و دبیران رشته معارف اسلامی دارای کمترین نمره بودند.( 000/0 Sig: ). اطلاع از دیدگاه دبیران نسبت به آموزش شهروندی، در برنامه ریزی آموزش بسیار مؤثر است.
۷۰۱۹.

اهمیت بهره مندی از دانش محلی در راستای شناخت میراث فرهنگی و حفاظت از آن: شهر تاریخی حریره در کیش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش های بومی ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 159 - 198

کلیدواژه‌ها: جزیره ی کیش شهر تاریخی حریره دانش محلی صدف های مرواریدساز فِلگه چَندول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۲۸۱
مردم محلی هر منطقه، مرجعی مهم برای شناخت بهتر آثار تاریخی فرهنگی هستند؛ که می بایست در پژوهش های باستان شناختی، به عنوان وجه مهمی از یک محوطه یا یک اثر باستانی، مدنظر قرار گیرند. در پژوهش حاضر، دانش افراد آگاه بومی جزیره ی کیش پیرامون شهر تاریخی حریره، با هدف شناخت بیشتر آثار فرهنگی این شهر و در نتیجه حفاظت از آن ها، مورد استفاده قرار گرفته است. روش پژوهش کیفی است و جمع آوری اطلاعات بر پایه ی بررسی میدانی باستان شناختی، تحلیل عکس های هوایی قدیمی، مصاحبهی مبتنی بر پرسش وپاسخ تفصیلی و مطالعات اسنادی بوده است. این پژوهش با توجه به رویکرد ارزش مبنا در حفاظت و مدیریت بهتر میراث فرهنگی و با تأکید بر دانش محلی بومیان جزیره ی کیش به معرفی تعدادی از آثار فرهنگی شهر حریره می پردازد که کمتر مورد توجه بوده اند؛ بدین ترتیب در ارتباط با کارکرد احتمالی کانال شناسایی شده در ساحل این محوطه ی بندری، دانش محلی به عنوان ابزاری برای شناخت تکمیلی مورد استفاده قرار گرفت. انبار نگه داری خرما، بقایای صدف های مرواریدساز موجود در امتداد خط ساحلی و تنه ی خشکیده ی درخت لور نیز از داده های دیگر این پژوهش هستند که پی بردن به کارکرد و ماهیت آن ها با کمک دانش و تجربه ی افراد محلی میّسر شد.
۷۰۲۰.

الگوی همزیستی مسالمت آمیز با مخالفان بر اساس سبک زندگی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه سبک زندگی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۳ 61 - 74

کلیدواژه‌ها: همزیستی مسالمت آمیز سبک زندگی اسلامی مخالفان دینی کفار حربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۳۵۲
امروزه با توجه به گسترش روابط بشری ضرورت آشنایی با الگوی همزیستی مسالمت آمیز با مخالفان بیشتر احساس می گردد. پس از تحقیق در منابع دینی در می یابیم که الگوی رفتاری همزیستی مسالمت آمیز با مخالفان دینی بر اساس اطاعت نکردن و نپذیرفتن سلطه مخالفان دینی و محرم راز قرار ندادن آن ها است و همچنین نهی از تشبّه به مخالفان دینی و عدم شرکت در مراسم آنان و نهی از آغاز سلام کردن به آنان است. کفار حربی با توجه به عناد و دشمنی با مسلمانان، مانعی را ایجاد کرده اند که نمی توان با آنان همزیستی مسالمت آمیز داشت ولی با این وجود از نظر اسلام، در مواجهه با آنان باید اصول اخلاقی رعایت گردد؛ از جمله اینکه حتی در جنگ با آنان نباید آب را بر آنان بست و به کودکان و سالخوردگان تعرّض نمود. الگوی رفتاری همزیستی مسالمت آمیز با مخالفان مذهبی بر اساس پذیرش اسلام ظاهری و رفتار مسالمت آمیز با آنان و کتمان اسرار از مخالفان می باشد. در این تحقیق از روش توصیفی–تحلیلی استفاده شده و در گردآوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه ای بهره جسته ایم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان