فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۷۸۱ تا ۷٬۸۰۰ مورد از کل ۳۶٬۸۹۵ مورد.
منبع:
فرهنگ ایلام دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶ و ۶۷
105 - 131
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف شناخت اجمالی مؤلفه های فرهنگ بومی منطقه عمومی سیمره و قابلیت های کارکردی این فرهنگ و ارائه راهکار برای فعالسازی ظرفیت های محلی موجود در این زمینه بر اساس رویکردهای توسعه مشارکتی انجام شد. در این راستا برای گردآوری و تحلیل داده ها از شیوه توصیفی- تحلیلی به گونه مردم نگارانه استفاده گردید و به روایت راویان محلی عضو کانال تلگرامی «تاریخ و فرهنگ دره شهر» استناد شد که از کم و کیف مؤلفه های فرهنگی بومی و قابلیت های کارکردی آنها آگاهی داشتند. داده ها و اطلاعات به دست آمده مبین آن است که فرهنگ بومی سیمره در تمام زمینه های مورد بررسی، از جمله: ترانه ها و نغمه های شاد محلی، کارآواها، آیین ها و سنن ریشه دار و پیوندبخش، ضرب المثل های آموزنده و پرمحتوا، ادبیات شفاهی پندآموز، بازی های محلی مفرح و حکایت های تاریخی آموزنده از ظرفیت های کارکردی قابل توجهی برخوردار است که به انحاء مختلف، قابلیت احیا و انطباق با مقتضیات جدید را دارند و می توانند در راستای رونق بخشی به اقتصاد فرهنگ به بازار تولیدات فرهنگی وارد شوند. یافته های پژوهش نشان می دهند برخلاف دیدگاهی که به فرهنگ عامه نگاه تحقیرآمیزی دارد و فولکلور و مواد و داده های آن را در شمار مشتی خرافه، افسانه، اسطوره و گفتار مردم بی سواد قلمداد می کند، فرهنگ بومی منطقه سیمره از قابلیت های کارکردی و توان بالایی برای ورود به عرصه کسب و کارهای نوین فرهنگی – هنری و ایفای نقش در دوره جدید برخوردار است؛ بر این اساس، ضرورت دارد دولت در قالب راهبرد «فعال سازی ظرفیت های مردمی»، زمینه های گشایش و بالندگی ظرفیت های مذکور و گسترش کسب و کارهای فرهنگی را فراهم سازد.
تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم نگارانه زیارت امام رضا (ع) از منظر انسان شناسی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
زیارت به عنوان یکی از شاخصه ها و به نوعی بروز و تجلی عملی دین ورزی در تمامی جوامع قابل مطالعه است. این کنش در ایران در گذر از تجربه تجدد تغییرات نه ماهوی، بلکه عینی (ابجکتیو) داشته است. زیارت در ایران در گذر تجدد تغییراتی را تجربه کرده است که این کنش را از حالتی همگن و متوازن به کنشی ناهمگن و نامتوازن تبدیل کرده است. ایجاد سنخ هایی متنوع و متکثر در سبک زیارت ایرانی گواه بر تغییر و به نوعی پیامد تجربه تجدد است. ما در این مقاله درصدد شناخت و فهم عناصر ناهمگن (شناخت سنخ ها) در کنش زیارت با تمرکز بر تنوع به وجود آمده در پی تجدد و در نهایت عرفی گرایی هستیم. به بیان دیگر با نسبت یابی کنش زیارت امام رض (ع) با تجدد و در نهایت عناصر مترتب بر آن همچون عرفی شدن در ایران معاصر، انواع سنخ های به وجود آمده در بستر کنش زیارت در حرم مطهر امام رضاg را بررسی و دسته بندی کنیم. صورت بندی ارائه شده در قالب انواع سنخ های زیارتی به زیارت آیین مدار، دورادور، زنانه، کلان شهری و سیاسی اختصاص داده شده است. رویکرد روشی اتخاذ شده در این مقاله، کیفی و با تکیه بر دیدگاه های مردم نگاری است. داده های تحقیق نیز از منابع گوناگون همچون دل نوشته های زائران، عریضه ها و سفرنامه ها، مصاحبه ها، مشاهدات، خودمردم نگاری و دیگر منابع کمی و کیفی حاصل شده است.
ارزیابی وضعیت محرومیت نسبی فردی و گروهی درشهر تبریز و تاثیرشبکه های اجتماعی مجازی برآن
منبع:
مطالعات اجتماعی اقوام دوره ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱
149 - 179
حوزههای تخصصی:
هدف این پژوهش بررسی وضعیت محرومیت نسبی فردی وگروهی در شهر تبریز و تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر آن است. محرومیت نسبی در این تحقیق دردو بعد محرومیت نسبی فردی و محرومیت نسبی گروهی (درسه بعد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) سنجش و مورد تحلیل قرار گرفته است. روش پژوهش پیمایش و جامعه آماری شامل شهروندان بالای 15 سال تبریزی است که 444 نفر از طریق فرمول کوکران تعیین شده است. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است و نمونه های هرخوشه به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهد که میزان محرومیت نسبی گروهی بیشتر از محرومیت فردی است. از بین ابعاد محرومیت نسبی گروهی نیز بعد فرهنگی محرومیت گروهی به مراتب بالاتر از ابعاد اقتصادی و سیاسی است. بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر محرومیت نسبی نشان داد که «حضور با هویت واقعی در شبکه های اجتماعی مجازی» باعث کاهش محرومیت نسبی فردی و «ناراحتی ازمحرومیت» می شود. همچنین «مدت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی» باعث افزایش محرومیت نسبی گروهی و «فعال بودن کاربران» در این شبکه ها افزایش «ناراحتی و دلخوری از محرومیت گروهی» و «مدت استفاده» افزایش «امید به بهبود محرومیت گروهی» را در پی دارد. نتیجه به دست آمده نشان می دهدکه میزان اثرگذاری شبکه های اجتماعی مجازی بر محرومیت نسبی به کیفیت استفاده کاربران از این شبکه ها بستگی دارد و نوع مواجهه و بهره مندی از این شبکه ها، اثرات متفاوتی بر محرومیت نسبی به همراه دارد.
بازسازی معنایی تجربه زنان از روابط مادر شوهر و عروس(ارائه یک نظریه زمینه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در جامعه ایران همانند جوامعی، مانند هند، چین و ویتنام،... روابط بین مادر شوهر و عروس همواره از حساس ترین و شکننده ترین روابط محسوب شده و در محیط خانواده ها مسئله ساز بوده است. در این راستا، این پژوهش با اتخاذ رویکردی کیفی و با هدف درکی پدیدارشناسانه از روابط بین مادر شوهر و عروس صورت پذیرفته است. بر این اساس، با به کارگیری روش نظریه زمینه ای و تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند به مطالعه تجربه مستقیم 29 زن (از شهرهای مختلف) از رابطه مادر شوهر و عروس پرداخته شده است.داده های حاصل از مصاحبه ها به مقوله مرکزی «پذیرش جایگاه من» در این رابطه اشاره داشت، به موقعیتی در دل جامعه ای در حال گذار که تعریف و جایگاه هردو نقش با مسئله ابهام نقش از سوی طرفین روبه رو است. مصاحبه ها گویای این مسئله بود که عوامل علّی (مقولات حمایت گری، دخالت، سلطه و خودمحوری، تخریب و توطئه، حسادت و پذیرش به عنوان عضو خانواده) و عوامل زمینه ای (مقولات فرهنگ سنتی و مردسالاری) بر این رابطه و درک از آن تأثیرگذار بوده اند و راهبردها تحت تأثیر عوامل مداخله گر، (مقولات استقلال مالی طرفین، سطح توقعات طرفین، سطح تحصیلات، سطح جهیزیه، سن، حمایت خانواده، توانایی همدلی و هم ذات پنداری)، از راهبردهای منفعلانه تا فعال متفاوت بوده است و بر اساس راهبردهای طرفین پیامدهای متنوعی، مانند پیامدهای مثبتی چون به وجود آمدن رابطه مادر -دختری و حس حمایتگری، حس صمیمیت، دوستی و پیامدهای منفی، همانند آسیب های روانی، کینه توزی و حس دشمنی، قطع رابطه و آرزوی مرگ و کیفر برای طرف مقابل را می توان نام برد.
جهت گیری های فرهنگی در فضای مجازی؛ پیمایش میزان و نحوه استفاده دانشجویان از فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات رسانه های نوین سال ششم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۴
164-135
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی پژوهش این است تا همبستگی بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و تغییرات فرهنگی را در چهار حوزه «سرمایه اجتماعی» ، «اعتقادات مذهبی» ، «فرد شدگی» و «هویت» مشخص کرده و جهت تغییرات فرهنگی را با توجه به مدل ارزش های مادی و فرامادی اینگلهارت مشخص نماید. در این پژوهش علاوه بر مطالعه کتابخانه ای، از روش پیمایش نیز استفاده شد. یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد میزان سرمایه اجتماعی پاسخگویان در حد متوسط است و افرادی که از شبکه های اجتماعی استفاده بیشتری داشتند، سرمایه اجتماعی آنها در حال کم شدن است. در مورد «فرد شدگی» که فرد را به سوی کنش جمعی و آرمان های مشترکی چون حفظ محیط زیست یا ایجاد اجتماع های بشر دوستانه جهت می دهد، مشخص شد با افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی میزن فرد شدگی نیز افزایش می یابد.در مورد «هویت» نیز یافته ها نشان می دهد با افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی، میل به شفافیت هویت در کاربران در حال افزایش است. بر اساس نتایج تحقیق همچنین مشخص شد بین دو متغیر «اعتقادات مذهبی در شبکه های اجتماعی» و «میزان استفاده از شبکه های اجتماعی» رابطه معنا داری وجود ندارد. یافته های پژوهش در مورد «ارزش های مورد توجه در شبکه های اجتماعی» نیز نشان می دهد که کاربران به ارزش های فرامادی تصریح شده در مدل اینگلهارت تمایل بیشتری دارند. این یافته همسو با نتایج پژوهش های انجام شده در دیگر کشورها است و تمایزی بین کاربران ایرانی و دیگر کشورها در توجه به ارزش ها در فضای مجازی دیده نمی شود.
سید فخرالدین شادمان، ایستاده بر زمینِ زبان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی ایران سال ۲۱ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
3 - 21
حوزههای تخصصی:
این تحقیق در صدد است به خوانشِ اندیشه "سید فخرالدین شادمان" از تجدد و مسائل برآمده از آن در چارچوب نظریه تحلیل گفتمان لاکلاو و موفه بپردازد، اینکه چه رویکردِ سلبی یا ایجابی نسبت به تجدد، و خاستگاه آن غرب، در گفتمان شادمان شکل بندی شده است و چه نظامی از معانی و مفاهیم را در مواجهه با تجدد و شکاف های هویتی ناشی از آن برساخته است. او پرسش و پاسخِ خود از چگونگیِ این مواجهه و جذب یا طردِ ملزومات و وقته های تمدن غرب را در کتابِ تسخیر تمدن فرنگی در دهه 1320 شمسی صورت بندی می کند، و با باور به تجددی هدایت شده و برنامه ریزی شده در زنجیره گفتمان های بومی گرا معتقد است جانمایه تجدد و پیشرفت غرب فقط در علم آن محدود می و این علم را باید اخذ کرد پیش از آن که سایر عناصرِ فرهنگِ مهاجمِ غربی، سوژه های مستقر در وضعیتِ فرهنگی-اجتماعی سنتی را مسخر خود سازند و از محتوای هویتی شان تهی کنند. شادمان پروژه تسخیرِ تمدن غرب را امکان پذیر نمی داند مگر با خودآگاهی و وحدت ملی که او این هر دو را با مفصلبندی حولِ دال مرکزی زبان فارسی به عنوان بازنمایِ هویت و خِرد ملی ممکن دانسته و تلاش می کند با ایجادِ خصلت تعیّن کنندگی در زبان فارسی، مواضعِ سوژگی پراکنده را از مقامِ خودِ حقیرِ تجدد زده یا سنت زده به موضعِ منسجم و یک پارچه خودِ آگاه و اصیل، ارتقا دهد تا سوژه به واسطه این خودآگاهی به بومی سازی تجدد پرداخته و ایران را از وضعیتِ سلطه و تسخیر غرب برهاند.
سیاست گذاری حمایت خانوادگی از سالمندان با رویکرد سناریونویسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴
۲۴۵-۲۱۵
حوزههای تخصصی:
تغییرات جمعیتی، خانوادگی، اقتصادی، شغلی و فرهنگی به موضوع حمایت از سالمندان ابعاد پیچیده ای بخشیده است. در این تحقیق درصدد ارائه سیاست هایی برای حمایت از سالمندان هستیم. روش این پژوهش شامل چهار بخش می باشد: بخش اول؛ پیشران ها از طریق نظریات و مصاحبه با نخبگان استخراج گردید. بخش دوم: از تقاطع دو پیشران سناریوها استخراج گردید. بخش سوم: راهبردهای حمایت از سالمندان از طریق مصاحبه با متخصصان و ذی نفعان استخراج گردید. نمونه شامل 20 متخصص حوزه سالمندی و 31 ذی نفع می باشد. مرحله چهارم: سیاست های استخراج شده با کمک نرم افزار SPSS16 و میانگین توافق نخبگان اعتبار سنجی شدند و با روش HAP و با نرم افزار AHP-SOLVER اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد: پیشران های حمایت از سالمندان شامل ؛ «وضعیت فرهنگی- اجتماعی» و «منابع در اختیار» است. که دو سناریو حدی از آنها استخراج شده که بهترین و بدترین سناریو ممکن حمایت از سالمندان است. راهبردها برای حمایت از سالمندان بعد از اعتبار سنجی آنها، در ده زمینه مطرح شد. برای داشتن حمایت پایدار و مستمر از سالمندان در جامعه، نیازمند استفاده از ظرفیت های فردی، خانوادگی و اجتماعی هستیم.
تحلیل روند ده ساله ضبط مرگ در ایران و برآورد مرگ اضافه در دوران همه گیری کووید-۱۹(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴
۱۴-۱
حوزههای تخصصی:
چند نفر را در همه گیری کووید-19 از دست داده ایم؟ پاسخ این سؤال را هنوز کسی به درستی نمی داند. تلاش های متعددی برای تخمین مرگ های اضافه در کشور های مختلف در حال انجام است تا شاید بتوان به برآوردی از سن های از دست رفته جوامع در دوران همه گیری کووید-19 دست یافت. این مطالعه به منظور برآورد تعداد مرگ اضافه در ایران در دوره همه گیری کووید- ۱۹ انجام شده است. برای این منظور از برازش مدل «سری زمانی میانگین متحرک جمع بسته اتو- رگرسیو فصلی» بر روی داده های مرگ ومیر جاری در فاصله ژانویه ۲۰۱۰ میلادی (۱۱دی ماه سال ۱۳۸۸ هجری شمسی) تا دسامبر ۲۰۱۹ (۱۰ دی ماه ۱۳۹۸) که در پایگاه اطلاعات جمعیت سازمان ثبت احوال کشور ضبط شده استفاده و تعداد مرگ ماهانه در فاصله مارس ۲۰۲۰ (۱۱اسفند ماه سال ۱۳۹۸ هجری شمسی) تا پایان سپتامبر ۲۰۲۱ (۸ام مهرماه سال 1400 هجری شمسی) با فرض عدم حضور همه گیری پیش بینی شده است. با مقایسه تعداد مرگ ماهانه برآورد شده با تعداد کل مرگ های جاری ضبط شده در طول دوره همه گیری، مقدار مرگ اضافه برآورد شده است. مقایسه تعداد مرگ های پیش بینی شده و تعداد مرگ های جاری رخ داده نشان می دهد: در فاصله مارس ۲۰۲۰ تا پایان سپتامبر ۲۰۲۱ تعداد کل مرگ ها به طور معنی داری بالاتر از روند تاریخی مورد انتظار آن بوده است. در طول این دوره در ایران 237051 مرگ اضافه رخ داده است.
سرمایه اجتماعی کار و تولید، بهره وری و توسعه اقتصادی–اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
موضوع سرمایه اجتماعی طی سال های اخیر وارد مباحث اقتصادی شده و در کنار سرمایه های فیزیکی و انسانی به آن توجه جدی شده است. همچنین مطالعات نشان می دهد سرمایه اجتماعی، نقشی بسیار مهم تر از سرمایه فیزیکی و انسانی در جوامع ایفا می کند و بدون آن، پیمودن راه های توسعه اجتماعی و اقتصادی، ناهموار و دشوار است. در این مطالعه به بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی جامعه کار و تولید با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه در استان تهران پرداخته شده است. به منظور سنجش پایایی و روایی ابزار مطالعه، به ترتیب از ضریب آلفای کرونباخ و دو نوع اعتبار صوری و سازه استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد سرمایه اجتماعی شامل اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی، حمایت اجتماعی و روابط اجتماعی در بین افراد از میزان مطلوبی برخوردار نیست. در این بین وضعیت مشارکت اجتماعی بدتر از سایر مؤلفه هاست. همچنین نتایج بیانگر آن است که وضعیت اعتماد اجتماعی، مسئولیت پذیری افراد و رعایت هنجارها در کنار شرایط رفتاری و ساختاری مناسب از جمله عواملی هستند که موجب افزایش سرمایه اجتماعی در چنین محیط هایی می شوند. علاوه بر این، شبکه های اجتماعی و پیوندهای قوی در پیداکردن شغل و کاهش ریسک بیکاری مؤثر هستند.
بررسی عوامل انتظامی مؤثر بر سرقت های خرد در شهر مشهد و راهکارهای مبارزه با آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف : سرقت پدیده ای است که امنیت مالی و جانی افراد را تهدید می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل انتظامی مؤثر بر سرقت های خرد در شهر مشهد و ارائه راهکارهای نوین مبارزه با آن انجام شده است. روش : تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی است و به روش پیمایشی – تحلیلی انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، شامل کلیه کارشناسان و مسئولین دست اندرکار پیشگیری، کشف و مبارزه با سرقت های خرد باسابقه بیش از 5 سال اشتغال در پلیس آگاهی و کلانترهای سطح شهر مشهد بوده که حجم نمونه به تعداد 96 نفر محاسبه شده است. پس از ورود داده ها در نرم افزار spss ضریب آلفای کرونباخ برای آزمون پایایی در این تحقیق نمره 96/. به دست آمده است. یافته ها : برابر بررسی های صورت گرفته باتوجه به یافته های مربوط به شاخص عوامل انتظامی مؤثر بر سرقت های خرد مشخص می شود میانگین شاخص فوق 48/4 می باشد که بیانگر آن است که عوامل انتظامی مؤثر بر سرقت های خرد بالاتر از حد متوسط می باشد. با توجه به ضریب تعیین و تأثیر می توان گفت که چهار عامل نداشتن پاس های ثابت با وزن بتای (241/0)، حضور نگهبان محله با وزن بتای (177/0)، آموزش عوامل انتظامی با وزن بتای (149/0)، فناوری های نوین با وزن بتای (142/0) به ترتیب بیشترین عامل انتظامی مؤثر بر سرقت های خرد اثری تعیین کننده تری دارد. نتیجه گیری: در منطقه مورد بررسی نتایج نشان می دهد، توجه به مسائلی از جمله داشتن های پاس های ثابت، حضور مستمر نگهبان محله، آموزش عوامل انتظامی و استفاده از فناوری های نوین می تواند تأثیر بسزایی در کاهش سرقت های خرد ایفا نماید.
بازتاب ادبیات شاعرانه ایرانی در انیمیشن ملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
از دیرباز ایرانیان احساسات خود را در قالبی منظوم به کلام یا نوشتار درمی آوردند و بیان شاعرانه را شیواتر و تأثیرگذارتر می پنداشتند. آثار به جا مانده از این پندار، مملو از مضامین گوناگونی؛ ازجمله پند و اندرز، طنز، عاشقانه، تاریخی، اجتماعی و غیره است. ادبیات شاعرانه ایرانی همچنان بدیع و تازه می نماید و گذر تاریخی نتوانسته است آن را به فراموشی بسپارد. این ادبیات، به عنوان خصلتی فرهنگی و ملی، هم اکنون ابعادی فراملی یافته و مورد توجه هنرمندان، ادیبان و روشنفکران سطوح بین المللی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدفی کاربردی، ضمن درک ضرورت و اهمیت نگاهداشت این داشته فرهنگی، پس از مرور ویژگی های منحصربه فرد انیمیشن، در تلاش است تا پیوند میان ادبیات شاعرانه ایرانی و این هنر را مورد مداقه و بررسی قرار دهد. در این مقاله، ابتدا ادبیات و آرایه های تشکیل دهنده آن، مانند تشخیص، استعاره، نماد و غیره تعریف شده اند و سپس، طبق مبانی نظری سینما و انیمیشن، با انتخاب هدفمند از موارد مطلوب، نمونه هایی با عنوان «زال و سیمرغ»، «رستم و اسفندیار»، «دیوار و آب»، «در امواج سند»، «اگر بهار نیاید» و «هفت شهر» از انیمیشن های شاعرانه برگرفته شده از شعر کهن و نو مورد تحلیل قرار گرفته اند. مسئله اصلی این پژوهش، چگونگی استفاده از ادبیات شاعرانه در شیوه بیانی و ساختاری انیمیشن است. روش پژوهش کیفی، با رویکردی توصیفی و فرمالیسیتی، بر اساس منابع کتابخانه ای و آرشیوهای صوتی و تصویری بوده است.
نقش هوش مصنوعی فناوری های نوین ارتباطی در توسعه سواد رسا نه ای نابینایان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
رسانه سال ۳۱ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۹)
67 - 82
حوزههای تخصصی:
رشد سریع فناوری ها و رسانه های اجتماعی، در ارتباطات و توسعه دانش بشر، تغییرهای چشمگیری را ایجاد کرده است. توسعه و دسترسی به گوشی های هوشمند ( Smartphone ) مهارت های ارتباطی، دانش و درک افراد را دگرگون ساخته است. در چند دهه پیش، نابینایان و افرادی که پیش از این، در برقراری ارتباط با دنیای پیرامون خود با مشکل مواجه بودند، به کمک هوش مصنوعی حاصل از این گوشی های هوشمند و فناوری هایی که در اختیار دارند، تا حدودی توانسته اند دانش خود را ارتقا دهند. تحقیق حاضر، به مطالعه نقش هوش مصنوعی، اپلیکیشن ها، شبکه های اجتماعی و سایر وسایل ارتباط جمعی، در سواد رسانه ای نابینایان می پردازد. جامعه آماری این تحقیق، 2000نفر از نابینایان شهر تبریز است. روش نمونه گیری به صورت غیر احتمالی با تکنیک هدفمند بوده و از بین این افراد، بر اساس نمره z و ویژگی های اختصاص داده شده به جمعیت، تا 2 انحراف معیار، 15نفر انتخاب شدند که از این فناوری استفاده می کنند و 15 نفر نیز افرادی که فاقد این فناوری هستند. روش گردآوری اطلاعات، آزمایشی با تکنیک دو گروهی، به صورت پیمایشی و همچنین با تکنیک مشاهده تام بوده است. چارچوب نظری پژوهش، نظریه استفاده و رضامندی و نظریه پاتر، در خصوص سواد رسانه ای بوده است. از آزمون T مستقل، برای مقایسه دو گروه و از آزمون فریدمن، برای بررسی همبستگی بین استفاده از هوش مصنوعی (متغیر مستقل) با ارتقاء سواد رسانه ای نابینایان (متغیر وابسته) استفاده شده است. بر اساس نتایج این تحقیق، نابینایان با استفاده از این فناوری ها به اطلاعات و درکی از محیط اطراف خود می رسند، که در طی زمان موجب ارتقاء سطح سواد رسانه ای آنها می شود. با افزایش توانایی استفاده از این فناوری ها، تولید دانش و پردازش اطلاعات برای نابینایان راحت تر شده؛ درنهایت تفکر انتقادی آنها که بعد بیرونی سواد رسانه ای است، توسعه پیدا می کند. همچنین دامنه دانش ایشان، برای بهره مندی از رسانه ها و فناوری های ارتباطی گسترش می یابد و امکان بالاتری برای پردازش و درک اطلاعات جدید به دست می آورند. این چرخه، به صورت رابطه کارکردی ادامه دارد و درنهایت نابینایانی که از این فناوری ها استفاده می کنند، در ارتباطات خود، نسبت به نابینایانی که از این فناوری ها استفاده نمی کنند، فاصله زیادی پیدا می کنند.
تحلیل دوگانه ی «رفتار – کُنش» و «بازخورد – بازتاب» در فلسفه ی روان شناسی اجتماعی با نگرش به حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
همواره شناخت کردارهای انسانی، موضوعی کلیدی در علوم انسانی و به ویژه در روان شناسی و روان شناسی اجتماعی، بوده است. در پارادایم های مختلف، کردارهای انسانی، معنا، علل و پیامدهای متفاوتی دارند که دوگانه ی رفتار – کُنش از این زمره است. مسئله ی اصلی در این مقاله، بازتعریف جایگاه دوگانه ی رفتار – کُنش (و به تبع آن، دوگانه ی بازخورد – بازتاب) است. این مسئله را باید در لایه ای فراتر از سطح نظریه های دانش روان شناسی و در سطح «فلسفه ی روان شناسی» نگریست و روش کلی پاسخ به آن نیز، توجه به رویکردهای مطالعات پارادایمی است. در فرآیند گردآوری از روش کتابخانه ای (و فنّ یادداشت نویسی) و در فرآیند تحلیلی نیز از روش تحلیل محتوای کیفی و با تمرکز بر روش تحلیل مضمونی بهره برداری شده است. فلسفه ی روان شناسی با رهیافت اسلامی را می توان با رویکرد پیشینی و دست کم از پنج منظر طرح و بسط کرد. سه زمینه ی «اختیار، آگاهی و نقش آنها بر کردارهای انسانی»، «مفهوم روان و رابطه ی تن و روان در انسان» و «نقش نگرش و انگیزش انسان در جهان اجتماعی» زمینه ی مفهومی پاسخ به پرسش های این مقاله را فراهم خواهند آورد. در فلسفه ی روان شناسی متعالیه، در برابر دوگانه ی رفتار – کُنش، همواره «انسان با کردار مختارانه»» اصیل است. همچنین در برابر دوگانه ی بازخورد – بازتاب، نمود شئون روان شناختی انسان، بر خلاف بازخورد (در پارادایم اثباتی) و بازتاب (در پارادایم تفسیری)، نمایانگر انسانی مختار در همه ی شئون (یعنی بینش ها، منش ها، کشش ها و کردارها) و در تعامل و همراستا با جهان اجتماعی است.
نقدی پسااثبات گرا به نظریات توسعه ی سیاسی و کاربرد آن در مورد ایران: اتخاذ یک رویکرد پیکربندی شده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در مورد کشورهای «جهان سوم»، «جنوب»، «در حال توسعه» و «عقب مانده» به طور معمول گفته می شود که این ها هرکدام 50، 100 یا 200 سال (کم تر یا بیشتر) از کشورهای «توسعه یافته» عقب ترند و از این جهت گذشته ی این ها، چراغ راه آینده ی آن هاست. نظریات توسعه ی سیاسی و بحث های مرتبط با آن، یعنی دموکراتیزاسیون، گذار به دموکراسی و تحکیم دموکراسی، از دهه ی 50 میلادی به بعد در چنین فضایی متولد شدند، ولی، به دلیل محدودیت های فراوان «ایدئولوژیک»شان، از دهه ی 80 میلادی به بعد، به مرور، افول کردند. پارادایم اثبات گرایی و مکتب نوسازی که هردو برآمده از فلسفه ی روشنگری بودند نقشی اساسی در تکوین و رشد آن نظریات داشتند، اما، با وجود محدودیت ها و نقدهای اساسی ای که به آن پارادایم و آن مکتب صورت گرفت، جریان های اصلی نظریات توسعه ی سیاسی نیز افول کردند و رویکردهای بدیل جایگزین آن ها شدند . در همین رابطه، مکتب تاریخی احیاء شد، سیاست تطبیقی رشد کرد و جامعه شناسی تطبیقی تاریخی، به عنوان نمونه، به یکی از مهم ترین چارچوب های منتقد پارادایم اثبات گرایی و مکتب نوسازی، مورد استفاده قرار گرفت. در این مقاله، ضمن بررسی فراز و فرودهای نظریات توسعه ی سیاسی، به این جریان بدیل و چگونگی امکان کاربرد آن در مورد ایران اشاره خواهیم کرد. بدین منظور، با استفاده از معرفت شناسی و هستی شناسی «پیکربندی شده» مندرج در این نوع جامعه شناسی، تلاش خواهیم کرد ضمن نقد آن پارادایم و آن مکتب «ایدئولوژیک»، با توجه به ظرفیت های «بومی» موجود در نظریات مرتبط با موضوعات ایران، مختصات مفهومی این رویکرد بدیل را در «تببین» موضوع «توسعه ی سیاسی» و «دموکراتیزاسیون» روشن کنیم.
شکل گیری گفتمانی شادی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات اجتماعی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱
42 - 65
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف ارائه تحلیلی از ظهور گفتمانی شادی، درصدد است تا به این مسئله در وضعیت ایران پاسخ دهد که چگونه شادی، در هیئت مسئلهای مذهبی، درون عقلانیت حکومتی قرار گرفت. بر این اساس، پیوند گفتمان فقهی با کردار حکمرانی اهمیت خواهد یافت؛ چراکه از آن پس، شادی بهعنوان یک حقیقت تمامعیار حقوقی، مذهبی و سیاسی ظهور کرده است. در این راستا و برمبنای الگوی فوکویی تبارشناسی، این پرسش مطرح میشود که چه نوع بسترهای تاریخی، ترسیم چشماندازی فقهی را در اقتصاد گفتمانی شادی، ممکن کرد؟ روش انجام پژوهش حاضر، تحلیل گفتمان فوکویی است؛ لذا جعبهابزار تحلیلی مورد استفاده قرار میگیرد که برگرفته از رویکرد تاریخی فوکو در تحلیل گفتمان است. مطابق با یافتهها، میتوان آغاز حکمرانی سیاسی مبتنی بر فقه را در عصر صفویه، نقطه عطف اصلی دانست که از آن پس، عقلانیت جدید شادی از طریق بهکارگیری مجموعهای از تکنیکها، ممکن شد. تفکیک سازمانی، فراخوانی مجتهدان شیعی و اعطای مناصب قضایی- سیاسی به آنها، اعطای سیورغال و واگذاری موقوفات، از تکنیکهای مهم به کار رفته است. این سامانه، به داشتن مناسبات ابزاری هرچه بیشتر با گفتمانهای مبتنی بر نفوذ، گرایش دارد.
بررسی روابط انسجام کارکردی و ارزشی و ساختار خانواده از منظر فرزندان ازدواج کرده تهرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات اجتماعی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱
66 - 93
حوزههای تخصصی:
انسجام خانوادگی بهعنوان مفهومی که نشاندهنده رابطه میان والدین و فرزندانی است که خانه پدری خود را پس از ازدواج ترک کردهاند، توسط بنگستون و رابرت، در رد نظریه فروپاشی خانواده هستهای، مطرح شد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای ساختاری بر دو بعد انسجام (ارزشی و کارکردی) در این نظریه است. با روش نمونهگیری خوشهای، 256 نفر از فرزندان ازدواجکرده سه منطقه شهر تهران که حداقل یکی از والدین آنها در قید حیات بودند، انتخاب و تحقیق به روش پیمایش به اجرا درآمد. نتایج نشان میدهد اگرچه میزان انسجام ارزشی و کارکردی در خانوادههای تهرانی در حد متوسط است، ولی با شرایط بحرانی فاصله دارد. بهعلاوه، این مقادیر نشان میدهد که جامعه ما با وضعیت معمول خود که در آن حمایتهای متقابل خانوادگی بسیار بالاست، تفاوت زیادی کرده است. همچنین، روابط دومتغیره حاکی از آن است که از میان مؤلفههای ساختار خانوادگی که متغیر مستقل تحقیق محسوب میشوند، فقط متغیر برخورداری والدینی با انواع انسجام ارزشی و کارکردی رابطه معناداری برقرار کرده است. روابط همبستگی موجود نشانگر آن است که پسران نسبت به دختران کمتر حمایت والدین را دریافت میکنند، ولی در حمایت از والدین و انسجام ارزشی یا باور به مسئولیتها و وظایف، تفاوت معناداری با دختران ندارند. همچنین، براساس مدلرگرسیونی، 4,25 درصد واریانس متغیر انسجام کارکردی مادران، 4,11 درصد تغییرات انسجام کارکردی پدران، 2,11درصد تغییرات متغیر انسجام کارکردی فرزندان ازدواجکرده و 4,55 درصد واریانس متغیر انسجام ارزشی، توسط مؤلفههای ساختار خانواده تبیین شدهاند. درنهایت، تحلیل مسیر متغیرهای وابسته نشان میدهد که ضرایب تأثیر غیرمستقیم متغیرهای ساختاری بسیار ضعیف است.
مطالعه جامعه شناختی رابطه بین مصرف کالای فرهنگی و امنیت (اجتماعی و قضایی) دانشجویان دانشگاه شهید باهنر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات اجتماعی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱
120 - 145
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر به بررسی رابطه مصرف کالای فرهنگی با امنیت اجتماعی و امنیت قضایی دانشجویان پرداخته است. پژوهش از نوع پیمایشی است و از طریق نمونهگیری طبقهبندی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، تمامی دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان را شامل میشود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 224 نفر برآورد شد. یافتههای توصیفی نشان میدهد فعالیت هنری کمترین و مصرف موسیقیایی بیشترین نوع مصرف کالاهای فرهنگی پاسخگویان بودهاند. در مورد گویههای امنیت اجتماعی میتوان گفت که 68 درصد از پاسخگویان معتقدند که میزان بیبندوباری در کشور کاهش نیافته است و 81 درصد هم معتقدند که علاوه بر اینکه بیبندوباری کاهش نیافته است، فساد اخلاقی هم گسترش یافته است. از نظر امنیت قضایی، 68 درصد از پاسخگویان معتقدند که قانون بهصورت یکسان برای مردم و مسئولان اجرا نمیشود و 58 درصد هم معتقدند که در دادگاهها بهصورت مطلوب به پروندههای قضایی رسیدگی نمیشود. یافتههای استنباطی نشان میدهد که بین مصرف کالای فرهنگی و امنیت اجتماعی و امنیت قضایی رابطه معنیدار مثبت وجود دارد. در تحلیل رگرسیون نیز مشخص شد که مصرف کالای فرهنگی با بتای 18/0 بر امنیت اجتماعی و با بتای 47/0 بر امنیت قضایی تأثیر معنی دارمثبت دارد.
تحولات بینشی برای نقش آفرینی مردم در دولت سازی اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری
منبع:
فرهنگ پژوهش پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳ ویژه علوم سیاسی
5 - 30
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر دنبال پاسخ به این سؤال است که تحولات بینشی برای نقش آفرینی مردم در دولت سازی اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری چیست؟، در این تحقیق تلاش شده با بررسی آراء، نظرات و تألیفات معظم له، تحولات بینشی برای نقش آفرینی مردم در دولت اسلامی را استخراج و شرایط آن را طبقه بندی و این چهارچوب های طبقه بندی شده، ساماندهی شود تا بتوان چهارچوب مفهومی کامل و جامعی برای نقش آفرینی مردم در دولت سازی اسلامی را تبیین کرد. از مسائل اصلی دولت اسلامی، نقش بینشی مردم در دولت سازی است؛ لذا با توجه به بیانات و مکتوبات و سایر آثار مقام معظم رهبری در نظرات و آراء نهفته معظم له این مسئله را در محورهای؛ باور به خدا و امدادهای الهی، باور به درستی راه و هادیان آن، باور به هدف و غایت، باور به داشته های خود و باور به ارزش های دینی و ارزش های انقلاب؛ بررسی و برای دستیابی به نتیجه موردنظر به شکل روشمند و اصولی، تبیین و تشریح خواهیم کرد.
بررسی انتقادی تقریر خودگرایانه از اخلاق اسلامی
منبع:
فرهنگ پژوهش زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ ویژه فلسفه و کلام
5 - 26
حوزههای تخصصی:
اندیشمندان مسلمان پس از مواجه شدن با مکاتب فلسفی اخلاق غرب به فکر تعیین نظریه اخلاقی و تطبیق دادن آن با اخلاق اسلامی افتادند. برخی اخلاق اسلامی را وظیفه گرا و برخی دیگر غایت گرا معرفی نمودند. البته غایت گرایی به دلیل شاخه ها و تقسیمات دیگر به عناوین مختلفی تقسیم شده است. یکی از آن نظریه ها، نظریه خودگرایی اخلاقی است. جناب آقای شیروانی در کتب و مقاله هایشان سعی نموده اند نظریه اخلاق اسلامی را خودگرا معرفی نمایند. در مقاله پیش رو با طرح مقدمات و چگونگی پژوهش های اخلاقی اصل نظریه خودگرایی را ارزیابی و به نقد تبیین خودگرایی اسلامی از منظر عقل و نقل می پردازیم. ناسازگاری درونی نظریه، مشکل فهم نادرست اصل نظریه، عدم ارائه راهکار مناسب هنگام تعارضات، خلاف ارتکازات اخلاقی و مصادیق متضاد از اهم مشکلات این دیدگاست که ما را از پذیرش آن منع می کند.
سلامت اجتماعی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن در بین خانوارهای شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲
391 - 363
حوزههای تخصصی:
یکی از هدف های مهم نظام سلامت در هر کشور تأمین، حفظ و ارتقای کیفیت زندگی و سلامت افراد جامعه است. سلامت اجتماعی ، توانایی انجام موثر و کارآمد نقش های اجتماعی بدون آسیب رساندن به دیگران است . ارتقا سلامت در جامعه شاخص توان مندی نظام اجتماعی به شمار می آید . این توانمندی به لحاظ عملی از طریق ارزیابی زندگی افراد جامعه مدنظر قرار می گیرد. سلامت فقط یک امر زیست شناختی نیست و عوامل اجتماعی نیز در تعیین سطح سلامت افراد دخیل می باشد. هدف اصلی این بررسی تعیین عوامل اجتماعی مرتبط با سلامت اجتماعی خانوارهای شهر تبریز بود . روش تحقیق پیمایش و تکنیک جمع آوری اطلاعات پرسشنامه های استاندارد بود. جامعه آماری، خانوار های شهر تبریز که تعداد آنها برابر 428009 بود. با توجه به فرمول تعیین حجم نمونه ، برای شهر تبریز 326 خانوار تعیین گردید. شیوه نمونه گیری، نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود. یافته ها نشان داد که بین میزان سلامت اجتماعی خانوارهای تبریز و متغیرهای اعتماد اجتماعی ، احساس ناامیدی ،گذران اوقات فراغت، اعتقادات دینی و پایگاه اجتماعی– اقتصادی رابطه معنی داری وجود دارد .