درخت حوزه‌های تخصصی

سرمایة انسانی به دانش، مهارت و دیگر توانایی هایی گفته می شود که به افزایش کیفیت و سطح توسعه منجر می شوند. سرمایه ای که در سنین پایین تر کسب شود تأثیر قوی تری در موفقیت های سنین بالاتر دارد. خانواده مهم ترین واحد تأثیرگذار در کسب و سرمایه گذاری در حوزة سرمایة انسانی در سنین پایین است و هم چنین موفقیت های آیندة آن ها را نیز تعیین می کند. در سال های اخیر، خانوادة ایرانی با کاهش باروری، بالا رفتن سطح سواد والدین و سطح رو به بالایی از طلاق مواجه بوده است. با استفاده از داده های پیمایش گذران وقت انجام شده در سال های 1387 و 1388، در این مقاله قصد بررسی اثر تعداد فرزندان در کسب سرمایة انسانی فرزندان 15 تا 19 سالة خانوارهای شهری ایران را داریم. نمونة مورد بررسی شامل 2183 فرزند 15 تا 19 ساله است که ازدواج نکرده اند. نتایج نشان می دهد که بین شمار فرزندان و کسب سرمایة انسانی رابطة منفی برقرار است. تفاوت گسترده ای در کسب سرمایة انسانی بین خانواده های با یک و دو فرزند و خانواده های با سه فرزند و بیش تر وجود دارد. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان دهندة اثرگذاری معنادار جنسیت و سن فرزندان و سطح تحصیلات مادران در کسب سرمایة انسانی است. با وجود این متغیرهای کنترل کننده هنوز اثر تعداد فرزندان پایدار است. این نتیجه می تواند نشان از پذیرش و تداوم تعداد کم فرزندان (خانواده های دو فرزندی) در آینده باشد.

«رادیو» به مثابه یک رسانه «حسی ـ شنیداری» به خواست و اراده تام وابسته است و نه خواست و اراده ناقص. این «اراده» (Will) گاه به دلیل جبر سازمانی از سوی «مدیر رسانه» به منظور طرح یک برنامه اثرگذار و گاه از سوی «برنامه ساز» یا فاعلِ رسانه ای به نیّت «نفوذ در مخاطب» برای تحریک و برانگیختگیِ او به کار می آید. این مقاله، در هدف بنیادی خود بر آن است تا مفهوم «اراده» را به لحاظ «فلسفی ـ روان شناختی» بکاود و از پرتو چنین رویکردی راه کارهایی را برای خلقِ «حرکت» (Motion) در این رسانه ارائه دهد. بنابراین، نخست از «اراده» و ابعاد معناییِ آن سخن می رانیم و سپس، به وجوه «عینی و ذهنیِ» آن نظر می افکنیم و در پایان به این نتیجه می رسیم که هر حرکتی در رسانه رادیو ـ به ویژه، حرکت های خودآگاهانه ـ نیازمند اراده معطوف به «اختیار جمعی»ست و نه «جبر زمانی» یا «مکانی».

زمینه و هدف: مصرف مشروبات الکلی یکی از ناهنجاری های اجتماعی است که عوامل بسیاری در گرایش شهروندان به آن مؤثر هستند. در سال های اخیر مصرف مشروبات الکلی نه تنها رشد قابل توجهی داشته بلکه به سنین پایین و جنس زن نیز سرایت گسترده داشته است. در این راستا، هدف مطالعه حاضر تبیین عوامل مؤثر بر تمایل به مصرف مشروبات الکلی در استان کردستان است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل جوانان 18 تا 29 ساله شهرهای بانه و سنندج هستند و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 342 نفر برآورد شده و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته روا (براساس نظر خبرگان) و پایا (براساس ضریب آلفای کرونباخ =87/0) بوده و داده ها با کمک نرم افزار «اس.پی.اس.اس» و آزمون همبستگی تحلیل شدند. یافته ها و نتایج: نتایج نشان دهنده وجود ارتباط معنادار بین متغیرهای وضعیت آنومیک فردی، امید به آینده، در دسترس بودن مشروبات، پایبندی دینی و سابقه مصرف خانوادگی و متغیر «گرایش به مصرف مشروبات الکلی» است. همچنین متغیرهای امید به آینده، کنترل و نظارت خانواده، پیوندهای افتراقی، پایبندی دینی و مذهبی (فردی و خانوادگی)، حدود 68 درصد از واریانس گرایش به مصرف مشروبات الکلی در جامعه هدف را تبیین می کنند.

شهروندی علاوه بر منزلت یا پایگاهی اجتماعی، نقشی اجتماعی نیز می باشد که کنشگران برمبنای چگونگی درک و ایفای آن بر منزلتی که بستر عملشان بوده است تأثیر می گذارند. نقش شهروندی، مانند هر نقش اجتماعی دیگر، از هنجارهایی تشکیل شده است که به حقوق و تکالیف مستتر در آن شکل می دهند. نوع نگرش به این هنجارها در تثبیت شکل خاصی از منزلت شهروندی در هر جامعه ای مؤثر است. در این کار برای نگاه از دریچه ای هنجاری به مفهوم شهروندی، با غور در ادبیات سیاسی و جامعه شناختی موضوع، انگاره ای هنجارین از شهروندی پرداخته شده است. به این منظور نقش شهروندی به دو پاره حقوق و تکالیف تقسیم شده و سپس سه گروه هنجاریِ اخلاقی، اجتماعی، و قانونی در این نقش شناسایی شده اند. پس از ساختِ انگاره مزبور، به بررسی این پرسش پرداخته شده که «نگرش شهروندان جامعه ما به انگاره ساخته شده چگونه است؟» و درواقع ""شهروند خوب از نظر جامعه ما کیست؟"" روش کار پیمایش بوده که به کمک ابزار پرسش نامه در جامعه آماری شهروندان بالای 18 سال شهر تهران، با حجم نمونه ای معادل 401 پاسخ گو، انجام یافته است. نتایج حاصل شده حاکی از آن است که در سطح هنجارهای قانونی، به عنوان نخستین سطح هنجاری، شاهد بالاترین اقبال هستیم و در سطح هنجارهای اخلاقی، که ناظر به تثبیت ارزش های دموکراتیک در اذهان شهروندان است، پایین ترین میزان نگرش مثبت را دارا می باشیم. این امر جامعه ما را، به لحاظ هنجاری، به الگوی کشورهای اروپای شرقی نزدیک می کند.

فاصله ی سنی زوجین بر باروری، تنظیم خانواده، رضایت از زندگی زناشویی، طلاق و بیوگی تاثیرگذار میباشد. با توجه به فاصله ی سنی نسبتا بالای زوجین در استان اردبیل، این مقاله با استفاده از داده های سرشماری 1385 به بررسی عوامل اجتماعی و جمعیتی موثر بر فاصله ی سنی زوجین در میان زنان 49-15 ساله ی استان اردبیل پرداخته است. میانگین فاصله ی سنی زوجین در حدود 5 سال بود و در حدود 80 درصد از ازدواج ها، زنان از شوهران خود جوان تر بودند. سن، تحصیلات، محل سکونت، وضعیت اشتغال، مهاجرت، و ازدواج مجدد دارای رابطهی معنیدار با متغیر وابسته بودند. این روابط میتوانند با توجه به تحولات اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی تبیین شوند.

تعامل انسان با محیط زیست، همواره مورد توجه دانشمندان و متخصصان حیطه های گوناگون علمی بوده است. دهه های متمادی است که اثبات شده است بهبود رابطه انسان با محیط زیست در وجوه گوناگون، لزوماً متأثر از نگرش ها، احساسات و دیدگاه های آن ها به محیط زیست است، درحالی که بررسی احساسات زیست محیطی به صورت مجزا در ایران، سابقه ای نداشته است. احساسات زیست محیطی که دارای دلالت های وظیفه گرایی و تعلق مندی هستند، تأثیری مهم بر انواع رفتارها در قبال محیط زیست دارند. این پژوهش به روش پیمایش و نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای تصادفی از ساکنان بالغ شهر تهران و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساسات زیست محیطی و سازوکارهای (مکانیسم های) مربوط پرداخته است. نتایج نشان می دهد میانگین احساسات زیست محیطی شهروندان تهرانی در مقیاس صفر تا صد، بین 1/62 تا 1/65 است که متوسط به بالا تلقی می شود. روابط دومتغیره بین جنس، ارزش های زیست محیطی، تجربه ارتباط با طبیعت، جامعه پذیری زیست محیطی و دینداری، با متغیر وابسته معنادار است. در تحلیل رگرسیون چندگانه، مدل نظری، بیش از 64 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین کرده است. نتایج تحلیل مسیر نیز از طریق تأثیرگذاری بر تجربه ارتباط با طبیعت، بیشترین تأثیرگذاری را درمورد متغیر ارزش های زیست محیطی و درنهایت، تأثیرگذاری بر متغیر وابسته با میزان اثر کل 578/0 به دست داده است.

در این پژوهش بررسی علل ناسازگاری و طلاق در خانواده های شهرستان ایذه در سال 1388 موضوع و هدف اصلی تحقیق قرار گرفت تا همبستگی و رابطة بین متغیرهای مستقل با ناسازگاری و طلاق زوج ها در قالب فرضیات بررسی شود. یافته های تحقیق نشان داد از کل نمونه مورد بررسی 43 درصد 20 - 30 سال داشتند و 3/83 درصد ساکن شهرستان ایذه بودند. زوج های جوان، که کمتر از پنج سال از ازدواج آن ها گذشته بود، 7/54 درصد از نمونه را شامل می شدند که 53 درصد هیچ گونه نسبت فامیلی با هم نداشتند، 50 درصد دوران آشنایی بسیار کوتاه، با همسر خود قبل از ازدواج، داشته اند، 7/80 درصد هیچ یک از اعمال دینی را انجام نمی دادند، در 5/67 درصد عشق و علاقة اولیه در زمان ازدواج فروکش کرده بود، 2/60 درصد فرزند نداشتند و 8/51 درصد مدعی رابطة نامشروع یا علاقه مندی همسرشان به دیگری شدند. در زوج های با سابقة ازدواج بیشتر از 20 سال، که 18 درصد کل نمونه بودند، 7/77 درصد اعلام کردند فرزندان بزرگسال آن ها جانب همسرشان را گرفته اند و باعث اختلاف آن ها شده اند. آزمون همبستگی پیرسون بین فرضیات نشان داد که بین ناهمسان همسری و دخالت والدین در خانواده های جوان و تازه تشکیل شده و همراهی و حمایت فرزندان از یکی از والدین در خانواده های با سابقه ازدواج بیشتر از 20 سال و مسائل اقتصادی، ناتوانی های جسمی و جنسی یکی از زوج ها با عوامل احساسی و ذهنیت منفی یکی از زوج ها، پرخاشگری و خشونت زوج ها و آرمان گرایی زوج ها و ناسازگاری زن و شوهر در خانواده در نمونة مورد بررسی با 05/0 > p رابطة معنا دار داشت و تمام فرضیات تأیید شدند.

"بررسی وضعیت زنان در رسانه‌های جهان عرب موضوع مقاله دکتر علی عبدالرحمن عواض استاد ارتباطات دانشگاه شارقه است. وی این مقاله را در کنفرانس زن و رسانه ارائه کرد که در سال 2002 در امارات متحده عربی با شرکت استادان و پژوهشگرانی از کشورهای مختلف عربی برگزار شد. نویسنده در این مقاله ابتدا به بررسی ادبیات موضوع می‌پردازد و طی آن نتایج پژوهش‌های انجام شده را در این حوزه مرور می‌کند آنگاه با طرح این پرسش که آیا تصویر یکسانی از زن عرب در رسانه‌ها وجود دارد و یا با تنوع رسانه‌ها و مناطق این تصویر نیز متفاوت است؟ می‌کوشد با بهره‌گیری از پژوهش‌های گوناگون به بررسی رسانه‌های نوشتاری، دیداری و شنیداری بپردازد و نقش آنها را در بازنمایی چهره واقعی زن عرب و بلکه زن مسلمان توضیح دهد. وی با توجه به نقش مهم تبلیغات بازرگانی، چگونگی حضور زن را در آن مورد بررسی قرار می‌دهد و نقش ایفاشده را در بیشتر موارد منفی می‌داند و خواستار تصحیح نگاه به این مقوله می‌شود. به نظر وی این نقش زن را تا حد یک شیء همچون لوازم منزل و دیگر کالاهای تبلیغ‌شده تنزل می‌دهد و او را از هویت و شخصیت انسانی خود دور می‌کند. آنگاه به بحث در مورد محتوای رسانه‌های خاص زنان می‌پردازد و توجه افراطی به مسایلی مانند مد لباس، آرایش و زیبایی، تجمل‌گرایی و … و نیز نادیده گرفتن مسایل اصلی، دیدگاه‌ها، مشکلات و واقعیت‌های مربوط به زنان را مورد بررسی قرار می‌دهد و نقش رسانه‌ها را در واژگون نشان دادن چهره‌ زنان و نیز ساختن الگوهای نامناسب برای آنان باز می‌نماید. وی همچنین به بررسی وضعیت زنان شاغل در رسانه‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد حضور آنان نتوانسته است به تأثیر جدی در ارائه چهره مناسب از زنان در رسانه‌ها منتهی شود. نویسنده در پایان پیشنهادهایی برای بهبود کار رسانه‌ها در مورد زنان ارائه می‌دهد و آنها را به آشنایی بیشتر با مسایل واقعی جامعه و خودداری از نسخه‌برداری صرف از رسانه‌های غربی فرا می‌خواند. "