درخت حوزه‌های تخصصی

جامعه روستایی ایران پس از ورود معنادار نفت به اقتصاد ملی و تجربه ناموفق اصلاحات ارضی، مرحله جدیدی از مهاجرت جمعیت خود به شهرها را آغاز و تجربه نمود که بعد از انقلاب اسلامی دهه پنجاه و متعاقب آن وقوع جنگ تحمیلی، همچنان ادامه دارد. از منظر جهانی نیز انقلاب صنعتی و رویکرد غالب توسعه صنعتی برآمده از آن و سپس انقلاب اطلاعات و ارتباطات در عصر حاضر، به نابرابری های بین جوامع پیشروتر شهری و جوامع کم توسعه روستایی در کشورهای جهان سوم شدت بخشید. رویکرد غالب جامعه روستایی در مواجهه با چنین شرایط نامطلوب ملی و بین المللی و تعامل گسترده و پیچیده بین آنها، افزودن بر دامنه مهاجرت های روستاشهری به شکل گریز از روستا به شهر بوده و در این گریز، ناگزیر هر دو جامعه مبدأ و مقصد را با نارسایی هایی مواجه ساخته است. هدف مطالعه حاضر، واکاوی علل و انگیزه های مهاجرت و گریز جمعیت از منطقه روستایی پادنای سفلی از توابع شهرستان سمیرم به شهرها، از منظری جامعه شناختی است. جامعه آماری پژوهش را دو بخش ساکنان روستاهایِ بیشتر در معرض مهاجرت منطقه و همچنین مهاجران این روستاها به شهرهای مختلف کشور (شهرضا، عسلویه، اصفهان، شیراز و مشهد) تشکیل می دهد. تحلیل داده های به دست آمده از عملیات گسترده میدانی در روستاهای مبدأ و شهرهای مقصد نشان داد که به ترتیب متغیرهای اجتماعی و اقتصادیِ احساس محرومیت نسبی، فقدان زیرساخت های اشتغال و درآمد غیر زراعی و ضعف و کمبود امکانات و تسهیلات، دارای تأثیر معنی دار مثبت و نقش برانگیزاننده در تمایل و اقدام افراد به ترک روستا بوده و متغیرهای سن و سرمایه های اجتماعی نیز تأثیر معنی دار منفی و نقش بازدارنده در روستاگریزی افراد داشته اند. متغیر جمعیت شناختی تحصیلات، متغیر اقتصادی ضعف بنیان های بخش کشاورزی و متغیر محیطیِ دورافتادگی و موقعیت جغرافیایی نیز فاقد تأثیر معنی دار در این رابطه بوده اند.

"پژوهش در خصوص عوامل وراثتی ساده و اختلافات ژنتیکی در جایگاه ژن از عمده ترین بحثهای امروز جهان زیستی است که از مهمترین آنها بیماری کوررنگی است که ژن آن روی کروموزومX انسان قرار دارد. طبق نظریه پست و پیکفورد، فراوانی این بیماری در جمعیتهای مختلف انسان با هم متفاوت بوده و به نوع زندگی آنها وابسته است. مطالعه حاضر به بررسی این پدیده در 1008 نمونه در شش جمعیت ایرانی: یموت، گوکلان، تکه، قزاق، تالش و زرتشتی پرداخته و نتایج آن را با نتایج حاصل از گروههای دیگر ایرانی مقایسه نموده و نظریه های ""پست"" و ""پیکفورد"" را مورد تحلیل قرار داده است. نتیجه آنکه گروههایی که در مراحل اولیه زندگی یعنی دامداری قرار دارند معمولاً فاقد خصوصیت کوررنگی می باشند و به تدریج و با توجه به مراحل زندگی کشاورزی، روستانشینی و شهرنشینی فراوانی این خصوصیت در آنها بیشتر می شود"

پژوهش حاضر به بررسی پدیده ناجنبش زنان و چگونگی عملکرد آن در جامعه ایران می پردازد. این پژوهش با استفاده از نظریه «میکروفیزیک قدرت» میشل فوکو از یک سو و نظریه «پیشروی آرام» آصف بیات از سوی دیگر، درصدد است تا نشان دهد چگونه این ناجنبش مناسبات اجتماعی را در ایران بعد از انقلاب 57 تغییر می دهد. پرسش پیش روی پژوهش حاضر این است که ناجنبش زنان از چه طرقی و با اتخاذ چه روش هایی به تغییر مناسبات اجتماعی در ایران نظر دارد؟ این پژوهش پس از طرح بحثی در خصوص مفهوم و شاخصه های ناجنبش های اجتماعی و بررسی شاخصه های تغییر در مناسبات اجتماعی در ایران، این یافته را به عنوان نتیجه بحث مطرح می سازد که ناجنبش زنان در ایران، از طریق میکروفیزیک قدرت و تأکید بر بدن و با استراتژی پیشروی آرام و سیاست حضور، درصدد تغییر در مناسبات اجتماعی است. در نوشتار حاضر، وضعیت خانواده و سبک زندگی به عنوان شاخصه های تغییر مناسبات اجتماعی در نظر گرفته شده اند.

این مطالعه که با هدف بررسی میزان عوامل مرتبط با فرهنگ مصرف در میان زنان شهر یزد انجام شده، به لحاظ زمانی مقطعی و به لحاظ روشی از نوع پیمایشی است. ابزار استفاده شده در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده که اعتبار آن از طریق محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شده است. جامعه ی آماری زنان 64-15 ساله ی شهر یزد و روش نمونه گیری خوشه ای بوده است. داده های به دست آمده که در بین 400 نفر از زنان شهر یزد که به صورت تصادفی توزیع شده، از طریق برنامه spss تجزیه و تحلیل شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که میزان مصرف گرایی در میان زنان شهر یزد 68/28 درصد و از حد متوسط پایین تر است. بر اساس آزمون های انجام شده میزان مصرف گرایی با میزان دینداری، سبک زندگی و مدگرایی رابطه ی معنی داری داشته ولی با متغیرهای سن، تأهل، اشتغال، درآمد، تحصیلات و نگرش به جنسیت این رابطه معنی دار نشده است. نتیجه تحلیل رگرسیون نشان می دهد که سبک زندگی، دینداری و مدگرایی در مجموع 48 درصد از واریانس میزان مصرف گرایی را تبیین می کنند، سبک زندگی با مقدار بتای برابر با 0/62 و t=10/06 بیشترین میزان واریانس مصرف گرایی را تبیین می کند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی کارکردهای دانشگاه از نظر مقام معظم رهبری در نظام آموزش عالی است. نحوه جمع آوری داده ها در آن با مطالعه اسنادی از طریق بازخوانی بیانات مقام معظم رهبری طی سال های 1393-1380و پرسشنامه محقق ساخته و ارائه آن در میان اعضای هیئت علمی (490 نفری) و با نمونه (215 نفری) دانشگاه ارومیه به انجام رسید. روایی ابزار با توجه به نظر متخصصان و پایای آن با آلفای کرانباخ (91/0) مناسب گزارش شد. به منظور تلخیص و دسته بندی داده های از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده و نتایج تحلیل عاملی سه عامل پژوهش، آموزش و خدمات را شناسایی کرده است. همچنین در رویکرد تحلیلی توصیفی سه راهبرد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اقتصاد دانش بنیان و کارآفرینی ارائه شدند.

در دهه اخیر زبان انگلیسی متعاقب پدیده جهانی شدن به طور بی سابقه ای گسترش یافته و چالشی جدید برای کشورهای غیر انگلیسی زبان ایجاد کرده است. از سویی ارتباطات جهانی ایجاب می کند که این زبان مورد توجه جوامع غیر انگلیسی زبان قرار گیرد تا در عرصه مناسبات سیاسی – اقتصادی از دیگر جوامع عقب نمانند؛ از سویی دیگر تاثیر فرهنگ های غربی که از طریق زبان انگلیسی به جوامع تحمیل می شود نیز گریز ناپذیر است، به گونه ای که هویت های ملی سخت تحت تاثیر قرار می گیرند. با نظر به مبانی نظری برنامه ریزی زبان و محصول عملی آن، که سیاست زبانی است، می توان در صدد یافتن راهکارهای عملی برآمد تا ضمن بهره مندی از فواید به کار بردن این زبان خارجی، از خطرهای ناشی از آن نیز تا حد ممکن در امان بود. در این مقاله ضمن طرح تجربیات مفید برخی از کشورها در این زمینه و جست و جوی موضوع در سیاست های موجود در ایران، بر اهمیت دادن به نوع مدیریت و سیاست زبانی در برابر گسترش روز افزون زبان انگلیسی تاکید، و راهکارهایی پیشنهاد می شود.

با به کارگیری چه شیوه های مؤثری، می توان در ممانعت از برون کوچی نخبگان علمی موفق عمل کرد؟ هدف اصلی این مقاله ارائه تحلیلی جامعه شناختی از پاسخ اعضای بنیاد ملی نخبگان استان مازندران به سؤال مذکور بوده است. وجه مشترک بررسی علل های مؤثر در مهاجرت و شیوه های اثرگذار و موفق برای ممانعت از برون کوچی نخبگان علمی از منظر پاسخ دهندگان، نخست آن است که آنها هم عوامل مهاجرت و هم شیوه های ممانعت را متنوع و متعدد می دانند، و دوم، آنها این عوامل و شیوه ها را نه به ویژگی های نخبگان بلکه به شرایط و عوامل اجتماعی نسبت داده اند (تحلیلی جامعه شناختی). اگرچه از نظر این آزمودنی ها، بیشتر عوامل و شیوه های اشاره شده به شرایط و نحوه عمل عامل های اجتماعی در بیرون فضای علم مربوط می شود (رویکرد برونگرا) تا عوامل و شیوه های مربوط به شرایط اجتماعی داخل فضا و نهاد علم (رویکرد درونگرا)، اما آنها اصلاح نابسامانی های معین در هر دو محیط اجتماعی داخل و خارج فضای علم و تعامل میان آنها را راهبردی موفق برای ممانعت از خروج نخبگان علمی می دانند.

هدف از این پژوهش بررسی وضعیت اشتغال دانش آموختگان زن در گروه های عمده آموزشی است. با توجه به ماهیت پژوهش، روش توصیفی برای انجام دادن این مطالعه انتخاب شد. جامعه پژوهش کلیه دانش آموختگان زن دانشگاه مازندران (1236 نفر ) در تمام گروه های آموزشی هستند. نمونه تحقیق 292 نفر بودند که از این میان 177 نفر پرسشنامه ها را ارسال کردند. ابزار اصلی این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. تحلیل نتایج به کمک آمارهای توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار آماری SPSS صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که 9/56 درصد از دانش آموختگان زن دانشگاه شاغل و 43 درصد بیکار بودند. از بین این زنان شاغل 56 درصد در بخش خدمات، 32 درصد در بخش صنعت و 10 درصد در بخش کشاورزی به کار مشغول بودند. از بین نمونه تحقیق، 84 درصد زنان دانش آموخته رشته های فنی و مهندسی، 56 درصد رشته های علوم انسانی، 50 درصد رشته های علوم پایه و در نهایت، 38 درصد رشته های علوم کشاورزی توانستند به کار مشغول شوند؛ عواملی نظیر دانشها و اطلاعات کسب شده در دوران تحصیل در دانشگاه، وجود داشتن زمینه های شغلی متناسب با رشته تحصیلی و مهارتهای عملی کسب شده در دوران تحصیل در دستیابی زنان به شغل موثر بوده است. همچنین، عواملی نظیر تعداد زیاد دانش آموختگان، آشنا نبودن با کارفرمایان و نبود استخدام در بخش های دولتی، نبود اطلاعات کافی از وضعیت بازار کار و عدم تناسب رشته های آموزشی با نیازهای بخش اشتغال در استان و شهر، از دیدگاه دانش آموختگان به عنوان موانع جذب در بازار کار تلقی می شوند که از لحاظ نظری می توان نظریه سرمایه انسانی را مورد نقد قرار داد

"این نوشتار در صدد است تا ملاک تعیین بخشیدن به هویت فرد را در جامعه از منظر جماعت‌ گرایانی چون السدیر مک اینتایر، مایکل ساندل، چارلز تیلور و تاحدی مایکل والزر توضیح دهد. بر این اساس، روشن خواهیم نمود که این مکتب، ملاک تعیین بخشیدن به هویت فرد در جامعه را در هویت‌ های جماعتی جست و جو می‌کند. این ملاک در نقطه‌ ی مقابل هویت از پیش فردیت یافته ی لیبرالی (به روایت جان راولز) قرار دارد. در این راستا مکتب جماعت‌گرایی با بهره گیری از روش شناسی زمینه‌گرا و با تاکید بر ویژگی‌ های اساسی نوفضیلت گرایی سیاسی تلاش دارد تا تقدم بخشیدن به هویت‌های جماعتی را به مثابه‌ ی بهترین و عادلانه ترین تنظیمات در سیاست‌گذاری عمومی مطرح نماید. بدین ترتیب، در این نوشتار، روشن خواهد شد که اولا، روش شناسی زمینه گرای جماعت گرایان در تقابل با روش شناسی جهان شمول و بنیان گرای لیبرال ‌ها قرار دارد. ثانیا جماعت گرایی در فضیلت گرایی فلسفی و سیاسی یونان باستان ریشه دارد. ثالثا، نگرش نوفضلیت گرایی سیاسی در باب هویت انسانی بر هویت های جماعتی تاکید دارد. رابعا، تقدم بخشیدن به هویت‌های گروهی و جماعتی، لزوما روی کردی تحمیل گر در باب سیاستگذاری عمومی نیست و به بیان دیگر، جماعت‌ها‌ آزادی و فردیت ما را انکار نمی‌نمایند."