پژوهش در آموزش تاریخ

یکی انواع از ظروف که دارای اهمیت بسیار هستند، ظروف کم عمق و بشقاب ها هستند. بشقاب ها از دوره های گذشته بااستفاده از مواد مختلف و فنون و هنرهای مرسوم ساخت ظروف، با طرح ها و نقوش و تزیینات بسیار که معمولاً معرف ویژگی های فکری و فرهنگی یک دوره خاص هستند، باقی مانده اند. این بشقاب ها می توانند حاوی اطلاعات تاریخی و هنری بسیاری برای دانش آموزان، جهت یادگیری علم تاریخ باشند. هدفی که پژوهش حاضر قصد دارد به آن بپردازد، بررسی نقش و تأثیر اینگونه بشقاب ها، به عنوان منبعی کمک تاریخی، در فرایند آموزش و جریان یادگیری علم تاریخ در مدارس است. روش : این مطالعه به روش کتابخانه ای انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر، نشان می دهند که بشقاب های تاریخی، باتوجه به نقش نمادها و نقوش تصویر شده بر روی آنها، به علاوه فنون و تکنیک ساخت آنها که می توانند، حاوی اطلاعات بسیاری در رابطه با شیوه زندگی مردمان، مختصات فکری و فرهنگی، حوادث و رخدادهای سیاسی، تحولات اقتصادی و اجتماعی و سنت ها و ارزش های علمی یک دوره تاریخی خاص باشند و ازاین جهت، دارای اهمیت بسیار در تسهیل جریان یادگیری علم تاریخ به وسیله دانش آموزان در داخل یا خارج از فضای مدرسه باشند. نتیجه گیری : ظروف هنری و تاریخی، از صنایع دستی هستند که می تواند نقش آنها در آموزش و یادگیری علم تاریخ در مدارس، بسیار کارا باشد.

هدف اصلی این مطالعه، پاسخ به این سوال است که چگونه می توان از آموزش تاریخ به عنوان ابزاری برای ترویج صلح پایدار و تقویت مهارت های حل تعارض استفاده کرد؟. روش ها : این مطالعه با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه ای، به بررسی مفهوم صلح در آموزش تاریخ و برنامه درسی می پردازد و می کوشد نشان دهد که چگونه آموزش تاریخ می تواند به توسعه فرهنگ صلح و همزیستی مسالمت آمیز در جوامع کمک کند. یافته ها : در این بخش، نتایج تجزیه و تحلیل داده ها توضیح داده می شود. آزمون های آماری مرتبط و فواصل اطمینان باید به طور جامع و مفصل معرفی و گزارش شوند. نتیجه گیری : در حوزه آموزش صلح، جنبه های مختلف این مفهوم از جمله عدم جنگ، کاهش خشونت، صلح درون فرهنگی و صلح محیطی مورد توجه قرار می گیرد. ارائه نمونه های تاریخی از موفقیت ها و شکست های تلاش های صلح آمیز می تواند نگرش مثبت نسبت به تفاوت های فرهنگی و اجتماعی را تقویت کرده و مهارت های مذاکره و حل تعارض را در دانش آموزان توسعه دهد

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر روش های نوین تدریس در آموزش تاریخ بر مهارت های فراشناختی فراگیران است. با توجه به نقش مهم مهارت های فراشناختی در درک عمیق، تحلیل وقایع تاریخی و توانایی تفکر انتقادی، استفاده از روش های فعال و نوآورانه در فرایند آموزش تاریخ، ضرورتی انکارناپذیر یافته است. این مطالعه با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و بر اساس منابع علمی و مطالعات پیشین به تحلیل چگونگی تأثیر روش هایی چون بدیعه پردازی، شبیه سازی، روایت گری تاریخی، پژوهه گویی و بهره گیری از فناوری های آموزشی پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که این شیوه های تدریس با تحریک تفکر خودآگاه، نظارت بر فرایند یادگیری و توانمندسازی فراگیران در تنظیم راهبردهای شناختی موجب ارتقاء مهارت های فراشناختی آنان می شود. همچنین فضای فعال و مشارکتی کلاس تاریخ در صورت بهره گیری از این روش ها، زمینه رشد استقلال یادگیری و بازاندیشی فراگیران را فراهم می سازد. در پایان پژوهش بر لزوم بازنگری در رویکردهای سنتی تدریس تاریخ و حرکت به سوی روش های نوین و مبتنی بر یادگیرنده تأکید می کند

این مقاله با تکیه بر چارچوب نظری بازنمایی فرهنگی (استوارت هال) و مکان های حافظه (پی یر نورا)، به بررسی تعارض میان روایت های تولیدشده توسط AI و حافظه فرهنگی دبیران تاریخ در مدارس ایران می پردازد. روش ها : روش پژوهش، کیفی و مبتنی بر تحلیل مضمون قیاسی استقرایی است. داده ها شامل تحلیل محتوای پاسخ های GPT به پرسش های تاریخی و مصاحبه با معلمان در پنج استان کشور (یزد، فارس، قم، خراسان، گیلان) است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که روایت های الگوریتمی، به دلیل اتکا به الگوهای آماری و منابع غالب، دارای ساختاری تقلیل گرا، بی زمینه و حافظه زدوده هستند. در مقابل، معلمان با بهره گیری از حافظه زیسته، روایت های چندصدایی، و بازاندیشی انتقادی، به مقاوم سازی آموزش تاریخ در برابر این محتواها می پردازند. این مقاومت ها در قالب کنش هایی چون چندروایتی سازی پرسش ها، بازخوانی محلی، و تلفیق روایت های خانوادگی با متن درسی شکل می گیرد. پژوهش نشان می دهد که نسبت میان تاریخ، حافظه و فناوری، عرصه ای گفتمانی است که نیازمند تحلیل فراتر از سطح ابزار است و نقش دبیر، همچنان به عنوان کنشگر حافظه ای، در خط مقدم این مواجهه باقی می ماند. نتیجه گیری: تحول فناوری های هوش مصنوعی، به ویژه مدل های زبانی نظیرChatGPT، نه تنها نظام های آموزشی را متأثر کرده؛ بلکه شیوه های روایت تاریخی را نیز دستخوش بازتعریف ساخته است. از این رو شرایط بکار بردن دانش این حوزه در آموزش بیشتر لحاظ کردد

پژوهش حاضر به بررسی نقش و کارکرد آموزش تاریخ در توانمندسازی دانشجویان رشته تاریخ برای ایفای نقش اثربخش و فعال در فرآیند همزیستی اجتماعی با تمدن اسلامی می پردازد. هدف اصلی پژوهش، تبیین چالش های چندوجهی محتوایی، ساختاری، نهادی و فرهنگی مرتبط با آموزش تاریخ و ارائه راهکارهایی بین رشته ای است تا دانشجویان این رشته را قادر سازد تا با گفتمان انتقادی، تحلیلی و مسئله محور، تحولات تمدنی اسلامی را فهم و در زمینه همزیستی اجتماعی در این حوزه ایفای نقش نمایند.. روش ها : روش شناسی تحقیق، تحلیلی همراه با رویکرد تجربه گرا و بررسی همه جانبه موانع است. از این رو، با رویکردی نظام مند، چهار محور اصلی چالش ها و راهکارها بازشناسی شده است (محتوایی و آموزشی، ساختاری و نهادی، فرهنگی و هویتی، مهارتی و تعاملاتی).. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که گذار از دیدگاه سنتی رشته تاریخ، به بازتعریفی نوین، همراه با ایجاد بسترهای پژوهشی میان رشته ای، بهره گیری هوشمندانه از فناوری های نوین آموزشی و تقویت تعامل های عملی با نهادهای تمدنی، راهکار توانمندسازی دانشجویان تاریخ جهت مشارکت مؤثر در راستای همزیستی اجتماعی با هویت تمدن اسلامی است. نتیجه گیری: ضرورت سیاست گذاری نظام مند در حوزه ارتقاء دانش اساتید، افزایش تعاملات ملی و فراملی و تجدیدنظر محتوای درسی و روش تدریس بر اساس مفاهیم و روش های نوین حائز اهمیت است؛ زیرا تنها از خلال فرایندهای فعال آموزشی-پژوهشی و فرهنگ ساز می توان به تقویت نگرش تمدنی دانشجویان رشته تاریخ پرداخت تا بدین وسیله، هم زمان با فهم ریشه ها و ابعاد چندلایه تمدن اسلامی در ساحت نقش آفرینان کنشگر در ساحت همزیستی اجتماعی با تمدن اسلامی ظاهر شوند

این پژوهش به بررسی چالش ها و فرصت های نوآوری در آموزش تاریخ با رویکرد بومی سازی در جوامع اسلامی می پردازد. با توجه به ناهمخوانی روش های آموزشی رایج با ارزش های اسلامی و پیامدهای هویتی آن، این مطالعه ضرورت بازنگری در شیوه های تدریس تاریخ را مورد تأکید قرارمی دهد. روش های پژوهش: پژوهش حاضر با روش کیفی و تحلیل محتوای اسنادی انجام شده و داده ها از طریق بررسی منابع کتابخانه ای و مقالات معتبر گردآوری شده اند. یافته های پژوهش: یافته ها نشان می دهد که تلفیق روش های نوین مانند یادگیری مشارکتی و تفکر انتقادی با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی، ضمن افزایش اثربخشی آموزشی، به حفظ هویت فرهنگی دانش آموزان کمک می کند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر آن است که بومی سازی محتوای تاریخی با تأکید بر میراث تمدن اسلامی و استفاده از فناوری های آموزشی سازگار با فرهنگ اسلامی می تواند چالش های موجود را کاهش دهد. این مطالعه پیشنهاد می کند که نظام های آموزشی با به کارگیری راهبردهایی مانند آموزش شخصی سازی شده، روش های خلاقانه و ارزیابی جامع در چارچوب ارزش های اسلامی، زمینه را برای پرورش نسلی پویا و متعهد فراهم کنند. محدودیت اصلی تحقیق، کمبود منابع معتبر در زمینه الگوهای بومی آموزش تاریخ است که لزوم انجام پژوهش های بیشتر در این حوزه را نشان می دهد.