حکمرانی سلامت

فهم سلامت یک مسأله زیستی، روانی - اجتماعی است و به اقدامات پیچیده سیاستی و حضور ذی نفعان متنوع آن در فرآیند سیاست گذاری سلامت نیاز دارد. برخلاف رویکرد سنتی فهم سلامت که تقلیل گرا و پزشکی بود؛ رویکرد جدید، چندبعدی و چندسطحی است و به عبارتی نگرش به سلامت را پدیده ای می بیند که وابسته به متغیرهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، فردی و زیستی است. بیماری های جدید همه گیر از جمله کووید 19 (کرونا) نیز به حوزه پزشکی منحصر نمی شوند و بایستی به عنوان موضوعی چندسطحی؛ در قالب اقدامات پیچیده سیاستی و متغیرهای اشاره شده نگریسته شوند. پرسش اصلی تحقیق این است که اصول راهبردی سیاست گذاری مقابله با کرونا چیست؟ بر اساس روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای چارچوب نظری مسائل بدخیم، یافته های تحقیق نشان می دهد طراحی سیاست مقابله با کرونا را بایستی در چارچوب رویکرد همکاری جویانه در قالب حکمرانی سلامت اعمال کرد. دولت ها باید نوع نگاه خود را نسبت به مسائل پیچیده و بدخیم تغییر بدهند. یعنی باید از فرماندهی و مدیری به رویکرد رهبری و هدایت گر تغییر کند. دلالت های راهبردی سیاست گذاری کرونا مبتنی بر رویکرد همکاری جویانه، توجه به بستر تاریخی- اجتماعی، تغییر رفتار ذی نفعان و بازیگران، تعیین مرجعیت بخش، استفاده از دیپلماسی سلامت، نظام حمایتی فراگیر، افزایش سرمایه سیاسی- اجتماعی و استفاده از فناوری می باشد.

سلامت یکی از شاخص های کلیدی توسعه انسانی است که تحت تأثیر عوامل فرابخشی قرار دارد. رویکرد «سلامت در همه سیاست ها» (HiAP) به عنوان راهبردی نوین، بر ادغام ملاحظات سلامت در تمام سیاست ها و بخش ها تأکید می کند. این مطالعه با استفاده از روش مرور روایتی، به بررسی الزامات، چالش ها و پیامدهای HiAP پرداخته است. برای گردآوری داده ها، مقالات مرتبط از پایگاه های علمی معتبر در بازه زمانی 2010 تا 2024 تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد تحقق این رویکرد مستلزم تعهد سیاسی پایدار، شفافیت، توسعه ابزارهای ارزیابی و تقویت ظرفیت سازمانی است. چالش های اصلی شامل تفکر بخشی نگر، کمبود منابع پایدار و پیچیدگی ارزیابی تأثیرات سیاست ها است؛ همچنین HiAP پیامدهای مثبتی همچون کاهش نابرابری های سلامت، بهبود کیفیت زندگی و ارتقای عدالت اجتماعی دارد. در ایران، شورای عالی سلامت و امنیت غذایی می تواند به عنوان نهاد محوری در اجرای این رویکرد رفتار کند. باید با الزام لحاظ کردن پیوست سلامت، تقویت همکاری بین بخشی و استفاده از شواهد علمی، HiAP به صورت نظام مند در سیاست گذاری ها ادغام شود. این رویکرد علاوه بر بهبود شاخص های سلامت، به توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی کمک می کند و می تواند به عنوان راهبردی برای تقویت حکمرانی سلامت و افزایش تاب آوری جوامع به کار گرفته شود. 

زمینه و هدف: دنیای معاصر سلامت، شاهد تحولی شگرف و بی سابقه تحت تأثیر فناوری های دیجیتال است لذا هدف از این تحقیق تحلیل حقوقی مأموریتهای جدید سازمان نظام پزشکی در عصر فناوریهای دیجیتال سلامت (Health Tech) بود.روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می گردد. داده های مورد نیاز مطالعه ی کتابخانه ای و بررسی اسناد فراهم خواهد شد. جامعه ی آماری تحقیق شامل کلیه ی متون، اسناد و قوانین مرتبط با موضوع پژوهش می باشد.یافته ها: ایران از پتانسیل بالایی برای رشد در حوزه ی فناوری های سلامت برخوردار است. یک چارچوب نظارتی واضح، پیش بینی پذیر و منطبق با استانداردهای جهانی، نه تنها به عنوان یک عامل «حفاظتی»، بلکه به عنوان یک «تسهیل گر» و «اعتمادساز» برای سرمایه گذاری، نوآوری و توسعه ی کسب وکارهای ایرانی در این عرصه عمل خواهد کرد.نتیجه گیری: تحولات دیجیتال در حوزه سلامت، سازمان نظام پزشکی را با چالش ها و فرصت های بی سابقه ای مواجه ساخته است. گسترش فناوری هایی مانند پزشکی از راه دور، هوش مصنوعی و پلتفرم های سلامت دیجیتال، ضرورت بازتعریف مأموریت ها و سازوکارهای نظارتی این نهاد را آشکار کرده است.