خوشبختی زناشویی

هدف اصلی پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی پرسشنامه خوشبختی زناشویی بود. روش این پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی و جامعه آن شامل زوجین استان زنجان بودند. در بخش کیفی نمونه ای به روش هدفمند و به تعداد 41 نفر از زوجین موفق انتخاب شدند. در بخش کمی نمونه ای به روش دسترس و طبق فرمول کوکران به حجم 664 نفر انتخاب شد و اطلاعات لازم از آنها اخذ شد. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. در فاز کیفی ابتدا زوجین موفق با ارزیابی مصاحبه و شاخص های کمی خوشبختی شناسایی شدند و سپس پرسشنامه خوشبختی زناشویی بر اساس تحلیل مصاحبه های انجام شده با زوجین موفق ساخته شد. در بخش کیفی چهار درونمایه کلی و سیزده عامل زیر بنایی را برای خوشبختی زوجین شامل زمینه مناسب(شامل سه طبقه خانواده ها، آمادگی موقع ازدواج و منابع مالی)، باورهای سازگارانه(شامل سه طبقه انتظارات واقع بینانه، باور به درک و پذیرش و تعهد و نظارت بر تعهد)، رفتارهای تقویت کننده رابطه(شامل پنج طبقه همراهی و فعالیت مشترک، مهارت های ارتباطی، حل مساله، حمایت و مسئولیت پذیری) و احساس مثبت(شامل چهار طبقه هیجان خواهی، احساس مثبت، زیباپسندی و محبت) شناسایی شدند. اعتبار به سه شیوه آلفای کرونباخ، اعتبار مرکب و بازآزمایی بررسی شد که با توجه به مقادیر بالای 70/0 اعتبار کل ابزار و مولفه ها تایید شد. روایی محتوایی به دو شکل کیفی (مصاحبه با 12 متخصص حوزه خانواده)و کمی (با محاسبه دو شاخص CVR و CVI) ارزیابی و تایید شد. برای روایی ملاکی همبستگی نمره حاصل از پرسشنامه با ارزیابی یک مشاور خانواده برای 45 زوج در یک مقیاس 1تا 10 محاسبه شد و 69/0 به دست آمد. روایی سازه با تحلیل عاملی تاییدی ارزیابی شد. رابطه تک تک سوالها با عامل زیربنایی خود دارای مقدار t بیشتر از 2 و لذا معنی دار بود. همچنین شاخص های برازش از نتایج تحلیل عاملی تأییدی حمایت کردند. ابزار تهیه شده در این پژوهش می تواند در سنجش کارکردهای زوج ایرانی توسط مشاوران و برنامه ریزان به کار گرفته شود.

مقدمه: هدف پژوهش، مقایسه ی اثربخشی بسته آموزشی خوشبختی زناشویی با رویکرد سیستمی مشکل مدار مک مستر، بر تعارضات زوجین متعارض بود. روش: پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش اجرا نیمه آزمایشی (از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل) بود. جامعه آماری آن زوجین متعارض شهرشهرکرد بود. نمونه آماری 48 نفراز زوجین متعارض که به صورت تصادفی در 3 گروه 16 نفری تقسیم گردید بود. داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. روایی محتوا (با تایید متخصصان) انجام شد. پایایی به روش آلفای کرونباخ برابر 90/0 محاسبه شد. برای مقایسه ی اثربخشی (8 زوج برای بسته آموزشی زوجین خوشبخت، 8 زوج برای رویکرد مک مستر و 8 زوج جهت گروه کنترل) به صورت تصادفی انتخاب گردید. برای هر گروه ،10 جلسه آموزش برگزار شد ولی گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. داده ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون جمع آوری و با استفاده از نرم افزارSPSS24 و آزمون تحلیل کوواریانس (مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد هر دو «بسته ی خوشبختی زناشویی» و «رویکرد مک مستر» بر کاهش تعارضات زوجین تأثیر گذار بود اما «بسته ی خوشبختی زناشویی» بیشتر از رویکرد مک مستر بر این کاهش تاثیر داشت (01/0≥p). نتیجه گیری: نتایج پژوهش می تواند مورد استفاده مراکز مشاوره و روانشناسی، آموزش و پرورش، انجمن اولیا و مربیان، سازمان بهزیستی و کلیه نهادهای فرهنگی قرار گیرد.