هم رخداد واژگان

مجلات علمی مهم ترین ابزار اشاعه یافته های تحقیقاتی محسوب می شوند و نیاز است مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. بررسی وضعیت مجلات با رویکرد علم سنجی از جمله مهم روش های ارزیابی عملکرد علمی آن هاست. پژوهش حاضر در نظر دارد، فصلنامه «علوم حدیث» را به عنوان اولین و مؤثرترین نشریه در زمینه علوم حدیث، با رویکرد علم سنجی مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. این پژوهش به شکل پیمایشی و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. تمامی مقالات فصلنامه علوم حدیث شامل 460 مقاله، جامعه این پژوهش را تشکیل می دهد. داده ها از پایگاه ISC استخراج شده و با فنون هم رخداد واژگان و شبکه هم نویسندگی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی داده ها نشان داد که شبکه موضوعی فصلنامه بر اساس تکنیک هم رخداد واژگان از 11 خوشه تشکیل شده است. همچنین شبکه هم نویسندگی از دو خوشه اصلی و سیزده خوشه کوچک تشکیل شده است. بزرگ ترین خوشه با محوریت محمدکاظم رحمان ستایش شکل گرفته است محوریت پرتولیدترین دانشگاه، دانشگاه تهران بود، اما نقش دانشگاه قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه قم نیز قابل توجه بود. بیشتر مقالات به شکل تک نویسندگی بودند؛ یعنی 39۶ مقاله (8۶ درصد) به شکل تک نویسنده بوده اند و رتبه دوم با 13 درصد به مقالات دو نویسنده ای اختصاص دارد. نتایج این پژوهش می تواند بالقوه اطلاعاتی برای تصمیم گیری درباره این فصلنامه در اختیار مسئولان آن قرار دهد تا درباره روندهای موضوعی پیش رو بازاندیشی کنند. نویسندگان و پژوهش گران می توانند از نتایج این تحقیق برای تعیین موضوعات پژوهشی و نشر آثار خود در فصلنامه استفاده کنند.

هدف: با توجه به رشد سریع اطلاعات و در جامعه کنونی حوزه مدیریت اطلاعات به یکی از حوزه های مورد توجه و با اهمیت تبدیل شده است. به منظور سیاست گذاری علمی در این حوزه باید ساختار موضوعی آن بررسی شود. یکی از حوزه های کاربردی در این زمینه علم سنجی می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی ساختار موضوعی شکل گرفته در حوزه مدیریت اطلاعات با استفاده از فن تحلیل همایندی واژگان است. از دیگر اهداف این پژوهش می توان به بررسی نویسندگان پرتولید، پرتولیدترین کشورها، مهم ترین مجلات منتشر کننده متون حوزه مدیریت اطلاعات، روند رشد تولیدات علمی این حوزه و زیر موضوعات شکل گرفته در این ساختار موضوعی،اشاره کرد. روش: روش استفاده شده در این پژوه تحلیل همایندی واژگان بوده که خود از فنون علم سنجی می باشد. یافته ها: بررسی متون بازیابی شده در حوزه مدیریت اطلاعات طی سال های 1986 تا 2012 نشان داد که در مجموع 4571 مدرک در این حوزه در پایگاه های آی اس آی نمایه شده اند. نتایج 9 خوشه موضوعی را نشان داد که شامل مدیریت اطلاعات، بیوانفورماتیک، مدیریت عملکرد، اطلاعات، داده، مدیریت اطلاعات سلامت، سیستم های اطلاعاتی، سلامت الکترونیک و سازماندهی دانش است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش ساختار موضوعی شکل گرفته در تحقیقات مدیریت اطلاعات را نشان داد که می تواند به سیاست گذاری علمی این حوزه کمک کند بخصوص مشخص شدن حوزه های ترکیبی جدید شکل گرفته در این حوزه می تواند به متخصصان علم اطلاعات کشور برای ورود به این حوزه ها کمک کند.  

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نشریه علوم و فنون مدیریت اطلاعات دانشگاه قم با رویکرد علم سنجی بود. روش شناسی: این پژوهش پیمایشی بوده و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. تمامی مقالات نشریه علوم و فنون مدیریت اطلاعات (128 مقاله)، جامعه پژوهش حاضر را تشکیل می دهد. داده ها از پایگاه ISC استخراج شده و با فنون هم رخداد واژگان و شبکه هم نویسندگی تحلیل شده است. نتایج: شبکه هم رخداد واژگان از یک شبکه موضوعی بزرگ و چهار شبکه فرعی و شبکه هم نویسندگی از دو خوشه اصلی و چندین خوشه فرعی تشکیل شده است. پرتولیدترین و مؤثرترین نویسنده در نقشه هم نویسندگی حیدری بوده، دانشگاه قم پرتولیدترین می باشد، اما نقش دانشگاه شهید چمران اهواز و شهید بهشتی نیز قابل توجه است. بیشتر مقالات به شکل چندنویسندگی بودند. نتایج، روند رو به رشدی را در شاخص های استنادی پایگاه ISC برای نشریه نشان می دهد و از حوزه های مختلفی به مقالات این نشریه استناد شده است. نتیجه گیری: موضوعات منتشر شده توسط این نشریه بیشتر زیرمجموعه علم اطلاعات و دانش شناسی را پوشش می دهد و هم نویسندگی نیز در وضعیت مطلوبی است. دانشگاه شهید چمران اهواز نقش پررنگی در هم نویسندگی، نویسندگان پرتولید و پر استناد در مقالات منتشر شده نشریه دارد. این نشریه بر حوزه های موضوعی مختلفی تأثیرگذار بوده است.