صورت ملکوتی

در متون حکمی چین باستان و به ویژه در یی جْینگ (دفتر تجلّیات) در باب دو گونه «صورت»، آسمانی و زمینی که یکی نازله و تمثّل دیگری است. این اندیشه ها که سابقه اش به قرن ششم ق.م. بازمی گردد، هزار سال بعد در گفت وگوهای فلسفی در باب پیشه نقّاشی طرح شد. وانگ وِی و یِن یِن جی که از استادان پیشکسوت معاصر او بود، هنر صورتگری و یی جْینگ را دارای شاکله یکسان دانستند، به تمثّل صور ملکوتی در صور نقّاشی صورتگران راستین کهن برای ترسیم صور سفلی آفاقی اشاره کردند و آن را طرف قیاس نحوه تمثّل صور علوی در یی جْینگ برای تبیین تبدّلات صور سفلی قرار دادند. در این نوشتار، پس از تبیین چیستی «صورت» و انواع آن در یی جْینگ و اشاره مختصری به حالات زندگانی وانگ وِی، ترجمه و شرحی از رساله او در باب صورتگری ارائه می شود. موضوع اصلی رساله او تبیین همسویی هنر صورتگری با اصول یی جْینگ است و در ذیل آن به تمثّل و تمثیل، ساز و کار ظهور و آفرینش، طبقه بندی صور نقّاشی بر حسب ماهیت موجودات و تنزیلی بودن نقّاشیِ نقّاشان راستین اشاره شده است.