درخت حوزه‌های تخصصی

کلام

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
فلسفه اسلامی کلام منطق
امام شناسی پیامبرشناسی خداشناسی دین پژوهی فرق و مذاهب کلام جدید کلیات معادشناسی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۴۶۱ تا ۱۰٬۴۸۰ مورد از کل ۱۱٬۳۱۳ مورد.
۱۰۴۶۱.

بررسی تطبیقی دیدگاه آیت الله جوادی آملی و علی عبدالرزاق درباره «خلافت»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 151 - 178

کلیدواژه‌ها: خلافت ظاهری خلافت واقعی آیت الله جوادی آملی علی عبدالرزاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۸
مسئله خلافت و جانشینی پیامبر ص  و حد اختیارات و وظایف وی از مسائل مهم و مبنایی میان اندیشمندان اسلامی است. عبدالرزاق معتقد است نه دلیل نقلی بر وجوب نصب امام و خلیفه پس از پیامبر ص وجود دارد و نه دلیل عقلی و نه اجماع. به اعتقاد وی حکومت پیامبر ص نیز صبغه الهی نداشته است! آیت الله جوادی آملی خلافت دینی را همان مقام خلیفه اللهی می داند که خداوند متعال بر اساس آیه سی ام سوره بقره، به نوع انسان با محوریت علم اسمای الهی عطا کرده است. ایشان مقام خلافت را از کرامت انسان و موجب کمال وی دانسته است. از دیدگاه ایشان، خلافت کمال حقیقی و مشکک است و هرگز قابل عزل و نصب نیست و کسی شایسته خلافت الهی و رهبری دیگر انسان هاست که دارای مراتب عالی علم اسمای الهی باشد و این مقام به انبیا و اولیای الهی : اختصاص دارد. این مقاله پس از تبیین دیدگاه علی عبدالرزاق و آیت الله جوادی آملی درباره مسئله خلافت، با روش توصیفی، تحلیلی آرای عبدالرزاق را با استفاده از معتقدات آیت الله جوادی نقد می کند. دستاورد این پژوهش نشان خواهد داد که دیدگاه عبدالرزاق درباره خلافت، اصل دین اسلام را تحت الشعاع قرار داده است.  
۱۰۴۶۲.

نگره و مواجهه مکتب تفکیک با تعارض ضرورت علّی و اختیار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 5 - 24

کلیدواژه‌ها: اختیار ضرورت علی دوسویگی قدرت مشیت صُدفه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۲۹۹
طبق اصول فلسفی، ضرورت علّی لازمه اثبات جریان علیّت در تمام امور از باری تعالی تا اقصی موارد کائنات می باشد. علی الظاهر این قاعده با برخی مسائل مسلّم عقلی و وجدانی دچار تعارضاتی است که عمومیت و بعضاً اساس صحت این قاعده را زیر سوال برده است. اختیار وجدانی یکی از این دست موارد مورد شبهه در تقابل با ضرورت علّی است. در مقاله حاضر تعارض میان قاعده ضرورت (اصل مسلّم فلسفی) و اختیار (اصل مسلّم عقلی و نقلی) با روش تحلیلی- منطقی طبق مبانی جریان فکری تفکیک (از مکاتب مخالفِ روش و مبانی فلسفی) مورد بررسی قرار گرفته است. از نگاه اصحاب تفکیک اساس تشخیص نسبت اصل عام علیّت با مفاهیمی چون ضرورت و اختیار، جستجوی علیّت در موطن نفس است. با مراجعه به نفس، مشخص می شود اساساً چنین استلزامی میان علیّت و ضرورت برقرار نیست و با رهایی از این استلزام ناصواب راه برای حل مسأله اختیار گشوده خواهد شد. مکتب تفکیک ضمن نقد و بیان تالی فاسدهای بیان فلاسفه از قدرت، اثبات حقیقت واحد قدرت و عدم تعدد آراء در آن، اثبات رابطه عرضی میان اسباب و علل با مشیّت و قضاء، و توجه به نقش فاعل مختار حین انجام فعل بعنوان معیّن فعل یا ترک، گوهر دوسویه اختیار را کلید اصلی حل معما می داند و با پذیرش استثناء در ضرورت علّی- معلولی به نحو سالبه جزئیه؛ یعنی در خصوص افعال اختیاری احتمال تحقق صدفه را نفی کرده بلکه بدون این استثناء، اثبات اختیار را محال می دانند..
۱۰۴۶۳.

گفتمان انتظار در ساحت کلام سیاسی آیت الله خامنه ای

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 7 - 31

کلیدواژه‌ها: امامت غیبت انتظار ظهور کلام سیاسی آیت الله خامنه ای مدظله العالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۲۹۰
چیستی انتظار در ساحت کلام سیاسی آیت الله خامنه ای مهم ترین پرسش این تحقیق است. در این تحقیق با روش تحلیلی استظهار از متن، به این حقیقت خواهیم رسید که انتظار، نوعی آرزو و امید ناشی از اعتقاد، احساس و حالت، آمادگی،عملو مجاهدت برای رسیدن به وضع مطلوب و اشتیاق انسان برای دسترسی به دنیایی سرشار از عدالت، راستى، صمیمیت، انسانیت، معنویت، فضیلت، اخلاق انسانى صحیح و متعالی در سایه حاکمیت و حکومت الهی است؛ بنابراین انتظار دارای چهار عنصر اساسی است؛ امید به آینده، عدم رضایت از وضع موجود، تلاش برای تحول و اعتقاد به تحقق حتمی ظهور. حقیقت انتظار از سنخ فعل گفتاری و اعتقاد معطوف به عمل می باشد که دارای سلسله مراتب تشکیکی است. این حقیقت، به دلیل خصلت ساختاری لزوماً و انحصاراً باید در ذیل شئون مدیریتی و اجرائی (نه شأن تکوینی و ملکوتی) امامت که در دوره غیبت حضور ندارند، بازخوانی شود. براین اساس، انتظار از مفاهیم اساسی دوره غیبت است که هم نقش جانشینی امام در دوره حضور را دارد و هم مهم ترین راهبرد تشیع برای عبور از دنیای پر از ظلم و ستم و رسیدن به دنیای پر از قسط و عدل در عصرظهور است. معطوف سازی حقیقت انتظار به تحقق حاکمیت و حکومت الهی امام زمان عج سنخ معرفتی آن را در مستوای مسائل کلام سیاسی شیعه قرار داده است.
۱۰۴۶۴.

واکاوی نقّادانه دلایل برقعی پیرامون نفی توسّل به اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 47 - 74

کلیدواژه‌ها: اهل بیت علیهم السلام آیه 35 سوره مائده برقعی توسل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۲۸۰
برقعی از جمله افرادی است که با برداشت های ظاهری از قرآن، از عقاید شیعی فاصله زیادی گرفت و با رویکردی وهابی گونه، به نقد عقاید شیعی به صورت افراطی پرداخت. پژوهش حاضر با روش توصیفی، تحلیلی، به واکاوی نقّادانه دلایل برقعی پیرامون نفی توسّل به اهل بیت: پرداخته است. وی با محور قرار دادن تعدادی از آیات قرآن و سیره، با دلایل «مشرکانه بودن هر گونه درخواست و توجه به غیر خداوند»، «عدم نیاز خداوند به وزیر»، «بی اطلاعی انبیاء و امامان: از اهل دنیا پس از مرگ خود»، «عدم دستور قرآن و اهل بیت: برای توسل»، «عدم ارتباط مصادیق و معانی «وسیله» در آیه 35 مائده به اشخاص» و «غیرقابل تجربه و آزمایش بودن توسل»، توسل را بدعتی آشکار و فاقد مبنا می داند. اما اشکالات روشی متعدد وی مانند «عدم جامع نگری و عدم تتبع کامل آراء»، «عدم دقت در سیاق مطالب» و «عدم دقت در معنای دقیق واژگان و یکسان انگاری های فاقد مبنا»، نظرات وی را از منظر عقل و نقل، غیرقابل پذیرش می نمایاند.  
۱۰۴۶۵.

نقد و بررسی دیدگاه پروفسور«پاول هک» در کتاب«زمینه مشترک»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 99 - 118

کلیدواژه‌ها: اسلام مسیحیت دموکراسی تکثرگرایی حکومت دینی سکولاریزم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۹۵
این مقاله به نقد و بررسی دیدگاه پروفسور «پاول هک»، یکی از اسلام شناسان برجسته آمریکایی، در خصوص رابطه اسلام و مسیحیت با مقوله دموکراسی در کتاب «زمینه مشترک، اسلام، مسیحیت و تکثرگرایی دینی» پرداخته است. وی در این کتاب آورده است که بهترین مدل فلسفی برای گفتگوی بین الادیانی و در اینجا اسلام و مسیحیت، تکثرگرایی دینی است و با توجه به تکثرگرایی دینی می توان فهمی از اسلام و مسیحیت ارائه کرد که با مقتضیات زندگی در جوامع مدرن سازگاری داشته باشد. سکولاریزم و دموکراسی دو میوه مدرنیته هستند که اسلام و مسیحیت می توانند خود را با توجه به آموزه های متن مقدس و سیره عالمان دینی در اعصار گذشته با آنها تطبیق دهند. در این نوشته ابتدا مبانی معرفت شناختی فلسفی تکثرگرایی دینی مورد پذیرش وی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و سپس دیدگاه دین اسلام(قرائت شیعی)در مورد حکومت و دموکراسی با توجه به مبانی معرفتی نظریه سیاسی اسلام شرح داده شده است.
۱۰۴۶۶.

رابطه معنایی «ظلم» و «امامت» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 93 - 112

کلیدواژه‌ها: میدان معنایی ظلم امامت ولایت تبعیت هدایت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۳۳۴
مفهوم «امامت» از مفاهیم کلیدی قرآن کریم است که در نظام واژگان قرآنی از اهمیت فراوانی برخوردار است و در جهان بینی و نظام عقیدتی شیعه جایگاه ویژه ای دارد و بسیاری از اختلافات میان فرقه های اسلامی به علت کژفهمی هایی است که از این موضوع و مصادیق آن داشته اند. از سوی دیگر اگر اصل امامت اثبات نشود، بسیاری از عقاید شیعه بی اساس و پایه می ماند. هدف از این پژوهش بررسی میدان معنایی ظلم و امامت با روش میدان معنایی ایزوتسو است. بررسی کاربست های قرآنی مفهوم «امامت» در این پژوهش نشان می دهد که این واژه با چهار مفهوم کلیدیِ هدایت، ولایت، تبعیت و اطاعت در ارتباط است. همچنین میدان معنایی ظلم در آیات قرآن کریم نیز با مفاهیمی همچون کفر، شرک، فسق، تعدی، ولایت غیر خداوند، تکذیب آیات الهی، ضلالت و در مقابل آن عدالت و هدایت در ارتباط است. این دو مفهوم به لحاظ معنایی از سه جهت در مقابل هم قرار می گیرند؛ تبعیت، اطاعت و هدایت. هدایت الهی در صورتی محقق می شود که ولایت امامان منصوب از سوی خداوند را پذیرفت و نه ولایت ظالمان را؛ همچنین ولایت در صورتی معنا می یابد که از امام و ولی اطاعت و تبعیت شود.  
۱۰۴۶۷.

بازخوانی تحلیلی، انتقادی دیدگاه شیخ احمد احسائی درباره «عالم ذر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 75 - 101

کلیدواژه‌ها: عالم ذر شیخ احمد مفهوم شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۲۸۵
«عالم ذر» و خلقت پیشین انسان از موضوعات مهم کلامی و مورد توجه اندیشمندان اسلامی است که آرای گوناگونی را پدید آورده است. شیخ احمد احسائی بنیانگذار مکتب شیخیه ادعای روشنگری و گشودن مسیر هدایت در این موضوع را دارد. بازخوانی تحلیلی، انتقادی دیدگاه وی، مسئله مقاله پیش رو و روش انجام آن تحلیل اسنادی و عقلی است. تحقیق حاضر با استناد به نظر اکثر اندیشمندان معاصر شیعی برخی از مبانی معرفتی شیخ را غیر قابل اعتماد دانسته است. ادعاهای مطرح شده از سوی شیخ بیشتر جنبه ذوقی داشته، از مستندات علمی و عقلی بی بهره، یا کم بهره و بر مبنای اخبار غیرموثق هستند. ادعاهای مزبور لوازم باطلی دارند که خود شیخ بدان ملتزم نیست؛ خلقت پیشین ارواح لوازم باطلی نظیر «اتحاد نوعی»، «عدم تشخص» و «معطل ماندن قوا» دارد و ترسیم شبه مادی عالم ذر لوازم باطلی نظیر «مشروط شدن هدایت به عالم ذر»، «جبری شدن اعمال انسان ها»، «بیهوده شدن وعده ثواب و عقاب»، «عبث شدن تبلیغ پیامبران» و «بالقوه شدن بالفعل ها» دارد. نکته آخر اینکه از جمله ادعاهای شیخ همچون صد سال بودن دهر، وجود ترائب و عدم برگشت مسیح به صلب آدم در عالم ذر فاقد هر گونه مبنا و مستند روایی است.  
۱۰۴۶۸.

چگونگی زمینه سازی غیبت در مکاتبات امام حسن عسکری (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۰ 83 - 106

کلیدواژه‌ها: امام حسن عسکری (ع) امام مهدی (عج) غیبت مکاتبات ائمه اطهار (ع) روش تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۹۰
یکی از مهم ترین مسائل تاریخ اسلام، بررسی اقدامات زمینه ساز ائمه اطهار؟عهم؟ برای آگاهی مردم از غیبت حضرت مهدی؟عج؟ و پذیرش این مسئله است. بدیهی است که ائمه سامرا به ویژه امام حسن عسکری؟ع؟ درخصوص این مسئله، نقش به سزایی داشته و تحلیل اقدامات ایشان براساس نصوصی که از آن حضرت باقی مانده است، اقدامی مهم و شایسته است. مسئله اصلی این پژوهش آن است که امام حسن عسکری؟ع؟ برای تبیین مسئله غیبت و زمینه سازی آن در جامعه اسلامی از چه روش هایی استفاده کرده و چه نوع اقداماتی انجام داده اند. به همین منظور در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا به عنوان یکی از بهترین روش های تحقیق میان رشته ای برای متن پژوهی، به تحلیل روایات و مکاتبات باقی مانده از آن حضرت پرداخته و تلاش شده است تا به واسطه تجزیه و تحلیل کمّی و کیفی و توصیفی این متون، ابتدا به درکی جامع از ساختار آنها دست یافته و در نهایت کارکرد این متون برای تبیین مسئله غیبت حضرت مهدی؟عج؟ و زمینه سازی آن را کشف و تبیین نمائیم. آنچه ضرورت این گونه پژوهش ها را نشان می دهد، توجه به نقش تربیتی ائمه اطهار؟ع؟ در جامعه اسلامی و اهمیّت متن پژوهی احادیث به عنوان یکی از مهم ترین منابع دینی جهت شناخت ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی حوادث تاریخی است.
۱۰۴۶۹.

بررسی زمینه های معرفتی پذیرش ادعای مدعیان دروغین مهدویت در ایران معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۲ 57 - 82

کلیدواژه‌ها: مهدویت مدعیان دروغین زمینه های معرفتی ایران معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۶۶
بررسی جریان های انحرافی مهدویت از جمله پرسمان های اندیشه خیز در عرصه مطالعاتی مهدویت است. با وجود رویکرد فراگیر به مسئله انحرافات مهدویت کاوش ها پیرامون زمینه های گرایش به این جریانات اندک است. بررسی های این مقاله مقدمه ای است برای پاسخ به این پرسش که زمینه های معرفتی پذیرش ادعای مدعیان دروغین مهدویت در ایران معاصر چیست؟ شناخت این زمینه ها و تلاش برای رفع خلأهای موجود بسترساز از جمله ضرورت های پرداختن به این مقوله است. همچنین می توان از پیامدهای منفی بی شماراعتقادی مانند فرقه گرایی، هدردادن ظرفیت های جامعه شیعی و تخریب اندیشه نجات گرایانه مهدویت جلوگیری نمود. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی با استنادبه منابع مکتوب منتشر شده و غیرمکتوب نظیر فایل های صوتی، تصویری و پرونده های قضایی در صدد بازنمود زمینه های معرفتی است. نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده ها نشان می دهد «استناد به منابع ضعیف»، «سطحی نگری»، «اخباری گری افراطی»، «تطبیق گرایی» و «خرافه گرایی» در ایجاد بسترهای جذب به مدعیان تأثیرگذار است.
۱۰۴۷۰.

بازخوانی آموزه انحصار امامان در دوازده نفر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: ر مشرق موعود سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۰ 7 - 30

کلیدواژه‌ها: امامان دوازده گانه انحصار ائمه در12نفر استمرار امامت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۳۶۹
اعتقاد به امامان دوازدهگانه و انحصار تعداد ائمه در 12نفر یکی از مسلمات مذهب تشیع است که هم در روایات متعددی از ان سخن گفته شده است و هم اندیشمندان بزرگ شیعه به ان تصریح کردهاند. این مسئله علی رغم وضوحش از سوی پارهای از جریانهای انحرافی معاصر مورد تردید واقع شده و بازخوانی مجدد ان را ضرورت بخشیده است در نوشتار پیش رو هشت دسته روایت مورد واکاوی قرار گرفته است که بر انحصار ائمه در 12نفر دلالت دارند این مجموعه روایات افزون بر اینکه بر انحصار یاد شده دلالت دارند بر این نکته نیز دلالت دارند که از زمان رحلت پیامبر گرامی اسلام6 تا روز قیامت پیوسته حداقل یکی از این 12 امام بر روی کره خاکی حضور دارد.
۱۰۴۷۱.

درنگى در تفسیر آیات بیانگر رابطه تصدیقى قرآنبا کتاب هاى آسمانى پیشین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و پنجم بهمن ۱۳۹۵ شماره ۲۳۰ «ویژه دین شناسی»

کلیدواژه‌ها: قرآن و کتاب هاى آسمانى قرآن و ادیان دیگر رابطه تصدیقى قرآن با کتب آسمانى تصدیق تورات و انجیل در قرآن تحریف پذیرى تورات و انجیل

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۳۹۲
آموزه مصدق بودن قرآن براى کتاب هاى آسمانى پیشین در تعداد قابل توجهى از آیات قرآن مطرح شده است. آیا مقصود خداوند از مصدق بودن، ظاهر ابتدایى این آیات است که تمام محتواى کتاب هاى آسمانى در دست کتابیان عصر نزول را گواهى مى کند؟ یا آنکه این ظاهر ابتدایى مقصود نیست؟ اگر پاسخ منفى است، چه راه حلى براى کشف مقصود خداوند از این آیات وجود دارد؟ تفسیرهاى ارائه شده از این آیات گاه با آیات دیگر قرآن ناسازگار است و برخى دیگر نیز نیاز به تکمیل دارد. این مقاله به روش توصیف و تحلیل، دیدگاه هاى مختلف در شرح و تفسیر این آیات را بررسیده و با استناد به آیات مرتبط با این موضوع، مقصود از مصدق بودن قرآن را تأیید فى الجمله کتاب هاى آسمانى موجود در عصر نزول قرآن مى داند.
۱۰۴۷۲.

بازخوانی جایگاه ایرانیان در پرتو احادیث(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۳ 7 - 38

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) ایران نسل سلمان آخرالزمان ایران در آخرالزمان قوم فارس ایرانیان در عصر ظهور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۵۷
در مصادر کهن حدیثی روایات بسیاری وجود دارد که زبان به نکو داشت نژاد فارس گشوده و از نقش آفرینی او در آینده تاریخ سخن گفته است. این روایات را در دسته های متعددی می توان صورت بندی کرد؛ در نوشتار پیش رو روایات یاد شده به تفصیل بیان و علاوه بر مداقه در منابع و اسناد آن تلاش می شود محتوای آن نیز مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. می توان حاصل بررسی های مربوط به این روایات را در این جمله خلاصه کرد که: فی الجمله درباره تکریم مردمان سرزمین پارس و نیز نقش ویژه ای که این قوم در آینده تاریخ ایفا خواهد کرد روایات معتبری در مصادر کهن شیعه و اهل سنت وجود دارد؛ روایات یاد شده هم می تواند امیدآفرین، انرژی بخش و حرکت زا باشد و انگیزه های امت مؤمن و انقلابی ایران را در پیمودن مسیر تعالی و پیشرفت مضاعف نماید و هم می تواند ترسیم کننده چشم انداز و تعیین کننده رسالت تاریخی او باشد.
۱۰۴۷۳.

جایگاه «تأویل» در منطق نقلی فهم دین از نگاه «ابن تیمیه» و نقد آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 51 - 74

کلیدواژه‌ها: تأویل ابن تیمیه منطق فهم دین ظاهرگرایی سلفیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۶۹
ابن تیمیه با پذیرش تأویل به عنوان یکی از شیوه های نقلی فهم دین، آن را به معنای حقیقت خارجی می داند و معانی ای همچون بازگرداندن لفظ از معنای ظاهری را تأویل کلامی خوانده و رد کرده و به مخالفان نسبت می دهد. وی با ادعای اتفاق صحابه نسبت به معنای منتخب خود و رد تأویل آیات صفات، به ستیز با تأویلی برمی خیزد که با نگاهش متفاوت است و در این مسیر همه توان خود را به کار می گیرد و به نقد استناد قرآنی قائلان به تأویل نیز می پردازد. این نوشتار با روش توصیفی، تحلیلی، پس از تبیین نگاه ابن تیمیه، به نقد علمی نگرش او می پردازد. در نقد، نخست تأویل را اصطلاحی قرآنی، روایی می شمرد که معنای علمی آن با تفسیر متفاوت و در برابر ظاهر قرار می گیرد و در دو سطح توجیه متشابه یا بیان بطن معنا می شود؛ سپس با بهره گیری از استشهاد قرآنی، از صحت تأویل سخن می گوید؛ حادث بودن تأویل را خرده گیری غیر علمی و اشکال تراشی بی اساس می شمارد و اندیشه تحریم سئوال از کیفیت را با پنج نکته پاسخ می دهد. همچنین پیامد های بسیاری برای تأویل گریزی می شمارد و در پایان تناقضات ادعاهای ابن تیمیه و کاربست تأویل در آثار او را گوشزد می کند و اعتراف های وی به تأویل را در کنار نقد علمای سلف بر تأویل گریزی وی بازگو می کند و هجمه های او در قالب تهمت پراکنی و تخریب مخالفان با برچسب وارداتی خواندن شبهات را فرار به جلو برای فرار از پاسخ قانع کننده می داند و اینگونه تزلزل و بطلان دیدگاه تأویل گریزانه ابن تیمیه را بر همگان، به ویژه حق جویان غیر محقق و مقلد سلفیه می نماید.
۱۰۴۷۴.

بررسی میزان اعتبار روایات نشانه های ظهور درباره شخصیت های مطرح در ایران و خراسان

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۱ 7-41

کلیدواژه‌ها: حسنی خراسانی شعیب بن صالح زندیق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۴۷۰
روایاتی درباره علائم ظهور در ایران و خراسان وجود دارد که در آن ها اشاره به افرادی مانند حسنی، خراسانی و شعیب بن صالح شده است. مبنی بر اینکه این افراد از آن سرزمین ها خروج کرده، دارای شخصیت و اقدامات مثبتی بوده و قبل از خروج حضرت مهدی اقداماتی را در راستای قیام انجام می دهند. از نظر سندی از بین روایاتی که در مورد این افراد مطرح است یک روایت در مورد حسنی، یک روایت در مورد خراسانی و یک روایت در مورد شعیب بن صالح دارای سند صحیح بوده و بقیه روایات اسنادی ضعیف دارند. روایت صحیح السند مربوط به خروج خراسانی از نظر دلالی متزلزل است. همچنین در آن از فردی مانند زندیق نام برده شده که از قزوین خروج کرده، دارای شخصیت و اقدامات منفی بوده و ظهور و فرج قبل از خروج او محال دانسته شده است. این روایت از نظر سندی دارای اشکال است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی بوده است.
۱۰۴۷۵.

مبانی و شاخصه های سیاسی انتظار راهبردی در مکتب شهید سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت 277 - 322

کلیدواژه‌ها: مبانی شاخصه های سیاسی انتظار انتظار راهبردی مکتب شهید سلیمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۷۹
عملکرد سردار سرافراز، شهید حاج قاسم سلیمانی، نشأت گرفته از ایدئولوژی و مکتب انسان سازی است که از آن به مکتب شهید سلیمانی یاد شده و مقوله «انتظار راهبری» یکی از مهم ترین مؤلفه های این مکتب شمرده می شود. انتظار راهبردی در مکتب شهید سلیمانی از ابعاد مختلفی قابل بررسی است که پرداختن به بعد سیاسی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این تحقیق به دنبال تبیین مبانی و شاخصه های سیاسی انتظار راهبردی در مکتب شهید سلیمانی است. با نگاهی به سیره، رفتار و گفتار سردار شهید سلیمانی می توان مواردی نظیر توحید و حاکمیت الهی، امامت و ولایت، تحقق عدالت، عقلانیت، اقدام و عمل گرایی، تکلیف محوری و وظیفه گرایی و اعتقاد، ایمان و توکل را از مبانی انتظار راهبردی در مکتب شهید سلیمانی دانست که بر پایه آن، شاخصه های سیاسی انتظار راهبردی نیز در مواردی مانند ولایت مداری، جهانی اندیشیدن، تمدن سازی اسلامی، امیدآفرینی، بصیرت، عزت، استقلال، وحدت و همبستگی، جهاد همه جانبه و همیشگی، ظلم ستیزی، حق طلبی، ایثار و شهادت طلبی، مقاومت و استقامت، و در نهایت، تقویت درونی و آمادگی، قابل تصور است. نوع گردآوری اطلاعات در این تحقیق، کتابخانه ای بوده و با روش توصیفی _ تحلیلی به پاسخگویی به سؤال تحقیق، پرداخته است.
۱۰۴۷۶.

خداباوری و خداناباوری، چیستی دگرگونی اندیشه آنتونی فلو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای فلسفه دین سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 67-87

کلیدواژه‌ها: خداباوری خداناباوری آنتونی فلو قرینه گرایی برهان غایت شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۰۵
پرسش از آغاز و انجام هستی، از جمله مباحث بنیادینی است که فلاسفه با رویکردهای مختلفی مانند قرینه گرایی به آن پرداخته اند. آنتونی فلو یکی از فیلسوفان قرینه گرایی است که در طول دو دوره حیات علمی خود با تکیه بر قرائن، به دنبال واکاوی خداباوری بوده و ابتدا به خداناباوری و سپس به خداباوری روی می آورد. البته دگرگونی باور او به خداوند به معنای دگرگونی کامل همه باورهای روزگار خداناباوری او نیست. چیستی دیدگاه وی در روزگار خداناباوری و خداباوری و واکاوی این مسئله که فلو درحقیقت چه چیزی را از اندیشه خداناباوری خود حفظ و چه چیزی را دگرگون کرد، و دلایل وی با نتایج آن تا چه اندازه سازگار است و چه سستی هایی در اندیشه خداباورانه وی وجود دارد، موضوع این نوشتار است. در نتیجه این واکاوی آشکار خواهد شد که فلو همچنان بر بسیاری از مواضع روزگار خداناباوری خود پا برجاست. اندیشه وی دارای سستی هایی است و فلو درباره دلایل و نتایج خود دچار تناقضاتی شده است.
۱۰۴۷۷.

راهبردهای معرفتی تربیت اخلاقی منتظران (با تأکید بر آیات و روایات)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه موعود سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 102-124

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت اخلاقی منتظران ظهور امام عصر (عج)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۶۳
تربیت اخلاقی، از مهم ترین موضوعات مورد توجه در تمام اعصار است و نقش بسزایی در سلامت روان و سعادت انسان دارد؛ به همین سبب، یکی از مهم ترین اهداف آموزه های دین، تربیت اخلاقی و آراسته شدن افراد به آن است و پیامبران الهی برای همین هدف گسیل شده اند. این مسئله در عصر غیبت و درمورد منتظران ظهور حضرت مهدی؟عج؟ اهمیت بالایی دارد و در واقع زمینه سازی ظهور را فراهم می کند. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و روش کتابخانه ای، به ارائه راهبرد هایی در حوزه معرفتی می پردازد. نتایج به دست آمده از پژوهش، حاکی از آن است که تربیت اخلاقی در دوران غیبت با تکیه بر حیطه شناخت، نقش انسان سازی را دارد؛ زیرا حوزه شناخت در زندگی منتظران، اهمیت بسزایی دارد. منتظران به دلیل شور و شوق و محبتی که به امام زمان؟عج؟ دارند به سوی آن حضرت گرایش یافته، اطاعت حضرت را سرلوحه امور زندگی خویش قرار می دهند که خود این اطاعت، از بینش درست آن ها به وجود امام و جایگاه ایشان در نظام هستی ایجاد می شود. نتیجه چنین بینشی رسیدن به کمالات اخلاقی و سعادت در دنیا و آخرت است.
۱۰۴۷۸.

بررسی گزارش ویژه ابن عباس از حدیث منزلت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۸ 79 - 104

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) علی (ع) منزلت هارون موسی خلیفتی کل مؤمن من بعدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۶۳
یکی از مهم ترین میراث های روایی بر جای مانده از رسول گرامی اسلام6 حدیث منزلت است(انت منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی...). این حدیث متواتر را عالمان شیعه و اهل سنت به صورت گسترده در منابع روایی خود ثبت کرده اند؛ چنان که عالمان شیعه آن را از طریق 9 نفر از امامان اهل بیت: و 25 نفر از صحابه پیامبر6 نقل کرده اند. عالمان اهل سنت نیز حدیث مورد نظر را در منابع روایی خود از طریق 26 نفر از صحابه از رسول خدا6 نقل کرده اند. در این حدیث که رسول خدا6 آن را در 30 زمان و مکان متفاوت بیان داشته اند نسبت علی7 به خودشان را به نسبت هارون به موسی7 تشبیه نموده و در آن از خلافت بلافصل علی بن ابی طالب7 به جای پیامبر پس از درگذشت رسول خدا6 بر همه کسانی که به آئین پیامبر ایمان آورده اند، سخن گفته اند. این نوشتار درصدد است تا گزارش ابن عباس از حدیث منزلت را مورد بررسی قرار دهد. گزارش ابن عباس در عین اشتراک با سایر گزارش های این حدیث در صدر(انت منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی) عبارتی ویژه در ذیل دارد(و أنت خلیفتی فی کل مؤمن من بعدی) که ضمن متمایز ساختن این روایت از دیگر روایت ها، شبهات بی مورد در دلالت این حدیث را رد کرده و به صراحت بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علی7 دلالت دارد.
۱۰۴۷۹.

بررسی دیدگاه اشاعره درباره «افعال انسان» بر اساس نظریه صدر الدین شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵ 43 - 67

کلیدواژه‌ها: افعال عباد جبر اختیار اراده صدرالمتالهین شیرازی ابوالحسن اشعری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۷۲
از مسایل مهم کلامی و فلسفی افعال اختیاری انسان است. پرسش این است که با توجه به توحید افعالی و اینکه جهان هستی تنها یک فاعل حقیقی دارد و تأثیر استقلالی منحصر در خداست، انتساب افعال به انسان چگونه قابل توجیه است؟ متکلمین اشاعره با اذعان به توحید افعالی، بر این باورند که همه افعال بندگان، مخلوق خداوند است و انسان تنها کسب کننده فعلی است که خداوند آن را به دست انسان ایجاد می کند. معتزله به انگیزه نفی بدی ها از خداوند، منکر صدور فعل عبد از خدا شده اند و منشاء افعال اختیاری را عبد می دانند. برخی فلاسفه نسبت افعال اختیاری انسان را به خدا به صورت فاعلیت طولی دانسته اند، ولی صدرالمتألهین با استفاده از دلایل عقلی و مبانی وحیانی، در صدد جمع بین اختیار انسان و توحید افعالی برآمده است. در این پژوهش ضمن بیان مبانی اشاعره درباره افعال اختیاری انسان و تحلیل و نقد آن، مبانی ملاصدرا درباره افعال اختیاری انسان تبیین می شود و رابطه آن با توحید افعالی با توجه به دلایل عقلی و نقلی مورد تحلیل و پژوهش قرار می گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان