ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۳۲۱ تا ۲٬۳۴۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
۲۳۲۱.

روش شناسی تفسیر اطیب البیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روش شناسی روش علمی تفسیر قرآن اطیب البیان روش تأویلی روش بطنی روش عقلی فلسفی روش اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
تعداد بازدید : ۲۳۰۵ تعداد دانلود : ۹۹۲
بازشناسی تفاسیر در حوزه روش شناسی، ضرورت اجتناب ناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقه بندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روش شناسانه الزام های روش شناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان می سازد. اصلی ترین پرسش های مطرح در این دانش را می توان چنین برشمرد: چه راه هایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسیر چه نوع شناختی است؟ نسبت تفسیر با این گونه های شناخت چیست؟ در همین راستا محقّقان علوم قرآنی به تعریف گونه هایی از شناخت قرآن از قبیل شناخت ترجمه ای، تفسیری، تأویلی، بطنی، اشراقی، شهودی، تنزیلی، ابتدائی، مصداقی پرداخته اند. در این پژوهش تفسیر «اطیب البیان فی تفسیر القرآن» اثر آیت الله سید عبدالحسین طیب از مفسّران معاصر تشیّع که در 14 مجلد به نگارش درآمده، بر مبنای معیارها و تئوری های روش شناسی بررسی گردیده است. اهمیت این پژوهش در قابلیت سازی سنجش تفسیر «اطیب البیان» با استفاده از ملاک های تعریف شده در علم روش شناسی تفسیر قرآن بوده تا میزان تعهد مفسّر به روش مورد نظر خویش و تغییر یا عدم تغییر آن را در سراسر این تفسیر نمایان سازد.
۲۳۲۲.

مقایسه دیدگاه شهید مطهری و علامه طباطبایی در مورد فلسفه و شرایط تعدد زوجات(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۵ تعداد دانلود : ۶۷۹
مشروعیت مسأله تعدد زوجات برگرفته از آیات قرآن کریم است، اما در باب فلسفه و حکمت آن و نیز نوع مشروط شدن آن به شرط عدالت، میان برخی علمای اسلامی اختلاف است. در این مقاله نوع نگاه شهید مطهری به حکمت و فلسفه این حکم و نیز شرط عدالت واکاوی و با دیدگاه های علامه طباطبایی مقایسه شده است. اختلاف موجود میان آرای علامه طباطبایی و شهید مطهری در حکمت و فلسفه این حکم در آن است که از دیدگاه علامه، علت تشریع حکم تعدد زوجات بر اساس طبیعت چندهمسری مرد بوده و حق مرد است، اما از دیدگاه شهید مطهری، علت اصلی تشریع حکم تعدد زوجات، مشکلات اجتماعی ناشی از فزونی تعداد زنان آماده ازدواج بر مردان در اثر مسائل و رخدادهای طبیعی است و لذا حق زن می باشد و نگاه به این مسأله به عنوان یک حق و تکلیف است؛ حقی برای زنان بازمانده از ازدواج و تکلیفی برای مردانی که باوجود داشتن یک همسر دائم، با دارا بودن شرایط خاص (احراز علم به اجرای عدالت پیش از اقدام به تعدد زوجات و نه سعی در احراز آن بعد از تعدد زوجات-آن گونه که از کلام علامه طباطبایی برمی آید-)، مسؤولیت تشکیل دو تا سه خانواده دیگر را نیز بپذیرند.
۲۳۲۳.

نقدی بر «قرآن و پلورالیزم»بخش دوم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۴
در این نوشتار، فصل دوم و سوم کتاب «قرآن و پلورالیزم» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به باور نویسنده، میان مبانی انحصارگرایی دینی و مدارا و تسامح، ناسازگاری است و نمی توان از آیات قرآن، هم انحصارگرایی را نتیجه گرفت و هم در صدد اثبات تسامح و مدارا بود. بنابراین برداشت هایی که از آیات فصل نخست شده است با آیات فصل دوم ناسازگار می نماید؛ در نتیجه بایستی یکی از این دو باور را از آیات قرآن نتیجه گرفت. بخش سوم کتاب نیز که با عنوان «توهم دلالت قرآن بر پلورالیزم دینی» سازمان یافته بر مستندات فصل نخست کتاب استوار است. بنابراین با توجه به نقد و بررسی فصل نخست در شماره پیشین، نیازی به نقد و نظر نیست. با این حال نویسنده برخی از خرده گیری ها بر مستندات تکثرگرایان را مورد بحث و بررسی قرار می دهد.
۲۳۲۴.

سبک علامه طباطبایی در نقد آراء مفسران(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۳
این نوشتار به بررسی گونه های مختلف نقد آراء تفسیری دیگر مفسران در تفسیر المیزان پرداخته است. نقدهای المیزان بر دیگران در دو دسته قابل بررسی است: 1- نقدهایی که در ارتباط با قرآن و سنت هستند. 2- نقدهای مربوط به ابزار و مقدمات تفسیر. در دسته نخست، اشکالاتی چونان ناسازگاری با ظاهر آیات، سیاق آیه، صدر و ذیل آیه، اسلوب قرآن، اسلوب عربی و ... مطرح شده است. در دسته دوم، مواردی چون: بهره جویی از قواعد نحوی، تاریخ، شناخت مکی و مدنی، مطلق انگاری علوم تجربی، مغایرت با ضرورت دین و اصول عقلایی به عنوان نقدهای ایشان بر مفسران مطرح شده و در هر مورد نمونه‌هایی ارائه شده است.
۲۳۲۶.

رهیافتی به رابطه فاصله با قافیه و سجع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن قافیه بلاغت سجع فاصله آیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۱ تعداد دانلود : ۱۰۹۶
«فاصله قرآنی» را به قافیه و سجع تشبیه کرده اند. آیا فاصله همچون قافیه و سجع است؟ این مقاله در صدد بررسی ارتباط این سه اصطلاح و شباهت ها و تفاوت های آن هاست. فاصله و قافیه هر دو در پایان مقطع سخن آمده و به آن ضرب آهنگ می دهند؛ با این تفاوت که آنچه برای قافیه عیب به حساب می آید، در فاصله عیب نیست. فاصله و سجع نیز در طول تاریخ، سه ارتباط تباین، اتحاد، و عام و خاص را تجربه کرده اند. عالمان کلام در ابتدا وجود هر گونه سجع را در قرآن منتفی دانسته و رابطه آن را با فاصله، تباین معرفی کرده اند. معدودی نیز به اتحاد عقیده دارند. اما بسیاری از عالمان بلاغت، فواصل دارای حروف همسان را با سجع ممدوح که در آن الفاظ به پیروی از معنا می آیند، یکسان می دانند. اینان بر این باورند همان طور که قرآن از زبان عربی استفاده کرده، از صنایع ادبی آن نیز بهره برده است؛ پس می توان به وجود سجع در قرآن باور داشت.
۲۳۲۷.

ترجمه ‏پذیرى قرآن و کتاب مقدس(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: ترجمه پذیرى زبان شناسى قرآن علم ترجمه نایدا شاطبى نسبیت زبانى همگانى هاى زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۱
بحث پیرامون نظریات موجود درباره ترجمه است. دو نظریه زبان شناختى نسبیت زبانى که از ترجمه ناپذیرى پشتیبانى مى کند، و نظریه همگانى هاى زبان، در زبان شناسى گشتارى که از ترجمه پذیرى بر مبناى مشترکات زبان ها و فرهنگ ها دفاع مى کند. در این نوشتار مورد بررسى قرار گرفته است. نظریه ژرف ساخت که مربوط به این دیدگاه است مورد استفاده کتاب علم ترجمه، یو جین آ، نایدا قرار گرفت و او با تصرفاتى در این نظریه و تلفیق آن با نظریات نسبیت زبانى و فرهنگى نظریه اى را در باب ترجمه عنوان کرد و گسترش داد. در میان دانشمندان مسلمان نیز بحث ترجمه پذیرى مطرح بوده است که از آن میان دیدگاه شاطبى درباره دو سطح دلالت زبانى، ترجمه ناپذیرى در یک سطح و ترجمه پذیرى در سطحى دیگر است، در این مقاله دیدگاه شاطبى با دیدگاه هاى زباشناختى مدرن به خصوص دیدگاه نایدا مورد بررسى و مقایسه قرار گرفته است.
۲۳۳۲.

نگاهی به چگونگی نزول سوره های قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نظم نزولی قرآن پیوستگی نزول سوره ها چینش آیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۲۳۷
در روایات، کیفیت نزول سوره های قرآن به سه روش نزول تدریجی و پیاپی سوره، نزول تدریجی و پراکنده آیات سوره و نزول دفعی سوره گزارش شده است. به رغم اینکه همه مفسران به نزول دفعی برخی از سوره های قرآن اشاره کرده اند، ولی بعضی از مفسران ضمن پذیرش این مطلب تأکید دارند که کیفیت نزول بسیاری از آیات در سوره ها به صورت پراکنده و متناسب با شرایط و مقتضیات خاصی بوده است و سپس به دستور پیامبر یا اجتهاد صحابه در کنار هم چیده شده اند. در این مقاله با ارائه دلایلی، این واقعیت اثبات شده است که قرآن کریم فقط به صورت سوره ای نازل شده است و دیدگاه رایج در کیفیت نزول برخی از سوره های قرآن به صورت آیات جداگانه نادرست می باشد. سپس شبهاتی که ممکن است برای رد نظریه نزول سوره ای قرآن از سوی مخالفان این نظریه ارائه شود، نقد و بررسی شده است. بر اساس تحقیقات انجام شده در این مقاله، دیدگاه نزول پیوسته سوره های قرآن دلایل قرآنی و روایی محکمی دارد، اما برای دیدگاه نزول آیه ای برخی از سوره های قرآن هیچ دلیل قرآنی و روایی قابل قبولی وجود ندارد.
۲۳۳۴.

حقیقت توحید عبادی در اندیشه تفسیری علّامه طباطبائی و آلوسی بغدادی «با رویکرد نقد اندیشه های وهابیت»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توحید عبادت وهابیت طباطبائی آلوسی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید ایمان دینی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران سنی
تعداد بازدید : ۲۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۱۴۵
توحید عبادی به عنوان یکی از جلوه های مهم توحید، همواره مورد وفاق شخصیت های دینی در همة فرقه های اسلامی بوده است. با این وجود، دربارة اینکه حقیقت توحید عبادی چیست و به چه عملی شرک در عبادت اطلاق می شود، فهم مشترک و وحدت نظری در میان آنان مشاهده نمی شود. ازآنجاکه منشأ این اختلاف نظرها تا حد بسیاری به سبب دریافت های متفاوت از مفهوم عبادت است، در این پژوهش کوشیده ایم در پرتو اندیشه های تفسیری دو مفسر بزرگ شیعه و اهل سنت، یعنی علّامه طباطبائی و آلوسی بغدادی، نخست با تحلیل مفهومی واژة عبادت در کاربرد قرآنی آن به تبیین حقیقت عبادت بپردازیم، و در وهلة بعد و با اثبات نقصان و عدم توانایی هر کدام از آن معانی، نشان داده ایم که عبادت حقیقتی ترکیبی است؛ یعنی علاوه بر عملی گویای خضوع و تذلل باطنی است، مؤلفه های دیگری همچون اعتقاد به الوهیت و ربوبیت معبود و نیز استقلال در این الوهیت و ربوبیت در عبادی شدن یک عمل مؤثرند.
۲۳۳۵.

معناشناسی در زمانی واژگانی از قرآن

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن معناشناسی تحول معنایی در زمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۴۳
این مقاله ناظر به این دیدگاه است که واژگان قرآنی در حوزه مفاهیم پایه دینی ابتدا مدلول حسی داشته و پس از آن مدلول انتزاعی یافته اند. قرآن کریم با برگرفتن چنین شیوه ای در واقع به یک پرسش در فلسفه دین و زبان دین پاسخ داده است که زبان قرآن، زبانی عرفی است.
۲۳۳۶.

پژوهشی در شأن، ترتیب و زمان نزول آیات غدیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اهل بیت (ع) شأن نزول غدیرخم آیات غدیر

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن نزول
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۲۲۹۴ تعداد دانلود : ۸۸۶
واقعه غدیر در جریان تاریخ اسلام، از سال دهم هجرى تا به امروز، چالش برانگیزترین مسئله میان مدرسه اهل بیت (علیهم السّلام) و مدرسه عامه بوده است. آیات غدیر از حیث شأن نزول، پژوهش های بسیارى از فریقین را به خود جذب کرده است. در مقاله حاضر برآنیم تا با برشمردن ویژگی هاى انبیا (ع) و ارزیابى امامت به عنوان پشتوانه و قرین رسالت در قرآن، و نیز با توجه به نقش اساسى اسباب النزول در تفسیر آیات و بیان بروز اختلاف درباره نزول آخرین سوره و آخرین آیه قرآن، شأن نزول آیات غدیر را در حوزه تفسیر و تاریخ و حدیث فریقین نقد و بررسى علمى کنیم و فضاى مناسبى را فراروى تفسیر این آیات فراهم سازیم.
۲۳۳۹.

واژه شناسی فقه در لغت، قرآن و حدیث از نگاه فریقین(مقاله ترویجی حوزه)

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان