فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۷۰۱ تا ۹٬۷۲۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
انوار الهدایة
حوزه‌های تخصصی:
بررسی تطبیقی جایگاه «عقل» در تفسیر قرآن از منظر امام موسی صدر و شیخ محمد عبده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سراج منیر سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۷
67 - 90
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر با روش توصیفی و مطالعات کتابخانه ای به مقایسه تطبیقی آرای امام موسی صدر و شیخ محمد عبده به عنوان نمونه هایی از عقل شیعی و نومعتزلی پرداخته، جایگاه «عقل» را نزد آنان روشن کرده است و از طریق استناد به نمونه هایی از آیات قرآن، سعی در نشان دادن استدلال عقلی آن ها در تفسیر قرآن با تأکید بر مسائل اجتماعی دارد. پرسش اصلی تحقیق چنین مطرح می شود: موضع مشترک امام موسی صدر و شیخ محمد عبده درباره «عقل» و جایگاه آن در تفسیر چیست؟ در پاسخ به این سؤال، بر حجیت عقل به عنوان یکی از مدارک تفسیر عقلی تکیه می شود. سرانجام، با بررسی نظرات ایشان به این نتایج می رسد که هر دو در امکان فهم و جواز تفسیر قرآن برای همه انسان ها اتفاق نظر دارند. همچنین، هر دو قائل به حجیت عقل در تفسیر قرآن هستند و در پایان، هر دو از عقل در تفسیر قرآن، به عنوان قوه درک بدیهیات، تبیین و توضیح، استنباط گزاره های نظری و تأویل بخشی از ظواهر قرآن بهره کافی را برده اند.
تفسیر آیه 248-249
پژوهشی در تأویل «ِذِبْحٍ عَظِیم» از منظر قرآن و عهدین
حوزه‌های تخصصی:
تفسیر متون دینی و کشف لایه های پنهان آن، امری ضروری است. این امر شامل کشف چند معنایی در عبارت های قرآن کریم و کتاب مقدس ، نیز می شود از جمله عباراتی که با این دید می توان آن را بررسی نمود، "ذبح عطیم" است که می تواند مصادیق تاویلی – در ادیان توحیدی- به خود اختصاص دهد. اما کدام تاویل به واقع نزدیکتراست.مقاله ی حاضر به روش توصیفی تحلیلی با تأمل و تدبر در روایات اهل بیت (ع) و متن کتاب عهدین (تورات و انجیل) بیان می کند: امروزه می توان نمونه هایی از رویکرد تیپولوژی را در کتاب مقدس و قرآن مشاهده کرد مانند: آیه ی «ِذِبْحٍ عَظِیم» که کتاب مقدس در ظاهر مراد از آن را حضرت اسحاق (ع) معرفی می کند و مسیحیت آن را نشانه و علامتی برای حضرت عیسی (ع) می دانند که ذبیح حقیقی حضرت مسیح است. اما در روایات اهل بیت (ع) مراد واقعی از ذبح عظیم، حضرت سیدالشهداء (ع)، سبط پیامبر اسلام (ص)، امام حسین (ع) است که در روز عاشورا به کمال رسیده و معنای واقعی خویش را یافته است.
تفسیر آیه 217-218
همراه با لطایف قرآنی در کلاس درس
حوزه‌های تخصصی:
متناسب سازی نظریه های « گفته پردازی و باورپروی» و « مربع معناشناسی» در مطالعات قرآنی (جزء 29 و 30)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۸)
حوزه‌های تخصصی:
معارف اسلامی همواره بر بهره گیری از همه سطوح و لایه های معنایی قرآن کریم، تاکید دارد؛ بنابراین، جامعیت و چندلایه بودن قرآن کریم، مستلزم علمی است که بتواند به کنه و جان این کتاب عظیم القدر پی ببرد. در هر دوره ابزار و وسایلی در دست دانشمندان و پژوهشگران مطالعات قرآنی وجود داشته است که با کمک آن، فضاهایی جدید و نکته هایی ناب از قرآن کریم، کشف و استخراج می شده اند. معناشناسی به عنوان یکی از شیوه های نقد ادبی نو، در قالب فرآیندها و ابعاد گوناگونی مطرح می شود که نظریه «مربع معناشناسی» از جمله آن هاست.
این مقاله در پی آن است تا ضمن تبیین ویژگی های معناشناختی برخی آیات قرآن، با روش تحلیلی - توصیفی فرآیند مربع معنایی و نحوه شکل گیری آن را بررسی و تحلیل کند.
یکی از مهم ترین نتایجی که در این پژوهش متصور می باشد؛ این است که اکثر نظریه های مطرح شده در این حوزه، نظریاتی هستند که ریشه در نقد و زبان شناسی غربی، دارند؛ اما نکته ی قابل توجه آن ا ست که بخش اعظم این نظریه ها، پیش تر در متون کهن مسلمانان، مطرح شده اند که در پژوهش های جدید، غالبا تنها اسامی آن ها تغییر یافته است، البته باید اذعان داشت که نظری ه پردازان جدید، در تکامل آ ن ها سهیم بوده اند.
جذابیت پیام در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
از عصر نزول تا به امروز، قرآن کریم دارای جذابیت و گیرایی منجصر به فردی بوده است؛ تاریخ اثبات کرده است که این جذابیت منحصر به فرهنگ، قومیت یا دوره زمانی مشخصی نیست. یکی از مهمترین دلایل جذب مخاطب به قرآن کریم، مربوط به عنصر «پیام» (هم در بعد شکل و بعد محتوا) است. سوال اصلی مقاله این است که مهمترین ویژگی های جذابیت بخش شکل و محتوای پیام قرآنی از منظر خود قرآن کریم چیست؟ برای پاسخ به این پرسش نیز، از روش تفسیر موضوعی استفاده شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که فصاحت، بلاغت، موسیقی پذیری، ساختار هندسی و نظم معنایی را می توان به عنوان مهمترین دلایل جذابیت شکل پیام قرآنی در نظر گرفت. در حوزه محتوایی نیز می توان به مواردی مثل: انطباق با فطرت، حق بودن، توجه به نیازهای مخاطبان، عمومیت و گستره دعوت، رعایت حرمت و کرامت مخاطبان، عدم وجود نفع برای فرستنده، سماحت و سهولت، پیراستگی از اختلاف و تناقض و... اشاره کرد.
ارزیابی کودک همسری در آیینه فرهنگ قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
بنای سعادتمندی و تکامل در اسلام از مسیر خانواده می گذرد به گونه ای که در فرهنگ اسلامی برای امر ازدواج احکام و توصیه های فراوانی وجود دارد.یکی از مسائل چالش برانگیز در حوزه خانواده پدیده کودک همسری است یعنی دختر و پسری که به بلوغ کامل نرسیده-اند، ازدواج می کنند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری کتابخانه ای- استنادی و سطح تحلیلِ تحلیل محتوا به دنبال پاسخ به این سؤال است که کودک همسری در آیینه قرآن، روایات و تاریخ چگونه ارزیابی می شود؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که از منظر قرآن، آیه 4 سوره طلاق و آیه 32 سوره نور دلالت بر کودک همسری ندارد و براساس سیاق مراد آیات، امر ازدواج افردای است که شایستگی و آمادگی ازدواج دارند و رشید هستند. همچنین این مقوله با لوازم قرآنی نکاح در تعارض است. در روایات به مفسده کودک همسری اشاره شده است و روایاتِ کودک همسری براساس اصول فقه الحدیث با قاعده لا ضرر و لا حرج که هر دو ناظر بر احکام اولیه است حتی به فرض صحت و دلالت احادیث، در این مسئله محدود می شود. سن عایشه را باید در گفتمانِ افتخار قیبله ای، رقابتِ بین همسران فهمید که باز تولید عناصر فرهنگ جاهلی در حوزه خانواده و نگاه به زن است.
معرفی کتاب
حوزه‌های تخصصی:
ضروریات دین (5)
نامهاى سورهء مبارکة حمد مقاله اى برگرفته از مرحلة اؤل طرح پژوهشى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
اگر چه همهء سوره هاى قرآن کریم ارجمند و عالى قدرند، لیکن به شهادت أخبار و روایات و أسرار و قراءات، سورهء مبارکهء حمد را مقامى برتر و مرامى دیگر است. چه جاى دیگران را در نمازگیرد و دیگران جاى آن را نگیرند و صلوة بر آن بپاست که صلوة نامیده شده وگفته اندکه نام اعظم خداى تعالى در آنست و باز روایت کرد ه اندکه هر سوره ایى که هفت حرف (ث- ج- خ- ش- ظ- ز- ف) در آن نباشد بزرگترین نام خدا در آن است و این سوره را کلید بهشت گفته اند از جانب دیگر چکیدهء قرآن است و در دریاى عرفان و داراى نامهاى عالى قدر فراوان و فراوانى عنوان بر منزلت صاحب نام و عنوان دلالت مى کند و سورهء مبارک حمد را 20 و بیش از آن، نام است پس نگارنده بیاد نامها با ذکر دلائل و اثبات مقاصد آنها به همراه آیات و شواهد پرداخته تا خوانندگان به اهمیت سوره اى که خلاصهء قرآن است بیش از پیش پى برند و به هنگام نماز به معانى آنها با دیدهء دل بنگرند.
رویکردی فقه الحدیثی بر زیارت جامعه کبیره با تأکید بر تبیین جایگاه اهل بیت(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سراج منیر سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵
141 - 172
حوزه‌های تخصصی:
«زیارت جامعه کبیره» چکیده ای از مهم ترین متون در راستای امام شناسی می باشد که امام هادی(ع) به رهپویان امامت و سالکان طریق ولایت آموخته است. این زیارت، مضامین عالی و معارف بلند دینی در راستای معرفت به وجود ائمه هدی(ع) می باشد که مقام ها و فضائلی والا برای ایشان بیان فرموده است. ائمه(ع) قابلیت ها و کمالاتی دارند که خداوند به آن ها عنایت فرموده است، به گونه ای که این قابلیت ها آن بزرگواران را واسطه فیض الهی و دوام و بقاء آفرینش قرار داده است. جستار پیش رو با رویکردی فقه الحدیثی به بررسی محتوای زیارت جامعه کبیره پرداخته است و در این میان، دو جنبه این زیارت تحلیل و بررسی شده است. اول اینکه معارف این زیارت به لحاظ فقه الحدیثی در معنای نقد متن روایات، نه تنها معارض با قرآن و سنت قطعی نمی باشد، بلکه این دو منبع مهم دین آن را تأیید می نمایند، از جنبه دیگر فقه الحدیثی در معنای فهم مراد احادیث معصومین(ع) با نگرشی قرآنی و روایی به بررسی محتوای زیارت جامعه کبیره می پردازد و در این باب، جایگاه اهل بیت(ع) را در ابعاد مختلف تبیین می نماید. نتیجه آنکه بررسی جایگاه ائمه(ع) با رویکرد قرآنی روایی استحقاق امامان(ع) به عنوان جانشینان برحق پیامبر اکرم(ص) را اثبات می کند.