عوامل مٶثر بر هنجارسازی فرهنگی از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲
95 - 118
حوزه‌های تخصصی:
بخش زیادی از بنیادهای فرهنگی در هر جامعه خرد و کلان، شامل ارزش ها و هنجارهایی است که جهت دهی به نگرش ها، ذهنیت ها و رفتارها را در میان آن ها شکل می دهد. فرهنگ اصیل و آرمانی اسلام که در قرآن کریم متجلی شده است، توجه ویژه ای به بیان هنجارها و ارزش های متعالی برای سعادت در حیات فردی و اجتماعی انسان داشته است. از این دیدگاه، جامعه آرمانی اسلام آن اجتماعی است که بتواند زمینه تحقق هر چه بیشتر این ارزش ها و هنجارها را در میان مسلمانان فراهم آورد و از این طریق، سعادت زندگی دنیوی و اخروی آن ها را تضمین نماید. استقرار ارزش ها و هنجارهای مطلوب دینی در جامعه مسلمانان، وابسته به مجموعه ای از عوامل است که عدم توجهِ به موقع و مناسب به آن ها نه تنها در تحقق فرهنگ دینی اخلال ایجاد می کند، بلکه موجب تسهیل در ورود و پذیرش ارزش ها و الگوهایی می شود که بسا تعارض جدی با ارزش ها و هنجارهای مورد نظر اسلام داشته باشد. این مقاله تلاش دارد به عوامل اصلی که از دیدگاه قرآن، موجب ایجاد و گسترش فرهنگ و هنجارهای مطلوب و مورد نظر شریعت اسلام و در نتیجه هنجارمند شدن جامعه مسلمانان می شود، بپردازد. این عوامل شامل سه دسته اصلیِ هنجارفرستان، خودِ هنجار و مخاطبان هنجاری (گروه هدف) می باشد که ضمن معرفی اجمالی، به ویژگی های اثربخشی هر کدام مبتنی بر آیات و اشاره های قرآنی خواهیم پرداخت.