ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۲۰۱ تا ۱۱٬۲۲۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
۱۱۲۰۱.

The Effect of Lexicography’sSeparation in the First Two Centuries AH On the Certainty of the Current Interpretation of the Qur'an and Hadith(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: Qur’an Hadith Ijtihad hermeneutics Dictionary Philosophy of Quran

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۲۹۹
Ijtihad from the Qur'an and Hadith can have two approaches: One: The conditions that individuals need to reach the stage and power of ijtihad. Two: the conditions that mujtahids face for ijtihad in a religious context; that is, the existence or non-existence is the ground of the possibility of definitive ijtihad from the religious text. A healthy and acceptable ijtihad must fully meet the requirements of both approaches; and disruption in any of these circumstances can overshadow the certainty of religious ijtihad. The current interpretation of the propositions of the Qur'an and Hadith relies heavily on the ijtihad of lexicographers two centuries after the life of the Prophet. Thus, in spite of this historical rupture of the word and the absence of numerous all-contemporary dictionaries of the Prophet, there is no requirement that the lexical ijtihad of two centuries after the Prophet, as we now use it, be one with the spiritual reality of the language of early Islam. Therefore, even if the mujtahids of religious texts are correct in their personal ijtihad, because the conditions for interpreting the text are not available. The current interpretation of the text and propositions of the Qur'an and their hadith is basically uncertain; and at most, it is suspicious. 
۱۱۲۰۲.

رابطه شُکر و شادی در حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شکر شادی انسان شناسی حکمت احسان معرفت عمل ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۳۰۰
ملاصدرا «شُکر» را مقام و مرتبه یی میداند که انسان میتواند به آن دست یابد. او شناخت و درک حقیقت شکر را متوقف بر انسانشناسی میداند. ارکان سه گانه شکر در نظر صدرالمتألهین عبارتند از: علم، شادی و عمل. عمل مقدمه رسیدن به شادی و سرور است و این شادی مقدمه علم و معرفت است. بنابرین زیربنای شکر، معرفت است و عمل، مقدمه رسیدن به آن. با توجه به این ارکان سه گانه، میتوان گفت شاکر حقیقی، همواره در حال شادی و سرور است و این حالت در عمل بصورت خیرخواهی، احسان و عطوفت با مردم ظاهر میشود. دلیل و پشتوانه این شادی و مهربانی با همه انسانها، ایمان و اعتقاد به توحید و خداباوری است. در حکمت متعالیه، خداوند مبدأ بهجت و سرور بی انتهاست و بهمین دلیل ارتباط با او، عین ارتباط با منبع شادی است. بنابرین میتوان نتیجه گرفت که شکر در آثار ملاصدرا از مبانی حکمی برخوردار است؛ بطوریکه رسیدن به مرتبه اعلای شکر، جز با حکمت امکانپذیر نیست.
۱۱۲۰۳.

تحلیل و نقد دیدگاه صاحبنظران در نحو ه سازماندهی مبانی تفاسیر اجتهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مبانی تفسیر اجتهادی سازماندهی مبانی تفسیر نقاط ضعف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۳۶۵
یکی از موضوعات مهم و اساسی در مبانی تفسیر، نحوه ی چیدمان و سازماندهی است. سازماندهی ایده آل مبانی تفسیر بر اساس معارف الهی و بشری صورت می پذیرد و معارف بشری هم بر اساس دو نوع نحوه دریافت و سه قسم راه وصول شکل می-گیرد: 1-مبنای نقل: و 2- مبنای عقل. مبنای نقل شامل قرآن و سنت و مبنای عقل شامل گرایش استدلالی، ذوقی، علمی-تجربی و تاریخی-اجتماعی است. اصولی- فقهی، کلامی و فلسفی زیر مجموعه گرایش استدلالی و عرفانی و ادبی زیر مجموعه گرایش ذوقی به شمار می روند. این پژوهش با روش تحلیلی-انتقادی به ارزیابی دیدگاه های عمید زنجانی، عک، رومی، بابایی و رضایی اصفهانی روی آورده است. عمکلرد صاحبنظران فوق، نشان می دهد که دسته بندی و طبقه بندی های ارائه شده با لغزش هایی همراه است و در این زمینه ناکارآمد است. ضعف های آنان مربوط به کاستی در تعداد مبانی تفسیر، بی توجهی به چینش صحیح، گنجاندن تفسیر به رأی و فهم شناسی در شمار سازماندهی، خلط حوزه معنایی موضوعات مختلف در سازماندهی، استفاده از شعبه های فرعی در جایگاه اصلی، تداخل انواع مبانی تفسیر، وجود ساختار مطلوب، بکارگیری استفاده انحصاری، عدم تمایز میان انواع مبانی تفسیر و انواع تفسیر است.
۱۱۲۰۴.

تحلیل و نقد تفسیر دروزه از آیه مباهله

کلیدواژه‌ها: حضور در مباهله حقانیت اهل بیت (ع) دروزه ترتیب نزول مسیحیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۳۸
آیه «مباهله» فضیلت بزرگی برای همراهان پیامبر (ص) در جریان مباهله اثبات می نماید. لذا مورد مناقشه برخی از مفسران قرار گرفته است. هرچند اکثریت آنها این فضیلت را می پذیرند؛ ولی عده ی محدودی از مفسران اهل سنت در صدد شبهه افکنی هستند تا این فضیلت را از پنج تن آل عبا؛ (پیامبر (ص)، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، امام حسن (ع)، امام حسین(ع)) خارج ساخته و یا زنان نبی (ص) و یا اصحاب ایشان را با آنان شریک نمایند. محل نزاع آنها مصداق اصطلاحات «ابنائنا»، «نسائنا»، و«انفسنا» و دلالت آیه بر فضیلت اهل کساء می باشد. یکی از این افراد، «دروزه» می باشد که با شیوه تفسیر به ترتیب نزول، قرآن را تفسیر نموده و مدعی است که با کمک این شیوه، می توان به فهم بهتری از آیات دست یافت. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی با منابع کتابخانه ای در تحلیل و نقد دیدگاه «دروزه» در تفسیر آیه «مباهله» خواهد گفت که وی نه تنها فهم بهتری از آیه بیان نکرده، بلکه در تفسیرآن، خلاف تاریخ صدر اسلام و تاریخ نزول، دیدگاه شیعه را ساختگی و جعلی خوانده است. وی در حالی به عدم حضور و تولد حسنین (ع) در جریان مباهله اشاره می کند که منابع اهل سنت گواهی می دهند که فضیلت همراهی با پیامبر (ص) در جریان مباهله تنها اختصاص به اهل بیت (ع) ایشان دارد.
۱۱۲۰۵.

معناشناسی عبارت «لَمْ یَخِرُّوا عَلَیْها صمّاً و عمیاناً» با تأکید بر مفهوم شناسی و غرض شناسی حرف جرّ «علی»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: آیه 73 فرقان اوصاف عباد الرحمن حرف جر «علی» مصدر «خرور» کنایه در قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۲۰۶
عبارت «لَمْ یَخِرُّوا عَلَیْها صمّا و عمیاناً» در آیه 73 سوره «فرقان» در سیاق آیات بیانگر صفات عباد الرحمن، یکی از خصوصیات آنان را این گونه گزارش می کند: «کر و کور بر آیات الهی نمی افتند». نظر به اینکه فروافتادن بر آیات الهی معنای روشنی ندارد، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی مفهوم و غرض بلاغی فعل «َلمْ یَخِرُّوا» در این عبارت و نقد آراء مفسران در این زمینه را واکاوی کرده است. همچنین نظر به نقش کلیدی حروف جرّ در معنابخشی به آیات، مفهوم و اغراض بلاغی حرف جرّ «علی» بررسی شده است. نتیجه بررسی حاکی از آن است که فعل «لم یخرّوا» کاربردی کنایی دارد و در مفهوم «پذیرش و روی آوری» به کار رفته است. حرف جر «علی» نیز در معنای «لام تعلیل» به کار رفته و آیه شریفه حاکی از روی آوری آگاهانه بندگان صالح الهی به آیات خداوند است.
۱۱۲۰۶.

بررسی و نقد دیدگاه محمد مجتهد شبستری درباره ی فهم وحی رسالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فهم وحی الهی پیش فهم فلاسفه زبان شناس دلالت تصدیقیه مجتهد شبستری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۲۴
مسأله وحی یکی از مباحث بنیادی در دین اسلام است که با دو نگرش زمینی و آسمانی مواجه می باشد. نگرش آسمانی، وحی را پیامی از جانب خدا برای بشر و پیامبر اسلام را واسطه ی ابلاغ آن می داند. اما نگرش زمینی که محصول دوره مدرنیته است، دارای جنبه ها و ابعاد مختلفی است. برخی از نواندیشان معاصر مانند مجتهد شبستری براین باورند که وحی از ضمیر ناخودآگاه پیامبر سرچشمه گرفته و در قالب الفاظ در قرآن آمده است. شبستری معتقد است اگر وحی کلام خدا باشد برای مخاطبان قابل فهم نیست. او برای اثبات این ادعا به دیدگاه های زبان شناسان و علمای علم اصول و تطبیق آن با قرآن استناد کرده و نتیجه می گیرد قرآن کلام پیامبر است. شبستری عنصر اصلی فهم را پیش فهم دانسته و آن را متأثر از زمان و مکان و علایق شخص می داند. با این دیدگاه اصولا فهم امری تاریخی است. در نتیجه فارغ از این بحث که قرآن کلام پیامبر باشد یا کلام خدا، فهم واقعی قرآن را غیرممکن می داند. هدف مقاله حاضر بررسی و نقد دلایل تطبیقی شبستری در رابطه با عدم امکان فهم وحی رسالی می باشد که وی در این زمینه به نظرات برخی فلاسفه زبانشناس و اصول فقه استناد نموده است. ایرادهای موجود در استدلال های وی در زمینه ی مورد بحث با شیوه ای جدید شفاف سازی و تبیین گردیده است. در نوشتار حاضر تعریف فلسفی زبان، امکان فهم وحی رسالی و دلالت تصدیقیه از نظر شبستری با روش تحلیلی-انتقادی مورد بررسی قرار گرفت و با معیار های عقلی و نقلی اثبات گردید که وی برداشت نادرستی از تعاریف زبان شناسان و مسأله ی مفاهمه و دلالت تصدیقیه ارائه داده است و با پیش فرض ها و شیوه ی استدلال غیرمنطقی به نتایجی باطل دست یافته است. بنابراین مواردی که شبستری به آن ها استناد کرده است، دلالتی بر عدم امکان فهم وحی از جانب خداوند را ندارند.
۱۱۲۰۷.

بررسی سرمایه اجتماعی (Social capital) در قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: سرمایه سرمایه اجتماعی هنجار فرهنگ سازمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۱۷۷
مفهوم سرمایه اجتماعی از جمله مفاهیم مشترکی است که در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی، اقتصاد و اخیراً در حوزه علم مدیریت مطرح شده و ثابت گردیده است که یکی از ابعاد مهم هر توسعه ای، توجه به آن می باشد. از این رو سرمایه اجتماعی، یکی از مهم ترین شاخصه های رشد و توسعه هر جامعه ای به شمار می آید. مفهوم سرمایه اجتماعی در برگیرنده مفاهیمی همچون اعتماد، همکاری و همیاری میان اعضای یک گروه، سازمان یا یک جامعه است که نظام هدفمندی را شکل می دهند و آن ها را در جهت دستیابی به اهداف ارزشمند هدایت می کنند. آنچه سبب تشکیل سرمایه اجتماعی می شود می توان عواملی را دانست که سبب جمع شدن افراد در کنار یکدیگر می شود مانند اعتماد و... یکی از عوامل مهم آن از نظر فرهنگ دینی، دین و مذهب و اعتقادات است. نگرش اسلام به سرمایه اجتماعی، به عنوان سرمایه ای که بدون آن، پیمودن راه های توسعه و تکامل سازمان های فرهنگی و... ناهموار و دشوار شده و استفاده از دیگر سرمایه ها به طور بهینه انجام نخواهد شد، در مدیریت اسلامی به عنوان یک اصل اساسی برای نیل به توسعه پایدار قلمداد می شود تا با اتخاذ سیاست های لازم و ارائه راهکارهای مناسب در ارتباط با جامعه به تولید و توسعه سرمایه اجتماعی بیشتر نائل شوند. در این مقاله سعی بر آن است تا پس از بررسی تاریخچه و مبانی سرمایه اجتماعی، دیدگاه قرآن کریم نسبت به آن در حوزه مدیریت و در سه سطح فردی، گروهی و سازمانی ارائه و تبیین گردد.
۱۱۲۰۸.

روش هرمنوتیکی ملاصدرا در تفسیر آیات قرآن

کلیدواژه‌ها: آیات قرآن ملاصدرا هرمنوتیک روش معنا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۴۳۳
هرمنوتیک در حوزه معرفت شناسی به عنوان روشی برای رسیدن به حقیقت الفاظ و عبارات، از جمله شیوه هایی است که در قرن اخیر از جانب بسیاری از صاحب نظران غربی مورد توجه قرار گرفته است. در این شیوه تلاش شده است با تکیه بر برخی اصول و مبانی خاص و با پیگیری معناشناسانه الفاظ و مفاهیم، به حقیقت مدنظر گوینده دست یابند. متناسب با این شیوه غربی، در عالم اسلام متفکران مسلمان، از مفهومی به نام تأویل سخن به میان آورده اند. ملاصدرا به عنوان یکی از متفکران اصیل اسلامی در بحث تأویل، معتقد است که با ریشه یابی دقیق الفاظ در عوالم سه گانه و با روش های عرفانی، فلسفی و کلامی به معنای ملکوتی آن ها رسیده و بسیاری از مشکلات و اختلافات را در باب متشابهات قرآنی از این طریق پاسخ داده است. این جستار بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی، پس از بررسی معنای هرمنوتیک و نسبت معنایی آن با تأویل، روش خاص ملاصدرا در تفسیر آیات قرآن را مورد ارزیابی قرار دهد.
۱۱۲۰۹.

سرمایه اجتماعی در اسلام

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام سرمایه اجتماعی اصول اسلامی مشارکت اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۱۶
سرمایه اجتماعی یکی از مفاهیم مهم و کاربردی در بسیاری از علوم انسانی نظیر اقتصاد، مدیریت، علوم اجتماعی و علو م سیاسی می باشد. در این تحقیق می خواهیم مفهوم سرمایه اجتماعی را که از سوی دانشمندان غربی مطرح و گسترش داده شده است، از دیدگاه اسلامی و با استفاده از تفاسیر قرآن کریم و سایر منابع اسلامی بررسی کنیم. با بررسی اصول اسلامی مانند وحدت، اخوت، عدالت، تعاون، مشورت، مصابره و مرابطه، تکافل اجتماعی و همین طور فضایل اخلاقی نظیر صداقت، وفای به عهد، حسن ظن، خوشرویی و ... در می یابیم که اجرای اصول اسلامی در ابعاد فردی و اجتماعی بر انواع و سطوح مختلف سرمایه اجتماعی تاثیر زیادی دارد و علاوه بر آن به نظر می رسد که پیاده شدن این اصول موثرترین روشی است که می تواند سرمایه اجتماعی را به بالاترین سطح ممکن آن برساند. سرمایه اجتماعی اسلامی در بعد شناختی، بر اساس اصول وحدت و اخوت، و بسیاری از فضایل اخلاقی، و در بعد ساختاری بر اساس اصولی نظیر تعاون، مصابره و مرابطه، مشورت، تکافل اجتماعی، و جنبه اجتماعی بسیاری از دستورات اسلام شکل می گیرد. الگوی اسلامی مشارکت اجتماعی، اشکالات الگوهای غیر اسلامی را حل می کند و مشارکت اجتماعی با الگوی اسلامی می تواند تاثیر عمده ای بر رشد و توسعه جامعه اسلامی داشته باشد. گسترش و تعمیق اعتقادات و فرهنگ اسلامی و گسترش مشارکت اجتماعی مردم در امور مختلف، دو راه کار مهم برای افزایش سرمایه اجتماعی اسلامی می باشند.
۱۱۲۱۰.

بررسی تفسیری بایستگی انتقاد در صحنه های اجتماعی از منظر قرآن با تأکید بر آیه مجادله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیه 125 نحل آیه مجادله انتقاد جدل آزاداندیشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۴۳۹
در جامعه اسلامی که دارای ایده ترقی است، گفتمان انتقاد جایگاه شایسته ای ندارد. یکی از مهم ترین علت این کاستی، غفلت از بایستگی انتقاد در قرآن است. در این تحقیق ابتدا با بهره گیری از منابع لغوی و تفسیری، تعریف جامعی برای انتقاد ارائه شد. سپس از آنجا که واژه انتقاد در آیات قرآن به کار نرفته است، از مفهوم هم خوان «مجادله» استفاده گردید و برابر آیات مرتبط، «مجادله أحسن» شیوه ای است که در راستای ایفای رسالت دینی، ضرورت غیری و توصلی پیدا می کند و بیان قرآنی آن در چندین آیه حاکی از موضوعیت خاص انتقاد است و به لحاظ عمومیت و إطلاق، برگزاری جلسات مناظره، کرسی آزاداندیشی و انتقاد أمری قرآنی، ضروری و بایسته است.
۱۱۲۱۱.

راه کارهای معرفتی حکومت دینی در رفع آسیب های فرهنگی با تأکید بر قرآن و سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: راه کارهای معرفتی آسیب های فرهنگب حکومت دینی قرآن سنت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۷۲
یکی از وظایف حکومت دینی تأمین امنیت فکری، روحی و روانی افراد جامعه و دفع آسیب ها می باشد .این پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی راه کارهای حکومت دینی در دفع آسیب های فرهنگی را مورد بررسی قراردهد و در این زمینه به این سؤال اساسی پاسخ دهد که راه کارهای معرفتی حکومت دینی در رفع آسیب های فرهنگی کدامند؟ راه کارهای فرهنگی در یک تقسیم بندی کلی به راه کارهای عملی (رفتاری) و راه کارهای معرفتی تقسیم می شوند. راه کارهای معرفتی را می توان به راه کارهای معرفتی نگرشی، معرفتی گرایشی و معرفتی کنشی تقسیم کرد .باوربه توحید، رسالت و امامت و معاد از مهم ترین راه کارهای معرفتی نگرشی هستند که نقش اساسی و بنیادی در رفع آسیب های فرهنگی دارند و حکومت دینی موظف است در تقویت این باورها تلاش نمایدو افرایش علم و آگاهی مردم ، ترویج فرهنگ عدالت خواهی و ظلم ستیزی، ترویج آموزه های دینی در غالب پذیرش آزادانه ، ارائه آسان وساده آموزه های دینی از راه کارهای معرفتی گرایشی و مواجهه با اندیشه های آسیب زا همانند بدعت گذاری، التقاط و شبهه پردازی، مقابله به خرافه گرایی و مقابله با پیروی و تقلید کوکورانه از فرهنگ بیگانه، از راه کارهای کنشی حکومت دینی در رفع آسیب های فرهنگی می باشد.
۱۱۲۱۲.

بررسی و نقد شبهه خیانت و بدعهدی برخی پیامبران در برابر خداوند

کلیدواژه‌ها: خیانت عهد مصونیت پیامبران الهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۷۵
یکی از ویژگی های پیامبران الهی، پیراستگی آنان از خیانت به خدا و مردم است. خیانت و بدعهدی با خدای تعالی آن قدر منفور و پست است که از مؤمنان متوسط نیز بعید می نماید تا چه رسد به انسان هایی که در قله کمال قرار دارند. با این حال، بعضی گزارش های قرآن و غیرقرآن از زندگی پیامبران، دستاویز برخی مخالفان، نواندیشان و دگراندیشان شده است که پیامبران را از این نقیصه منزه ندانسته اند و بدعهدی و خیانت را به آنان نسبت داده اند. این پژوهش که با رویکرد شبهه پژوهشی و به روش کتابخانه ای و تحلیلی اسنادی انجام گرفته است: به هدف شبهه زدایی از عصمت پیامبران شکل گرفته و دو نمونه از شبهات خیانت و بدعهدی پیامبراندر برابرخداوند بررسی و به آنها پاسخ داده شده است: نخست شبهه و توهم عهدشکنی آدم و دوم شبهه و توهم خیانت پیامبر خاتم در وحی الهی. در نهایت با نگاهی درون متنی نتیجه گرفته شده است پیامبران از خیانت به خداوند پیراسته اند و نسبت خیانت به برگزیدگان الهی انگاره ای ناصواب است که از سر ناآگاهی یا غرض ورزی مطرح شده است.
۱۱۲۱۳.

بررسی تطبیقی اقسام توحید و مسئله ی رویت خدا از منظر علامه طباطبایی و شنقیطی

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی شنقیطی توحید رویت بررسی تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۱۸
مسلمانان در اصل توحید و برخی شئون آن اختلافی ندارند اما در برخی مسائل توحید اختلافاتی وجود دارد علامه طباطبایی و شنقیطی دو مفسر معاصر هستند که هردو تفسیر خود را به روش قرآن به قرآن نگاشته اند علی رغم وجود اشتراکات، اختلافاتی میان این دو مفسر در حوزه توحید و رویت وجود دارد این نگارش به بررسی اشتراکات و اختلافات علامه و شنقیطی در حوزه توحید می پردازد. روش جمع آوری مطالب در این تحقیق کتابخانه ای بوده و روش تحقیق توصیفی و تطبیقی می باشد. پس از بررسی ها مشخص شد که هر دو مفسر در بسیاری از مسائل توحیدی اشتراکات فراوانی دارند اما شنقیطی در حوزه صفات خدا، قائل به جسمانیت است و صفات را بر معنای ظاهری حمل می کند درحالیکه علامه جسمانیت خدا را مخالف قرآن و عقل می داند. همچنین شنقیطی قائل به رویت خدا در آخرت است اما علامه رویت خدا را در دنیا و آخرت محال می داند.
۱۱۲۱۴.

جایگاه ابزارهای ادبی – بلاغی در فهم واژگانی قرآن در روایات تفسیری اهل بیت (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبی- بلاغی روایات تفسیری اهل بیت (ع) لغت روش های تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۳۰۱
روایات تفسیری در زمینه فهم واژگانی بیانگر آن است که اهل بیت به تفسیرادبی قرآن پرداخته اند و در صدد فهماندن لغات غریب قرآن به مردم هستند زیرا گاهاً اکثر لغات یک آیه قابل فهم است و تنها یک واژه مبهم و دور از ذهن می باشد و نیاز به تفسیر دارد؛ لذا آن بزرگواران به تبیین همان یک واژه  می پرداختند. هدف از این مقاله بیان جایگاه اهل بیت (علیه السلام) در بکارگیری ابزارهای ادبی-بلاغی خصوصاً در فهم لغات قرآنی بوده است؛ نوشته حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی روش های ائمه (علیه السلام) در بکار گیری این ابزارها در معناشناسی واژگانی آیات پرداخته و در انتها  به ابن نتیجه دست یافته است که اهل بیت (علیه السلام) برای تبیین لغات، ابتدا از قواعد عربی و سپس کاربرد واژگان در عرف و فرهنگ استفاده کرده و گاهی بر اساس کاربرد آن واژه در شعر به معناشناسی لغات پرداخته و در مواردی نیز از کاربرد واژگان مترادف در تفسیر لغوی آیات قرآن استفاده نموده اند.
۱۱۲۱۵.

تفسیر تطبیقی آیات مودّت و اولی الامر از دیدگاه علامه طباطبایی و فخررازی و آلوسی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آیه مودّت آیه اولی الامر قربی مودت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۳۱۱
مقاله حاضر، با روش توصیفی- تطبیقی، درصدد بررسی آراء علامه طباطبایی و فخر رازی و آلوسی در تفسیر آیات مودّت واولی الامر است. در آیه 23 شوری، مودّت عبارت از محبت توأم با اطاعت است. از منظر این سه مفسر، مودّت اهل بیت (ع) جزء اصول دین به شمار می رود؛ زیرا این مودت، سبب پیروی از اهل بیت (ع) و وسیله ای برای تداوم کار رسالت پیامبر(ص) می شود. همچنین بهترین عامل وحدت مسلمانان جهان خواهد بود. طبق آیه اولی الامر، اطاعت از قول، فعل و تقریر پیامبر در طول اطاعت از خداوند قرار گرفته و در ادامه نیز اطلاق صیغه امر، عصمت اولی الامر را ثابت کرده و بر وجوب اطاعت از ایشان دلالت می نماید. در نگاه شیعه، اطاعت از اولی الامر، همه ی شئون حاکمیت از جمله: حاکمیت سیاسی، اجتماعی و قضایی را دربرمی گیرد. اما مفسران اهل سنت در تعیین مصداق اولی الامر اختلاف نظر فراوانی دارند. ازاین رو مصداق آن را؛ حاکمان، فرماندهان جنگ، عالمان دین و فقیهان، خلفای راشدین و اهل حل و عقد دانسته اند.از نظر فخر رازی، آل محمد، همان پنج تن آل عبا هستند و برای اثبات این موضوع، به روایات منسوب به پیامبر(ص) و ائمه (ع) استناد می کند. اما آلوسی مخاطب آیه مودت را قریش و خویشاوندان پیامبر(ص) می داند. از نظر فخر رازی و آلوسی، آیه اولی الامر، حجیت قیاس و ادله شرعیه (کتاب، سنت، اجماع و قیاس) را به اثبات می رساند.
۱۱۲۱۶.

اخلاق اقتصادی از نگاه قرآن کریم با رویکرد تحلیل محتوا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات اقتصادی گزاره های اخلاقی اسلام اخلاق اقتصادی مال و ثروت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۴۱۱
این پژوهش به ارتباط اخلاق و اقتصاد در قرآن کریم می پردازد. ضرورت بررسی موضوع آن است که در عصر حاضر موضوع اقتصاد، مهم ترین دغدغه جوامع بشری است، حال آنکه نظام های اقتصادی عموماً از عدالت در رفتارهای اقتصادی فاصله گرفته و به ورطه سودجویی افتاده اند؛ البته مشکلات اقتصادی موجود در جوامع اسلامی، ناشی از فقدان مدل مناسب اخلاق اقتصادی در اسلام نیست، بلکه ناشی از عدم اجرای کامل و دقیق آن است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه گزاره های قرآنی با روش تحلیل محتوا است و می کوشد با تحلیل داده های قرآنی با تمرکز بر کلیدواژه «اموال»، به تبیین چگونگی دستیابی به مناسب ترین مدل رعایت اخلاق در اقتصاد بپردازد. در این پژوهش مشخص گردید که قرآن کریم به هر دو بعد فردی و جمعی اخلاق در اقتصاد پرداخته و بیشترین مفاهیم، به ترتیب مربوط به راه های صرف مال، آثار حبّ مال و ارزش گذاری بر پایه ثروت است.
۱۱۲۱۷.

نگاهی نو به انقلاب نسبت به مثابه نظریه ای اصولی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب نسبت نظریه علمی نظریه اصولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۳۱۴
انقلاب نسبت به عنوان یکی از مباحث مطرح در باب تعارض ادله علم اصول، روشی برای جریان قواعد باب تعارض، در موارد تعارض بیش از دو دلیل است؛ که بر اساس این روش به تمام رابطه ها و نسبت های موجود بین ادله متعارض توجه شده و بر اساس ضوابط و قرائن مشخص، قواعد باب تعارض میان ادله جاری می شود. نوشتار پیش رو با استفاده از روش توصیفی تحلیلی منابع مکتوب اصولی در پی بررسی این نکته است که، آیا انقلاب نسبت به عنوان یک نظریه علمی می تواند شناسایی شده و به مجامع علمی عرضه شود؟ فرضیه تحقیق بر این استوار است که این روش حل تعارض را می توان به عنوان نظریه ای علمی تحت عنوان نظریه انقلاب نسبت در علم اصول شناخت. برای رسیدن به هدف مذکور و اثبات فرضیه تحقیق پس از توصیف نظریه علمی (بیان تعاریف و ویژگی ها) با تحلیل تعریف های ارائه شده برای نظریه علمی و تأکید بر تعریف نظریه های فقهی و اصولی، و همچنین تحلیل و استخراج ویژگی های مورد پذیرش در نظریه های علمی، به تطبیق تعاریف ارائه شده و ویژگی های مطرح شده بر انقلاب نسبت پرداخته و این نتیجه حاصل شده است که انقلاب نسبت به عنوان یک نظریه علمی در اصول فقه قابل عرضه به جامعه علمی است. لذا در تبیین آن نباید به عنوان یک دیدگاه صرف بدان توجه کرد، بلکه باید همچون یک نظریه به تمام جوانب و جزئیات دخیل در آن توجه داشته و با نگاهی کلان به تحلیل و بررسی آن پرداخت.
۱۱۲۱۸.

زن در اسلام، رکن هسته خانواده ی توحیدی

کلیدواژه‌ها: زن مرد خانواده ی توحیدی قدرت مدرنیته سرمایه داری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۴۲۸
حق تعالی جلوه ای از جمال خود را در زن به تجلی آورده است. او در تعیین سرنوشت جامعه، نقش اساسی دارد و هرگونه منِشی که داشته باشد، تأثیر ماندگار بر فرزندان و همسرش خواهد گذاشت. برخلاف تعریفی که فرهنگ ظلمانی مدرنیته از زن و نقش او ارائه کرده و اینکه جایگاه مهمی را که زن باید در نظام هستی باید داشته باشد نادیده گرفته، زن مسلمان خود را فانی در هسته توحیدی خانواده می بیند و با انجام تکالیف و از خودگذشتگی و پاسخ به تمنیات همسر و فرزندان، هویت خود را در آن جست و جو می نماید. محجوب شدن خدمت زن به خانواده در برابر کسب درآمد اقتصادی از شاخصه ی فرهنگ غربی است. گمشده ی جهان معاصر خانواد ه ی توحیدی است و عامل برپاداشتن آن، داشتن روح بندگی است. در خانواده ی توحیدی خداست که حاکم است و این رمز سکنی یافتن اعضای آن است.
۱۱۲۱۹.

بازخوانی مجازات حد و نظریه نئوکلاسیسیزم نوین

کلیدواژه‌ها: حد نئوکلاسیسیزم نوین مکاتب فلسفی کیفری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۴۷۹
آموزه های کیفری از نظر تدوین و وضع قوانین بر نظامهای کیفری تأثیرگذارند. با شکست و افول هر آموزه، توجه اندیشمندان حقوق کیفری به آموزه جدیدی جلب شده و در نتیجه شاهد نفوذ پیاپی آموزه ها بر حقوق کیفری بوده ایم. در این سیر تحول اندیشه های کیفری، پس از جنگ جهانی دوم و به طور خاص در دهه های پنجاه و شصت سده بیستم میلادی این اندیشه اصلاح و درمان بود که غلبه یافت، اما با آشکار شدن شکست این مکتب و در نتیجه رویگردانی از آن، در دهه هفتاد میلادی توجه فلاسفه کیفری به عدالت سزادهی که بر تئوری مجازات های استحقاقی تکیه داشته، معطوف گردید،که به جهت وابستگی خود به مکاتب کلاسیک از حیث مبانی فلسفی و اصول حاکم بر کیفرها، به نئوکلاسیسیزم نوین مشهور شد. این مکتب با تکیه بر سزاگرایی به توجیه کیفر پرداخته و بر این بنیاد با تکیه بر مبانی فلسفیِ به ارث برده از پیشینیان خود اصولی را بر کیفرها حاکم می داند که بر دو عنصر اساسی استحقاق و سرزنش تکیه دارد و مبتنی بر  اعتقاد به حسن و قبح ذاتی افعال و اراده آزاد و انتخابگری عقلانی است و با تکیه بر مفهوم استحقاق لازم میداند اصل تناسب جرم و کیفر و اصل لزوم اجرای کیفرها حاکم شود. حال در قالب این پژوهش تلاش شده با واکاوی جایگاه مجازات حد در ارتباط با نئوکلاسیسیزم نوین و در چارچوب قوانین کیفری مصوب ایران، مشخص شود تا چه اندازه این آموزه ها با اندیشه های حاکم در حدود همسو است.
۱۱۲۲۰.

مطالعه محورهای سوره شوری با رویکرد سوره شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شوری حوامیم سوره شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۲۴۲
سوره شوری، چهل و دومین سوره و یکی از هفت سوره «حوامیم» در قرآن است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که این سوره دارای چه محورهای موضوعی است؟ و درباره چه مسائلی بحث می کند؟ در این نوع پژوهش ها، هر سوره به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار می گیرد و در موارد ارتباط یک سوره با دیگر سوره ها تبیین می شود و در نهایت جایگاه و اهداف و مقاصد هر یک از سوره های قرآن کریم بازشناخته می شود.لازم به ذکر است که تحقیقات سوره شناختی بسیار کم است و ضرورت دارد که این نوع تحقیقات در تمامی سوره های قرآن انجام گیرد. روش جمع آوری مطالب در این پژوهش کتابخانه ای بوده و روش پردازش مطالب، توصیفی تحلیلی می باشد. در این پژوهش پس از بررسی جایگاه و ویژگی ها و فضائل و خواص و اسباب نزول سوره شوری مشخص شد که این سوره دارای محورهایی چون: استمرار وحی،آمرزش خواهی فرشتگان، فلسفه گوناگونی امت ها، دوست داشتن اهل بیت(ع) منشا معصیت ها و برتری دنیا بر آخرت و غیره می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان