اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

نمایش ۴٬۰۶۱ تا ۴٬۰۸۰ مورد از کل ۹٬۲۹۴ مورد.

۴۰۶۱.

رابطه بین دینداری با رضایت از زندگی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نازی عبدالله پور میر روح الله سیدمهدوی اقدم حسین قلی زاده زینب علی اشرفی زکی

منبع: تربیت اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: رضایت از زندگی دانشجو دینداری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۲ تعداد دانلود : ۹۵۴

این پژوهش به بررسی رابطه بین نگرش مذهبی و رضایت از زندگی می پردازد. برای انجام این پژوهش 400 دانشجو از بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت تصادفیِ خوشه ایِ چندمرحله ای انتخاب شدند. در این تحقیق از پرسشنامه معبد و مقیاس رضایت از زندگی استفاده شد. تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که رضایت از زندگی با هر سه بُعد نگرش دینی (انجام واجبات، انجام مستحبات و دخالت دادن دین در انتخاب ها و تصمیم ها) همبستگی مثبت معناداری دارد. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که ابعاد نگرش مذهبی به صورت معناداری توان پیش بینی تغییرات رضایت زندگی را دارند. بررسی بیشتر داده ها نشان داد که از میان سه بُعد نگرش مذهبی، دو بُعد انجام واجبات و دخالت دادن دین در تصمیم گیری ها و انتخاب ها، با اطمینان 99 درصد، می توانند تغییرات رضایت از زندگی را پیش بینی کنند. نتایج این مطالعه بازگوکننده این مطلب است که علاوه بر انجام واجبات، که بیشتر بُعد فردی دین اسلام است، دخالت دادن دین در تصمیم ها و انتخاب ها که بیشتر بُعدی اجتماعی است، رضایت از زندگی را تحت تأثیر قرار می دهد.

۴۰۶۲.

تجزیه و تحلیل رابطه بین اعتقادات مذهبی و ابعاد مختلف احساس غربت (مطالعه موردی: دانشجویان غیر بومی دانشگاه یزد)

نویسنده: داریوش دموری سید محمود زنجیرچی عبدالنبی خطیبی عقدا

منبع: دانشگاه اسلامی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۶)

کلیدواژه‌ها: احساس غربت سازگاری احساس تنهایی اعتقادات مذهبی دلتنگی برای خانواده میل برگشت به موطن دلتنگی برای افراد و محیط آشنا

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۶۲۷

هدف: در این تحقیق به بررسی رابطه بین اعتقادات مذهبی و ابعاد مختلف احساس غربت در دانشجویان خوابگاهی دانشگاه یزد پرداخته شده است. نمونه آماری پژوهش را 100 نفر از دانشجویان پسر و 150 نفر از دانشجویان دختر تشکیل می دهند. روش: روش تحقیق زمینه یابی (survey) است. برای جمع آوری داده های تحقیق، از پرسشنامه سنجش احساس غربت و اعتقادات مذهبی استفاده شده است. داده های به دست آمده از پرسشنامه به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته های این تحقیق حاکی از آن است که بین اعتقادات مذهبی و احساس غربت دانشجویان، رابطه منفی معنی داری وجود دارد. همچنین بین اعتقادات مذهبی و ابعاد مختلف احساس غربت شامل دلتنگی برای خانواده، میل برگشت به موطن، سازگاری و دلتنگی برای افراد و محیط آشنا، ارتباط معنی داری وجود دارد. اما بین احساس تنهایی با اعتقادات مذهبی، رابطه معنی داری مشاهده نشد. همچنین نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که متغیرهای نوع جنسیت، وضعیت تاهل و میزان تحصیل، رابطه بین اعتقادات مذهبی و احساس غربت را تعدیل می کنند. نتیجه گیری: با توجه به رابطه بین اعتقادات مذهبی و ابعاد مختلف احساس غربت، برای پیشگیری و درمان احساس غربت در بین دانشجویان، دو گام اساسی برداشته می شود: 1. فرهنگ سازی: با استفاده از کارکردهای موثر دین؛ با برگزاری جلسات، همایش ها، گردهمایی ها، پخش کتاب و بروشورهای مذهبی در سطح دانشگاه ها؛ 2. فراهم کردن شرایط و جو مناسب؛ از طریق برگزاری منظم نماز جماعت، جلسات قرآن و دعا و برگزاری اردوهای مذهبی.

۴۰۶۳.

بایستگی های فرهنگی برای نسل جوان

نویسنده: علی کریمی

منبع: کیهان فرهنگی سال بیست و هشتم مرداد و شهریور ۱۳۹۰ شماره ۲۹۶ و ۲۹۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق

تعداد بازدید : ۱۲۹۶ تعداد دانلود : ۷۳۵

۴۰۶۴.

جایگاه عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد سلحشوری محمدرضا یوسف زاده چوسری

منبع: تربیت اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: عقل عاطفه زمان رویکردها تربیت اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۶۳۹

عقل، عاطفه و عمل سه عنصر اساسی تربیت اخلاقی هستند. دربارة تأثیر و برتری عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی، بحث های فراوانی شده است. این مقاله قصد ندارد به بررسی این نکته بپردازد که آیا بین این دو ثنویت است یا وحدت، چرا که امروزه دیگر از ثنویت هایی که شاید قرن ها به طول انجامیده است دیگر خبری نیست. آنچه که در این پژوهش مطرح می شود جایگاه و نقش عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی با توجه به زمان است. بررسی ها نشان می دهد که از منظر زمان عواطف در دوران اولیة کودکی عواطف زودتر از امور عقلانی و انتزاعی حضور و ظهور پیدا می کنند. بر این اساس تربیت اخلاقی باید از احساسات شروع شود و بهترین زمان دوران کودکی است، چون دنیای کودکی دنیای مملو از عواطف و احساسات است. از این رو تربیت اخلاقی صحیح، در گرو اهتمام و توجه به هر دو ب ُعد عقل و عاطفه با توجه به عنصر زمان است.

۴۰۶۵.

آسیب شناسی رفتار کارگزاران حکومتی از منظر اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مسعود راعی محمد فلاح سلوکلایی

منبع: حکومت اسلامی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۹)

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی رفتار کارگزاران آسیب های اخلاقی حاکمیتی آسیب های اخلاقی شخصیتی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۶۶۵ تعداد دانلود : ۱۸۹۹

اصلی ترین نگرانی در روابط شهروندی، تعدی و دست اندازی حاکم به حقوق شهروندی است. این نگرانی در مواردی آن قدر مهم جلوه گری می کند که گاه بستر برخورد خشن و سخت بین حاکم و شهروند را به وجود می آورد. اما آنچه ورای این درگیری باید مد نظر قرار گیرد، علل و عوامل چنین وضعیتی است. مکتب حقوقی اسلام برای حاکمان و کارگزاران، آسیب های رفتاری متعددی را برشمرده است. این آسیب ها را می توان در دو بخش اخلاقی حاکمیتی و اخلاقی شخصیتی مورد بحث قرار داده و با اصلاح حوزه های آسیب پذیر با رویکرد تربیت دینی؛ هم امکان پیشگیری و هم امکان درمان را فراهم نمود. ویژگی منحصر به فرد مکتب حقوقی ـ سیاسی اسلام آن است که با توجه به اهداف استکمالی انسان و از جمله حاکم به آسیب های مذکور توجه نموده است. بر همین اساس، راهکارهای ارائه شده در این مکتب بیش از آنکه بیرونی و متکی به سازوکارهای نظارتی بیرونی و از بالا به پایین باشد بر سازوکارهای درونی و تکیه بر تقوا و درک این معنا که عالم محضر خداوند است بنا شده است.

۴۰۶۶.

بررسی میزان انطباق محتوای کتاب «دین و زندگی» سال سوم متوسطه با اهداف مصوب آن در حیطه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اکبر رهنما فرامرز بیجنوند عباس خدابنده اویلی

منبع: تربیت اسلامی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: اهداف مصوب حیطة شناختی کتاب دین و زندگی سوم متوسطه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات رابطه تعلیم و تربیت با علوم دیگر

تعداد بازدید : ۱۵۱۳ تعداد دانلود : ۹۶۸

هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی میزان انطباق محتوای کتاب «دین و زندگی» سال سوم متوسطه با اهداف مصوب آن در حیطة شناختی بوده است. روش مورد استفاده، تحلیل محتوا و ابزار پژوهش، فرم فهرست وارسی کتاب مذکور بوده، که روایی صوری و محتوایی آن به وسیله صاحب نظران تأیید شده و پایایی آن نیز طی محاسبة ضریب همبستگی داده های حاصل، برابر با 88/0 بوده است. یافته های حاصل از انجام تحقیق نشان داد: کتاب مذکور برای رسیدن به اهداف مصوب در حیطة شناختی بیشترین استفاده را از خرده طبقة دانش با 44/62% و کمترین استفاده را از خرده طبقة تجزیه و تحلیل و ترکیب در حد صفر، نموده است. این کتاب درمجموع دارای 37 هدف جزئی در قالب 10 مفهوم کلی: خدا؛ نظام خلقت؛ هدایت الهی و پیامبری؛ قرآن کریم؛ امامت؛ ولایت و حکومت اسلامی؛ سنّت و سیره؛ انسان در اسلام؛ جامعه اسلامی؛ راه زندگی (در ارتباط با خود) و راه زندگی (در ارتباط با خانواده و جامعه) است. کتاب مذکور با مجموع 221 مرتبه فراوانی با 37 هدف جزئی در حیطة شناختی انطباق داشته است. بنابراین، میزان انطباق کلی کتاب با اهداف مصوب در حیطه شناختی به طور متوسط 6 مرتبه برای هر هدف است.

۴۰۶۷.

اسارت عقل و امارت نفس در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: عبدالله جوادی آملی

منبع: اخلاق دوره جدید سال اول بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: عقل (عملی و نظری) جهل هوی نفس عقل اسیر نفس امیر

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۰۴۳ تعداد دانلود : ۹۰۴

عقل و خرد در فلسفه و حکمت به معنای ادراک کلیّات و در نقل و شریعت به معنای ابزاری برای عبادت و تحصیل و کسب جنّت آمده است. اگر این ابزار به هر نحوی نادیده انگاشته شود، تحت اسارت هوای نفس قرار خواهد گرفت.در نوشتار پیش‌رو، مفهوم عقل و جهل، معناشناسی هوی و نفس، اقسام عقل و مراتب آن و درجات انسان بر مبنای آن، حیات عالمانه و جاهلانه داشتن، ویژگیهای عقل، ابعاد هوای نفس، معنای حجیّت داشتن عقل انسانی، آسیب‌شناسی عقل، علائم و نشانههای عقل اسیر، آثار و پیامدهای آن، از جمله مباحثی است که در حد گنجایش مقال بدان پرداخته شده است.

۴۰۶۸.

مبانی اندیشه های تربیتی فارابی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: سحر کاوندی

منبع: معرفت اخلاقی سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: سعادت فارابی تعلیم و تربیت و فضیلت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی

تعداد بازدید : ۳۷۱۳ تعداد دانلود : ۱۲۶۳

فارابی در تبیین اندیشه های تربیتی خود با الهام از مبانی دین اسلام، انسان را موجودی از خدا و عائد به سوی خدا میداند. با توجه به آنکه وی معتقد است اخلاق تغییر پذیر و در نتیجه، امری اکتسابی است و از سویی، هیچ فضیلتی برای انسان فطری و طبیعی نیست، و در فطرت هیچ انسانی از ابتدای خلقتش کمال وجود ندارد، در نتیجه، همه افراد را برای رسیدن به سعادت و کمال نیازمند به تعلیم و تربیت به واسطه افعال ارادی میداند. وی تحصیل فضایل مختلف را از دو طریق «تعلیم» برای ایجاد فضایل نظری، و «تأدیب» برای ایجاد فضایل اخلاقی و عملی دانسته و طریق دستیابی به سعادت را شناخت سعادت و عوامل آن، خواست و اراده، و عمل معرفی میکند. اندیشه های تربیتی فارابی تحت تأثیر دیدگاه فلسفی وی بوده و تا حدی انتزاعی است، از این رو به نظر میرسد چنین دیدگاهی آرمان گرایانه و تا حدی دست نایافتنی باشد.

۴۰۶۹.

آداب و کارکردهای روابط جنسی سالم از دیدگاه اسلام، و آسیب های روان شناختی آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: علی حسین زاده

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: آرامش روابط جنسی شوهر زندگی مشترک سازگاری و رضایت مندی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۸۳۰ تعداد دانلود : ۹۶۹۷

مسئله ای که در این پژوهش بدان میپردازیم، تأثیر رابطة جنسی سالم در احساس رضایت مندی از زندگی است. از مهم ترین فلسفه های تشکیل زندگی مشترک، آرامشگری زن و شوهر نسبت به یکدیگر است. این آرامش به عواملی وابسته است که یکی از بارزترین آنها، رابطة جنسی سالم است. آرامش در زندگی زناشویی یا معلول رابطة جنسی سالم است یا میان این دو به نحوی تلازم وجود دارد و نمیتوان آنها را از یکدیگر جدا کرد. هدف این پژوهش بررسی انواع روابط جنسی، بسترسازی روانی برای تأثیر آن در رضایت مندی از زندگی، معیارهایی برای تشخیص رابطة جنسی سالم از ناسالم، آسیب شناسی و تمهید مقدماتی برای بهره مندی و آسیب زدایی آن است. روش انجام پژوهش نیز توصیفی- تحلیلی است که در آن از متون دینی و مهارت ها و راهکارهای روان شناختی کمک گرفته شده است. یافتة این پژوهش نشان میدهد روابط جنسی سالم در آرامش و سازگاری زن و شوهر تأثیر جدّی دارد. کنترل جنسی و محدود کردن آن به فضای زندگی مشترک، کنترل نگاه، احساس برتری در شخصیّت، پیدایش مصونیت و امنیت اجتماعی را به همراه دارد و مراعات آداب در رابطة جنسی این آثار را تقویت میکند. توجه به ناهماهنگی جنسی، نگاه یکسویة به آن، محدودیت های نابه جا، مقابله با هویت جنسی خویش، کاهش میل جنسی و تصویر ذهنی ناسالم از روابط جنسی، آسیب هایی است که آرامش زندگی را به مخاطره میاندازد.

۴۰۷۰.

تبیین موضوع و تحلیل اخلاقی اتانازی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: ناصر آقابابایی

منبع: معرفت اخلاقی سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی اخلاق پزشکی اتانازی تنگنای اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی

تعداد بازدید : ۲۱۷۰ تعداد دانلود : ۲۳۱۱

اتانازی یا پایان دادن آسان به زندگی بیماران در حال مرگ از بحث برانگیزترین موضوع های اخلاق پزشکی است. مطرح شدن این موضوع طی چند دهه اخیر ناشی از پیشرفت های پزشکی و تلاش هدفمند جنبش های اجتماعی مرتبط با آن است. اتانازی انواعی دارد که از حیث اخلاقی، حقوقی و قانونی از یکدیگر متفاوت اند. تمایز دو نوع عمده آن، یعنی اتانازی فعال و منفعل، این است که در نوع اول، بیمار لاعلاج و با رنج زیاد را بدون امید به بهبودی میکشیم، اما در دومی، میگذاریم که بمیرد. اغلب ادیان با اتانازی فعال مخالف اند، اما درباره برخی دیگر از انواع آن، موضع منعطف تری دارند. موافقان اتانازی بیش از همه بر مفهوم خودمختاری تکیه داشته، اما مخالفان، دامنه گسترده ای از استدلال های اخلاقی و دینی تا نگرانیهای کاربردی را مطرح میکنند.

۴۰۷۱.

سکولاریسم، دین، اخلاق(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: محمد سربخشی

منبع: معرفت اخلاقی سال دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: دین سکولاریسم اخلاق سکولاریزاسیون اخلاق دینی اخلاق سکولار

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی

تعداد بازدید : ۱۹۰۰ تعداد دانلود : ۶۶۲۸

توجه به معنای دقیق سکولاریسم و اخلاق و در نتیجه، نسبتی که سکولاریسم با عرصه های مختلف حیات بشری دارد، یکی از مسائل مهمی است که در این مقاله، بررسی شده است. این توجه نشان میدهد که سکولاریسم تنها به معنای جدایی دین از سیاست نبوده و هر حوزه ای که با اختیار انسان در ارتباط باشد، محل نفوذ سکولاریسم خواهد بود. به این ترتیب، اخلاق سکولار معنای عامی خواهد داشت که حوزه سیاست، اقتصاد، فرهنگ، هنر، تعلیم و تربیت و غیره را دربر میگیرد. مسئلة دیگری که در این مقاله، بررسی شده، نسبتی است که بین اخلاق دینی و اخلاق سکولار برقرار است. برای نشان دادن این نسبت، کوشش شده است که ویژگیهای هر یک از آنها شناسایی و تا حد مقدور توضیح داده شود.

۴۰۷۲.

توصیف و تبیین الگوهای نظری تربیت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید جواد قندیلی مرضیه عالی

منبع: تربیت اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: اهداف تربیتی اصول تربیتی روش های تربیتی مبانی تربیتی الگوهای نظری تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۱۲۱ تعداد دانلود : ۳۶۱۱

ارائه الگوی نظری تربیت اسلامی، روشی است که در طی آن نظریه پردازان تربیت اسلامی به شیوه ای سامان مند در باب تعلیم و تربیت دینی نظریه پردازی نموده اند. درواقع سامان مندی، حدّ ممیزة آن از سایر رویکردها و دیدگاه ها در خصوص تربیت اسلامی است. در این نگاه نظام تربیت اسلامی مجموعه ای از اجزا و روابط میان آنهاست که توسط ویژگی های معین به هم وابسته یا مرتبط می شوند. از این رو آنچه این پژوهش در پی آن است توصیف الگوهای نظری تربیت اسلامی است. بنابراین در پژوهش حاضر مسئله اصلی پژوهش، بررسی الگوهای نظری تربیت اسلامی ارائه شده توسط صاحب نظران است. به عبارت دقیق تر اینکه صاحب نظران تربیت اسلامی را به چه معنایی به کار برده اند؟ در ارائه الگوی تربیتی از چه منابعی بهره گرفته اند؟ در استفاده از منابع از چه روش هایی (توصیفی، توصیفی ‐ استنباطی و استنباطی) بهره گرفته اند؟ برای بررسی سؤالات بالا، پژوهشگران از روش تحلیل محتوا استفاده نموده ا ند. نتایج به دست آمده، پنج الگوی نظری در دیدگاه صاحب نظران تربیت اسلامی را نشا ن می دهد. رویکرد اول که بیشتر صاحب نظران تاریخی را دربر می گیرد مبتنی بر دیدگاه انسان شناسی است. رویکرد دوم، رویکرد نظام گرا به تربیت اسلامی است. رویکرد سوم، رویکرد مسئله محور، رویکرد چهارم، رویکرد تحلیل مفهومی و در پایان رویکرد پنجم، رویکرد تحلیل فلسفی است.

۴۰۷۳.

بررسی تحلیلی مفهوم تزکیه در آثار اخلاقی و فلسفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد داوودی

منبع: تربیت اسلامی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: فلسفه سعادت اخلاق ریاضت تربیت اسلامی تزکیه متفکران مسلمان معالجت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۶ تعداد دانلود : ۸۲۶

هدف اصلی این مقاله بررسی تحلیلی مفهوم تزکیه در آثار اخلاقی و فلسفی متفکران مسلمان است. پرسش اصلی تحقیق این است که تزکیه در آثار اخلاقی و فلسفی در چه مواردی و در هر یک از این موارد در چه معنایی به کار رفته و عناصر معنایی آن کدام است؟ این تحقیق مشخص کرد که اولاً این واژه پیش از ابن سینا در ادبیات فلسفی و اخلاقی کاربرد نداشته و در آثار ابن سینا و پس از وی تا قرن هفتم به عنوان یک واژة فرعی و از قرن هفتم به بعد به عنوان یک واژة کلیدی به کار رفته است. ثانیاً این واژه در چهار گفتمان محوری ‐ گفتمان معالجت، ریاضت، سعادت و گفتمان ترکیبی ‐ و در چهار معنا به کار رفته است: الف) تزکیه به معنای رفع رذایل و کسب فضایل اخلاقی؛ ب) رفع رذایل اخلاقی؛ ج) ریشه کن کردن حبّ دنیا از ساحت نفس و د) رفع رذایل اخلاقی و رذیلة حبّ دنیا. ثالثاً هستة اصلی معنایی تزکیه زدودن رذایل است و کسب فضایل لازمة آن و نه جزئی از معنای آن است. رفع رذایل و کسب فضایل دو روی یک سکه اند.

۴۰۷۴.

نظریه پردازش، پذیرش و پرورش دین: رویکردی نرم برای انتقال فرهنگ ایثار و شهادت*(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرضا تقوی

منبع: تربیت اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: نظریه پردازی فرهنگ ایثار و شهادت آموزش دین

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۴۰ تعداد دانلود : ۸۶۰

برای انتقال هر مفهوم ارزشی مثل ایثار و شهادت، رویکردهای متفاوتی متصور است. اما معیار درستی یک رویکرد را بایستی در خارج از آن جستجو کرد و آن چارچوبی است که آن مفهوم، در آن طرح می شود. پژوهش حاضر، تلاش می کند تا متناسب با مستندات اعتقادی، سند ملی آموزش و پژوهش های روان شناختی، ضمن ارائه تبیینی از راهبرد آموزش دین به شیوة انتقال فرهنگ ایثار و شهادت بپردازد. براساس این دیدگاه، رسیدن به مفاهیم عالی تر دینی مثل ایثار و شهادت در گرو طی فرایند اصولی مراحل پردازش، پذیرش و پرورش دین است. در مرحلة پردازش، مفاهیم مبنایی دین آموزش داده می شود و تأکید بر فهم و درک یادگیرنده است. در مرحلة پذیرش، فرد به صورت انتخابی و اختیاری در معرض پذیرش پیام کلی (مبانی، ضرورت، اهمیت و اهداف) دین قرار می گیرد. در مرحلة بعد، نظام آموزشی ضرورت پرورش دستورات الهی در درون فرد (خودسازی) و سپس اقامه دین در سطح جامعه (جهاد) را برای یادگیرنده تبیین می نماید. بر این اساس، به میزانی که نظام آموزشی موفق می شود تا فرد را در طی مراحل یادشده هدایت نماید، مفاهیم عالی تر دینی (مثل ایثار، شهادت یا انتظار) گسترش خواهد یافت.

۴۰۷۵.

اخلاقِ باور، رهیافتی به پیوند اخلاق و معرفت شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامحسین جوادپور

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: معرفت شناسی اخلاق باور توجیه وظیفه قرینه کلیفورد

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۵۱۲ تعداد دانلود : ۶۹۳

تعامل دانش ها با یکدیگر، زمینه تولید علوم بین رشته ای و مسئله های ذوابعاد شده است که در فلسفه علوم مختلف به بررسی آنها پرداخته میشود. معرفت شناسی یکی از بنیادیترین دانش هاست که پیش از بررسی مسایل علوم مختلف به آن نیازمندیم؛ اما گاهی پیوند خاصی بین مسایل معرفت شناسی و دانش های دیگر برقرار میشود که اخلاق باور، بیانگر یکی از آنهاست. در قرن نوزدهم، ویلیام کلیفورد این ایده را مطرح کرد که اعتقاد ورزیدن بدون فراهم آوردن قرائن و شواهد کافی به سود آن، امری خطا و اخلاقاً نادرست است. او این مسئله را طی مقاله ای منتشر نمود و تحولی در معرفت شناسی معاصر ایجاد کرد. رهیافت وی، بایسته های معرفتی را صبغه اخلاقی میدهد که این پژوهش به بررسی مهم ترین پایه ها و نقدهای آن میپردازد.

۴۰۷۶.

نظریة اخلاق زیست محیطی اسلام با تأکید بر آرای استاد مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: محمود فتحعلی

منبع: معرفت اخلاقی سال دوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: اسلام اخلاق ارزش محیط زیست مسؤولیت شأن

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی

تعداد بازدید : ۲۰۳۳ تعداد دانلود : ۸۹۱

انسان افزون بر رابطة با خداوند، با خود و با انسان های دیگر، با محیط زیست1 نیز رابطه دارد، از این رو، مجموعه ای از احکام و دستورالعمل های اخلاقی دربارة رفتار او با محیط زیست وجود دارد که آن را «اخلاق محیط زیست»2 نام نهاده اند. در این نوشتار، تلاش شده تا پس از بیان نکات مقدماتی همانند تعریف محیط زیست، مشهورترین نظریات در باب اخلاق محیط زیست و تأثیر جهان بینی در اتخاذ این نظریات، به اهم مبانی اخلاق زیست محیطی اسلام با تأکید بر آرای استاد مصباح به اختصار اشاره نموده، برخی فضایل، احکام و مصادیق اخلاقی در این باب را بیان کنیم.

۴۰۷۷.

جسارتی که صورت نبسته است! ... و نکاتی دیگر

نویسنده: جویا جهانبخش

منبع: جهان کتاب سال شانزدهم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۰ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۲۶۴)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]

تعداد بازدید : ۲۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۳۱

۴۰۷۸.

نقش راهبردی اخلاق در ایجاد وحدت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: دادخدا خدایار

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهارم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: اخلاق تقریب فضائل وحدت بخش رذایل تفرقه ساز وفاق و صلح

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۵۱۲ تعداد دانلود : ۶۴۱

اخلاقیات در کنار اعتقادات و عبادات جایگاه رفیعی در ایجاد، استقرار و استمرار وحدت انسان ها و مسلمانان نقش دارند؛ ازاین رو، این راهبرد در آموزه های نظری و عملی اسلام ارائه گردید تا در اتحاد جوامع خرد و کلان و حتی وحدت جهانی تأثیرگذار باشد. اسلام با توصیه به فضائل وحدت بخش مانند تقوا، مبارزه با خودخواهی، اعتدال، گفتمان عالمانه و صادقانه، احترام متقابل، حسن ظن، تحمل و مدارا، وفای به عهد و نیز پرهیز از رذائلی چون تعصب، حسادت، ظلم، اهانت، انحصارطلبی، تبعیض، تهمت و کینه، رعایت اخلاق اسلامی را در جهت تقریب و دوری از تفرقه، مؤثر دانسته است.

۴۰۷۹.

ویژگیهای تعلیم و تربیت مبتنی بر علم حضوری در نظر علامه طباطبایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: رضاعلی نوروزی منیره عابدی

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: علم حضوری علامه طباطبایی تعلیم و تربیت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۰۸۲ تعداد دانلود : ۱۰۷۷

اعتقاد به علم حضوری در فلسفه اسلامی به فیلسوف وسعت دید و عمق نظر بیشتری میبخشد. در این میان، علامه طباطبایی با طرح مسائل جدید و گسترده پیرامون این مسئله، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. از نظر وی، علم حضوری، پایه و اساس همة علوم است و بدون آن، انسان ها فاقد هر گونه دانشی خواهند بود. وی، در تحلیل نهایی، علم را منحصر به نوع حضوری دانسته، علوم حصولی را صرفاً اعتباراتی عقلی مینامد. این برخورد، تأثیرات عمیقی بر جنبه های گوناگون تعلیم و تربیت، از جمله ویژگیهای آن خواهد داشت. از این رو، در این مقاله، ضمن کاوش در بحث فلسفی علم حضوری، دلالت های آن در تعلیم و تربیت بررسی شده است. روش تحقیق، شیوة تحلیلی است و نتایج آن ترتب ویژگیهای خاصی را بر آموزش و پرورش مبتنی بر علم حضوری نشان میدهد.

۴۰۸۰.

نقش حکومت در تربیت؛ بررسی مقایسه ای دیدگاه افلاطون و امام خمینی (ره)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: یحیی فوزی مسعود کریمی بیرانوند

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: افلاطون امام خمینی(ره) نقش حکومت در تربیت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۲۶

این مقاله در پی آن است تا نشان دهد افلاطون و امام خمینی(ره)، دو متفّکر و فیلسوف عرصة سیاست و تربیت، علی رغم اختلاف برخی از متفکران، مشترکاً برای حکومت نقش فعّالی در تربیت قائل اند و بر خلاف گروهی دیگر از اندیشمندان؛ سمت وسویی ماورایی به اهداف تربیتی حکومت میدهند؛ اما در روش و محدوده این کارویژه و هدف حکومتی، اختلاف نظر دارند. ریشة این اختلاف در سه عرصه است: از لحاظ روشی، مدل افلاطوین تربیت، خطی و مدل امام خمینی(ره). تکاملی است؛ از لحاظ محتوایی، افلاطون به احکام عقلی بسنده میکند، اما امام(ره) به حس، عقل، قلب و وحی استناد میکند. در صحنة عمل نیز افلاطون حاکم دانا را متصدی اصلی تربیت میداند؛ در حالی که امام(ره) عوامل فردی، مدنی و حکومتی را در ذیل ارادة الاهی مؤثر میداند.

درخت حوزه‌های تخصصی