درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۲۲۱ تا ۱٬۲۴۰ مورد از کل ۹٬۲۹۴ مورد.
۱۲۲۱.

چالشهای اخلاقی و مسئولیت استفاده یکجانبه کشورها از نفت و گاز دریای خزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 25-56

کلیدواژه‌ها: نفت و گاز دریای خزر منابع مشترک رویه قضایی معاهدات دریای خزر کنوانسیون آکتائو چالش های اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۴۳۵
با فروپاشی شوروی، ایران در حوزه دریای خزر با همسایگان جدیدی روبه رو شد که هیچ یک در عمل قصد پایبندی به تعهدات کشور پیشین خود را نداشته و این امر هم از جنبه اخلاقی و هم از لحاظ قواعد حقوق بین الملل مورد توجه است. در این میان نحوه بهره برداری از منابع بستر و زیر بستر دریا یکی از مسائل بدون راه حل باقی مانده، کما اینکه در کنوانسیون اخیر رژیم حقوقی دریای خزر در آکتائو نیز توافقی در خصوص تقسیم بستر و زیر بستر دریا صورت نگرفته است.صرف نظر از اینکه خزر را دریا بدانیم یا دریاچه ،قواعد حقوق بین الملل از جمله رویه عملی کشورها و آرای محاکم بین المللی و دکترین، استفاده یک جانبه کشورها از منابع نفت و گاز این پهنه آبی را تایید نمیکنند و تصریح کنوانسیون مذکور به لزوم حصول توافق جداگانه در خصوص بستر و زیر بستر، خود موید لزوم توافق همه جانبه بین کشورها بوده اما آنچه در عمل مشاهده میشود بهره برداری کشورهای حاشیه خزر از این منابع بدون درنظر گرفتن منافع سایر کشورهاست و در این میان کشور ما منفعل ترین موضع را دارد. آنچه مسلم است کشورهای حاشیه دریای خزر میباید با استفاده از اصول حقوق بین الملل و تغییرات جدید ژئوپلوتیک و توافق همه جانبه در خصوص منابع نفت و گاز آن تعیین تکلیف نمایند اما تا پیش از رسیدن به این مهم، استفاده یک جانبه از این منابع از منظر حقوق بین الملل مجاز نبوده و موجد مسئولیت بین المللی است که خود متاثر از اخلاق در سطح بین الملل میباشد.
۱۲۲۲.

غایت اخلاقی اسلوب ادبی و گفتار شرعی از دیدگاه ابن رشد(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۱ (پیاپی ۶۳) 43 - 72

کلیدواژه‌ها: ابن رشد تلخیص بوطیقا اخلاق قرآن فضیلت محاکات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۲۳۱
ابن رشد در تلخیص بوطیقا به ابداعات و نوآوری هایی دست زده است؛ او در این کتاب بیشتر قوانین شعر را به گونه ای بیان می کند که مطابق طبع زبان عرب باشد. حال این پرسش مطرح می شود که مقصود ابن رشد از این ابداعات چیست. در این مقاله سعی شده است با بررسی یکی از ابداعات او در تلخیص بوطیقا به این پرسش پاسخ داده شود. در این مطالعه غایت اخلاقی اسلوب ادبی و گفتار شرعی ابن رشد ذیل دو موضوع بیان می شود: جایگاه اشعار و اسلوب ادبی در اخلاق و غایت اخلاقی شعر در گفتار شرعی. ابن رشد در این موضوعات اهداف اخلاقی را دنبال کرده است. او در عین ستایش بعضی از اشعار عربی از نظر زیبایی و اسلوب ادبی، اهداف موردنظر آن ها را به دلیل حقارت و بیهودگی مذمت کرده است؛ زیرا اشعار شاعران عرب به دور از تربیت اخلاقی اند و قادر به تربیت جوانان نیستند. از نظر ابن رشد، هر عملی با تشبیه و محاکات به سوی دو امر حسن و قبح یا فضیلت و رذیلت کشیده می شود. فضیلت اخلاقی در گفتار شرعی به ویژه در قصه حضرت یوسف (ع) به خوبی نشان داده می شود؛ شقاوت از جانب برادران بر یوسف موجب تغییرات در نفس او شد. به سخن دیگر، ترس از خدا و رحم به برادران موجب کسب فضایل بیشتر در او گردید. بدین ترتیب، یوسف (ع) به سعادت دست می یابد و جایگاه اخلاق را نشان می دهد. لذا غایت اخلاق در تلخیص بوطیقا با آیات قرآن و گفتار شرعی کامل می شود؛ زیرا ابزار کاملی برای تربیت انسانی فراهم می کند.
۱۲۲۳.

بررسی مقایسه ای معیارشناسی خردمندی در روایات اهل بیت- علیهم السلام- با دستاوردهای روان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 53 - 81

کلیدواژه‌ها: خرد عقل روایات دستاوردهای روان شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۳۲۲
هدف از پژوهش حاضر، بررسی معیارهای خردمندی در روایات اهل بیت- علیهم السلام- و روش تحقیق ازنوع کیفی با رویکرد تحلیل محتوای عرفی است. جامعه آماری پژوهش، همه روایات کتب اربعه و مصادر بحار الانوار را شامل می شود. برای نمونه گیری، از روش هدفمند و برای تحلیل داده ها از توصیف، مقایسه، مقوله بندی و مفهوم سازی استفاده کرده ایم. یافته ها نشان می دهند مؤلفه های خردمندی ازدیدگاه اهل بیت- علیهم السلام- مجموعه ای از ویژگی های درون فردی (هفت کد نظری و 47 کد اساسی)، بین فردی (شش کد نظری و 35 کد اساسی)، در ارتباط با دنیا و آخرت (دو کد نظری و چهار کد اساسی) و در ارتباط با معبود (چهار کد نظری و هفده کد اساسی) بودند. کثرت کدهای نظری درون فردی و بین فردی، بیانگر اهمیت اخلاق و ارتباطات انسانی ازنظر اهل بیت- علیهم السلام- است. علاوه بر منابع یادشده، سی مقاله و کتاب تخصصی مرتبط با مبحث خرد درحوزه روان شناسی (تألیف شده از سال 1990 تا سال 2020) بررسی و کدگذاری باز، محوری و انتخابی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد مؤلفه های خردمندی ازدیدگاه روان شناسان، مجموعه ای از ویژگی های درون فردی (سه کد نظری و نُه کد اساسی)، بین فردی (چهار کد نظری و 35 کد اساسی) و در ارتباط با اجتماع (سه کد نظری و چهار کد اساسی) بوده است. درنهایت، این دو دیدگاه را با هم مقایسه کرده و نتیجه گرفته ایم بین معیارهای خردمندی در دو دیدگاه، رابطه عموم و خصوص من وجه وجود دارد و این دو معیار، دارای نقاط اشتراک و افتراق هستند. در هردوی آن ها ارزش ها درنظر گرفته شده است؛ هرچند آن ها در مبدأ و مبنای ارزش ها و مصداق هایشان تفاوت هایی دارند.
۱۲۲۴.

طراحی خطوط اصلی بسته آموزشی «اخلاق مبتنی بر شهود اخلاقی با ملاحظات گسست اخلاقی» و اعتباریابی آن برای دانش آموزان متوسطه دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۱۴۹-۱۲۳

کلیدواژه‌ها: آموزش اخلاق فطرت اخلاق فطری شهود فطری اخلاقی گسست اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۶ تعداد دانلود : ۴۷۹
هدف: تدوین خطوط اصلی بسته آموزشی بر مبنای شهود فطری اخلاقی و فرآیندهای گسست اخلاقی برای دانش آموزان متوسطه ی دوم هدف این پژوهش است. چنانچه روشن است بسته ی آموزشی علاوه بر مولفه های مذکور، شامل مولفه های گسست اخلاقی بندورا به عنوان عوامل تضعیف کننده ی شهود فطری اخلاقی نیز هست. روش: این پژوهش، با روش کیفی از نوع مطالعه اسنادی انجام شد. در تجزیه و تحلیل داده ها از ترکیب مدل «کلایزی» با روش تحلیل مضمون(Thematic analysis) استفاده شده است. دو کدگذار، نهایتا هفت مولفه را با شاخص توافق کدگذار بالاتر از ۷۰ درصد(۸۱.۴٪)، معرفی کردند. از میان مولفه های پیشنهادی پژوهشگر، اعتبار چهار مولفه پس از سنجش CVR مورد تایید متخصصان قرار گرفت. یافته ها: بر این اساس در نهایت پس از ارائه ی تعریف شهود فطری اخلاقی، مولفه های «درک بی واسطه»، «همگانی بودن شهود»، «عوامل منفی موثر» و «امکان تضعیف بروز شهود در طول عمر» به عنوان مولفه های معتبر معرفی و در بسته ی آموزشی به همراه مکانیسم های هشت گانه ی گسست اخلاقی برای تضعیف شهود فطری درج شده است. نتیجه گیری: تمرکز بر شهود فطری اخلاقی، در میان دوگانه ای از دیدگاه های فطری نگر و دیدگاه های مقابل قرار دارد. این پژوهش در راستای کاربست دیدگاه فطری نگر به آموزش و تربیت اخلاقی، به معرفی بسته ی آموزشی کاربردی همراستا با دیدگاه های متمرکز بر فطرت به عنوان الگوی همگانی در آموزش اخلاقی معرفی شده است.
۱۲۲۵.

بررسی نسبت مفهومی اخلال در اخلاق حسنه و جرم محاربه و افساد فی الارض (با توجه به آیه شریفه 33 سوره مبارکه مائده)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۴ ۵۴-۲۷

کلیدواژه‌ها: اخلال اخلاق حسنه جرم محاربه افساد فی الارض

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۲۸۹
آیاتی از قرآن کریم، مفهومی از رفتار اجتماعی آمیخته با اخلاق را ارائه می دهد که شیوه های درست زندگی را پیش روی انسان می گشاید. از آنجا که یکی از شیوه های تبیین معنایی واژگان، کشف روابط معنایی واژه و شبکه معنایی آن است. در این پژوهش با روش توصیفی همراه با تحلیل محتوی و استفاده از منابع کتابخانه ای، ارتباط معنایی اخلاق حسنه با محاربه و افساد فی الارض بررسی شد؛ حاصل تحقیق حاکی از این است که نسبت مفهومی افساد فی الارض چه به صورت مجزا از محاربه و چه همراه با آن موجب اخلال در اخلاق حسنه می شود و این موضوع دارای مویدات بسیاری چه از نظر معصومین^ و نظرات فقها نیز می باشد و از طرف دیگر محاربه ای که در قرآن و فقه به آن اشاره شده است بیشتر به محاربه با خدا و پیامبر| می باشد، ولی در قانون مجازات اسلامی محاربه یکی از جرایم اخلال در اخلاق حسنه است.
۱۲۲۶.

شأن مادری و چالش اشتغال زنان با رویکرد اخلاق کاربردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۴ ۷۸-۵۵

کلیدواژه‌ها: اخلاق کاربردی اخلاق مادری شأن اخلاقی مادر اشتغال بانوان چالش اشتغال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۸۵
مادری به عنوان بخشی از زندگی زنان مرحله ای ارزشمند است که زن را برخوردار از شأنی متفاوت تر از زمانی می کند که وارد چنین مرحله ای نشده است. اشتغال بانوان به عنوان امری رایج که به مثابه ارزش اقتصادی و یک نوع شأن اجتماعی برای زنان جامعه معاصر ارزش یافته است، با شأن مادری آنها در بسیاری از موارد معارض است. مدافعان هرکدام از این طرفین تعارض اخلاقی، استدلال هایی را طرح می کنند. رسیدن به استقلال مالی و برخورداری زن از منزلت اجتماعی، بخشی از استدلال موافقان اشتغال زن در مقابل مادری است. در پاسخ، ضمن ارزیابی استدلال های موافقان اشتغال بانوان، می توان ادله ای به نفع شأن اخلاقی مادر اقامه نمود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بیانگر آن است که مادری ضمن آنکه با اقتضائات روحی و جسمی و نیازهای واقعی زن هماهنگ است، نسبت به شئون عارضی دیگر چون اشتغال مقدّم است. از سویی، ورود زنان به مشاغل مختلف و حضور در اجتماع اگر هم سو و هماهنگ با نقش مادری آنان نباشد، باعث لطمه های بسیاری به مادران و فرزندانشان خواهد شد.
۱۲۲۷.

نقش قوه قضائیه در پیشگیری اجتماعی از جرم مبتنی بر الگوی ایرانی، اسلامی ناظر به آموزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 86-98

کلیدواژه‌ها: جرم پیشگیری پیشگیری اجتماعی قوه قضائیه الگوی اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۰ تعداد دانلود : ۵۲۲
در خصوص موضوع پیشگیری از وقوع جرم در اصل 8 قانون اساسی با توجه به موضوع امر به معروف و نهی از منکر وظیفه ی همگانی و حاکمیتی تعریف شده ولیکن گروهی که پدیده ی مجرمانه را موضوعی انسانی و اجتماعی می دانند که ممکن است در هر جامعه دینی هم بروز و ظهور کند و پیشگیری از جرم را نیازمند استفاده از دستاوردها و آموزش های علمی، عملی می دانند و با این پیش فرض که لزوم اجرای قوانین کیفری که در اصل 4 قانون اساسی هم به آن اشاره شده به این نتیجه می رسند که براساس بند 5 اصل 165 قانون اساسی اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمان را از وظایف قوه قضائیه می دانند». شاید به دلیل برخورد غیر علمی با این مقوله ی سهم موضوع پیشگیری از وقوع جرم در قوه قضائیه امری ذهنی و تشریفاتی بوده و در نتیجه طیف عظیمی از نخبگان، حقوقدانان و جرم شناسان و جامعه شناسان جرأت نقد و ورود به این موضوع را نداشتند و این موضوع ناخودآگاه منجر شد که قوه قضائیه خود در سیطره ی مجرمین قرار بگیرد و نفوذ عوامل قدرت و ثروت باعث ایجاد بحران ساختاری در مواجه با مجرمین گردید ولیکن با طلوع افق های نوین و سکان داری قاضی القضات جدید و تغییرات بنیادین و مبارزه با مجرمین یقه سفید و دانه درشت بار دیگر این امید در افکار جامعه زنده شد که قوه قضائیه پرچمدار مبارزه با جرم و پدیده ی مجرمانه و بلکه مهمتر از آن پیش قراول پیشگیری از جرم باشد در این مقاله ضمن توجه به مقررات قانونی که تکلیف قوه قضائیه را در ارتباط با پیشگیری از جرم مشخص کرده در پی آنیم که دیدگاه های نوین و جدید قوه قضائیه را اعم از آموزش های تخصصی و همگانی و طرح هر مسجدی حقوقدان و سازمان ها و مراجع زیر مجموعه ی این قوه را که نقش اساسی و گسترده در پیشگیری اجتماعی با رعایت الگوی ایرانی اسلامی از جرم دارند مورد بررسی قرار دهیم و به عبارت دیگر سعی می کنیم فارغ از دیدگاه پیشگیری کیفری از دیدگاه پیشگیری وضعی از وقوع جرم در قوه قضائیه بپردازیم و بررسی عوامل اقتصادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی را در وقوع جرم به دیگر صاحب نظران موکول کنیم.
۱۲۲۸.

بررسی شیوه های تعامل بخش نظارت بانک مرکزی با واحدهای حسابرسی و بازرسی داخلی بانک ها و ارزیابی تاثیر آن بر کارایی و اثربخشی نظارت بانکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 153-170

کلیدواژه‌ها: حسابرسی بازرسی داخلی ارزیابی کارایی اثربخشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۳۲۹
این پژوهش با هدف بررسی شیوه های تعامل بخش نظارت بانک مرکزی با واحدهای حسابرسی و بازرسی داخلی بانک ها و ارزیابی تاثیر آن بر کارایی و اثربخشی نظارت بانکی به انجام رسید. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، و از لحاظ رویکرد توصیفی- پیمایشی می باشد. در این تحقیق، کلیه مدیران ارشد شعب سرپرستی بانک ها در تهران به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند که تعداد آنها 150 نفر بود. بر اساس جدول کرجسی و مورگان، برای جامعه ای با این حجم، به حداقل 108 نمونه آماری نیاز بود. در این تحقیق، از روش نمونه برداری تصادفی ساده برای انتخاب نمونه های آماری استفاده شد. ابزار اصلی مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه ای برگرفته از نظرات خبرگان بود که 22 گویه را در خود جای می داد. در این پرسشنامه، پاسخ ها بر اساس طیف پنج نقطه ای لیکرت (از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم) طراحی شدند. روایی و پایایی این پرسشنامه به روش های مختلف مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفت. بعد از توزیع و جمع آوری پرسشنامه ها و استخراج داده ها، انجام تجزیه و تحلیل های توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزارهای SPSS و LISREL در دستور کار قرار گرفت. در این فرایند، آنالیزهای توصیفی در خصوص متغیرهای تحقیق، آزمون کی.ام.او، آزمون کولموگراف-اسمیرنوف، تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر به انجام رسید. سرانجام نتایج تحقیق نشان داد که تعامل بخش نظارت بانک مرکزی با واحدهای حسابرسی داخلی بانک ها تأثیر مثبت قوی و معنادار بر کارایی و اثربخشی نظارت بانکی دارد.
۱۲۲۹.

راهکار درونی اصلاح اخلاق از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 273 - 296

کلیدواژه‌ها: اصلاح اخلاق تزکیه راهکار درونی تحقق فعل مصباح یزدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۳۴۵
اصلاح اخلاق، اعم اکتساب فضایل اخلاقی و زدودن رذائل اخلاقی است. برای تحقق اصلاح اخلاق، عوامل درونی و عوامل بیرون از نفس انسان مؤثرند. از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی راهکار درونی اصلاح اخلاق چیست؟ یعنی فارق از عوامل بیرونی، ایشان چه عامل یا عوامل درونی را برای اصلاح اخلاق ارائه می نمایند؟ در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی آثار آیت الله مصباح یزدی بررسی شده و راهکار درونی اصلاح اخلاق از آن استخراج شده است. فرآیند اصلاح اخلاق در یک تشبیه، مانند تحقق یک فعل بسیط است. مراحل تحقق فعل بسیط اختیاری عبارت است از بینش، گرایش و اراده انجام عمل. اصلاح اخلاق نیز مراحل فوق را دارد. در ضمن به یک مرحله مقدماتی به نام یقظه هم نیازمند است. مرحله بینش متشکل از بینش نسبت به متعلقات ایمان، رابطه خود با خدا، هدف، فواید تزکیه، رذایل و فضایل و همچنین نسبت به تکالیف الهی است. این بینش ها، گرایش به هدف و گرایش به فعل را ایجاد خواهد کرد. تحقق این گرایش ها، مسبب اراده و در نتیجه اعمال مورد نیاز جهت اصلاح اخلاق می شود. این اعمال عبارتند از اعمال عمومی جهت اصلاح اخلاق، و اعمال اختصاصی ویژه هر یک از فضایل یا رذایل.
۱۲۳۰.

رهیافتی از الگوسازی تربیتی تا الگوپذیری از شهید سلیمانی ازسوی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 233 - 264

کلیدواژه‌ها: الگوسازی تربیتی الگوپذیری شهید سلیمانی تجربه زیسته پدیدارشناسی توصیفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۹۵
مطالعه حاضر برپایه کشف تجارب زیسته دانشجویان به منظور دستیابی به ظرفیت الگوسازی از منش و شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی برای نسل جوان صورت گرفته است. روش پژوهش، پدیدارشناسی توصیفی بوده و با پانزده دانشجوی پسر دانشگاه فردوسی مشهد مصاحبه شده است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، موارد نوعی انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها با استفاده از روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت و درنهایت، 572 مفهوم کشف و درقالب 38 مقوله جای داده شد. نتایج نهایی نیز تحت هشت مضمون قرار گرفت. مضامین کشف شده در مدلی با اقتباس از چهار مدل حیطه عاطفی بلوم، یادگیری مشاهده ای بندورا، نفوذ اجتماعی ارونسون و اقسام الگوپذیری مصباح یزدی، در پنج سطح، شامل «جذابیت سردار»، «تثبیت جذابیت»، «اراده در تغییر رفتار»، «ظهور کنش» و «کنش گزینی متعالی» جایگذاری شد؛ بدین ترتیب که سه مضمون «برجستگی اخلاق فردی سردار»، «برجستگی اخلاق بین فردی سردار» و «برجستگی سبک مدیریتی سردار» در سطح اول قرار گرفتند. سطح دوم، دو مضمون «اثرپذیری عاطفی مخاطب» و «اثرپذیری شناختی مخاطب» را دربر می گیرد. دو مضمون «تلاش برای تغییردادن دیدگاه و رفتار» و «مطالبه گریِ الگوسازی از سردار» نیز در سطح سوم گنجانده شدند و مضمون «آثار اجتماعی الگوگیری از سردار» هم شامل دو سطح چهارم و پنجم شد. درمجموع، تحلیل یافته ها ظرفیت بالای زندگی و شهادت سردار در الگوسازی تربیتی برای نسل نوجوان و جوان را تأیید می کند.
۱۲۳۱.

شناسایی بایسته های معرفت شناختی اخلاق باور از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 141 - 169

کلیدواژه‌ها: باور اخلاق باور بایسته های معرفت شناختی جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۶ تعداد دانلود : ۵۰۶
ویژگی مهم انسان این است که باورهایی دارد و در شرایطی باورهایش را تغییر میدهد؛ این فعل آدمی که به قوای معرفتی او مربوط میشود را فرآیند «باورسازی وتنظیم باور» مینامند. با کاربرد اخلاق در معرفت شناسی، این فرآیند هویت جدیدی یافته است. «اخلاق باور» اولین بار در قرن نوزدهم توسط کلیفورد مطرح و زمینه ساز پژوهشهای بسیاری شد. با این حال میتوان پیشینه آن را در فلسفه اسلامی نیز، تحت مفاهیم خاصی مانند «اخلاق درتفکر» و «بینش در مرحله کسب اعتقاد قلبى و ایجاد باور» پیدا کرد. هدف این مقاله شناسایی بایستههای معرفت شناختی اخلاق باور، در دیدگاه اندیشمند معاصر، آیت الله جوادی آملی، به روش تحلیل مفهومی و قیاس نظری است. ما با بررسی آثار ایشان به شش بایسته متلازم، دست یافته ایم: تلازم اراده و تکلیف معرفتی، تلازم قرینه و شهود، تلازم شاهدگرایی و اعتمادگرایی در توجیه باور، تلازم توجیه معرفتی با توجیه اخلاقیِ باور، تلازم حسن فاعلی با حسن فعلیِ باور و تلازم شبکه باور با عمل فردی و اجتماعی.
۱۲۳۲.

رویکردی کیفی به فهم طلاب از تزاحمات اخلاقی در عمل به وظیفه طلبگی و معیشت روزمره(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ (پیاپی ۶۶) 45 - 76

کلیدواژه‌ها: تزاحمات اخلاقی طلاب وظیفه طلبگی معیشت رویکرد کیفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۲۲
معیشت و به طور کلی، فعالیت های ناظر به کسب درآمد برای گذران زندگی، از مسائل مهم زیست انسانی است. بی تردید، تجربه معیشت برای طبقات، اصناف و گروه های مختلف اجتماعی بر حسب جایگاهی که در جامعه دارند، بسیار متفاوت است. طلاب از جمله گروه های مرجعی هستند که از دیرباز وضعیت معیشت آن ها نسبت به دیگر گروه های اجتماعی بیشتر موردتوجه عموم بوده است؛ چراکه از یک سو، طلبه به عنوان مبلّغ دین شناخته می شود و از او انتظار می رود به آنچه دارد قناعت کند و مانند بیشتر مردم جامعه، بلکه در سطحی پایین تر از آن ها زندگی کند. از سوی دیگر، شرایط و اقتضائات معیشتی ای بر جامعه ایران حاکم است که طلاب و خانواده های آن ها را درگیر مسائل سخت اقتصادی کرده است. با این حال، این دو سویگی به تزاحمات اخلاقی میان وضعیت معیشت طلاب و انجام وظیفه دینی-سازمانی آن ها در قبال جامعه منجر شده است. با این نگاه، هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که با توجه به گفتارهای طلاب، تزاحم های اخلاقی موجود بین وظیفه طلبگی و معشیت روزمره کدام است؟ رویکرد در این پژوهش، کیفی است و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بدین منظور، با بیست نفر از طلاب متأهل شاغل و غیرشاغل که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، مصاحبه نیم ساخت یافته انجام شده است. تحلیل مضامین نشان داد «وجدان کاری با مسئولیت اخلاقی مردانه»، «انگیزه شخصی برای طلبه شدن با انگیزه اقتصادی برای پیشرفت» و «حیثیت فردی با شرافت کار حرفه ای» در تزاحم اخلاقی هستند.
۱۲۳۳.

واکاوی تداوم عناصر اندرزنامه نویسی سیاسی باستان در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 131-152

کلیدواژه‌ها: اندرزنامه دوره قاجار سیاست عدالت پادشاه مردم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۲۷۷
اندرزنامه های سیاسی اگرچه آثاری هستند که در زمینه سیاست و تأملات سیاسی در ایران و اسلام و با هدف توصیه رفتار مناسب در زندگی سیاسی و تأثیرگزاری بر رفتار سیاسی صاحبان قدرت به رشته تحریر درآمده است، اما این اندرزنامه ها به مباحث اخلاقی و اجتماعی نیز می پردازد. محور مباحث اندرزنامه نویسان سیاسی، ارائه چارچوب قدرت حاکم، حفظ و اصلاح آن است. اندرزنامه ها به تفاسیر و توجیهات خود مبتنى بر اصولى چون توأمان بودن دین و سیاست، عدالت، اخلاق و دین، تجربیات پیشینیان و پند و حکمت قرار پرداخته اند. هدف اندرزنامه ها ارائه چگونگی رفتار مناسب در «کسب قدرت» و «حفظ قدرت» است. اندرزنامه های سیاسی به چگونگی کارکرد نظام سیاسی و تأثیر عوامل موجود در تولید و توزیع قدرت سیاسی می پردازند. یافته های این مطالعه نشان داد هدف عمده اندرزنامه های دوران قاجار یافتن راه حل هایی عملی است برای خارج کردن کشور و رعیت از وضعیتی که عموماً آن را اسفناک ارزیابی می کنند. از این منظر اندرزنامه های عصر قاجار تفاوت های زیادی با نوشته های پیشینیان دارند. از دلایلی که باعث شده رسائل عصر قاجار در زمره اندرزنامه نویسی جای داده شوند آن است که مخاطب بسیاری از آنها، همچون متون پیشینیان، اول شخص کشور است. مهمترین وجوه عنصر تداوم در سیاست نامه های قاجار مباحثی چون عدالت، تمرکز بر قدرت پادشاه، قانون، رابطه شاه و رعیت (مردم) و پیوند دین و سیاست می باشد.
۱۲۳۴.

عدالت اجتماعی و نقش آن در امنیت اجتماعی از نگاه قرآن و روایات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 239-264

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی امنیت روایات اسلامی جامعه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۴ تعداد دانلود : ۴۸۴
یکی از اهداف متعالی که بشر همواره و در طی قرن ها در صدد تحقق آن بوده؛ عدالت اجتماعی و بهره مندی از نتایج تحقق آن است. از نگاه قرآن، استقرار و اجرای عدالت در جامعه از مهم ترین وظایف انبیاء الهی به شمار می آید؛ از این رو اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی و در رأس آن، وجود مقدس پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) و ائمه ی معصومین(علیهم السلام) به عنوان مصلحان الهی به این اصل فطری توجه ویژه داشته و به تبیین آن پرداخته اند. امنیت نیز با تمام ابعاد و زمینه هایش، از ضروریات زندگی فردی و اجتماعی انسان بوده و عدم وجود آن، خلأ بزرگ و فصل مشترک بسیاری از مشکلات بشر در زندگی محسوب می شود؛ بنابراین بررسی و تبیین این دو مقوله و ارتباط میان آن ها ضروری می نماید. در مقاله ی حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی _ تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ماهیت عدالت اجتماعى، نقش آن در امنیت جامعه اسلامی و در دو بعد اجتماعی و اقتصادی از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۲۳۵.

قدرت گرایی و اخلاق تکاملی، اخلاق هایی برخاسته از نظریه تکامل(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 5-18

کلیدواژه‌ها: تکامل فرگشت اخلاق قدرت گرایی اخلاق تکاملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۳۳۵
نظریه تکامل یا فرگشت، تأثیر بسیاری بر حوزه های فکری و فرهنگی گذاشته و به گمان برخی، باورهای دینی و اخلاقی را با چالش زیادی مواجه کرده است. برخی گفته اند، قدرت گرایی نیچه نیز مبتنی بر نظریه تکامل است. اخلاق تکاملی نیز به طور مسلم، برگرفته از نظریه تکامل می باشد. به نظر می رسد، این نظریه منافاتی با باورهای دینی و اخلاقی نداشته و علی رغم بطلان قدرت گرایی، اخلاق برگرفته از آن (اخلاق تکاملی)، به عنوان یکی از مصادیق اخلاق سکولار، می تواند ناظر به همه عناصر یک نظام اخلاقی، اعم از معناداری، واقعیت داری، توجیه عقلانی ارزش ها، ارائه راه برای تشخیص مصادیق رفتارهای با ارزش و بالاخره، تضمین عمل به ارزش های اخلاقی، سخن گفته و در تمامی این حوزه ها، از خود دفاع کند. در عین حال، به نظر می رسد، اخلاق تکاملی ناقص بوده، تاب برابری با اخلاق دینی را ندارد.
۱۲۳۷.

به کارگیری رویکرد کیفی فراترکیب برای بررسی معیارهای مؤثر بر اخلاق حرفه ای حسابدار(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ (پیاپی ۶۴) 127 - 166

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای فراترکیب آنتروپی شانون اخلاق حرفه ای حسابدار رفتار حرفه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۲۶۹
اخلاق و رفتارحرفه ای برای حرفه حسابداری بسیار مهم است. بدون جلب اعتماد استفاده کنندگان، ارائه خدمات حسابداری بیهوده است. در مجموع، چنانچه در هر حرفه به اخلاق حرفه ای توجه شود، آن حرفه پیشرفت خواهد کرد، وگرنه به زودی نابود می شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی معیارهای مؤثر بر اخلاق حرفه ای حسابدار صورت گرفته است. به این منظور، با رویکرد پژوهش کیفی و ابزار فراترکیب که شامل گام های هفت گانه است به ارزیابی و تحلیل نظام مند 79 مورد از یافته های پژوهش های پیشین پرداخته شد و با استفاده از روش آنتروپی شانون، بر اساس رویکرد تحلیل محتوا، ضریب اثر معیارهای شناسایی شده، تعیین شد. در نهایت، معیارهایی که بیشترین تأثیر را بر اخلاق حرفه ای حسابدار دارند، معلوم شدند. معیارهای شناسایی شده در این پژوهش، کاربردی هستند و اهمیت اخلاق حرفه ای حسابدار را نشان می دهند. نتایج حاصل از این پژوهش به کاهش شکاف میان نظریات موجود در زمینه اخلاق حرفه ای در حسابداری و رعایت آیین رفتار حرفه ای در عمل، کمک شایانی می کند.
۱۲۳۸.

روش شناسی استنباط اولویت های اخلاقی براساس روایات «افعل تفضیل»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ ۱۴۵-۱۶۴

کلیدواژه‌ها: افعل تفضیل خیر افضل اقرب امور اعمال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۰ تعداد دانلود : ۳۸۲
باتوجه به سطوح مختلف ارزش های اخلاقی در اسلام، برای شناختن مهم ترین ارزش ها و نیز رفع تزاحم لازمست استنباط از متون آیات و روایات انجام شودکه یکی از مهم ترین هیئت ها در این متون، «ساختار تفضیل» است؛ برخی روایات این ساختار، حاکی از اولویت یک یا چند ارزش و برخی دیگر حاکی از قاعده ای در تعیین اولویت هستند، تنافی ابتدایی بین این روایات قاعده مند این سوال را پیش می آورد که برای استنباط اولویت های اخلاقی بر اساس این روایات، چگونه باید تنافی ظاهری بین آنها را برطرف کرد؟ روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است که بر مدار فقه الاخلاق استوار شده است. بررسی روایات قاعده مند در ساختار تفضیل حاکی از عدم تنافی بین آنهاست؛ برخی از آنها در مقایسه با هم تقدم رتبی دارند و برخی دیگر که در یک رتبه هستند یا حیثیت های مختلفی از عملِ دارای اولویت هستند و یا آنکه یک عملِ دارای اولویت به بیان های مختلف تبیین شده است
۱۲۳۹.

بررسی آثار تربیتی «خوف و رجا» از دیدگاه اسلام با تأکید بر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 35 - 77

کلیدواژه‌ها: تعلیم وتربیت خوف رجا آثار تربیتی خوف و رجا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۷۸۱
«خوف» و «رجا» از موضوعات بسیار مهم در رابطه با چگونگی زندگی انسان و تربیت وی می باشند از این رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی آثار تربیتی خوف ورجا از دیدگاه اسلام با تأکید بر قرآن کریم است. جهت دست یابی به این هدف، از روش تحلیل زبانی و مفهومی بهره گرفته شده است. مضامین استخراج شده پژوهش نشان داد، قرآن خوف و رجا را به عنوان مکمل یکدیگر معرفی می کند و نظارت خداوند بر رفتار انسان را به واسطه این دو حالت نفسانی برمی شمارد؛ به نحوی که هر دو را سبب تنظیم رفتار انسان قلمداد می کند و اذعان دارد که به موجب آن ها نابهنجاری ها کنترل می شوند. با بررسی آیات پیرامون خوف و رجا و نقش تربیتی این دو ویژگی اخلاقی، این نتیجه حاصل شد: به استناد قرآن کریم، خوف و رجا برای انسان دستاوردهای تربیتی متعددی در سطح فردی و اجتماعی به ارمغان می آورد که بخشی از این دستاوردها ویژه خوف هستند، بخش دیگر، مختصِ رجا و پاره ای هم، توأمان شامل خوف و رجا با یکدیگر می شود. این امر بدان جهت است که هرکدام از این واژه ها، در برخی از آیات قرآن کریم به صورتِ تنها و در بعضی دیگر به طورِ توأمان آورده شده اند. دستاوردهای یادشده در متن مقاله، تبیین و بررسی شده اند.
۱۲۴۰.

اخلاق نیکی محور مدنی مبتنی بر محبت و [نوع] دوستی از منظر نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۳ ۷۲-۵۳

کلیدواژه‌ها: خواجه طوسی محبت دوستی مدینه نوع دوستی اخلاق نیکی محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۸۱
مسئله این جستار بررسی جایگاه محبت و دوستی، در اخلاق اجتماعی از منظر نصیرالدین طوسی است. طوسی جامعه را دارای هیأتی مجزا و مستقل از مجموعه ای از افراد می داند که دارای خصوصیاتی متفاوت از افراد است. دستیابی به سعادت مدنی یا کمال جامعه نگر که غایت سیاست مدن طوسی است، نیازمند نوعی وحدت، یگانگی و تألف است که افراد جامعه را در ارتباط با هم بسان یک شخص واحد گرداند. اشتیاق به این تألف، محبت نام دارد. طوسی محبت را به عنوان نوعی نظریه نیکی محور، در جایگاهی جامعه نگر در رشد اخلاق اجتماعی الگوسازی می کند تا آنجا که حتی عامل و یا دلیل تنوع مدینه ها نزد وی، چگونگی تألیف جامعه براساس نوع محبوب است. ذومراتب بودن محبت، براساس تنوع امر محبوب (فضیلت یا غیر آن از منافع و لذتها)، به تنوع مدینه نزد او منجر می شود. در این جستار، مطابقت نظریه محبت طوسی، با نظریه غایت گرایانه دیگرگروی و نوع دوستی سنجش شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان