درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۷۴۱ تا ۷٬۷۶۰ مورد از کل ۹٬۲۹۴ مورد.
۷۷۴۱.

چیستی محبت متقابل خداوند و انسان(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال دوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۶ (پیاپی ۲۸) 11 - 39

کلیدواژه‌ها: خداوند انسان قرآن کریم عشق محبت و دوستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۳۵۴
محبت که می توان وجود آن را امری وجدانی دانست، برگرفته از شناخت و فرع بر آن است. مادامی که شناخت نباشد، محبتی نیز متصور نیست. به یقین محبت به خدای تعالی و دوستی خداوند با انسان که ارزشمندترین و متعالی ترین نوع از محبت است، بر همین اصل مبتنی است. جایگاه این دوستی تا بدانجاست که غایت کمال بنده تلقی می شود. در پژوهش پیش رو به معنای محبت، واکاوی حقیقت حب و بغض خداوند به بندگان خود، محبت در قرآن و اقسام و اسباب آن، نشانههای محبت انسان به خداوند متعال و موانع این محبت توجه شده است. روش این پژوهش، روشی تحلیلی توصیفی است و با استفاده از ابزار کتابخانهای انجام شده است.
۷۷۴۲.

بررسی آموزه های فرهنگ عاشورایی در نماهنگ های کودک و نوجوان از منظر نشانه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۳ 144 - 177

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی آموزه دینی نماهنگ عاشورا کودک و نوجوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۳۳۸
یکی از مباح ث مهم که در سال های اخیر وارد حوزه نقد و بررسی آثار ادبی و هنری شده، مبحث نشانه شناسی فرهنگی است. ارتباط رشد فرهنگی با تنفیذ نشانه ها از مسائل قابل تأمل در دستاوردهایی است که از مسیر تکنولوژی وارد حوزه مطالعات کودک و نوجوان  شده است. توجه به ایجاد، ترویج و انتقال فرهنگ عاشورایی در میان نسل جوان در عصر فناوری و رسانه، سبب تولید نماهنگ های متعدّد و ارزشمندی برای گروه کودک و نوجوان در کشور ایران شده که اشعار و تصاویر موجود در آن از منظر معناشناسی نشانه ها قابل تحلیل و نقد است.در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا جنبه های بیرونی و درونی نشانه های دینی در نماهنگ های عاشورایی از زاویه «عینیّت دارندگی» و «انتقال دهندگی» بررسی شود. هدف از این بررسی، تعیین نقش نشانه ها در ایجاد، انتقال و تداوم فرهنگ عاشورایی به کمک شعر و تصویر در نماهنگ های انیمیشنی به کودکان و نوجوانان بوده است. یافته ها نشان می دهد در اغلب نماهنگ های منتخب، جنبه های بیرونی نشانه های دینی پیام های مستقیمی دارند و سازندگان، آموزه های مشترکی را بر مبنای فرهنگ دینی- اجتماعی به کمک شعر و تصویر در اختیار کودکان و نوجوانان قرار داده اند. از میان آموزه ها به شهادت طلبی بیشتر پرداخته شده و بخش فراوانی از نشانه ها در ارتباط با شرح ظلم و ستم به خاندان اهل بیت(ع) است. در بخش جنبه های درونی نشانه ها، ضعف هایی دیده می شود که مهم ترین آن، ایجاد محدودیت در ظرفیت خوانش است.  
۷۷۴۳.

استعاره تربیتی سفر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 121 - 141

کلیدواژه‌ها: استعاره تربیتی سفر عرفان تعلیم و تربیت عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۴۸۰
هدف از پژوهش حاضر، تبیین و تحلیل استعاره «تربیت، سفر است» با نگاهی عرفانی استعاری و به تبع عینی تر به حوزه انتزاعی تربیت است. چرا که یکی از اصلی ترین ویژگی های استعاره، ظرفیت استنباطی بسیار آن است که با تکیه بر آن می توان حوزه ای انتزاعی از دانش های بشری را در ظرفی عینی قرار داد و بازتعریف کرد. برای دست یافتن به این هدف، از روش تحلیل منطقی فرارونده بهره گرفته شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که استعاره «تربیت، سفر است» باتوجه به مبنای انتخابی در این پژوهش دو مبنای عرفان اسلامی و عرفان اومانیستی معرفی شده دو مسیر جداگانه برای تربیت تعریف می کند که با وجود اشتراکات فراوان میان این دو مسیر، سرانجام متفاوتی برای آن ها تصور می شود. طرح کلی سفر تربیتی بر مبنای نگاه استعاری عرفانی به حوزه تربیت نیز شامل دو رکن اصلی «رهرو» و «راهبر» و پنج رکن فرعی «مقصد نهایی»، «مراحل»، «ره توشه، مسیریابی و ملزومات»، «راهبرد» و «رهاورد» است. همچنین بر پایه نتایج پژوهش حاضر می توان ادعا کرد که به کارگیری استعاره «تربیت، سفر است»، گامی مهم جهت دست یافتن به تعریفی برای تربیت و رسیدن به اشتراک بین الاذهانی میان صاحب نظران این حوزه خواهد بود.
۷۷۴۵.

بررسی رابطه بین التزام به تعالیم اسلامی و سطح افسردگی و اضطراب در بین دانش آموزان مقطع دبیرستان

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ ۹۰-۱۰۶

کلیدواژه‌ها: التزام به تعالیم اسلامی افسردگی اضطراب دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۴۵۷
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین التزام به تعالیم اسلامی، سطح افسردگی و اضطراب در بین دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر تهران است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر تهران در سال تحصیلی 1393-1392 بود که از این جامعه تعداد300 دانش آموز مقطع دبیرستان به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب حالت- صفت اسپیل برگر و مقیاس خودسنجی التزام عملی به اعتقادات اسلامی بود که روایی و پایایی این ابزارها توسط ملاک های روانسنجی احراز شد. داده های حاصله با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل واریانس مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصله حاکی از این است که دختران در مقایسه با پسران از اضطراب و افسردگی بیشتری برخوردار هستند ولی در التزام به تعالیم اسلامی تفاوت معناداری بین دو جنس مشاهده نشد. همچنین بین التزام به تعالیم اسلامی و اضطراب از لحاظ آماری رابطه معکوس و معناداری محاسبه شد (05/0p<، 452/0-=r ). همچنین بین التزام به تعالیم اسلامی و افسردگی نیز از لحاظ آماری رابطه معکوس و معناداری محاسبه شد (05/0p<، 464/0-=r ). به این ترتیب این نتیجه حاصل شد که هر چه میزان التزام به تعالیم اسلامی در بین دانش آموزان بیشتر باشد سطح افسردگی و اضطراب در آنان کمتر است.
۷۷۴۶.

پیشایندهای بسترآفرین رفتار فرانقشی در سازمان های آموزشی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 5-33

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم رفتار شهروندی سازمانی رفتار فرانقشی پیشایندها سازمان های آموزشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۴۰۸
رفتار فرانقشی رفتاری است داوطلبانه و فراتر از شرح وظایف رسمی که به طور مستقیم به وسیلة نظام پاداش رسمی سازمان شناسایی نمی شود. این پژوهش در پی شناسایی پیشایندهای بسترآفرین رفتار فرا نقشی در سازمان های آموزشی از منظر قرآن کریم است. روش پژوهش بررسی اسناد و مدارک، و تحلیل محتوای کیفیبه شیوة استقرایی قیاسی است. بدین منظور داده های لازم از قرآن کریم جمع آوری و مقولات (پیشایندها) معین شده است. بر اساس یافته های پژوهش پیشایندهای شخصیتی در سه سطح شناختی، عاطفی و رفتاری هستند، از جمله: درک حضور خدا و سیطرة علم و قدرت او بر عالم، معاد باوری و اعتقاد به ثبت اعمال و نظام پاداش، باور محدود بودن فرصت ها، داشتن اهداف متعالی، آزادگی و وابسته نبودن به دنیا، احساس مسئولیت در قبال دیگران، قدرت تحمل و شرح صدر، و اعراض از امور بی فایده. پیشایندهای سازمان ینیز (در دو سطح ارتباط با مدیر/ اعضای سازمان) شامل حاکمیت روابط عاطفی عمیق بر سازمان، الگوسازی مدیران، قدرشناسی از عمل کنندگان و تبدیل رفتار فرانقشی به رفتاری ارزشمند است.
۷۷۴۷.

تاثیر آموزش ذهنیت فلسفی بر نگرش دینی و مهارت های زندگی معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷) ۷-۲۸

کلیدواژه‌ها: ذهنیت فلسفی نگرش های دینی مهارت های زندگی معلمان ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۵۴۸
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش ذهنیت فلسفی بر نگرش های دینی و مهارت های زندگی معلمان ابتدایی است. روش پژوهش، شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش، کلیه معلمان ابتدایی شهر ساری بود که از بین آن ها تعداد ۳۰ نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایشی طی 6 جلسه آموزشی سه شاخص ذهنیت فلسفی را بر اساس نظریه اسمیت(جامعیت، تعمق، انعطاف پذیری،1990؛ ترجمه بهرنگی، 1392) دریافت کرد. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسش نامه مهارت های زندگی ساعتچی، کامکاری و عسگریان(1389) و پرسش نامه نگرش های دینی گلاک و استارک(1965) بود. روایی ابزارها به روش روایی محتوایی به تائید صاحبنظران رسید و ضریب اعتبار بدست آمده برای پرسش نامه مهارت های زندگی 87/0 و پرسش نامه نگرش های دینی 79٪ محاسبه شد. فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش ذهنیت فلسفی در افزایش نگرش های دینی و میزان مهارت های زندگی معلمان اثر مثبت و معنادار دارد.
۷۷۴۸.

سلوک اخلاقی فردی و اجتماعی از نگاه ابن عباس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 27 - 52

کلیدواژه‌ها: مابن عباس سلوک اخلاقی گناه زهد تندروی دینی حق الناس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۹ تعداد دانلود : ۳۴۴
ایدئولوژی غالب عامه مسلمانان چُنین القاء می کند که صحابه راویان محض سنّت پیامبر(ص) بوده و اندیشه هایی متمایز نداشته اند. این گونه، عملاً مطالعه ای برای بررسی آراء صحابه و شناخت نسبت آن ها با هم دیگر صورت نگرفته، و خاصّه مطالعه تفکّرات اخلاقی و شناخت تمایز آرائشان با هم دیگر و با مکتب اهل بیت (ع) یا سنجش نسبت آن آموزه ها با تعالیم پیامبر(ص) کم تر کاویده، و بیش تر مغفول واقع شده است. می خواهیم در این مطالعه با نگاهی انتقادی به این رویکرد فراگیر، اندیشه اخلاقی عبدالله بن عبّاس (درگذشته 68) را بازنگریم؛ فقیه و مفسّری از نسلِ صغارِ صحابه که جایگاهش هم چون یک معلّم اخلاق یا تأثیر اندیشه هایش بر فرهنگ اسلامی دوره های بعد را نکاویده اند. این مطالعه از جنس مطالعات تاریخ اندیشه اخلاقی است و از میان منظومه آراء اخلاقی ابن عباس بر آن دسته از آراء وی تمرکز دارد که درباره بهینه سازی سلوک فردی و اجتماعی روایت شده، در تفسیرش از قرآن و سؤالاتش و نقل قول هایش از پیامبر(ص) هم بازتاب یافته، و بُعدی از ابعاد تفکر اخلاقی او را شکل داده است. این مطالعه مدخلی خواهد بود برای آن که بتوانیم در گام های بعد با مقایسه تعالیم صحابه مختلف، تصویری واضح تر از تاریخ اندیشه اخلاقی مسلمانان در نیمه نخست سده 1 حاصل کنیم.
۷۷۴۹.

شناسایی واعتباریابی ویژگی های فضای کالبدی مدارس بر اساس معماری اسلامی و از دیدگاه مربیان پرورشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۷) 127-146

کلیدواژه‌ها: محیط کالبدی فضای یادگیری معماری اسلامی مربیان پرورشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۹ تعداد دانلود : ۳۷۵
هدف از انجام این پژوهش بررسی ویژگی های محیط کالبدی مدارس در تربیت دینی بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی-متوالی بود. در بخش کیفی از روش تحلیل محتوا و در بخش کمی از روش پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی شامل دو گروه بود. دسته اول متون و مقالات معماری اسلامی بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. گروه دوم مربیان پرورشی مدارس بودند که 9 نفر از آنان به روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد مطلوب و بر اساس قاعده اشباع نظری انتخاب شدند. در بخش کمی نیز 118 نفر از مربیان پرورشی با استفاده از روش سرشماری در پژوهش شرکت نمودند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه بود که روایی و پایایی هر دو مورد تایید قرار گرفت. یافته های پژوهش در بخش تحلیل محتوایی نشان می داد که تنوع فضایی ، بهره گیری از هنر و جذابیت بصری ، توجه به جامعه پیرامونی (پایگاه عبادی مشترک)، طراحی فضای نیایشی (تأکید بر محراب و گنبد)، توجه به مرکزیت حیاط، تأکید بر عناصر طبیعی و دسترسی آسان به امکانات (وضوخانه) از مواردی هستند که در طراحی محیط فیزیکی مدارس در تربیت اسلامی باید رعایت شوند. در بخش مصاحبه نیز مربیان پرورشی به زیبایی مکان نیایش، امکانات رفاهی ، طراحی انعطاف پذیر و چند عملکردی ، محوریت داشتن فضای نیایشی، نمایان و دعوت کننده بودن، اشاره کردند. در نهایت نتایج تحلیل عامل تاییدی، پنج ویژگی تنوع فضایی، زیبایی و جذابیت بصری، توجه به جامعه پیرامونی، فضای نیایشی مطلوب،مرکزیت حیاط و توجه به طبیعت را به عنوان ویژگی های فضای کالبدی مدارس در تربیت دینی نشان داد.
۷۷۵۰.

ظرفیت استعاره متناظر در کشف مبانی تعلیم وتربیت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۷ 5-32

کلیدواژه‌ها: الگوی استعاری استعاره متناظر نوع شناسی گزاره های دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۵۹۸
هدف این مقاله، تبیین نقش استعاره در شکل متناظر و تمایز آن با برداشت صرفاً ادبی و زیبایی شناختی و یا صرف الهام بخشی، به منظور افزایش دقت علمی در تعلیم وتربیت اسلامی است. برای این منظور، چنین استدلال شد که استعاره متناظر باتوجه به تکیه صرف بر متن دینی و نیز غیرانتخابی بودن کلیت و چارچوب آن می تواند بدیل مناسب رویکردهای موجود برای ارائه مبانی و اصول تعلیم وتربیت اسلامی باشد. این الگوی استعاری دارای ویژگی های محوریت علم به جای تربیت، ذکر جزئیات در مقابل کلیت، پیوند توأمان علم و تربیت به جای رابطه پیوستاری و نقش مبنایی در مقابل نقش تکمیلی است.
۷۷۵۱.

جایگاه نظریات غیرشناختی در فلسفه‌ی اخلاق و انتقادات وارد بر آنها(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال اول تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 123 - 144

کلیدواژه‌ها: واقع‌گرایی اخلاقی شناخت‌گرایی اخلاقی ناشناخت‌گرایی اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۲۲
بحث از هستی‌شناسی حقایق اخلاقی از مهم‌ترین مسایل فلسفه‌ی اخلاق به شمار می‌رود و اتخاذ دیدگاه مناسب و شایسته در این وادی، تأثیری مهم و چشمگیر بر سایر مباحث و قلمروهای فلسفه‌ی اخلاق خواهد داشت. در هستی‌شناسی بحث از واقع‌گرایی و غیر‌واقع‌گرایی مطرح است. واقع‌گرایی بدین معناست که موجوداتی بیرون از عالم ذهن و ادراک وجود دارند؛ در مقابل، غیر‌واقع‌گرایی بدین معناست که چنین موجوداتی وجود ندارند، یا دست‌کم در وجود آنها تردید است. از آن‌جا که در این مقاله بر آنیم یکی از دیدگاه‌های ناشناخت‌گرایی اخلاقی را در مقابل با واقع‌گرایی بررسی نماییم لذا در مقدمه به طور اختصار کلیاتی از واقع‌گرایی اخلاقی بیان می‌شود؛ سپس به بیان دیدگاه ناشناخت‌گرایی و نقد آن می‌پردازیم.
۷۷۵۲.

شناسایی عوامل سازمانی مؤثر بر توانمندسازی معلمان از منظر اسلام

نویسنده:
منبع: مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی (علوم تربیتی از دیدگاه اسلام) سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 63-81

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی معلمان محیط های آموزشی آموزه های اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۳۹۹
مقاله حاضر با هدف شناسایی عوامل سازمانی مؤثر بر توانمندسازی معلمان از دیدگاه اسلام و دانش روز مدیریت صورت گرفته است. در این راستا ضمن بررسی پیشینه نظری مرتبط با عوامل مؤثر بر توانمندسازی معلمان از دیدگاه صاحب نظران علوم تربیتی، سعی شده است مقایسه تطبیقی این عوامل در دو دیدگاه به عمل آید. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و جامعه آماری شامل آیات قرآن کریم و کتب معتبر روایی و آثار متخصصان هر دو حوزه علوم تربیتی و معارف اسلامی است. یافته ها و نتایج پژوهش حاکی از آن است که بیان روشن اهداف، دسترسی به منابع و اطلاعات، ساختار سازمانی، غنی سازی شغل، و ارزیابی عملکرد از جمله عوامل سازمانی مؤثر بر توانمندسازی معلمان در علوم تربیتی هستند؛ در حالی که در اسلام علاوه بر عوامل فوق که مبانی آن با غرب متفاوت است، رعایت ضابطه مندی در تقسیم وظایف، توجه به انگیزه بالا در انجام مسؤلیت ها و تقسیم کار براساس تعهد و تخصص افراد نیز، در زمره عوامل سازمانی به شمار می آیند.
۷۷۵۳.

مبناگرایی در اخلاق از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 5 - 26

کلیدواژه‌ها: اخلاق حکمت نظری و عملی قضیه اخلاقیِ بدیهی و نظری مبناگرایی آیت الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۰۳
وجود قضایای بدیهی و ارجاع قضایای نظری به آنها (= نظریه مبناگرایی) از جمله مباحث مهم معرفت شناسی عام است. در معرفت شناسیِ اخلاق نیز، به عنوان معرفت شناسیِ مقید یا مضاف، این پرسش مطرح است که آیا علم اخلاق از قضایای بدیهی برخوردار است؟ اگر پاسخ مثبت است وجه بداهت آنها چیست؟ و در ادامه، آیا علم اخلاق می تواند با این بدیهیات، قضایای نظری خود را اثبات کند و از علوم دیگر بی نیاز باشد؟ تحلیل درست این گونه مسائل معرفت شناختی تأثیر زیادی در دفاع از ارزش های اخلاقی و پاسخ به شبهات آن به ویژه نسبیت و کثرت گرایی اخلاقی دارد.  آیت الله جوادی آملی به عنوان نظریه پرداز برجسته و کم نظیر حوزه علوم انسانی و اسلامی، در آثار خویش به این مسائل پاسخ داده است؛ این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی و با مراجعه به تمام آثار ایشان، به نتایجی دست یافت: در علم اخلاق بدیهیاتی وجود دارند که وجه بداهت شان به اوّلی و وجدانی بودن آنهاست؛ این بدیهیات هرچند نقش زیادی در اثبات قضایای نظریِ اخلاق دارند اما موجب نمی شوند که علم اخلاق تماماً از علوم دیگر بی نیاز باشد. همچنین در برخی عبارات ایشان ابهاماتی وجود دارد که در ابتدا متناقض به نظر می آیند لیکن نویسنده کوشیده است با استفاده از نظریات دیگر ایشان، توجیه و جمع مناسبی ارائه داده، تناقض ظاهری را رفع نماید.
۷۷۵۴.

بررسی نقش گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی بر سلامت روانی دانش آموزان دبیرستانی منطقه 7 شهر تهران

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال اول بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ ۵۳-۷۴

کلیدواژه‌ها: هوش معنوی گرایش به اقامه نماز سلامت روان دانش آموزان دختر دوره دبیرستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۶۸۳
هدف این پژوهش، بررسی نقش گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی بر سلامت روانی دانش آموزان دبیرستانی منطقه 7 شهر تهران است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی مشغول به تحصیل در سال 94-93 در منطقه 7 تهران بوده که تعداد آن ها طبق آخرین آمار در سال مذکور 1148 نفر برآورد گردیده است. براساس روش نمونه گیری چندمرحله ای، 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور سنجش متغیرهای مورد استفاده در پژوهش از سه پرسشنامه استاندارد سلامت عمومی، مقیاس خودگزارشی هوش معنوی کینگ (2008) و پرسشنامه گرایش به نماز پناهی (1382) استفاده گردید. روایی و پایایی پرسشنامه ها بر اساس ملاک های روان سنجی احراز و مورد تایید قرار گرفت. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد و از طریق گرایشات دانش آموزان به اقامه نماز و همینطور از طریق هوش معنوی می توان سلامت روانی دانش آموزان را پیش بینی کرد. علاوه بر این یافته های حاصله نشان داد که علی رغم وجود رابطه بین گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی نمی توان از طریق گرایش به اقامه نماز، هوش معنوی را پیش بینی نمود.
۷۷۵۵.

اقتضائات فقهی در تربیتِ مبتنی بر عادت، تحلیلی اجتهادی بر دیدگاه امام علی علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 35 - 69

کلیدواژه‌ها: عادت ملکه تعلیم وتربیت اقتضائات فقهی تحلیل اجتهادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۳۴۶
مفهوم عادت، از مضامین موردتوجه صاحب نظران در امر تربیت به شمار می رود. در این فرآیند، به وسیله تمرین و تکرارِ یک کنش، دشواری انجام آن به تدریج آسان شده و جزئی از خلق وخوی انسان می گردد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی اقتضائات فقهی تربیتِ مبتنی بر عادت ازمنظر امام علی علیه السلام است. مراد از اقتضائات فقهی، مواردی است که به غیراز مباح در احکام خمسه آمده و شامل واجب، مستحب، حرام و مکروه می شود. بدین منظور بیانات مرتبط با مفهوم عادت، از کلام امیرالمؤمنین علیه السلام بر اساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و سپس اقتضائات موردنظر به کمک روش اجتهادی، استخراج و تحلیل شد. یافته های پژوهش عبارت اند از: ابتنای عادات بر حق مداری، کنترل مبدأ گرایشی، مواجهه فراکنشی با عادات نامطلوب، بسترسازی در بازاندیشی ارادی، شکیبایی در جایگزینی عادت، ایجاد مقبولیت عاطفی، اِعمال ریاضت هدفمند، اجتناب از تغییر در طبع بنیادین، تقدم رذیلت زدایی بر فضیلت آفرینی، صیانت از عادات مطلوب. بررسی یافته ها نشان می دهد که برخی اقتضائات مذکور، «بنیادی» و بعضی «ضمنی» هستند. اقتضائات بنیادی نیز خود بر سه قسم «پیشینی»، «فرآیندی» و «پسینی» به مکلف یعنی مربی تعلق می گیرند.
۷۷۵۶.

توصیه اخلاقی و لزوم تقدم حق عمومی در حیازت مباحات و معادن عامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 55-70

کلیدواژه‌ها: توصیه ی اخلاقی حق عمومی حیازت مباحت حقوق خصوصی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۳۴۵
اخلاق مقوله ای است که همیشه و در همه جا حضور داشته و سیلان آن شرط غیر مذکور در همه فعالیت های بشری است؛ به همین نسبت در حوزه قراردادها و حق مالکیت و اعمال حقوق خصوصی هم اخلاق حضوری پر رنگ دارد و توصیه های جدی دارد. بنابراین در زمینه رفتارهای حقوقی که به حوزه عمومی، حقوقی و حق حاکمیت و عموم افراد مرتبط است. طبیعتاً اخلاق حضور و توصیه دارد. در پژوهش پیش رو در زمینه بهره برداری افراد از مباحات و حیازت از آن ها و نیز معادن عامه که طبیعتاً طلاقی زیادی با حقوق عمومی افراد دارد و توصیه های اخلاقی محدودیت هایی را ایجاد خواهد کرد، به بررسی پرداخته شده و توصیه های اخلاقی که محدودیت هایی برای حقوق خصوصی و حق مالکیت افراد در حوزه ی خصوصی ایجاد می کند را با روش توصیفی تحلیل و شیوه و ابزاری کتابخانه ای را به بحث گذاشته است و به نتایج بدیع و خوبی در این خصوص دست یازیده و به سوالات و ابهامات چندی در این زمینه پاسخگو بوده است و منتج به این حاصل گردیده که افراد در بهره برداری از حیازت مباحات و نیز معادن عامه مطلق العنان و آزاد نبوده بلکه محدودیت های چندی از جمله در حوزه توصیه های اخلاقی را دارند.
۷۷۵۷.

اجرای برنامه درسی مبتنی بر تفاوت های فردی درس «دین و زندگی» در نظام آموزش و پرورش ایران؛ چالش ها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 7 - 30

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی دین و زندگی تفاوتهای فردی متمایز سازی برنامه درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۴۲۰
پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش ها و موانع اجرای برنامه ی درسی مبتنی بر تفاوت های فردی درس «دین و زندگی» در نظام آموزش و پرورش ایران انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش پدیدارشناسی و نمونه گیری هدفمند ملاک محور، دیدگاه بیست و سه نفر از متخصصان و دست اندرکاران حوزه ی تربیت دینی با ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه بیان گر آن است که اجرای این رویکرد با چالش هایی قبل و حین اجرا مواجه استاست. چالش-های قبل از اجرا عبارتند از ضعف در سیستم آموزشی و برنامه های درسی دانشگاه فرهنگیان، ضعف سیستم تربیت معلم در جذب و تربیت معلمان برخوردار از شایستگی حرفه ای، «کنکور» عاملی برای یکسان سازی، انعطاف ناپذیری اهداف و عدم استقلال معلم در انطباق دادن اهداف با تفاوت های فردی دانش آموزان، حاکمیت رویکرد موضوع محوری در طراحی برنامه درسی، تمرکز محوری در تهیه محتوا و عدم توجه به مؤلفه های بوم شناختی، عدم تناسب محتوا با نیازهای گوناگون دانش-آموزان، و چالش های حین اجرا نیز عبارتند از محدودیت در استفاده از مواد یادگیری متنوع آموزشی، ضعف دانشی و عملی معلمان در شیوه های تدریس، عدم «جذابیت و برانگیزانندگی» محیط یادگیری، عدم اختصاص زمان کافی به معلمان، تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس درس، عدم امکان استفاده کافی از فرصت های یادگیری برون مدرسه ای، ضعف ارتباط میان خانواده و مدرسه، محدودیت امکانات و تجهیزات آموزشی فن آورانه و روزآمد و حاکمیت شیوه ارزشیابی شناخت محور. همچنین جهت مقابله با این چالش ها راهکارهای مقتضی ارائه شده است.
۷۷۵۸.

الگوی رهبری حکمت محور از منظر اسلام در سازمان های آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۲) ۵۳-۷۸

کلیدواژه‌ها: رهبری حکمت سازمان های آموزشی اسلام رهبری حکمت محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۸۳
پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی رهبری حکمت محور از منظر اسلام در سازمان های آموزشی با استفاده از رویکرد کیفی با روش تحلیل مضمون صورت گرفته است. به منظور دستیابی به هدف مذکور، ابتدا بر اساس منابع قرآنی و روایی به صورت هدفمند مفهوم حکمت شناسایی و سپس از طریق روش تحلیل مضمون به طراحی الگوی رهبری حکمت محور پرداخته شد، جامعه آماری در بخش اعتبار بخشی الگوی طراحی شده محققان، مؤسسان، مدیران و معلمان مدارس خاص بودند که به روش نمونه گیری هدفمند، 30 نفر در پژوهش حاضر شرکت داشتند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته بود که از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار بود. یافته های حاصله حاکی از این است که الگوی رهبری حکمت محور از چهار عامل (عقلانیت وحیانی، استحکام بخشی ناظر به واقع، پیشگیری رشدمدار، عملیاتی سازی بهنگام) و سیزده مؤلفه تشکیل شده است. از این رو الگوی حاضر می تواند راهنمای عمل رهبران در مواجهه با مسائل پیچیده و چندبعدی محیط های آموزشی باشد تا از طریق اعمال نفوذ و هدایت معطوف به هدف در کلیه امور معرفتی و عملی محیط آموزشی با بهره گیری از عقلانیت وحیانی و نگاه پیشگیرانه مبتنی بر رشد تصمیم گیری نموده و استحکام ناظر به واقعیت را در تمامی ابعاد محیط آموزشی مدنظر قرار دهند.
۷۷۵۹.

واکاوی اهداف تعلیم و تربیت نفس در اندیشه روان شناختی فلسفی ملاصدرا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 25-48

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت نفس روان شناسی فلسفی هدف تعلیم و تربیت صدرالمتألهین شیرازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۳۸۹
شناخت نفس انسان و ماهیت آن در روان شناسی به طور عام، و روان شناسی فلسفی به طور خاص می تواند منبعی مناسب برای استنتاج اهداف تعلیم و تربیت نفس به شمار آید. در این میان، با روان شناسی فلسفی صدرایی می توان به شناخت کامل ماهیت نفس نایل آمد و اهداف تعلیم و تربیت نفس را استنتاج کرد. نوشتار پیش رو با هدف واکاوی اهداف تعلیم و تربیت نفس بر اساس کمال غایی و میانی عقل نظری و عقل عملی در اندیشه ملاصدرا نگاشته شده است. نگارنده در این مقاله، از روش پژوهش «توصیفی تحلیلی» در تبیین گزاره های فلسفی و استنتاج مدلولات تربیتی بهره جسته است. یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که با توجه به کمال غایی نفس، هدف غایی تعلیم و تربیت نفس قرب الهی است. اما بر اساس کمال میانی نفس، اهداف میانی تربیت نفس کمال عقل نظری و کمال عقل عملی است. هر کدام از این دو هدف میانی نیز در بستر مراتب خود تحقق می یابد که در عقل نظری عبارت است از: دست یابی به مرتبه عقل بالملکه، بالفعل و مستفاد، و در عقل عملی عبارت است از: دست یابی به مرتبه تجلیه، تخلیه، تحلیه و فنا.
۷۷۶۰.

نقد مبانی افراط گرایی دینی و بررسی مولفه های تاثیرگذار تربیت اسلامی در مهار و تعدیل آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 253 - 286

کلیدواژه‌ها: افراط گرایی دینی مبانی نقد و بررسی مستندات قرآنی و روایی تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۳۲۳
در میان ادیان ابراهیمی، اسلام دینی واقع گرا و حقیقت محور است. این دین، تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تکرار آنچه برسر ادیان دیگر آمده است به کار گرفت. قرآن کریم و سیره اهل بیت (ع) ضمن روشنگری درباره مبانی، علل و عوامل بروز افراط گرایی دینی، مولفه هایی چون عقلانیت، اعتدال، احترام متقابل و گفتگو را به عنوان رمز تامین و حفظ امنیتی پایدار معرفی نموده و بدنبال تبیین راه های چالش با بحران هایی چون افراطی گری و رفتارهای خشونت آمیز است. متاسفانه چند دهه ای است که جهان درگیر صحنه های خشونت آمیز و افراطی گرایانه است که دل هر انسانی را می آزارد و این در حالی است که پرهیز از اعمال خشونت آمیز و افراط مآبانه، هدف غایی همه انسانها و همه اقوام و ملل بوده است و قطعاً دستیابی به این نیاز حیاتی بشر، جز با تمرین آن بر اساس معارف وحیانی و سنت نبوی و ولوی (ع) در زندگی فردی و اجتماعی و نیز گسترش آن بر اساس آموزه های تربیت اسلامی، میسور و ممکن نخواهد بود. لذا این پژوهش. با روش توصیفی تحلیلی و با شیوه کتابخانه ای و با ابزار پژوهش که شامل تمامی اسناد و مدارکی است که در رابطه با افراط گرایی دینی و شیوه استفاده از آموزش های دینی در شکل گیری افراط گرایی وجود دارد، درصدد واکاوی مبانی افراط گرایی دینی و نقد آن و نیز تبیین میزان فهم افراط گرایان از آموزه ها و معارف قرآن کریم است. این نوشتار می خواهد نسبت میان قرآن، آخرین پیامبر و ظهور افراط-گرایی دینی را مورد بررسی قرار دهد و سپس با تبیین نقش آموزه های اسلامی در تربیت انسانی و تاثیر آن در تعدیل افراط-گرایی، شیوه های مرسوم در سیره اهل بیت (ع) در تربیت اسلامی جوانان برای جلوگیری از افراط گرایی را بیان نماید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان