درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۰۰۱ تا ۸٬۰۲۰ مورد از کل ۹٬۲۹۴ مورد.
۸۰۰۱.

بررسی و نقد فرااخلاق تکاملی در دوره معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۳ 43-54

کلیدواژه‌ها: فرا اخلاق فرااخلاق تکاملی نظریه تکامل اصل خست حقایق اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۳۷۷
فرا اخلاق تکاملی، مطالعات فلسفی نوظهور در باب ارتباط نظریه تکامل با فرااخلاق تکاملی است. هدف این مقاله، بررسی میزان تاثیر عوامل تکاملی در قلمروهای متفاوت فرااخلاق است وسعی دارد به این سؤال پاسخ گوید: آیا نظریه تکامل (بر فرض صحت) توان تقویت یا تضعیف نظریه های فرا اخلاق را دارد؟ تحقیق حاضر چهار قلمرو مطالعات فرا اخلاق (معناشناختی، معرفت شناختی، هستی شناختی و روان شناختی) را از یکدیگر تفکیک کرده و به آراء تکامل گرایانی می پردازد که سعی داشته اند از فرضیه تکامل در جهت پذیرش یارد برخی نظریه های فرا اخلاق بهره جویند. یافته های پژوهش نشان می دهد که دلایلی مانند "اصل خست" که فیلسوفان تکاملی به آن تمسک جسته تا وجود یا عینیت حقایق اخلاقی را انکار نمایند، نه تنها ناکافی، بلکه ناکارآمد است و با تکذیب نظریه ها و یا توجیهات اخلاقی در دامان شکاکیت گرفتار آمده ، صدق گزاره های اخلاقی انکار می شود.از این رو کاربرد نظریه تکامل در قلمرو فرااخلاق بی نتیجه ونادرست است
۸۰۰۲.

بازنمایی تجربه زیسته والدین از چگونگی پاسخ دهی به سؤالات دینی فرزندان مقطع ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 99-122

کلیدواژه‌ها: تجربه زیسته سؤالات دینی پاسخ دهی والدین و کودکان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۴۲۷
هدف : هدف تحقیق حاضر شناسایی نحوه پاسخ گویی والدین به سوالات دینی کودکان است. روش : برای رسیدن به این هدف از روش پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه والدین دارای فرزند مقطع ابتدایی شهر بندرلنگه بود. تعداد نمونه 35 نفر از این جامعه بود که با روش هدفمند با توجه به حد اشباع نظری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها نیز مصاحبه های نیمه سازمان یافته و عمیق بود. مصاحبه ها ثبت شده، سپس به صورت کتبی پیاده گشته و به روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحیل قرار گرفت . یافته ها : نتایج گویای آن است که 3 مضمون اصلی همراه با مضامین فرعی وجود دارد. سؤالات کودکان حول مسائلی چون سؤال در مورد خداوند، مرگ، جهان آخرت، پیامبر، دین اسلام، خلقت جهان، اعمال عبادی و بلایای طبیعی است. بسیاری از والدین روش های نادرستی چون پاسخ های نامناسب با رشد شناختی، رشد زبان و درک مفاهیم به کار می برند. علاوه بر سطح نامناسب رشد شناختی، سرکوب سؤالات، پاسخ های کلیشه ای، پاسخ ندادن، موکول کردن پاسخ ها به بعد نیز مورد استفاده والدین قرار می گیرد. تعدادی نیز روش های صحیح پاسخگویی به سؤالات دینی از قبیل استفاده از تمثیل، پاسخ دادن، استفاده از دانش ملموس کودک برای پاسخ دهی، استفاده از بازی، ارائه پاسخ های صحیح منطبق با متون دینی، دنبال کردن پاسخ های بهتر به کار می برند. نتیجه گیری : با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر فقدان آگاهی لازم در خصوص رشد شناختی و روش های آموزشی، در خصوص آگاهی بخشی به والدین در مورد چگونگی پاسخ به سؤالات کودکان متناسب با اصولی چون داریست سازی شناختی باید توسط نهادهای ذی ربط برنامه ریزی صورت گیرد.
۸۰۰۳.

اخلاق حرفه ای، فرهنگ سازمانی، مدرّسان، حسابداری.(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۶ (پیاپی ۴۸) 179 - 209

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای فرهنگ سازمانی مدرسان حسابداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۴۰۶
هدف این پژوهش بررسی تأثیر اخلاق حرفه‌‌‌‌‌ای بر فرهنگ سازمانی مدرّسان حسابداری است. اخلاق موضوع مهمی است که وجود آن در تمام حرفه‌‌‌‌‌ها و مشاغل ضروری است. فرهنگ سازمانی نیز یکی از عوامل مهم در پیشرفت یا شکست سازمان‌‌‌‌‌هاست. از آن‌جا که اخلاق حرفه‌‌‌‌‌ای نتیجۀ‌ فرهنگ سازمانی اعضای سازمان است، در این پژوهش تأثیر اخلاق حرفه‌‌‌‌‌ای بر فرهنگ سازمانی بررسی شد. مطالعۀ‌ پیش‌‌‌‌‌رو از نوع پیمایشی-کاربردی است. داده‌های پژوهش با توزیع پرسشنامه و نمونه‌‌‌‌‌گیری تصادفی، به شیوۀ‌ مجازی و حضوری، از 99مدرّس دانشگاهی در رشتۀ‌ حسابداری گردآوری شد. برای تحلیل نتایج در قالب یک فرضیۀ‌ اصلی و شش فرضیۀ‌ فرعی، آزمون رگرسیون خطی با استفاده از نرم‌‌‌‌‌افزار SPSS (نسخۀ‌ 22) انجام شد. یافته‌‌‌‌‌ها نشان داد اخلاق حرفه‌‌‌‌‌ای بر فرهنگ سازمانی اثرگذار است. همچنین آشکار ساخت، عوامل نتیجه‌‌‌‌‌گرایی، مردم‌‌‌‌‌گرایی و گروه‌‌‌‌‌گرایی از اخلاق حرفه‌‌‌‌‌ای تأثیر می‌گیرند؛ اما عوامل نوآوری، خطر‌‌‌‌‌پذیری و ثبات، از اخلاق حرفه‌‌‌‌‌ای تأثیر نمی‌‌‌‌‌پذیرند. درنتیجه، برای افزایش سطح فرهنگ و کارایی سازمانی، توجه به اخلاق حرفه‌‌‌‌‌ای ضروری است.
۸۰۰۴.

پیش بینی اضطراب امتحان بر اساس جهت گیری مذهبی درونی و بیرونی دانش آموزان دختر دوره راهنمایی مدارس دولتی شهر تهران

نویسنده:
منبع: مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی (علوم تربیتی از دیدگاه اسلام) سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ 67-82

کلیدواژه‌ها: اضطراب امتحان جهت گیری مذهبی درونی جهت گیری مذهبی بیرونی نگرانی هیجان پذیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۳۳۷
اضطراب امتحان پدیده رایج و مهم در مراکز آموزشی، و نوعی اشتغال ذهنی است که با خود کم انگاری و تردید در توانایی های خود مشخص می شود و به عدم تمرکز حواس و واکنش های جسمانی ناخوشایند منجر می گردد. پیامد آن کاهش توان مقابله با موقعیت امتحان و ناکارآمدی تحصیلی است. هدف از این پژوهش، پیش بینی اضطراب امتحان بر اساس جهت گیری مذهبی درونی و بیرونی دانش آموزان دختر دوره راهنمایی مدارس دولتی شهر تهران است. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 300 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده است. برای جمع آوری داده ها از دو ابزار استفاده شده است: الف پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت دارای 21 سؤال چهار گزینه ای در دو بُعد جهت گیری مذهبی درونی و جهت گیری مذهبی بیرونی؛ ب پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون دارای 25 ماده دوگزینه ای در دو بُعد نگرانی و هیجان پذیری است. این پژوهش غیر آزمایشی، و روش آن توصیفی همبستگی است. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون رگرسیون چندگانه با استفاده از روش همزمان) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که: 1 بیشتر دانش آموزان از نظر اضطراب امتحان در سطح متوسط و بالاتر از متوسط قرار دارند. بین اضطراب امتحان در مؤلفه های نگرانی و هیجان پذیری تفاوت معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین نمرات بیانگر آن است که میزان نگرانی دانش آموزان بیشتر از هیجان پذیری است؛ 2 از روی نمرات جهت گیری مذهبی می توان میزان اضطراب امتحان دانش آموزان را پیش بینی کرد. قدرت پیش بینی جهت گیری مذهبی درونی بیشتر از جهت گیری مذهبی بیرونی است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که دانش آموزان با جهت گیری مذهبی درونی، اضطراب کمتری را در امتحان تجربه می کنند.
۸۰۰۵.

دلالت های تربیتی مفهوم «ایمان» از منظر ملاصدرا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 53-70

کلیدواژه‌ها: ایمان عمل تربیت دلالت های تربیتی ملاصدرا عقل معرفت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۵۷۶
در بحث رابطه «ایمان با عقل»، دو دیدگاه متضاد وجود دارد: 1. عقل گرایی که ایمان را با عقل سازگار می داند. 2. ایمان گرایی که ایمان را با عقل ناسازگار می داند. در این تحقیق، که از نوع مطالعات کیفی است و به روش توصیفی تحلیلی و استنتاجی (الگوی فرانکنا) به نگارش درآمده، پس از تبیین ماهیت «ایمان» از منظر صدرالمتألهین به عنوان فیلسوفی عقل گرا، که ایمان را معادل حکمت می داند، مبانی و اصولی برای تربیت دینی استنباط شده است؛ ازجمله انسان موجودی عاقل و ایمان امری معرفتی است؛ انسان موجودی مختار و ایمان امری اختیاری است؛ ایمان امری مشکّک و ظرفیت های ایمانی انسان ها متفاوت است؛ انسان موجودی کمال طلب و وصول به مراتب عالی ایمان مستلزم استمرار و مداومت بر ایمان و عمل است؛ انسان متمایز از سایر حیوانات و فصل ممیز او ایمان است؛ انسان موجودی است وحدت نگر، و عقل و دین باهم توافق و اتحاد دارند. اعتقاد این نوشتار بر این است که با توجه به مبانی و اصول مذکور، می توان متربی مؤمنی تربیت کرد، بدون اینکه تربیت دینی در معرض اتهام تلقین قرار گیرد.
۸۰۰۶.

تربیت اخلاقی از منظر رویکرد نقل گرایی و دلالت های تربیتی متأثر از آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ (پیاپی ۴۴) 311 - 332

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی نقل گرایی سلفیان وهابیان نقد ظاهرگرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۵۳۴
 در تاریخ تربیتی اسلام با گرایش ها و رویکردهای متفاوتی روبه رو می شویم. گرچه سخن همهٔ آن ها برپایهٔ قرآن و سنت است، هریک از زاویه ای با واژهٔ تربیت و حیطه های مربوط به آن روبه رو شده اند. پژوهش و بررسی دربارهٔ این اصول تربیتی اهمیت دارد؛ چراکه با نقد و بررسی آن ها می توان عمیق تر و کاربردی تر با موضوعات تربیتی روبه رو شد. همچنین، آشنایی با معایب و کاستی های موجود، می تواند چهرهٔ واقعی این گرایش ها را آشکارتر سازد. از جملهٔ این رویکردها، گرایش نقل گرایی است که در حال حاضر، به شکل افراطی در گروه هایی، همچون سَلفیان و وهابیان و ده ها فرقهٔ دیگر دیده می شود. این گروه ها با تأکید بر سنت و کتاب، شیوه های غلط تربیتی خود را میان قشرهای گوناگون، از جمله جوانان ترویج می دهند. حال، باتوجه به اهمیت تربیت اخلاقی، این پرسش مطرح می شود که در رویکرد نقل گرایی معیارهای تربیت اخلاقی چگونه دنبال شده اند و آیا تربیت اخلاقی نقل گرایانه به این معیارها توجه کرده است یا خیر؟ این مقاله با روش تحلیلی استتاجی در پی پاسخ به این پرسش هاست. در ادامه دلالت های تربیتی رویکرد نقل گرایی و تأثیرات منفی این نوع تربیت اخلاقی نقد و بررسی می شود. 
۸۰۰۷.

رژیم تحریم های ملل متحد در برابر رژیم همکاری دیوان کیفری بین المللی: تأثیر قواعد اخلاقی ناشی از آموزه های حقوق بشری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلیدواژه‌ها: کمیته تحریم ها رژیم تحریم های هدفمند رژیم همکاری ها دیوان کیفری بین المللی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۶۲۹
شورای امنیت، از سال 1966 با استفاده از اختیارات خود در اعمال تحریم های بین المللی و در واکنش به تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی، حدود 26 رژیم تحریم علیه 21 کشور و نیزسازمانها، نهادها و گروههای تروریستی برقرار کرده است. در حال حاضر، 13 رژیم از 26 رژیم فوق در حوزه های مخاصمات، عدم اشاعه هسته ای و تروریسم، همچنان فعال است. هریک از رژیم ها بوسیله یک کمیته تحریم و تحت ریاست یکی از اعضای غیر دائم شورای امنیت اداره میشود. نگارنده به بررسی رژیم تحریم های تروریستی که بطور عام با عدالت و قواعد اخلاقی منبعث از آموزه های حقوق بشری ارتباط بیشتری پیدا میکند،می پردازد. سازوکارهای اخلاقی ناشئ از عدالت کیفری بین المللی و رژیم تحریم های تروریستی ملل متحد بسیار درهم تنیده می باشند، به حدی که گاهی میان آنها اصطکاک مشاهده می گردد. روابط هماهنگ میان آنها ، به نفع هر دو نهاد بوده و در راستای اهداف اشان می باشد. به اعتقاد نگارنده، بدین منظور برداشتن چند گام ضروری است. پیشنهاد تاسیس یک رُکن فرعی شورای امنیت با ماموریت خاصِ "بررسی درخواستهای متقابل دو نهاد" همراه با رعایت قواعد اخلاقی منبعث از آموزه های حقوق بشری در این راستاست.
۸۰۰۸.

قرائتی زن محور از گزاره های اخلاقی قرآن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال دوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۶ (پیاپی ۲۸) 142 - 169

کلیدواژه‌ها: قرآن زن جنسیت اخلاق برابری آمنه ودود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۹۲
متینه السادات موسوی چکیده از جمله بحث هایی که در حوزه معرفت و فهم متون دینی مطرح می شود، تأثیر عوامل پنهان بر کسب دانش و اندیشه است. در این میان تأثیر جنسیت در فهم متون، یکی از مباحثی است که در دهه های اخیر به شکل جدی بررسی شده است؛ چراکه در فرآیند کسب معرفت، تجربه، رفتار و علایق و صفات مردانه معیار تلقی شده و تجربه و علایق زنانه نادیده گرفته می شود. این نظریه با ورود فمینیسم در این حوزه، برای رسیدن به حقوقی مشابه و برابر با حقوق مردان، با به چالش کشیدن ساختار مردسالارانه، تا خوانش زنانه متون دینی پیش رفته است. یکی از پیشگامان این اندیشه در اسلام، آمنه ودود آمریکایی آفریقایی مسلمان شده است که قرآن را به عنوان کتاب اخلاق، کانون اصلی کار خود قرار داده و مدعی است اسلامی که قرن ها عمل می شده، نسبت به زنان عدالت را رعایت ننموده و آنچه به صورت برتری مردان استنباط می شود، به واسطه تسلط سایه مردان بر تفاسیر و بازتابی از سلطه اجتماعی ایشان بوده است. ودود جهاد جنسیتی خود را که کشمکشی اخلاقی و به معنای پس گرفتن برابری قرآنی است، با این دیدگاه اخلاقی که عدالت، برابری و منزلت، حق خدادای هر انسانی است، آغاز کرد. حاصل تلاش او در بازنگری قرآن با نگرشی زنانه، در مهم ترین اثر او کتاب قرآن و زن، بازخوانی قرآن از منظر زنانه تبلور یافته است. واژه های کلیدی قرآن، زن، جنسیت، اخلاق، برابری، آمنه ودود.
۸۰۰۹.

تبیین ماهیت ایثار و حکم مراتب آن از منظر فقه الاخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 117 - 133

کلیدواژه‌ها: ایثار مالی ایثار آبرویی ایثار جانی احسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۲۶۶
در گستره حیات انسانی، دو عنصر «عدل و احسان» از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ با این وجود، در مواقع بحرانی که انسان ها در موضع چالش های اخلاقی قرار می گیرند، آنها حاضرند آنچه را دارند در اختیار غیر بگذارند و از منافع خود چشم بپوشند؛ تا جایی که در وقت ضرورت از جان خود نیز برای مصالح دیگران بگذرند. ایثار از منظر اخلاقی، فی نفسه، فعلی ارزشمند، گرانبها و نیکوست. ایثار هم از جنبه آموزه های دینی و هم از جهت ارزش های انسانی، عملی اخلاقی است؛ هر چند در مواردی، مانند: فداکارى و بخشش مال در راه باطل، مقدم داشتن دنیا بر آخرت و گزینش هواى نفس بر اراده الهی، از مصادیق مذموم و ناپسند آن محسوب می شود، امّا آنچه محل تأمّل است، این است که ایثار و از خودگذشتگی از آن حیث که معروض احکام شرعی واقع می شود، چگونه ارزیابی می گردد؟ و در صورت مشروعیت، قلمرو آن تا کجاست؟ این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته است، تلاش دارد با نظر به منابع فقه اسلامی پاسخ های مستدل برای این پرسش ها بیابد. نتیجه تحقیق آن است که گرچه فقها ایثار مثبت را فی نفسه و مطلقاً دارای حسن و مستحب می دانند، لکن به اطلاق وجوب شرعی آن قائل نیستند و تنها در مواضعی خاص ایثار مالی، آبرویی و جانی را واجب می دانند.
۸۰۱۰.

رویکرد تربیتی تزکیه و کاربرد آن در محورهای چهارگانه سبک زندگی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 23-38

کلیدواژه‌ها: رویکرد تربیتی تزکیه تهذیب و رشد کاربرد سبک زندگی اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۹۷
هدف پژوهش، بررسی رویکرد تربیتی تزکیه در روایات و کاربرد آن در محورهای چهارگانه سبک زندگی اسلامی است. روش انجام پژوهش، توصیفی تحلیلی است که روایات مربوطه با شیوه کیفی تحلیل شده اند. از نتایج پژوهش آن است که توأم بودن تهذیب و رشد در این رویکرد، سبک زندگی اسلامی را سامان می دهد و در محور ارتباط با خدا، موجب غفلت زدایی و رشد شناخت و باور به قوانین الهی، بندگی، شکر و رضایت نسبت به تدبیر های پروردگار است؛ در محور خویشتن، عامل پرهیز از رفتارهای ضداخلاقی، پرورش عقلانیت، بازشناسی و بازسازی فطرت است. و در محور ارتباط با دیگران، باعث پرهیز از رفتارهای ضداخلاقی نسبت به دیگران، تسری دادن تولی و تبری به گستره افراد بشر با محوریت خداوند، تکریم و حسن معاشرت است و در محور جهان هستی، تنزّه متربی از افکار غیرعقلانی درباره افعال خداوند، مصون ماندن از آسیب زدن به طبیعت و جلوگیری نکردن از بهره مندی انسان ها از مواهب طبیعی، شناخت بهتر طبیعت و جهان هستی و مسئولیتش درباره عمران طبیعت، و بهره برداری صحیح و به اندازه از نعمت های الهی است.
۸۰۱۱.

طراحی الگوی تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۱ 97-125

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی قرآن کریم بزهکاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۳۳
پژوهش حاضر، با هدف طراحی الگوی تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش آموزان صورت گرفته است. بنابراین، ازنظر هدف کاربردی، ازنظر داده ها آمیخته (کیفی وکمی) و ازنظر روش اجرای پژوهش از نوع اکتشافی (مرحله کیفی) و پیمایشی مقطعی (مرحله کمی) است. در روش کیفی به تحلیل محتوای قرآن کریم پرداخته شد. داده های کمی، با استفاده از پرسشنامه طراحی شده، به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، گردآوری شده و روایی صوری توسط اساتید تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز با ضریب آلفای کرونباخ 809/0 مورد تأیید قرارگرفت. جامعه آماری 307 نفر از مدیران مدارس دخترانه دوره متوسطه اول شهر تهران بوده است. داده ها با استفاده از آزمون های کلموگروف-اسمیرنف و تحلیل عاملی تأییدی و با نرم افزارهای اس پی اس اس و آموس تحلیل شد. نتیجه مرحله کیفی نشان داد الگوی تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش آموزان شامل سه بعد مبانی (توحید، فطرت و اختیار)، اصول (تربیت عبادی، تربیت سیاسی، تربیت اخلاقی و تربیت اقتصادی) و روش ها (تبیینی، تحمیلی و تلقینی) است. خروجی مرحله کمی، تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش آموزان است که شامل ابعاد، عامل ها و مؤلفه های مدل به همراه بار عاملی آنهاست. این مدل با استفاده از آزمون های معتبر آماری، آزمون شده و روایی عاملی و شاخص های برازش قابل قبول دارد.
۸۰۱۲.

نگاهی تحلیلی به روش تألیف آثار حارث بن أسد محاسبی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۸ (پیاپی ۴۰) 85 - 128

کلیدواژه‌ها: حارث محاسبی آثار تحلیل آثار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۵۴۳
حارث مُحاسِبی زاهد، واعظ، محدّث، عارف، فقیه و متکلم قرن سوم است. رسائلی که از وی بر جای مانده، از منحصر به فرد بودن و راهگشاییشان برای دیگران حکایت دارند. کانون این مکتوبات نفس انسان است. محاسبی در آثار خود تنها قصد تحلیل یا تبیین نظری موضوعی را ندارد، بلکه نتیجهبخشی سخن نیز برای او مدّنظر است. وی از منابع چهارگانه (قرآن، حدیث، سنت و عقل) در آثار خود استفاده می کرده است؛ اما بیشتر از آنکه این منابع در بحث، برای او اهمیت داشته باشند، موضوع بحث برای او اصالت دارد. به همین دلیل به معنایی می توان وی را اصالت موضوعی دانست، نه اصالت روشی. از اینروست که بهوضوح میبینیم او بر یک نهج سخن خود را نمینویسد؛ گاهی بهعنوان فقیه و گاهی همچون صوفی یا متکلم سخن میگوید. میتوان گفت محاسبی از روش ترکیبی بهره می برد. علاوه بر آن، بخشی از آثار وی در حوزه تصوف، حاصل عبادت است نه تعقل محض. محاسبی مخالفان بسیاری داشته، اما در تالیف تحت تاثیر آنان قرار نگرفته است. از قرن ها پیش کوششهایی برای معرفی آثار محاسبی انجام شده است؛ اما به دلیل فقدان بخشی از آثار وی، این تحقیقات از جامعیت برخوردار نیست و محققان با توجه به آنچه در دسترس است و بر اساس شواهد، آثار محاسبی را معرفی میکنند. در این مقاله به معرفی تحلیلی روش تالیف آثار محاسبی می پردازیم.
۸۰۱۳.

بررسی و تحلیل تطبیقی انسان کامل در اندیشه شیخ محمود شبستری و عبدالرحمان جامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 153-176

کلیدواژه‌ها: سلسله الذهب گلشن راز شبستری جامی عرفان اسلامی انسان کامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۳۲۷
واژه انسان از جمله مقوله هایی است که همواره مورد مطالعه و تفحص در ادیان، مکاتب و معارف بشری واقع شده است. در پژوهش حاضر انسان کامل و ارزش های وجودی وی در مثنوی گلشن راز شیخ محمود شبستری و سلسله الذهب عبدالرحمان جامی به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد. از آنجا که هر دو شاعر، تحت تاثیر عرفان نظری و آراء محیی الدین ابن عربی هستند، در حقیقت آثار مذکور از منظر عرفان نظری که زاییده تفکرات ابن عربیست، مورد بحث قرار می گیرد. در عرفان نظری، مقصود اصلى از ایجاد عالم، انسان کامل است و انسان کامل نیز، محل جمیع نقوش اسماء الهى است و در حقیقت عالم به سبب او خلق شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تشابهات بسیاری در مباحث فوق، از جمله در مضامین حقیقت محمدیه، اتصاف انسان کامل به صفات حق تعالی، وحدت وجود، مرتبه و مقام انسان کامل در اندیشه های عرفانی حاکم بر گلشن راز در قرن هشتم و سلسله الذهب در قرن نهم هجری یافت می شود.
۸۰۱۴.

الگویی برای تعیین وظیفه پژوهشگران اخلاق هنگام مواجهه با حکم فقهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۴ ۷۹-۹۰

کلیدواژه‌ها: حکم اخلاقی حکم فقهی تعارض اخلاق و فقه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۵۲۷
پس از پذیرش امکان استفاده هر یک از دو دانش فقه و اخلاق از احکام دانش دیگر، نوبت به بیان وظایف هر یک از پژوهشگران فقه و اخلاق هنگام مواجهه با این احکام می رسد. این نوشتار با ارائه الگویی جامع فروض متعددی از مواجهه پژوهشگر اخلاق با حکم فقهی را تصویر کرده، وظیفه وی را تحت سه عنوان لزوم تبعیت از حکم فقهی، لزوم توقف در صدور حکم نهایی و لزوم بقاء بر حکم اخلاقی و عدم اعتناء به حکم فقهی بیان می کند.
۸۰۱۵.

طراحی چارچوب نظری نظارت اجتماعی نوجوانان براساس اهداف، مبانی، اصول و روش های منبعث از تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۸) ۲۹-۵۸

کلیدواژه‌ها: تفسیرالمیزان تربیت اجتماعی نظارت امر به معروف نهی از منکر نوجوانان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۴۴۳
هدف اصلی در این پژوهش طراحی الگوی نظری نظارت اجتماعی در نوجوانان براساس اهداف، مبانی، اصول و روش های منبعث از تفسیر المیزان می باشد. روش مورد استفاده در این مقاله جهت دست یابی به طراحی الگوی نظری، روش تحلیل مفهومی و روش استنتاجی است. جامعه تحلیلی آیات قرآنی و تفسیر المیزان است که از این جامعه تحلیلی بخش هایی که نظارت اجتماعی را پوشش دهد، به طور هدفمند انتخاب و به طور پیوسته مورد تجزیه و تحلیل و نهایتاً تعبیر و تفسیر قرار گرفت. یافته های حاصل حاکی از این است که: علامه طباطبایی نظارت اجتماعی را مانند اهرمی برای نگهداری و بقای جوامع می داند که اختلال در آن، موجب زوال«وحدت اجتماعی» می شود. بر این اساس مبانی نظارت اجتماعی فطری بودن ارزش های اخلاقی، گرایش به نظم، داشتن ارتباط مطلوب با خود و دیگران، ضرورت وجود قانون در جامعه است. اهداف نظارت اجتماعی احیای ارزش های اخلاقی، برقراری انضباط فردی و اجتماعی، برخورداری از سلامت در ارتباط خود با دیگران و قانون مندی اجتماعی است. با توجه به مبانی و اهداف، اصول نظارت اجتماعی عبارت است از حفظ ارزش های اخلاقی، رعایت نظم، ارتباط تؤام با حرمت نفس نسبت به خود و دیگران و اجرای قانون. نهایتاً روش های تربیتی نظارت در قلمرو فردی(غیررسمی) تزکیه، خود انضباطی، حفظ حرمت نفس در برقراری ارتباط با خود و در قلمرو اجتماعی رسمی موعظه، نظارت اقناعی و آموزش قوانین می باشد. این چارچوب حاصل توسط متخصصان اعتباریابی و مورد تأیید قرار گرفت.
۸۰۱۶.

میزان عمل به هنجارهای اسلامی بین دانش آموزان دوره متوسطه: مطالعه ای ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۹ 127 - 151

کلیدواژه‌ها: هنجارهای اسلامی دوره متوسطه دانش آموزان ارزش های اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۴۳۱
هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان عمل به هنجارهای اسلامی توسط دانش آموزان پسر دوره متوسطه است. باتوجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، روش پژوهش مورداستفاده، ترکیبی از نوع اکتشافی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر تهران بوده است که براساس جدول مورگان، تعداد 389 نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه با روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه برای اجرای پژوهش انتخاب شدند. ازآنجاکه این پژوهش ترکیبی بوده، برای مرحله کیفی نمونه ای به تعداد 16 نفر صاحب نظر و 15 نفر دانش آموز برای انجام مصاحبه، به روش نمونه گیری هدفمند (از نوع داوطلبانه) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های موردنیاز، از ابزار مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. داده های حاصله با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که ازنظر دانش آموزان پسر دوره متوسطه، آنها تا اندازه زیادی به هنجارهای اسلامی در ابعاد پوشش و وضع ظاهری و عدم قصور و سهل انگاری نسبت به وظایف خود عمل نموده اند، اما در ابعاد رعایت شعائر دینی، رعایت ادب و احترام به مدیر، معلمان و سایر کارکنان مدرسه، رعایت حسن اخلاق و رفتار با سایر دانش آموزان، رعایت بهداشت و پاکیزه نگهداشتن فضای مدرسه، کم تر به هنجارهای اسلامی عمل نموده اند. باتوجه به یافته های پژوهش نتیجه گرفته می شود که با به کارگیری راهکارهای عملی پیشنهادی و فراهم نمودن محیط آموزشی و پرورشی مناسب در مدارس دوره متوسطه،  عمل به هنجارهای اسلامی را بین دانش آموزان، می توان افزایش داد. 
۸۰۱۷.

جایگاه اخلاق در عدم گسترش سلاحهای هسته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 53 - 66

کلیدواژه‌ها: اخلاق سلاح های هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای تعهدات اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۴۷
تضمین صلح مستلزم تغییر الگوی دیدگاه مردم نسبت به خود و دیگران است براین اساس می توان حدس زد که جهان بدون سلاح هسته ای دقیقاً شبیه به دنیایی است که انسان آرزوی زندگی در آن را دارد بسیاری از ما متقاعد شده ایم که استفاده از بمب هسته ای در هیروشیما و ناکازاکی در 6 و 9 اوت 1945 فاجعه انسانی بود که در حافظه تاریخ پاک نخواهد شد. جهان کنونی، جهان سلاح های هسته ای آزاد است در واقع، تمام جهان به آزمایشگاه عظیمی تبدیل شده و ما فراموش کرده ایم که ما به یک خانواده مشترک انسانی تعلق داریم و چگونه است که با وجود اینکه 90 درصد از جمعیت جهان طرفدار حذف کامل سلاح های هسته ای هستند هنوز 13 صنعت تسلیحات هسته ای همچنان به کار خود ادامه می دهد این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ این سوال است آیا اخلاق تاثیری در عدم گسترش سلاحهای هسته ای دارد یا خیر؟ نتایج این تحقیق نشان می دهد که اخلاق در کنار تعهدات قراردادی می تواند نقش موثری در کنترل خلع سلاح هسته ای داشته باشد.
۸۰۱۸.

طراحی و تبیین مدل عدالت سازمانی با رویکرد ارزش های اسلامی درسازمان آموزش و پرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) ۵۴-۳۱

کلیدواژه‌ها: عدالت سازمانی ارزش های اسلامی آموزش و پرورش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۳۲۸
هدف: یکی از مسائل مهم، ارزشی و مورد تأکید درآموزش وپرورش بحث عدالت سازمانی است که رعایت آن در سازمان آموزش وپرورش که یک سازمان آموزشی است و زیرساخت های آینده منابع انسانی جامعه در آن شکل می گیرد، مهم و ضروری است. به همین دلیل، هدف از انجام این پژوهش طراحی و تبیین مدل عدالت سازمانی با رویکرد ارزش های اسلامی است. روش: روش پژوهش به لحاظ ماهیت داده از نوع کیفی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی می باشد. مشارکت کنندگان در پژوهش را 27 نفر از اساتید ، متخصصان و خبرگان سازمان آموزش و پرورش استان اردبیل تشکیل می دهند که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق و تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز با استفاده از فن تحلیل مضمون و نرم افزارMAXQDA انجام شد. جهت بررسی روایی پژوهش از روش مثلث سازی داده ها و برای ارزیابی پایایی از روش هولستی استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاکی از شناسایی سه مضمون اصلی برای عدالت سازمانی با رویکرد ارزش های اسلامی شامل عدالت توزیعی (عدم تبعیض در اجرای قوانین، انتصاب و استخدام بر اساس معیارهای اسلامی، امانت داری، توزیع عادلانه امکانات و ...)، رویه ای (پایبندی به قرآن، برخورداری از تقوا، رعایت حلال و حرام، نهادینه سازی امر به معروف و نهی از منکر، گذشت کردن هنگام مشاهده اشتباه ها، برخورداری از پشتوانه قوی معنوی و مذهبی و ...) و مراوده ای (احساس برادری دینی، اخلاص در کار، حفظ کرامت انسانی، داشتن روابط حسنه باهم، فروخوردن خشم، افتادگی نسبت به کارکنان و ...) است .نتیجه گیری : بر این اساس لازم است زمینه و بسترهای لازم برای پیاده سازی عدالت سازمانی و پیامدهای آن فراهم نمود.
۸۰۱۹.

بررسی انتقادی معاشرت پژوهی در میراث اسلامی و آثار معاصران (کاستی ها و راهکارها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 147 - 176

کلیدواژه‌ها: معاشرت معاشرت پژوهی میراث اسلامی کاستی پژوهشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۱۵
  پژوهش ها و نگاشته ها درباره اخلاق و آداب معاشرت، کاستی هایی دارند که با بررسی انتقادی شماری از نوشته های موجود در میراث اسلامی از سده های سوم تا ششم هجری و شماری از آثار نویسندگان معاصر، می توان به آن ها دست یافت. در این جستار، به اختصار به این کاستی ها پرداخته می شود. کاستی های یادشده در دو دسته قرار می گیرند: دسته نخست در محور پژوهش آداب معاشرت و در هفت حوزه قابل طرح است: 1. اصطلاح پژوهی معاشرت؛ 2. استناد به قرآن و سنت؛ 3. سندپژوهی روایات بیانگر آداب معاشرت؛ 4.تحلیل های علمی آموزه های معاشرت؛ 5. رویکرد فقهی به آداب معاشرت؛ 6. همگونی سرفصل ها؛ و 7. مسائل مستحدث آداب معاشرت. دسته دوم در مدار چگونگی عرضه اطلاعات پژوهش شده و در دو عرصه مطرح می شوند: 1. طبقه بندی اطلاعات؛ و 2. توجه به قالب دایرهالمعارفی در عرضه اطلاعات. به تناسب کاستی های یادشده و برای رفع آن ها، چند راهکار و محور پژوهشی نیز به پژوهشگران و نگارندگان حوزه معارف و آموزه های معاشرت پیشنهاد می شود.    
۸۰۲۰.

بررسی تأثیر آموزش دوره سبک زندگی منتظرانه بر فرهنگ اعتقاد به مهدویت دانش آموزان متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 105 - 128

کلیدواژه‌ها: آموزش سبک زندگی منتظرانه فرهنگ مهدویت انتظار فرج سبک زندگی مهدوی دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۳۷۴
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش سبک زندگی منتظرانه بر فرهنگ مهدویت دانش آموزان متوسطه دوم بوده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دوره ابتدایی شهرستان بجنورد به تعداد 2185 نفر بود و از کسانی که نمره پیش آزمون آن ها از حد میانگین در پرسش نامه کمتر بوده است، تعداد 60 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و 3۰ نفر در گروه آزمایش و 3۰ نفر در گروه گواه ، گمارش تصادفی شدند و دوره آموزش با گروه آزمایش با بسته آموزشی سبک زندگی منتظرانه در ده جلسه یک ساعته انجام شد. از هر دو گروه کنترل و آزمایش با پرسش نامه، قبل و بعد از آموزش، پیش و پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه فرهنگ مهدویت حسین زاده و همکاران (1388) بود که روایی ابزار، از نوع صوری و محتوایی بود که مورد تأیید اساتید و خبرگان قرار گرفت و پایایی آن ها از طریق آلفای کرونباخ 83/0 برآورد گردید. جهت تحلیل داده ها از آزمون کواریانس با نسخه 21 نرم افزار spss استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در بعد شناخت، با توجه به اینکه سطح معناداری 56/0 محاسبه گردید و این میزان از 05/0 بیشتر است، فرضیه تأیید نشد و در بعد انتظار ظهور (26/1=t و 02/0=p)، بعد ایمان و باور قلبی (09/4=t و 00/0=p) و بعد فلسفه غیبت (14/2=t و 01/0=p)، تفاوت معناداری بین دو حالت پیش آزمون و پس آزمون مشاهده گردید؛ اما در بعد آگاهی به فلسفه ظهور (79/0=t و 09/0=p)، تفاوتی بین دو حالت مشاهده نشد؛ بدین معنا که آموزش گروهی دوره سبک زندگی منتظرانه بر ابعاد انتظار ظهور، ایمان و باور قلبی و فلسفه غیبت، از مؤلفه های مقیاس فرهنگ مهدویت تأثیرگذار؛ اما بر مؤلفه های شناخت و آگاهی به فلسفه ظهور در دانش آموزان اثرگذار نبوده است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که آموزش دوره سبک زندگی منتظرانه در افزایش فرهنگ اعتقادی به مهدویت دانش آموزان می تواند تأثیرگذار باشد و آموزش های مستقیم این دوره، در کنار دیگر شیوه های تربیتی توصیه می گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان