درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۰۸۱ تا ۸٬۱۰۰ مورد از کل ۹٬۲۹۴ مورد.
۸۰۸۱.

آسیب شناسی اجتماعی تعلیم و تربیت در مناطق مرزی جنوب شرقی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۵ 161 - 192

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی اجتماعی مناطق مرزی جنوب شرقی ایران سند تحول بنیادین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۲۲
هدف از پژوهش حاضر فهم آسیب های اجتماعی تعلیم و تربیت در مناطق مرزی جنوب شرقی ایران بود. این پژوهش در پارادایم کیفی انجام گرفته و نوع پژوهش نیز کیفی است. گردآوری داده ها به دو روش مصاحبه عمیق و بررسی اسناد صورت گرفت. افراد موردمطالعه برای بخش مصاحبه به شیوه هدفمند و با رعایت قواعد حداکثر تنوع و رسیدن به نقطه اشباع شدگی یا اشباع نظری انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصله از مصاحبه عمیق، از رویکرد تفسیری-تجریدی و برای تحلیل اسناد موردمطالعه (سند تحول بنیادین آموزش وپرورش) از تحلیل محتوای استقرایی استفاده شد. یافته های پژوهش در بخش مصاحبه ها نشان داد که آسیب های اجتماعی موجود در تعلیم و تربیت مرزی، در چهار حیطه آسیب های فرهنگی و اجتماعی، آسیب های آموزشی، تنگناهای اقتصادی و تنگناهای مذهبی قابل تشخیص هستند. هم چنین مقوله های استخراج شده از متن اسناد نیز تا حدودی با نتایج حاصل از مصاحبه ها همخوانی داشتند. پیامدهای ناشی از این آسیب ها در دو بعد کوتاه مدت و بلند مدت ظاهر گردیدند که متناسب با ابعاد مذکور راهکارهایی نیز در چهار حیطه اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی، مذهبی و آموزش وپرورش ارائه شده است.
۸۰۸۲.

بررسی هنجار های اخلاقیِ ناظر به فرایند ارتباط گفتاری برپایه آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ ۱۰۳-۱۲۴

کلیدواژه‌ها: ارتباطات ارتباط گفتاری فرایند ارتباط هنجارهای اخلاقی قرآن و حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۳۰۰
هدف این پژوهش، بررسی هنجارهای قرآنی و رواییِ ناظر به مراحل پنج گانه فرایند ارتباط گفتاری با رویکرد اخلاقی است. در پژوهش حاضر این مسئله بررسی می شود که «با نظر به مبانیِ اخلاقی تربیتی و با کاوش در آموزه های اسلامی، چه هنجارهایی می توان برای هر مرحله از فرایند ارتباط گفتاری یافت؟» روش تحقیق، براساس روش گردآوری اطلاعات، «کتابخانه ای» و بر پایه نحوه ارائه و پردازش اطلاعات، «اسنادی و تحلیلی استنتاجی» است. برپایه یافته های تحقیق، در هر دو معنای فرایند («وسیع» و «خاص»)، در اخلاق اسلامی برای همه مراحل پنج گانه ارتباط گفتاری (پیش از آغاز، آغاز، جریان، پایان، پس از پایان) هنجارهای مشترکِ انسانی و ویژه ایمانی مقرر شده است. اندیشیدن پیش از آغاز، اعتمادآفرینی و مهرورزی در مرحله آغاز، استوارگویی در مرحله جریان، تکریم و سپاسگزاری در مرحله پایان، و محاسبه و بازخوردگیری پس از پایان، محورهای اصلی این هنجارهاست. هدف این هنجارها تأمین سلامت و بهبود ارتباطات، خاستگاه آنها معارف توحیدی و ریشه آنها سرشت الهیِ آدمی و نهاد اخلاقی اوست.
۸۰۸۳.

وجود اخلاق دینی؛ آری یا خیر؟(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلیدواژه‌ها: اخلاق دینی قواعد اخلاقی دینی نظام اخلاقی دینی وابستگی اخلاق به دین اخلاق سکولار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۴۷۹
هدف این مقاله، بررسی پاسخ به این سؤال است که آیا اخلاق دینی وجود دارد، یا خیر؟ برای پاسخ به آن، سؤال به چهار نحو معنا شده و سپس به هر یک جداگانه پاسخ داده شده است: اول اینکه، آیا اخلاق دینی وجود دارد؛ یعنی آیا بخشی از دین مربوط به اخلاق است، تا آن را اخلاق دینی بنامند؟ دوم اینکه، آیا اخلاق دینی به معنای نظام اخلاقی وجود دارد؟ سوم اینکه، آیا نظریاتی اخلاقی وجود دارد که از طرف متدینان به دین نسبت داده شده باشد، تا بتوان آن را اخلاق دینی نامید؟ چهارم اینکه، آیا اخلاق وابسته به دین است و اخلاق سکولار معنا ندارد؟ معانی چهارگانه فوق، که به صورت چهار سؤال مجزا مطرح شده در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند. پاسخ سه سؤال اول مثبت، و پاسخ سؤال آخر منفی است. روش اصلی پژوهش، فلسفی می باشد، اما بسته به مورد، گاهی از روش نقلی نیز استفاده شده است.
۸۰۸۴.

تاثیر روش تدریس همتایان برمیزان باورهای انگیزشی و میزان یادگیری درس هدیه های آسمان دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر فراهان در سال تحصیلی 99- 1398(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۱۰۲-۸۱

کلیدواژه‌ها: آموزش باورهای انگیزشی روش تدریس همتایان یادگیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۳۳۵
هدف: با توجه به ضرورت بهبود فرایند یادگیری و آموزش و ایجاد انگیزه در فراگیران از طریق به کارگیری روش های تدریس نوین و مشارکتی، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش از طریق همتایان بر میزان باورهای انگیزشی و یادگیری درس پیامهای آسمان دانش آموزان پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 انجام شد. روش: در پژوهش حاضر از روش نیمه آزمایشی و طرح پیش آزمون – پس آزمون همراه با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر فراهان بود و نمونه شامل 35 نفر از دانش آموزان این پایه بود که به شیوه تصادفی به دو گروه (کنترل) و (آزمایش) تقسیم شدند. گروه کنترل به روش سخنرانی به همراه پرسش و پاسخ و گروه آزمایش به روش همتایان آموزش دیدند. داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس و نسخه 24 نرم افزار spss تحلیل شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات نیز آزمون معلم ساخته و پرسشنامه باورهای انگیزشی پنتریج وهمکاران بود. یافته ها : با توجه به نتایج تحلیل آماری، آموزش از طریق همتایان بر میزان باورهای انگیزشی و یادگیری دانش آموزان تأثیر معنی داری داشته است (p<0/05). دانش آموزان گروه آزمایش توانستند در متغیرهای یادگیری و باورهای انگیزشی نمرات بالاتری نسبت به گروه کنترل به دست آورند. نتیجه گیری : می توان نتیجه گرفت آموزش از طریق همتایان میزان باورهای انگیزشی و یادگیری دانش آموزان را به صورت چشمگیری افزایش داده است. بنابراین این روش در صورت کاربرد صحیح می تواند دانش آموزان را به یادگیری بیشتر و بهتر ترغیب کند.
۸۰۸۵.

ضرورت مربی در تربیت اخلاقی؛ با تأکید بر دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 19-32

کلیدواژه‌ها: ضرورت مربی مربی اخلاق تربیت اخلاقی مصباح یزدی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۳۵۶
بحث ضرورت مربی اخلاق، یکی از زمینه های پرچالش در تربیت اخلاقی است. علامه مصباح یزدی(ره)، یکی از اندیشمندانی است که در این زمینه دیدگاه جامعی دارد. اما به دلیل پراکندگی این دیدگاه در آثارشان، نظر ایشان در این مسئله به روشنی تبیین نشده است. این مقاله، به روش کتابخانه ای برای پاسخ به دو سؤال زیر سامان یافته است: آیا از نظر علامه مصباح یزدی(ره)، مربی اخلاق ضرورت دارد؟ آیا فرد بدون مربی توان برنامه ریزی در این زمینه را دارد؟ ضرورت مربی، از چه مرحله ای از تربیت اخلاقی فعلیت می یابد؟ نتایج تحقیق، حاکی از این است که علامه مصباح(ره) با توجه به فساد روز افزون و تقاضای جامعه از روحانیت در درمان بیماری های اخلاقی و رشد معنوی، مربی اخلاق ضرورت می یابد. در پاسخ به سؤال دوم، فرد بدون مربی باید تلاش فراوانی کند و با تسلط به منابع دینی در زمینه تربیت اخلاقی و معنوی برنامه ریزی کند.
۸۰۸۶.

تقویت اندیشه ورزی کودکان با استفاده از کتاب «داستان راستان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 213 - 228

کلیدواژه‌ها: داستان راستان اندیشه ورزی برنامه فلسفه برای کودکان حکمت امامان شهید مطهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۵۷۷
هدف پژوهش حاضر بررسی امکان استفاده از کتاب «داستان راستان» به منظور تقویت اندیشه ورزی کودکان است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوای کیفی در چهار مرحله «کدگذاری باز»، «گروه بندی»، «مقوله بندی» و «کشف انتزاع» استفاده شده است. به طورکلی، یافته های به دست آمده از پژوهش حاضر نشان می دهد که کتاب داستان راستان می تواند به عنوان یک محتوا برای تقویت اندیشه ورزی کودکان مورد توجه قرار بگیرد. ازطرفی باتوجه به اینکه برنامه فلسفه برای کودکان به عنوان یکی از برنامه های مهم تقویت اندیشه ورزی کودکان شناخته می شود، می توان مضامین فلسفی کتاب داستان راستان را با تمامی رویکردهای برنامه فلسفه (فرایندی، محتوایی، پیوند فلسفه با ادبیات و توجه به فرهنگ) برای کودکان مطابقت داد. همچنین باتوجه به موضوع داستان ها می توان ویژگی های داستانی فبکی (فلسفه برای کودکان) را در آن ها جست وجو کرد. این ویژگی ها گاهی پرنگ تر و گاهی کمرنگ تر در داستان های داستان راستان وجود دارند. درپایان چنین نتیجه گیری می شود که آشنایی دانش آموزان با مبانی اصلی این داستان ها، همچون معصومیت، حکمت و علم لدنی ائمه اطهار (ع) که با آموزش های معارف اسلامی در کتب درسی دانش آموزان گره خورده است ، می تواند ضمن فهم بهتر داستان ها توسط خواننده، زمینه ای جدید در کمک گرفتن از داستان های بومی برای تقویت اندیشه ورزی کودکان فراهم کند.
۸۰۸۷.

مؤلفه های رفتاری و هیجانی سبک زندگی عفیفانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 131 - 154

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی عفاف مؤلفه های رفتاری مؤلفه های هیجانی سبک زندگی عفیفانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۲۷۲
سبک زندگی عفیفانه یکی از انواع گوناگون سبک زندگی است که قلمرو گسترده ای را دربردارد و به ویژگی های حوزه روابط میان فردی می پردازد و مشتمل بر اصول و قواعدی است که موجب ایجاد و تداوم عفاف در حیطه های مختلف زندگی می گردد. پژوهش کنونی با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و به منظور بررسی مؤلفه های رفتاری و هیجانی سبک زندگی عفیفانه با نگرش به منابع اسلامی انجام شده است. یافته ها حاکی از آن است که عدم جلوه گری و اجتناب از عوامل تحریک کننده، ارضای نیازهای جنسی در بسترهای عفیفانه، هم افزایی برای توفیق در حفظ عفاف، قناعت به داشته ها و صیانت از سرمایه ها، ایجاد و افزایش رفتارهای عفیفانه و کاهش و حذف رفتارهای غلط ضد عفاف از جمله مهم ترین مؤلفه های رفتاری سبک زندگی عفیفانه در منابع اسلامی است. همچنین، با کنترل ترس و اضطراب از تصمیمات و اقدامات عفیفانه، علاقه به زندگی سالم و آینده روشن و ندامت از خطاهای گذشته، انتظار و شوق برای تکامل و رشد، شادی و رضایت خاطر از حرکت در مسیر ارزشمند عفاف، محبت و عشق به خداوند و خوش بینی و امید به یاری او، تقویت حیا و کنترل و هدایت صحیح هیجانات جنسی می توان به عوامل هیجانی سبک زندگی عفیفانه دست یافت.
۸۰۸۸.

چیستی و ارکان خصیصه ی قطع رحم و انواع آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 321-338

کلیدواژه‌ها: خویشاوند نسب قطع رحم صله رحم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۴۳
صله در لغت به معنای : احسان ، دوستی و ارتباط آمده و مراد از (( رحم )) خویشاوندان و بستگان و به عبارت دیگر محبت و سلوک داشتن با خویشان و نزدیکان است . قطع رحم عبارت است از آزردن و رنجاندن خویشان و بستگان و نزدیکان ، و یاری نکردن و غمخواری ننمودن با آنان در مال و آسایش و خیرات دنیوی در حالی که به آن محتاج باشند . و سبب و باعث آن یا عدوات است یا بخل و خسّت . ظاهرا بین قطع و صله ی رحم حالت واسطه ای وجود دارد ، زیرا هر احسانی ، ولو خویشاوند وی بدان محتاج نیست و خود او به آن نیازمند است ، صله نامیده می شود و حال آنکه عدم این احسان قطع رحم نیست. بدترین نوع قطع رحم عاق والدین است به طوری که پیغمبر - صلّى اللّه علیه و آله - فرمود که: «جمیع مسلمین در روز قیامت مرا خواهند دید، مگر عاق والدین، و شراب خوار، و کسى که نام مرا بشنود و صلوات بر من نفرستد». و همین قدر از براى عاق والدین کافى است که: پیغمبر خدا بر او نفرین کرد و فرمود: «هر که پدر و مادر، یا یکى از آنها را ادراک کند، و او را از خود راضى نسازد هرگز آمرزیده مباد. جبرئیل بر نفرین آن حضرت آمین گفت». در مکاتبه منسوب به امیر المؤمنین (ع) به عمال خود چنین است: «مروا الاقارب ان یتزاوروا و لا یتجاوروا». مرحوم نراقى در معراج السعاده در شرح این جمله چنین مى نویسد: امر کنید خویشاوندان را که به دیدن یک دیگر روند اما باهم همسایگى نکنند، چه همسایگى باعث بغض و حسد و قطع رحم گردد.
۸۰۸۹.

عوامل دستیابی به سلامتی قلب از منظر آیات و روایات(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 55-66

کلیدواژه‌ها: قلب سلامت قلب سلیم عوامل آیات و روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۶۶
در قرآن کریم امکان سعادت و رستگاری انسان، بدون دارا بودن قلب سلیم نفی شده است. به همین دلیل، وجهه همت بسیاری از اندیشمندان حوزه اخلاق، بررسی عوامل دستیابی به قلب سلیم و دوری از موانع آن بوده است. هدف این پژوهش، مفهوم شناسی قلب سلیم و دست یافتن به عوامل دخیل در تحقق آن، با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از آیات قرآن کریم و روایات معصومان است. یافته های تحقیق حاکی از این است که قلب، همان روح و نفس انسانی است که سلامتی آن، به معنای دارا بودن تمام بینش ها و گرایش های بایسته و عاری بودن از تمام بینش ها و گرایش های نبایسته است. بررسی و تحلیل آیات و روایات، منتهی به یافتن عوامل مؤثر بر تحقق سلامتی قلب، همچون زهد، توکل، توبه، خوف و رجاء، خشیت، صمت، گوش دادن به موعظه، مباحثه علمی و قرائت قرآن شد.
۸۰۹۰.

واکاوی انتقادی ادله فمینیست های لیبرال موج دوم بر جواز سقط جنین(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 67-82

کلیدواژه‌ها: سقط جنین فمینیسم لیبرال آزادی فردی برابری اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۹۰
فمینیست هایی نظیر روبین وست، بتی فرایدن، لوکر و تامسون، با تکیه بر سه مبنای آزادی فردی زنان، حقوق فردی زن و تساوی و برابری زن و مرد، بر جواز سقط جنین استدلال کرده اند. این طیف از فمینیست ها، براساس مبانی فوق، سقط جنین را در بارداری ناخواسته مطلقاً مجاز می شمارند؛ زیرا از نظر آنان آزادی فردی زن و حق انتخاب آگاهانه او، در پذیرش نقش مادری، به عنوان یک حق فردی مهم، بسیار حائز اهمیت است. از دیدگاه ایشان، زنان باید همانند مردان از حقوق آزادی بخش برخوردار باشند. در نقد این دیدگاه، باید به تمایز قائل شدن میان بارداری حاصل از تجاوز به عنف و سایر اقسام بارداری ناخواسته اشاره کرد. به علاوه، فرار از مسئولیت پذیری به هر بهانه ای، صحیح نیست؛ افراد باید مسئولیت پیامدهای اعمالشان را بپذیرند. زمانی که آزادی و حقوق فردی مادر و حق حیات جنین با هم در تعارض باشد، اصل حفظ حیات انسانی است، و رعایت اخلاق، بر سایر اصول و خواسته ها مقدم است. در نقد تساوی و برابری فمینیستی، به بررسی تفاوت تساوی و تشابه حقوق و حق پدر در امتناع از تعهد، در صورت تساوی حقوق زن و مرد پرداخته می شود.
۸۰۹۱.

بررسی تطبیقی خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی و تبیین دیگرگرایی خداسو(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۳ (پیاپی ۶۵) 81 - 114

کلیدواژه‌ها: خودگرایی روان شناختی دیگرگرایی روان شناختی دیگرگرایی خداسو روان شناسی اخلاق نگاه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۷۷
این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی و تبیین دیگرگرایی خداسو انجام گرفته است. طبق خودگرایی روان شناختی، انسان ها کاری را جز برای تأمین منافع خود انجام نمی دهند و حتی هنگام کمک به دیگران و فداکاری نیز در ورای این انگیزه دیگرگرا، منافع شخصی نهفته است. روش این تحقیق، توصیف و تحلیل منابع خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی است. همچنین، منابع اسلامی با روش تفسیری و فهم احادیث بررسی شد. بر اساس یافته های تحقیق، شش دسته از دلایل خودگرایان برای نفی دیگرگرایی قانع کننده نیستند که عبارت اند از: ۱. تفسیر مجدد انگیزه ها؛ ۲. مالکیت شخصی؛ ۳. استدلال لذت گرایانه؛ ۴. خودفریبی؛ ۵. انگیزش تربیت اخلاقی؛ ۶. خودکاوی. به علاوه، دلایل دیگرگرایان و عمدتاً باتسون برای اثبات دیگرگرایی با روش تجربی کفایت نمی کند. بر اساس نظر اندیشمندان اسلامی، مهم ترین راهکار برای رفع این مشکل، پذیرش توأمان خود طبیعت گرا و خود اخلاقی و الهی برای انسان است. از طرفی، از منابع اسلامی، سه نوع انگیزه برای معتقدان به خدا به دست آمد: خودگرا، دیگرگرا و خداسو. سپس با توجه به این تقسیم بندی، انگیزه های انسان و وجوه مختلف آن تبیین و در نهایت، دیگرگرایی خداسو به عنوان تبیین جامع تر برگزیده شد. در نتیجه، بسیاری از دلایل خودگرایی به خود الهی یا اخلاقی انسان مربوط می شود که در واقع، دیگرگرایی است.
۸۰۹۲.

ادله نقلی به نفع یا علیه نظریه حدوسط ارسطوئی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: حد وسط اعتدال اخلاق ارسطو حکمای مسلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۴۶۸
حد وسط یا اعتدال طلایی ارسطو که به عنوان معیار فعل اخلاقی مطرح شده است و این نظریه ارسطو تأثیر زیادی بر حکمای اسلامی و برخی از علمای اخلاق گذاشته است؛ به گونه ای که اگر اخلاق اسلامی را اخلاق ارسطویی بنامیم حرفی به گزاف نگفته ایم. ارسطو در تبیین حد وسط برهان علمی اقامه نکرد و آن را ارتکازی و شهودی گرفت، ولی حکمای مسلمان و علمای اخلاق در صدد اقامه برهان بر حد وسط برآمدند و برای آن از آیات و روایات برهان اقامه کردند. در بررسی دلایل مشخص گردید که آیات و روایات به طور کلی حد وسط ارسطو را تأیید نمی کنند؛ همان گونه که علمای متأخر اخلاق در آثار خود این مسئله را مطرح کرده اند وآنرا کاملا مطابق اسلام نیافته اند. ما در بررسی ادله متوجه این نکته می شویم که نظریه حدوسط ارسطوئی از نظر آیات و روایت قابل تأیید نیست و چه بسا مخالف حدوسط هستند
۸۰۹۳.

تأثیر وصایای شهدای استان کردستان بر ارتقاء هوش معنوی و عزت نفس(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلیدواژه‌ها: وصایای شهدا فرهنگ ایثار و شهادت هوش معنوی عزت نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۷۳۱
هدف این پژوهش، تأثیر وصایای شهدای استان کردستان بر ارتقاء هوش معنوی، سلامت روان و عزت نفس در دانشجویان است. این پ ژوه ش، نیمه آزمای شی از نوع پی ش آزمون پس آزمون اس ت. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر و پسر عضو بسیج دانشجویی دانشگاه پیام نور واحد قروه در سال تحصیلی 96-1395 بود. حج م نم ون ه، 30 ن ف ر از دانشجویان با استف اده از روش نمونه گیری در دسترس انتخ اب ش د و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش، 9 جلسه وصیت نامه شهدای استان کردستان به صورت گروهی بر اساس کتاب وصیت نامه کامل شهدا را دریافت کردند، اما گروه کنترل در کلاس ها و جلسات حضور نداشتند. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسش نامه 24 سؤالی هوش معنوی کینگ و پرسش نامه 58 سؤالی عزت نفس کوپر اسمیت استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات هوش معنوی و عزت نفس در پس آزمون گروه آزمایش به طور معناداری از میانگین نمرات پس آزمون در گروه کنترل بالاتر است. یافته ها حاکی از این است که وصایای شهدا بر بهبود و افزایش هوش معنوی و عزت نفس دانشجویان مؤثر می باشد. همچنین، وصایای شهدا می تواند در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و فداکاری مؤثر است.
۸۰۹۴.

بررسی دیدگاه های رایج متکلمان معتزله و امامیه درباره تعریف حُسن و قبحِ اخلاقی و نقش خواجه نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 83 - 110

کلیدواژه‌ها: حسن و قبح اخلاقی متکلمان امامیه معتزله نصیرالدین طوسی ثواب و عقاب استحقاق تعریف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۵۹۶
بسیاری از متکلمان مسلمان، هنگام بحث از افعال الاهی، به بررسیِ چیستی حُسن و قُبح اخلاقی پرداخته اند. در این میان، عموم متکلمان معتزله و امامیه، تلاش کرده اند حسن و قبح اخلاقی را بر اساس مفاهیمی دیگر که به زعم آنها دست کم پایه ای تر بوده است، تعریف کنند. پرتکرارترین تعاریف حَسن و قبیح در آثار معتزله و امامیه را می توان به سه گروه کلی تقسیم کرد: تعاریف سلبی، تعاریف ایجابی و تعاریفِ مشتمل بر عناصر ثواب یا عقاب الاهی. در «تعاریف سلبی» حَسَن با استفاده از ادات سلب تعریف می شود (ما لایستحق فاعله الذمّ)؛ اما در تعاریف ایجابی چنین نیست. بررسیِ تحولات تاریخیِ تعاریف معتزله و امامیه نشان می دهد که خواجه نصیرالدین طوسی در این زمینه از سه جهت نقطه عطف است. نخست اینکه متکلمان پیش از وی، به جز ابوالصلاح حلبی، حَسن و قبیح را به نحو سلبی تعریف کرده اند، درحالی که بیشتر متکلمان پس از خواجه، از تعاریف سلبی روی گردانده ، برای ارائه تعریف ایجابی یا تعریف مشتمل بر ثواب و عقاب کوشیده اند. دوم اینکه در میان معتزله و امامیه، خواجه نخستین متکلمی است که در یکی از تعاریف خود، از عناصر ثواب یا عقاب الاهی استفاده کرده است؛ و این تعریف زمینه ساز اختلاف نظری جدید میان متکلمان پس از وی شده است. و سوم اینکه پیش از خواجه عموم متکلمان معتزله و امامیه از عنصر «استحقاق» استفاده کرده اند در حالی که خواجه نخستین متکلمی است که در یکی از تعاریف خود عنصر «استحقاق» را حذف و به جای آن از عنصر «ایجاب» استفاده کرده است.
۸۰۹۵.

اثربخشی معنویت درمانی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر خشم نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) ۳۷-۶۴

کلیدواژه‌ها: معنویت درمانی اسلامی خشم نوجوانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۶۱۹
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی معنویت درمانی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر خشم نوجوانان انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی بود و از شیوه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه گروه گواه استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش تمامی دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه شهرستان خمینی شهر را شامل می شد که در سال تحصیلی 97-96 در مدارس این شهرستان مشغول به تحصیل بودند. از جامعه مذکور، با روش غیرتصادفی دردسترس 30 دانش آموز انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش به مدت 6 جلسه تحت آموزش معنویت درمانی اسلامی قرار گرفتند. در این زمان، گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خشم کودکان و نوجوانان نلسون (2000) بود. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از پژوهش، از آزمون آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. نتایج نشان داد که تأثیر معنویت درمانی اسلامی بر خشم در مؤلفه های ناکامی، پرخاشگری، روابط با همسالان و روابط با مراجع قدرت در سطح 05/0=α معنی دار است. بنابر نتایج پژوهش می توان گفت با توجه به عواقب نامطلوبی که خشم ممکن است در سنین نوجوانی برای فرد ایجاد کند، معنویت درمانی اسلامی می تواند در جهت کنترل خشم این افراد مورد استفاده قرار گیرد.
۸۰۹۶.

رویکرد غزّالی در تربیت اخلاقی عرفانی نفس و نقد آن از دیدگاه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 109 - 129

کلیدواژه‌ها: مراحل تربیت نفس عقلانیت بندگی و دلدادگی پیر و مراد عرفان فردی ریاضات نامعقول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۴۸۶
هدف پژوهش حاضر تبیین و بررسی رویکرد ابوحامد غزّالی در ساحت تربیت اخلاقی و عرفانی و نقد آن از نگاه امام خمینی(ره) است. روش تحقیق توصیفی تفسیری و مبتنی بر داده های اسنادی است، ابتدا منابع اطلاعاتی دست اول مرتبط با موضوع تحقیق شناسایی و سپس به صورت هدفمند مطالعه و با روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد: تربیت اخلاقی عرفانی غزّالی بر معارف اهل بیت پیامبرعلیهم السلام ابتناء ندارد اما پایه و اساس تربیت اخلاقی عرفانی امام خمینی(ره) توحید ولایت مدار و مبتنی بر معارف اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است؛ شیوه تربیت اخلاقی عرفانی غزّالی سخت گیرانه، افراطی و خارج از موازین عقلی و شرعی است اما شیوه تربیت اخلاقی عرفانی امام خمینی(ره) با عقلانیت همراهی تام دارد و مستند و مقید به شرع مقدس است؛ شیوه تربیت اخلاقی عرفانی غزّالی فردی همراه با دنیاگریزی، انزواگزینی و گوشه گیری است اما تربیت اخلاقی عرفانی امام خمینی(ره) فردی و اجتماعی است و می توان گفت رویکرد ایشان اخلاق و عرفان راز و نیاز از یک سو و حماسه و رزم از سوی دیگر است؛ نگاه غزّالی در تربیت اخلاقی عرفانی نسبت به پیر و مُراد نگاه تسلیم محض و پیروی بی چون و چراست اما این نگاه در مکتب اخلاقی عرفانی امام خمینی تنها در مورد معصومین علیهم السلام است.
۸۰۹۷.

ارائه الگوی رفتار شهروندی زیست- محیطی با تأکید بر عواطف اخلاقی در صنایع تولیدی استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 221-238

کلیدواژه‌ها: حفظ محیط زیست رفتار شهروندی زیست محیطی عواطف اخلاقی صنایع تولیدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۳۲۶
افزایش مشکلات و بحران های زیست محیطی در جهان از یک طرف و درک پیامدهای بلند مدت موضوعات زیست محیطی در زندگی انسان ها از سوی دیگر، باعث شده است تا محققان در پی درک راهکارهای اجتناب از آسیب رساندن به محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن، باشند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل رفتار شهروندی زیست- محیطی با تأکید بر عواطف اخلاقی در صنایع تولیدی استان مازندران انجام گرفت. روش پژوهش از نوع آمیخته و مبتنی بر مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان اداری و مدیران صنایع تولیدی استان مازندران بوده که تعداد آن برابر با 10962 نفر به دست آمد که حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد 371 نفر برآورد شد. بعد از طراحی پرسشنامه محقق ساخته، در مجموع 500 پرسشنامه به صورت الکترونیکی و حضوری در بین نمونه آماری، توزیع شد که با توجه به تعداد پرسشنامه های تکمیل شده، تعداد نمونه آماری تحقیق در پژوهش حاضر به 371 نفر رسید. تجزیه وتحلیل داده ها به کمک نرم افزار smart pls3 و spss 20 انجام گردید. نتایج نشان داد، تأثیرگذاری عواطف اخلاقی و ابعاد فرعی آن (تربیت و رشد اخلاقی، خصلت های اخلاقی، خودآگاهی اخلاقی) بر رفتار شهروندی زیست- محیطی تائید شد. به نظر می رسد که ارتباط عواطف اخلاقی و میزان تأثیرگذارى آن بر رفتار شهروندی زیست محیطی حائز اهمیت است و ارتباط معناداری بین آنها برقرار است و نتایج این پژوهش به بهبود ادراک از عامل هایی که درگیری کارکنان در رفتارهای شهروندی زیست- محیطی را ایجاد می کنند، کمک خواهد کرد.
۸۰۹۸.

جهانی شدن و آثار آن بر تربیت دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 59-76

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن تربیت دین تربیت دینی فرهنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶
هدف پژوهش، شناسایی پدیده جهانی شدن و آثار آن بر تربیت دینی بود و به روش تحلیل اسنادی، اطلاعات موردنیاز از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای جمع آوری شدند. جامعه آماری شامل کلیه منابع و مراجع موجود مرتبط با پدیده جهانی شدن و تربیت دینی بود که تعدادی از افراد جامعه به شیوه نمونه گیریِ در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از فرم های فیش برداری استفاده شد. یافته ها نشان دادند: دین و آموزه های دینی یکی از عناصر فرهنگ و هویت است که پدیده جهانی شدن برای آن تهدید یا فرصت است؛ سه نوع برخورد با پدیده جهانی شدن قابل مشاهده است: برخورد منفی، مثبت و میانه این دو رویکرد؛ نتیجه بحث آنکه از مهم ترین فرصت های جهانی شدن، انتقال محتوای دینی است و مهم ترین پیامدهای منفی آن، تحت فشار قرار گرفتن دین و اعتقادات بومی است؛ در جهانی شدن، دین و تفکر مردم تحت فشار سکولاریسم و نسبیت گرایی واقع می شود؛ مهم ترین راهکار در نظام تربیتی اسلام برای برقراری ارتباط مطلوب با پدیده جهانی شدن، رشد پرورش تفکر نقاد و ایجاد توان کنترل درونی در متربیان است.
۸۰۹۹.

بررسی رابطه بین شیوه های فرزندپروری مادران با پایگاه هویت و دینداری دانش آموزان دختران دوره متوسطه دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۶) 83-100

کلیدواژه‌ها: شیوه های فرزندپروری هویت دینداری دانش آموزان دختر متوسطه دوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۴۲۱
هدف :هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین شیوه های فرزندپروری مادران با پایگاه هویت و دینداری دانش آموزان دختر سال های متوسطه دوم در رشته علوم انسانی شهر بابل می باشد. روش : روش پزوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر سال های متوسطه دوم در رشته علوم انسانی شهر بابل بود، که در سال 99-98 در مدارس دولتی شهر بابل و در مقطع متوسطه دوم مشغول به تحصیل بودند که با استفاده از روش نمونه گیری ساده تعداد 120 دانش آموز و مادرانشان انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه پایگاه هویت (Bennion& Adams,1986 ) و پرسشنامه سنجش دینداری فرد مسلمان آرین(1378) و پرسشنامه شیوه ی فرزندپروری بامریند( اسفندیاری، 1374) بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص آماری توصیفی فراوانی و آمار استنباطی ضریب همبستگی اسپیرمن و پیرسون و آزمون کولموگروف- اسمیرنف استفاده شد . یافته ها: نتایج این پژوهش رابطه معناداری بین شیوه های فرزندپروری مقتدرانه ، سهل گیرانه و مستبدانه با پایگاه هویت دانش آموزان دخترنشان داد. این درحالی است که بین شیوه های فرزندپروری با دینداری دختران رابطه معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری : بنا بر این یکی از راه های تقویت پایگاه هویت دانش آموزان کمک به والدین در اتخاذ رویکرد مقتدارانه درتربیت دختران خود می باشد .
۸۱۰۰.

کاربرد نظریه جنگ عادلانه در جنگ سایبری و راهکارهای اخلاقی استفاده از سلاح های سایبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 49 - 76

کلیدواژه‌ها: اخلاق فناوری اطلاعات اخلاق جنگ فضای سایبری جنگ سایبری جنگ عادلانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۳۱۲
فضای سایبری امکانات جدیدی را برای تبادل اطلاعات فراهم کرده است که می تواند به عنوان رکنی اصلی برای توسعه زندگی در نظر گرفته شود. از طرف دیگر، همین فضا به منزله سلاحی جدید و بستری مناسب برای جنگ تبدیل شده است. برخی معتقدند یکی از ویژگی های جنگ سایبری این است که نسبت به جنگ های سنتی می تواند اخلاقی تر باشد؛ زیرا آسیب های کمتری ایجاد کرده و خسارت های ناشی از آن به راحتی قابل جبران است. در سال های اخیر به دلیل گسترش استفاده از سلاح های سایبری مسائل اخلاقی جدید و مهمی در این حوزه به وجود آمده است. اخلاقی بودن استفاده از سلاح های سایبری و اینکه آیا نظریه جنگ عادلانه در مورد جنگ سایبری نیز کاربرد دارد یا نه، یک  سؤال جدی است. در این مقاله علاوه بر بررسی کاربرد نظریه جنگ عادلانه در جنگ سایبری، به راهکارهای استفاده اخلاقی از سلاح های سایبری پرداخته می شود. راه کارها عبارتند از: استفاده از نظریه جنگ عادلانه متناسب با جنگ سایبری، طراحی حمله های برگشت پذیر، طراحی و استفاده از سلاح های سایبری قابل کنترل، تربیت نیروهای خبره ارتش سایبری، عدم شرکت خودسرانه غیرنظامیان در جنگ سایبری، تشکیل بسیج مردمی، آموزش مسائل اخلاقی جنگ سایبری و تربیت اخلاقی از کودکی. با توجه به بررسی های انجام شده، نظریه جنگ عادلانه برای جنگ سایبری لازم است، اما کافی نیست و دولت ها و جوامع بین المللی باید به دنبال تدوین اصول اخلاقی و قانونی مخصوص جنگ های سایبری باشند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان