درخت حوزه‌های تخصصی

تعامل روانشناسی و دین

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ارزیابی، سنجش وآمار تاریخچه و مکاتب حوزه های جدید روانشناسی روانشناسی اجتماعی روانشناسی انگیزش روانشناسی رشد و تحول روانشناسی شخصیت روانشناسی مرضی تحولی روانشناسی یادگیری عصب شناختی رفتاری مشاوره مناسبات انسانی در محیط نقد و بررسی کتاب هوش هیجان
تعامل روانشناسی و دین روانشناسی اقتصادی روانشناسی رسانه روانشناسی سازمانی و صنعتی روانشناسی سلامت روانشناسی مثبت گرا روانشناسی منطقه ای روانشناسی نظامی روانشناسی هنر روانشناسی ورزشی روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۸۴۱ تا ۱٬۸۶۰ مورد از کل ۱٬۹۸۲ مورد.
۱۸۴۱.

مقایسه سبک زندگی اسلامی، سازگاری اجتماعی و کیفیت زندگی خانواده های دارای ماهواره و بدون ماهواره شهر تبریز(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روان شناسی اسلامی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸ 119 - 131

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی ایرانی اسلامی سازگاری اجتماعی شبکه های ماهواره ای فارسی زبان کیفیت زندگی هویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۳۹
هدف از پژوهش حاضر تعیین تفاوت بین سبک زندگی اسلامی، سازگاری اجتماعی و کیفیت زندگی خانواده های دارای ماهواره و بدون ماهواره در شهر تبریز بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه شهروندان شهر تبریز در سال 1401 تشکیل می دهند. نمونه گیری در این پژوهش به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انجام شد و در آن، تعداد 384 نفر انتخاب شدند. این تحقیق نوعی تحقیق علّی مقایسه ای است و به صورت مقطعی انجام شده است. ابزارهای اندازه گیری شامل پرسش نامه سبک زندگی اسلامی، پرسش نامه کیفیت زندگی و پرسش نامه سازگاری اجتماعی بود. داده های حاصل از این پژوهش با استفاده از آزمون t مستقل، تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که سبک زندگی ایرانی اسلامی، کیفیت زندگی و سازگاری اجتماعی خانواده ها بر حسب استفاده کردن یا نکردن از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان متفاوت است.
۱۸۴۲.

پیش بینی سلامت روانی بر اساس دینداری و دلبستگی با میانجی گری انسجام روان شناختی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روان شناسی اسلامی سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹ 87 - 115

کلیدواژه‌ها: سبک دلبستگی حس انسجام دینداری سلامت روانی بهباشی روان شناختی رضایت از زندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۸۵
دست یابی به سلامت روانی سال هاست ذهن روان شناسان و متفکران را به خود مشغول کرده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ابعاد (مثبت و منفی) سلامت روانی با دینداری و سبک دلبستگی با میانجی گری حس انسجام بود. روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه پژوهش تمام فارسی زبانانی بودند که به شبکه های اجتماعی دسترسی داشتند. نمونه آماری 213 نفر خانم و آقا به صورت در دسترس انتخاب شدند و به مقیاس های زیر پاسخ دادند: «مقیاس تجدیدنظرشده جهت گیری دینی»، «پرسش نامه حس انسجام»، «پرسش نامه دلبستگی»، «پرسش نامه سلامت عمومی»، «پرسش نامه بهباشی روان شناختی»، «پرسش نامه رضایت از زندگی». برای تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی روابط بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون و روش معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد بین همه متغیرهای پژوهش همبستگی برقرار است. همچنین، ابعاد مختلف دینداری (درونی، بیرونی فردی، بیرونی اجتماعی) و دلبستگی، توان تبیین واریانس ابعاد مختلف سلامت روانی را دارند. دیگر یافته مهم پژوهش توان میانجی گری حس انسجام در رابطه بین دینداری و دلبستگی با ابعاد سلامت روانی است. بر اساس مدل ساختاری پژوهش، اگر دلبستگی با دو عامل اضطراب و نزدیک بودن در مدل حضور داشته باشد، حس انسجام می تواند رابطه بین دینداری و دلبستگی با سلامت روانی را تبیین کند.
۱۸۴۳.

تدوین الگوی نظری آسیب شناسی روانی بر مبنای تحلیل نامه امام هادی علیه السلام به مردم اهواز

نویسنده:
منبع: قرآن و روانشناسی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 141 - 156

کلیدواژه‌ها: مکتب روان شناسی اسلامی آسیب شناسی روانی روان شناسی نابهنجاری بیماری روانی ابتلا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۴۰
روان شناسی اسلامی، به عنوان یک «مکتب»، شاخه ای معرفتی است که به توصیف، تبیین، پیش بینی و کنترل رفتار و فرایندهای ذهنی انسان به عنوان مخلوق الهی در ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی و با استفاده از منابع و روش های تجربی، عقلی و وحیانی می پردازد. هرچند روان شناسی اسلامی از یافته های سایر مکاتب روان شناختی معاصر، به نحو مقتضی، استفاده می کند، اما برای توصیف، تبیین، پیش بینی و توضیح مباحث کلیدی نیازمند نظامی است که بر مبنای اسلام یا برخاسته از اسلام باشد. ازجمله سرفصل های اصلی روان شناسی، بحث آسیب شناسی روانی (روان شناسی نابهنجاری) است. پژوهش حاضر، با هدف تدوین یک دیدگاه اسلامی پیرامون مبحث آسیب شناسی روانی، با استفاده از روش تحلیل مضمون و با محورقراردادن نامه امام هادی علیه السلام به مردم اهواز در تبیین مسائل مربوط به جبر و تفویض و اختیار، الگویی نظری را برای آسیب های روانی پیشنهاد می دهد. در این الگوی نظری، آسیب های روانی در سه دسته «ابتلائات (آسیب های مربوط به صحت خلقت)»، «بیماری های روانی ناشی از سوء اختیار فرد» و «آسیب های محیطی-اجتماعی» قرار می گیرد. ابتلائات به دسته هایی از قبیل ابتلا در کمال خَلق، ابتلا در کمال حواس، ابتلا در ثبات عقل، ابتلا در تمییز و ابتلا در نطق و بیان تقسیم بندی می شوند. بیماری های ناشی از سوء اختیار فرد نیز به بیماری های اعتقادی، بیماری های اخلاقی، مشکلات رفتاری، بیماری های قلب و بیماری های ناشی از عدم تعقل (جنود جهل) تقسیم می شوند. آسیب های محیطی-اجتماعی نیز شامل آسیب های روانی ناشی از سوء تربیت والدین (مراقبان)، آسیب های ناشی از حکومت های ظالم و فاسد و جوامع نامناسب و آسیب های ناشی از هم نشینان بد و دوستان نامناسب می شوند. در قسمت بحث و نتیجه گیری، تلویحات الگوی نظری پیشنهادی موردبررسی قرارگرفته اند.
۱۸۴۴.

کتاب کودک و نقش آن در رشد کودکان با تکیه بر آرای علامه طباطبایی از مفهوم «کتاب» در قرآن کریم

نویسنده:
منبع: قرآن و روانشناسی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 109 - 126

کلیدواژه‌ها: کلام تفکر کتاب کودک سبک زندگی طبیعت والدین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۳۹
کتاب کودک بر رشد زبانی، شناختی، شخصیتی و اجتماعی کودکان اثرگذار است. داشتن تعریف دقیق از این مفهوم می تواند به رشد همه جانبه کودک کمک نماید. به این ترتیب هدف از این پژوهش آن بود که بر مبنای تعریفی که علامه طباطبایی از کتاب در قرآن ارائه کرده است، به مفهوم کتاب کودک دست پیدا کنیم. برای این منظور از روش کتابخانه ای و گروه کانونی استفاده شد. 6 نفر از متخصصان که مطالعات قرآنی داشتند در گروه کانونی مشارکت داده شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های کیفی، سه نوع کتاب را در زندگی کودک شناسایی کرد: کتاب فیزیکی دربردارنده خاطرات و تجربیات کودک و تثبیت باورها از طریق آن؛ کتاب والدین و سبک زندگی آنان (رفتار و گفتار والدین و اطرافیان کودک، امکانات و محل زندگی او)؛ کتاب طبیعت و پدیده های طبیعی. به این ترتیب بر اساس یافته ها پیشنهاد می شود والدین از اثر ارتباطی خود بر کودک غافل نبوده و تلاش نمایند از طریق انواع کتاب های شناسایی شده رشد همه جانبه ای را برای کودک فراهم آورند.
۱۸۴۵.

سنجش دینداری در مسلمانان: مرور و نقد «تهیه و ساخت آزمون جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روان شناسی اسلامی سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹ 47 - 60

کلیدواژه‌ها: جهت گیری دینی روان شناسی دین اسلام دینداری مرور و نقد کتاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۵۹
قدمت روان شناسی تجربی دین تقریباً به قدمت خود روان شناسی تجربی است. از زمان تأسیس روان شناسی علاقه پژوهشی به دین و دینداری در متن یا حاشیه جریان اصلی روان شناسی بوده است. این توجه و علاقه موجب پژوهش های فراوان، ساختن آزمون های روان شناختی گوناگون، نگارش کتاب های علمی، و تدریس دوره های تخصصی روان شناسی دین در دانشگاه های سراسر دنیا شد. در این مقاله، با روش مرور و نقد کتاب، یکی از کتاب های مربوط به روان شناسی دینداری، با نام تهیه و ساخت آزمون جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام، تألیف مسعود آذربایجانی، پس از دو دهه از انتشار آن معرفی و ارزیابی نقادانه می شود. بررسی نویسنده مقاله پیش رو نشان می دهد که این کتاب مشتمل بر معرفی ابزاری پایاست که جهت گیری دینی یا انواع دینداری را نمی سنجد، نامرتبط با خودشناسی است، و ابعاد دینداری در آن مشخص نیست. مقیاس معرفی شده در کتاب، مقیاسی پایا و روا در زمینه سنجش دینداری عمومی یا درست آیینیِ اسلامی است. در پایان مقاله، مفهوم «جهت گیری دینی» و مقیاس های سنجش آن مرور شد.
۱۸۴۶.

عوامل و روش های تربیت اخلاقی از دیدگاه شهید مطهری به منظور کاربرد در مشاوره: تحلیل مضمون(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 27 - 54

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی شهید مطهری مشاوره تحلیل مضمون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۶
امروزه موضوع تربیت اخلاقی در بحث های فردی و اجتماعی از جایگاه ویژه ای برخوردار است چراکه از یک سو، نجات جوامع از بحران هایی مانند ازهم گسیختگی خانوادگی، خودکشی و اختلالات روانی درگرو اخلاق است و از سوی دیگر، برای رسیدن به جامعه ای اخلاقی، نیازمند تربیت انسان هایی اخلاقی به عنوان واحدهای بنیادین جامعه ایم. علاوه بر این، در بحث های فردی نیز مسیر تکاملی انسان با هدف قرب الهی، جز با تربیت اخلاقی میسر نمی شود. ازآنجاکه رویکردهای موجود دارای نگاه تک بعدی بوده و تناسبی با بافتار فرهنگ اسلامی ایران نداشته اند پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون به دنبال تبیین عوامل و روش های تربیت اخلاقی از دیدگاه شهید مطهری به منظور کاربرد در عرصه مشاوره است. یافته های پژوهش نشان داد هدف تربیت اخلاقی، پرورش انسانی است که استعدادهای درونی او (عقلی، دینی، اخلاقی و زیبایی) به تعادل رشد کرده باشد. انسان متعادل در حوزه بینش، عقل بر جهلش، در گرایش، پاک دامنی بر شهواتش و در رفتار، شجاعت بر ترسش غلبه می کند. برای دستیابی به این هدف، عوامل فردی (بینش، گرایش و رفتار اخلاقی)، زمینه ای (ازدواج، کار و جهاد) و محیطی (اصلاح محیط عاطفی خانواده و الگودهی و الگوپذیری) تأثیرگذارند و از روش های پرورش استعدادهای عقلانی، خودشناسی و کرامت نفس و عادت سازی می توان بهره جست.
۱۸۴۷.

تبیین سازه انگیزش بر اساس منابع اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷ 3 - 27

کلیدواژه‌ها: انگیزش نیت شاکله اخلاص صدق کذب شرک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۲۵
سازه انگیزش اهمیت محوری در ساختار وجودی آدمی دارد. ادیان الاهی، و نیز علوم بشری توجه ویژه ای به این سازه دارند. با این حال، تاکنون پژوهش منسجمی در باب تبیین سازه انگیزش از دیدگاه اسلام انجام نشده است. هدف پژوهش حاضر، تبیین سازه انگیزش بر اساس منابع اسلامی، و روش آن توصیفی -  تحلیلِ مفهومی است. در بخش توصیفی، مفاهیم مربوط به سازه انگیزش در کتاب های معتبر لغوی و منابع اسلامی (قرآن کریم و احادیث اسلامی) بازشناسی و توصیف شد، و در بخش تحلیل مفهومی، داده های گردآوری شده تبیین و تحلیل گردید. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، «نیّت» هسته مفهومی انگیزش در منابع دینی را تشکیل می دهد و از سه مؤلفه اصلی نیرومندی، جهت مندی، و تداوم تشکیل شده است. به دلیل نگاه ارزشی دین به سازه انگیزش، نیت به دو نوع خوب و بد تقسیم می شود. نیت خوب دارای سه مؤلفه صدق (نیرومندی)، اخلاص (جهت مندی)، و شاکله نیک (تداوم) است. نیت بد نیز سه مؤلفه دارد: کذب (نیرومندی)، شرک (جهت مندی)، و شاکله بد (تداوم).
۱۸۴۸.

رابطه آرزو با رضامندی بر اساس حدیث «مَن کَثُرَ مُناهُ قَلَّ رِضاهُ»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 134 - 113

کلیدواژه‌ها: رضامندی آرزو همبستگی اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۳
در احادیث اسلامی به رابطه معکوس بین آرزو و رضامندی اشاره شده است. هدف این پژوهش بررسی تجربی و روان شناختی این رابطه است. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه این پژوهش شامل 200 نفر از دانشجویان شهر قم بود که به روش نمونه در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه های نمایه آرزو و رضایت از زندگی بود. یافته های پژوهش نشان داد همبستگی بین رضایت کلی با آرزوی بیرونی، منفی و معنادار و در مقابل، همبستگی رضایت کلی با آرزوی درونی، مثبت و معنادار است. در رگرسیون آرزوهای بیرونی، خرده مقیاس های ثروت و زیبایی، رضایت از زندگی را پیش بینی می کنند اما خرده مقیاس شهرت معنادار نبوده و رضایت از زندگی را پیش بینی نمی کند. در رگرسیون آرزوهای درونی، خرده مقیاس های رشد، ارتباط و همکاری، رضایت از زندگی را پیش بینی می کنند و خرده مقیاس سلامتی معنادار نبوده و رضایت از زندگی را پیش بینی نمی کند.
۱۸۴۹.

بررسی آزمایشی اثر نیایش بر نشاط و امید(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 87 - 109

کلیدواژه‌ها: نیایش دعا امید نشاط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۴
هدف پژوهش حاضر بررسی اثر نیایش بر نشاط و امید بوده است. به منظور اجرای این پژوهش، از طرح آزمایشی استفاده شد. 106 شرکت کننده به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. با استفاده از داستان در هر دو گروه موقعیتی ایجاد شد که در آن سنجش امید و نشاط موضوعیت پیدا کرد. داستان با استفاده از پرسش نامه باز - پاسخ انتخاب شد. گروه آزمایش افزون بر داستان، متنی نیایشی را خواندند که برگرفته از نیایش امام سجاد علیه السلام و به زبانی روان و امروزی بود. سپس با سنجش امید و نشاط از طریق صوت افراد، اثر نیایش بررسی شد. نتایج، فرضیه اثرگذاری نیایش بر نشاط و امید را تأیید نکرد. در تفسیر این یافته می توان گفت نیایشِ لحظ ه ای برای ایجاد حالت نشاط و امید کافی نیست و برای تأثیر بیشتر لازم است نیایش استمرار داشته باشد تا شخصیت خدابین فرد شکل گیرد و نیایش عمدتاً فرآیند یکپارچه کردن شخصیت خدابین است. ممکن است تأثیر نیایش بر هیجان های مثبت، در چارچوب تأثیر کلان و نه خُرد نیایش مطرح باشد.
۱۸۵۰.

بررسی مفهوم اختلال روانی با توجه به عامل رشد نایافتگی از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: قرآن و روانشناسی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 35 - 44

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی روانی اختلال روانی رشد غی ساختار وجودی انسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۹۴
یکی از بحث های مقدماتی و مهم در روانشناسی بالینی، بررسی عوامل و ریشه های آسیب پذیری اختلال های روانی است. چراکه آسیب شناسی اختلالات روان شناختی، در پیشگیری، تشخیص و درمان این اختلالات تأثیر بسزایی دارد. هدف این پژوهش بررسی مفهوم اختلال روانی بر اساس عامل رشدنایافتگی در قرآن است. این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است که با روش تحلیل اختصاصی محتوای قرآن کریم با محوریت تحلیل واژه در آیات قرآن کریم صورت گرفته است. نتایج این مطالعه، حاکی از آن بود که رشدنایافتگی و به عبارت دقیق تر، غاوی بودن، عامل اصلی پذیرش القائات منفی بیرونی و درونی در انسان است. در اثر درهم کنش ویژگی رشدنایافتگی و القائات منفی، فرد دچار انواع اختلالات روانی می شود. بر اساس این پژوهش، اجزای وجود انسان که در مسیر غی (در برابر رشد) قرار می گیرد، فرد را در برابر اختلالات روان شناختی آسیب پذیر می کند. از طرف دیگر، قرارگرفتن انسان در مسیر رشد، او را در برابر اثرپذیری از القائات منفی و ابتلا به اختلالات روانی مصون می دارد.
۱۸۵۱.

رابطه ابعاد دینداری و تاب آوری با میانجی گری امید و سبک های مقابله ای(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روان شناسی اسلامی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸ 99 - 117

کلیدواژه‌ها: تاب آوری ابعاد دینداری امید سبک های مقابله ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۷۹
پژوهش حاضر در صدد بررسی رابطه ابعاد دینداری و تاب آوری با میانجی گری امید و سبک های مقابله ای است. بدین منظور برای تعدادی از کاربران فارسی زبان شبکه های اجتماعی (روبیکا، سروش، ایتا، واتساپ و تلگرام) پرسش نامه هایی ارسال شد. 202 نفر به اختیار پرسش نامه را پُر کردند. پرسش نامه های پژوهش شامل پرسش نامه سنجش دینداری گلاک و استارک، پرسش نامه تاب آوری کانر و دیویدسون، پرسش نامه امید اسنایدر و پرسش نامه سبک های مقابله ای بلینگز و موس بود. یافته ها نشان داد در همبستگی دو به دو بین دینداری و تاب آوری، تاب آوری و امید، و تاب آوری و سبک های مقابله ای رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. همچنین در رابطه با مسیرها در مدل پیشنهادی، مسیر بین دینداری و امید، و مسیر امید و تاب آوری (مسیر بین دینداری و تاب آوری از طریق میانجی امید) تأیید شد. اما مسیرهای دیگر یعنی بین تاب آوری و دینداری، یعنی از طریق میانجی سبک مقابله و مسیر مستقیم تأیید نشد. این یعنی دینداری ای که از آن امید حاصل شود یا در آن امید وجود داشته باشد موجب تاب آوری می شود.
۱۸۵۲.

مدل مفهومی تاب آوری در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 7 - 25

کلیدواژه‌ها: تاب آوری مدل مفهومی قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف این پژوهش دستیابی به مدل مفهومی تاب آوری در قرآن کریم بود و از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی استفاده شد. برای این منظور، ابتدا مفاهیم و گزاره های کلیدی مرتبط با تاب آوری در قرآن کریم شناسایی و گردآوری شد؛ در مرحله بعد مفاهیم و گزاره های گردآوری شده مورد دقت و بازبینی قرار گرفت و مواردی که به نظر می رسید بیشترین ارتباط را با موضوع پژوهش دارد، با به کارگیری اصول تحلیل متن مورد بررسی قرار گرفت؛ سپس محتواهای استنباطی مربوط به هر گزاره روی فرم ثبت شد و با تحلیل و طبقه بندی آنها 10 مؤلفه برای تاب آوری در قرآن به دست آمد و در قالب یک فرم برای روایی سنجی در اختیار کارشناسان قرار گرفت. مؤلفه های تأییدشده که نمره CVI و CVR قابل قبول را کسب کردند عبارت بودند از: آگاهی نسبت به شرایط سخت، امیدواری، ایمان به یاری خداوند، انعطاف پذیری، سطح تحمل بالا، پایداری، پایداری هیجانی، ثبات قدم، تسلیم بودن در برابر قضای الهی و پرهیز از شتابزدگی. سرانجام مدل مفهومی تاب آوری در قرآن کریم در سه محور نشانه ها، مؤلفه ها و ابعاد به دست آمد.
۱۸۵۳.

مقایسه مفهوم بخشش مبتنی بر آیات قرآن با نظریه بخشش انرایت: یک مطالعه مقدماتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۸ 51 - 62

کلیدواژه‌ها: بخشش قرآن انرایت تعریف بخشش روانشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۱
بخشش طی سه دهه گذشته توجه بسیاری از پژوهشگران غربی مطالعات روانشناسی را به خود جلب کرده و در میان تعاریفی که از آن ارائه شده، تعریف انرایت در زمره پراستنادترین تعاریف است، اما تاکنون پژوهشی در راستای دریافت تعریفی روان شناختی از بخشش مبتنی بر آیات قرآن و مقایسه آن با تعریف انرایت، صورت نگرفته است. هدف از این پژوهش دریافت تعریف، ارائه مدل نظری و مفهوم پردازی روان شناختی بخشش مبتنی بر آیات قرآنی و مقایسه آن با تعریف انرایت بود. رویکرد کلی پژوهش از نوع کیفی و روش گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و مبتنی بر فرهنگنامه موضوعی قرآن کریم بود. آیات مرتبط پس از استخراج به روش تحلیل محتوای کیفی پنهان و استقرائی جهت تعیین مؤلفه های مرتبط با بخشش بررسی شدند و درنهایت از شش مؤلفه استخراج شده، تعریف پیشنهادی همراه با مدل نظری ارائه شد. تعریف دریافت شده مبتنی بر شش مؤلفه مذکور حاکی از آن است که علیرغم محفوظ بودن حق انتقام، بخشیدن به معنای عفو کردن فرد خاطی از مجازات و نیازمند پرهیز از واکنش آنی، صبر در برابر ناعدالتی واردشده، نیکی به فرد خاطی و طلب آمرزش برای اوست. بررسی تطبیقی، دو تعریف را همسوی با یکدیگر نشان داد و تعریف و مدل نظری ارائه شده می تواند در پژوهش های آتی بررسی و استفاده شود. همچنین، این پژوهش اهمیت توجه بیشتر به قرآن به واسطه ظرفیت بسیار غنی آن جهت استخراج آموزه های روان شناختی را مطرح می کند.
۱۸۵۴.

اثربخشی درمان بخشودگی مبتنی بر درمان های معنوی مذهبی در کاهش تعارضات زناشویی زنان دارای همسر معتاد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روان شناسی اسلامی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸ 83 - 97
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۲
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان بخشودگی مبتنی بر درمان های معنوی مذهبی در کاهش تعارضات زناشویی زنان دارای همسر معتاد صورت پذیرفت. از بین همسران افراد معتاد مراجعه کننده به کلینیک های ترک در شهر تبریز، 30 نفر به صورت نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند و پرسش نامه پژوهش بر روی آنها اجرا شد. کلیه مراجعه کنندگان در مرحله پیش آزمون پرسش نامه تعارضات زناشویی را تکمیل کردند. مدل درمانی شامل 9 جلسه 60 دقیقه ای بود. در پایان پژوهش هر دو گروه مجدداً ارزیابی شدند. داده های پژوهش از طریق آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره تجزیه و تحلیل شد. تحلیل داده ها نشان داد که درمان بخشودگی مبتنی بر درمان های معنوی مذهبی، تعارض زناشویی و زیرمقیاس های آن (کاهش همکاری، رابطه جنسی، افزایش واکنش های هیجانی، افزایش جلب حمایت فرزندان، افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود و جداکردن امور مالی از یکدیگر) را در گروه آزمایش به طور معناداری کاهش داده است. با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت درمان بخشودگی مبتنی بر درمان های معنوی مذهبی می تواند بر کاهش تعارض زناشویی زنان دارای همسر معتاد مؤثر باشد.
۱۸۵۵.

پیش بینی سرسختی روان شناختی بر اساس باورهای مذهبی و سبک های اسنادی زنان متأهل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 67 - 81

کلیدواژه‌ها: سرسختی روان شناختی باورهای مذهبی سبک های اسنادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۱۶
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سرسختی روان شناختی بر اساس باورهای مذهبی و سبک های اسنادی در زنان متأهل انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان متأهل منطقه ۵ تهران بود. حجم نمونه در تحقیق حاضر ۸۵ نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، پرسشنامه سخت رویی کوباسا، پرسشنامه سبک های اسنادی سلیگمن و مقیاس جهت گیری مذهبی آلپورت و راس بود. روش تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss، تحلیل رگرسیون چند متغیره انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که متغیرهای سبک کلی/ اختصاصی، جهت گیری درونی، جهت گیری بیرونی و جهت گیری مذهبی توان پیش بینی سرسختی روان شناختی را دارند و متغیرهای سبک پایدار/ ناپایدار و سبک درونی/ بیرونی، قابلیت پیش بینی سرسختی روان شناختی را ندارند. همچنین قوی ترین پیش بینی کننده سرسختی روان شناختی، خرده مؤلفه جهت گیری درونی است. می توان نتیجه گرفت که سبک اسنادی کلی/ اختصاصی به همراه جهت گیری درونی و بیرونی مذهبی در میزان سرسختی روان شناختی زنان متأهل تأثیر دارد.
۱۸۵۶.

عوامل زمینه ساز روابط فرازناشویی بر اساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 102 - 125
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۳
ازجمله مشکلات روبه افزایش در خانواده ها که آسیب ها و پیامدهای زیان باری دارد، روابط فرازناشویی است. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل زمینه ساز روابط فرازناشویی بر اساس منابع اسلامی است. روش پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل محتوا است. واحد تحلیل در این تحقیق، جملات، واژه ها و موضوعات است و اطلاعات از طریق مراجعه به قرآن کریم و متون روایی و نیز مقالات، پایان نامه ها، کتاب ها، سایت ها و نرم افزارهای مختلف در این زمینه به دست آمده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که عوامل مختلفی در وقوع روابط فرازناشویی مؤثر است. این عوامل را می توان به عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی تقسیم کرد. عوامل زمینه ساز فردی روابط فرازناشویی عبارت اند از: ضعف در ایمان، عفیف نبودن، بی غیرتی، تجربه روابط نامشروع (قبل از ازدواج یا بعد از ازدواج)، پیروی از دشمنان اهل بیت:، میخوارگی (نوشیدن شراب) و غنا (موسیقی حرام). عوامل زمینه ساز خانوادگی روابط فرازناشویی عبارت اند از: بدبینی و غیرت نابه جا، نارضایتی جنسی و نارضایتی عاطفی. عوامل زمینه ساز اجتماعی روابط فرازناشویی عبارت اند از: خیانت به دیگران و دوستی یا هم نشینی با افراد خیانت کار.
۱۸۵۷.

طراحی و اعتبارسنجی مقیاس طیب سخن مبتنی بر منابع قرآنی و دینی

نویسنده:
منبع: قرآن و روانشناسی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 45 - 65

کلیدواژه‌ها: طراحی مقیاس طیب سخن اعتبارسنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۲۹
برقراری ارتباط با کودک و تأثیرگذاری بر او به صورتی که اصل ارتباط مستمر حفظ شود حائز اهمیت است. برقراری ارتباط مستمر با استفاده از ابزارهای مختلف کلامی و حسی می تواند اثرات مطلوبی را در رشد تفکر، ایجاد عاطفه، پاشیده شدن بذر ایمان و اعتماد به والدین برجای بگذارد و مفهوم اعتماد و ولایت به والدین را در سنین بعد برای کودک تثبیت کند. بر اساس ساختاری که خداوند در لوح وجودی انسان قرار داده و همچنین قدرت دریافت و انتقال کلام می توان کلام را عامل ثبت حقایق در وجود انسان و نیز انتقال آن دانست. به همین دلیل در هر آموزشی در هر مقطع از دوران زندگی انسان، نقش کلام نقشی برجسته و ضروری است. بر این اساس هرقدر به این نقش توجه بیشتری شود امر آموزش سریع تر و بهتر صورت می گیرد. با عنایت به اثر فراوان کلام در تربیت و آموزش فرزند، هدف از انجام پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی مقیاس طیب سخن مبتنی بر منابع قرآنی و دینی بوده است. با توجه به ساخت مقیاس از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. با استفاده از منابع و کتب مرتبط دینی و قرآن در ابتدا مضامین مرتبط استخراج و سپس به طراحی گویه ها پرداخته شد که پس از بررسی توسط متخصصین مسلط بر این حیطه درنهایت 26 گویه طراحی شد. بررسی روایی مقیاس از طریق ارزیابی روایی محتوایی، روایی ملاک و روایی صوری موردبررسی قرار گرفت. جهت تعیین پایایی مقیاس از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. داده های حاصل از تحلیل های آماری نشان داد که روایی صوری و محتوایی و ملاک مقیاس طیب سخن قابل قبول است. محاسبه شاخص آلفای کرونباخ نیز بیان گر این موضوع است که مقیاس ساخته شده از اعتبار بالایی برخوردار است. درمجموع با توجه به نتایج حاصل از روایی و پایایی مقیاس طیب سخن می توان بیان کرد مقیاس طیب سخن ابزاری روا و پایا برای سنجش ابعاد مختلف کلام است.
۱۸۵۸.

مرگ بانشاط؛ نگرشی نو به مسئله اضطراب مرگ با تکیه بر آموزه های اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۴ 5 - 26

کلیدواژه‌ها: مرگ بانشاط اضطراب مرگ سلامت معنوی جاودانگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۸
اضطراب مرگ، اصطلاحی برای مفهوم سازی ترس ناشی از آگاهی از مرگ است که در سطوح مختلف تجربه می شود. ازاین رو ارائه پاسخی اصیل و جامع مبتنی بر دغدغه اصلی انسان یعنی «جاودانگی»، مهم و ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر با هدف ارائه راهکارهای مواجهه با مرگ در عین حفظ آرامش و نشاط زندگی و سعادت اخروی به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از نرم افزارهای جامع الاحادیث و جامع التفاسیر انجام شد. یافته ها نشان داد آموزه های اسلامی با شناخت صحیح از خدا، انسان، مبدأ و معاد، علاوه بر تبیین عوامل مرگ ناخوشایند، ماهیت خوشایندی نیز از مرگ مانند مرگ راحت ارائه می کنند که با عنوان «مرگ بانشاط» از آن یاد می شود. مرگ بانشاط، پیامد سلامت معنوی است و به نسبت میزان اتصال با خالق و عمل به دستورات او محقق می شود و می تواند جایگزین اضطراب مرگ باشد. عوامل مرگ بانشاط شامل «هوشیاری نسبت به مرگ»، «تقوا»، «قصر امل»، «خلوص عمل» و «انس با مرگ» است. «گناه»، «طول امل» و «غفلت از توبه پذیری خداوند» نیز از عوامل وقوع مرگ ناخوشایند و اضطراب مرگ است. همچنین یافته ها نشان داد رویکرد تدارک مرگ بانشاط برخلاف اضطراب مرگ که تلاش بر کاهش ترس از مرگ دارد، بر پویایی ترسی ارزشی آمیخته با امید به رحمت الهی و تلاش بر اصلاح خطاهای شناختی درباره انسان و مبدأ و مقصدش تمرکز دارد.
۱۸۵۹.

اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) با تأکید بر آموزه های دینی بر سلامت روان و سازگاری اجتماعی دانش آموزان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۸) 7 - 26

کلیدواژه‌ها: آموزه های دینی پذیرش و تعهد سازگاری اجتماعی سلامت روان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۹۷
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) با تأکید بر آموزه های دینی بر سلامت روان و سازگاری اجتماعی دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با دوره پیگیری (3 ماهه) با گروه آزمایشی و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1401 1402 بود. به منظور انتخاب آزمودنی ها به شیوه تصادفی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 40 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گروه گواه (20 نفر) جایگزین شدند. برنامه مداخله ای به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش داده شد. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از پرسش نامه سلامت روانی گلدبرگ و هیلر (1979)، پرسش نامه رفتار سازشی لامبرت و همکاران (1974) استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر در نرم افزار 23spss- تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد با تأکید بر آموزه های دینی تأثیر معناداری بر افزایش سلامت روان و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دارد.
۱۸۶۰.

مقایسه تنظیم رغبت بر اساس آموزه زهد اسلامی و درمان شناختی رفتاری بر افزایش سلامت عمومی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ 110 - 135

کلیدواژه‌ها: تنظیم رغبت زهد اسلامی درمان شناختی رفتاری اضطراب و سلامت عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۴۱
هدف این پژوهش بررسی کارآمدی الگوی تنظیم رغبت در اسلام (مبتنی بر مفهوم زهد) به عنوان الگویی شناختی- هیجانی برای افزایش سلامت روان در مقایسه با درمان شناختی- رفتاری بود. الگوی تنظیم رغبت در قالب پروتکل برای مداخله بالینی طراحی شد. نمونه آماری از میان مراجعان به دو مرکز درمانی مرکز مشاوره مؤسسه امام خمینی و دانشگاه قرآن و حدیث انتخاب شدند. نمونه از میان افرادی انتخاب شدند که بر اساس مصاحبه بالینی (DSM5)، اضطراب تعمیم یافته داشتند. برای پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، از پرسش نامه سلامت عمومیGHQ  استفاده شد. مراجعان، به دو گروه تقسیم شدند. گروه های کاربندی پروتکل درمانی خود را طی هشت هفته دریافت کردند و با گروه کنترل مقایسه شدند. مقایسه سه گروه از طریق مدل آماری کواریانس و اندازه های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که گروه تنظیم رغبت در مقایسه با گروه شناختی- رفتاری و گروه کنترل، در افزایش سلامت عمومی تأثیر بیشتری داشت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان