درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: پرسش نامه ابزاری علمی برای اندازه گیری و جمع آوری نوع خاصی از اطلاعات است. اگر مراحل منطقی تحقیق را به سه مرحله تجسس، توصیف و اثبات یا تفسیر تقسیم کنیم، پرسش نامه در مرحله تجسس قرار می گیرد. پرسش نامه یکی از رایج ترین تکنیک های جمع آوری داده است. پرسش نامه های الکترونیکی به دو صورت «مبتنی بر وب» یا «مبتنی بر پست الکترونیکی» قابل اجرا هستند. مهم ترین مشکل این گونه پرسش نامه ها، دست یابی به تعداد نمونه مناسب از جامعه پژوهش و نمونه گیری به روش صحیح است. با توجه به گسترش فناوری اطلاعات و به ویژه اینترنت این مطالعه به مرور انواع پرسش نامه های الکترونیکی و ویژگی های آنها پرداخته است. نتیجه گیری: سرعت، وسعت، سهولت، هزینه کم، ویرایش پذیری و داده پردازی بهینه از مزایای پرسش نامه های الکترونیکی نسبت به شیوه های چاپی سنتی هستند. با این وجود، عدم دسترسی گروه هایی از پاسخ گویان بالقوه به اینترنت یا کم بودن سواد و مهارت های رایانه ای آنان می تواند نقطه ضعف پرسش نامه های الکترونیکی باشد.

هدف از این پژوهش تبیین ساخت گرایی و ارتباط گرایی در آموزش الکترونیکی می باشد. روش پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و از نوع پیمایشی و غیرآزمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان و استادان آموزش الکترونیکی در مراکز آموزش الکترونیکی وابسته به وزارت علوم و دانشگاه آزاد اسلامی در سطح کشور در سال تحصیلی 96-1395 بود که به ترتیب 60568 دانشجو و 1050 استاد بودند و در مجموع تعداد استادان و دانشجویان 61618 تن بودند. پژوهش بر روی نمونه ای به حجم 462 نفر مشتمل بر 289 مرد و 173 زن که با استفاده از جدول مورگان و به صورت تصادفی انتخاب شده بود، اجرا گردید. برای انجام این پژوهش از پرسش نامه محقق ساخته ساخت گرایی و ارتباط گرایی استفاده گردید. روایی پرسش نامه از طریق کسب نظرات صاحب نظران مورد تأیید قرار گرفت. برای پایایی پرسش نامه ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که برای پرسش نامه ساخت گرایی 0/956 و برای پرسش نامه ارتباط گرایی 0/955 حاصل گردید. با توجه به یافته های این تحقیق عناصر یادگیری مستقل، تشکیل مفاهیم و مهارت های تفکر سطح بالا، یادگیری مبتنی برحل مسأله از مهم ترین عناصر ساخت گرایی و عناصر یادگیری فراتر از کتاب و برنامه درسی، تکمیل و تقویت ساخت شناخت ذهنی از طریق ارتباط، تکمیل عینیت گرایی در یاددهی یادگیری از طریق ارتباط نیز از مهم ترین عناصر ارتباط گرایی در آموزش الکترونیکی می باشند.

انتخاب رشته تحصیلی یکی از مهم ترین تصمیم هایی است که دانش آموزان در دوران تحصیل خود می گیرند به طوری که می تواند سرنوشت شغلی و آینده شغلی آنان را رقم بزند.مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر در گرایش انتخاب رشتهٔ تحصیلی دانش آموزان شهرستان نوشهر انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی بود و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر سال دوم دبیرستان، در حال تحصیل در سه رشته ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی دبیرستان در سال تحصیلی96-1395بود. 200 نفر از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه پرسشنامه محقق ساخته عوامل مؤثر در گرایش انتخاب رشته است.تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و آزمون فریدمن انجام شد. یافته های این مطالعه نشان داد نظر دبیر و مشاور تحصیلی، علاقه دانش آموز، سوابق تحصیلی، نظر خانواده و استعداد تحصیلی در گرایش انتخاب رشتهٔ تحصیلی دانش آموزان شهرستان نوشهر مؤثر است (05/0 ).همچنین مؤلفه نظر خانواده دارای بالاترین رتبه و مؤلفه نظر دبیر و مشاور تحصیلی دارای پایین ترین رتبه است.

ظهور جریان نومفهوم گرایی در عرصه برنامه درسی محل بروز چرخش بزرگی در هویت این رشته شده است. کتاب «فهم برنامه درسی» تألیف ویلیام پاینار را شاید بتوان برجسته ترین اثر در این زمینه دانست. در این کتاب، جریان های اثرگذار حوزه برنامه درسی ماقبل نومفهوم گرایی، از نوع سنتی و عمل زده معرفی شده و نویسنده بر این اعتقاد است که گفتمان های جدید برنامه درسی را باید مورد توجه قرار داد. این نکته موجب می شود، نظریه جوزف شواب[1] نیز در گروه نظریه های سنتی ماقبل نومفهوم گرایی متهم گردد. مقاله حاضر، با واکاوی نظریه شواب و مشخص کردن تمایزات آن از نظریه تایلر و نومفهوم گرایی، قصد دارد تا نقدی بر این تفکر وارد آورد و با ترسیم نقش نظریه شواب در تاریخ تحولات رشته برنامه درسی، تبیین جدیدی برای رشته برنامه درسی به عنوان یک قلمرو عملی، ارائه کند.

این پژوهش با هدف بررسی رابطة باورهای معرفت شناختی و گرایش به تفکر انتقادی در دانش آموزان دورة متوسطة شهر ماکو انجام گرفت. جامعة آماری شامل کل دانش آموزان متوسطة شهر ماکو است که با استفاده از روش تصادفی خوشه ای تعداد سیصدوچهل وشش نفر به عنوان نمونة آماری انتخاب شدند. روش تحقیق روش همبستگی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامة باورهای معرفت شناختی «شومر» و پرسش نامة تفکر انتقادی «کالیفرنیا» بودند. برای تحلیل اطلاعات از آزمون t گروه های مستقل و روش تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون به روش گام به گام استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که بین باورهای معرفت شناختی و گرایش به تفکر انتقادی رابطة معناداری وجود دارد و باورهای معرفت شناختی، پیش بینی کنندة یکی از مؤلفه های تفکر انتقادی (استدلال استقرایی) است. همچنین بین باورهای معرفت شناختی دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری نیست. در گرایش به تفکر انتقادی، در استدلال استقرایی دختران بالاتر از پسران بودند؛ در سایر مؤلفه ها هیچ گونه تفاوتی دیده نشد و باورهای معرفت شناختی می تواند گرایش به تفکر انتقادی را در دختران و پسران پیش بینی کند. همچنین نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که باورهای معرفت شناختی می توانند پیش بینی کنندة مؤلفه های گرایش به تفکر انتقادی باشند و نیز، مؤلفه های باورهای معرفت شناختی می توانند در جهت تقویت تفکر انتقادی و پیشبرد اهداف آموزشی عواملی تأثیرگذاری باشند و با شناسایی این باورها گام های صحیح و مؤثری را در جهت رسیدن به شاخص های تفکر انتقادی برداشت.

هدف از این مطالعه، آسیب شناسی ابعاد آموزشی هنرستان های کشاورزی دو استان همدان و کردستان است که مسائل و مشکلات آموزشی این هنرستان ها بر اساس عناصر نظام آموزشی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع آمیخته است که در آن تلفیقی از روش های کمی و کیفی مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را سه گروه: 1- مدیران و معلمان، 2- هنرجویان، 3- دانش آموختگان هنرستان های کشاورزی تشکیل می دهند که تعداد کل آنها به ترتیب 78، 291 و 100 نفر دانش آموخته برای سال تحصیلی 91-1390بوده است. تعداد نمونه ها در چهار هنرستان کشاورزی مورد مطالعه 165 نفر هنرجو 38 نفر مدیر و معلم و 30 نفر دانش آموختگان در دسترس و کلیدی بوده اند. داده های مورد نیاز برای این پژوهش از راه مصاحبه های نیمه ساخت دهی شده و پرسش نامه های محقق ساخته گردآوری شده است. پرسش نامه از نظر روایی و پایایی مورد تأیید قرار گرفت. میزان پایایی پرسش های پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون کرونباخ آلفا محاسبه گردیده و میزان پایایی سوالات پرسشنامه در کل85/0 به دست آمد. پرسش های مصاحبه هم از نظر روایی و اطمینان پذیری مورد تایید کارشناسان فن قرار گرفته و از این روش هم اطمینان حاصل شد. داده های جمع آوری شده به سه صورت توصیفی، استنباطی و اکتشافی با استفاده از روش ها و آزمون های آماری و روش کیفی تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مشکلات پیش آمده برای هنرستان های کشاورزی استان های همدان و کردستان از نظر آموزشی در پنج بعد گوناگون برنامه ریزی و محتوای دروس کشاورزی، روش های تدریس، وسایل و امکانات، مهارت معلمان کشاورزی و شیوه های ارزشیابی می باشد. از جمله مهم ترین این مشکلات عبارت بودند از: 1) کمبود وسایل و امکانات و قدیمی بودن اقلام موجود، 2)کم اهمیت بودن روش های ارزشیابی عملی، 3) مشکل پیداکردن کار برای دانش آموختگان، 4) عدم استفاده از روش های فعال و فناوری های نوین، 5) برنامه ریزی نامناسب دروس کشاورزی. از جمله مهم ترین راهکارهای به دست آمده در خصوص رفع مشکلات آموزشی هنرستان های کشاورزی عبارت بودند از: تجهیز و نوسازی هنرستان به وسایل و امکانات جدید، برگزاری مستمر کارگاه های آموزشی برای معلمان در ضمن خدمت، جدیت و دقت در اجرای ارزشیابی های عملی کشاورزی با انجام فعالیت ها و تکالیف گوناگون، برنامه ریزی در جهت حل مشکلات اشتغال هنرجویان.

هدف از انجام این پژوهش، استخراج ویژگی های مربی شایسته در اندیشه شهید مطهری بوده است. بدین منظور از روش کیفی تحلیلی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه منابع و مراجع موجود و مرتبط با آراء و اندیشه های فلسفی -تربیتی شهید مطهری است. از آ ن جا که در این تحقیق کلیه آثار مورد تحلیل قرار گرفته، نمونه گیری انجام نشده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که به طور کلی دو دسته ویژگی حرفه ای و شخصیتی در اندیشه شهید مطهری برای مربیان قابل استنباط است. از جمله ویژگی های حرفه ای می توان به تربیت یافتگی، دغدغه و انگیزه، شناخت نظام تربیتی، بصیرت و انتخاب، و مهارت و توان اشاره کرد. در کنار ویژگی های حرفه ای مربی که در تعامل با متربی معنا می یابد، اکتساب ویژگی های شخصیتی نه تنها در فرایند تربیت موثر است که بدون در نظر گرفتن عمل تربیت نیز کمال محسوب شده و موجب رشد و تعالی مربی است. بندگی و عبودیت، خلوص و خیرخواهی، صداقت و تقوا، تواضع و خشوع برخی از ویژگی های شخصیتی مربی شایسته در اندیشه شهید مطهری هستند.

در طی دو دهه گذشته، اغلب نظام های آموزش عالی جهان کوشش هایی برای انجام ارزیابی و بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و عرضه خدمات تخصصی در سطح دانشگاه و نیز در سطح نظام های آموزش عالی به عمل آورده اند. کشورهایی که به کسب تجربه موفق در این زمینه نایل آمده اند، به انجام ارزیابی مستمر پرداخته اند و از ارزیابی درونی به عنوان رویکردی زیربنایی جهت اشاعه فرهنگ کیفیت استفاده کرده اند. در اغلب این کشورها انجام ارزیابی درونی بر اساس هدف های واحد سازمانی آموزش عالی انجام می شود. در ایران نیز اجرای طرح های مربوط به ارزیابی مستمر از سال 1375 آغاز شد. پس از آن کوشش هایی در انجام ارزیابی درونی در گروه های آموزشی دانشگاهی به عمل آمده است. اما در این تجربه ها هدف گذاری برای ارزیابی درونی گروه های آموزشی همواره با چالش مواجه بوده است. تازه ترین تجربه ارزیابی درونی در آموزش عالی ایران، اجرای طرح ارزیابی درونی گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه تهران است که هدف گذاری برای انجام آن از نوآوری ویژه ای برخوردار می باشد. در این مقاله ضمن بیان تجربه های ملی ارزیابی درونی در دهه اخیر، با تاکید بر تجربه یاد شده به تحلیل چگونگی هدف گذاری برای ارزیابی درونی گروه های آموزشی دانشگاهی پرداخته می شود و چارچوبی برای این منظور عرضه می گردد.