درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از پژوهش حاضر شناسایی چالشهای تحقق نظام مصوب برنامه ریزی درسی غیر متمرکز دانشگاهی از دیدگاه اعضای هیات علمی بود. روش پژوهش آمیخته ای از شیوه های تحلیل اسنادی و زمینه یابی پرسشنامه (پیمایش) بود. جامعه آماری پژوهش شامل 134 نفر از اعضای هیات علمی رشته علوم تربیتی در دانشگاه های شهر تهران بود که از این میان 101 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. همچنین، از پرسشنامه ای محقق ساخته برای گردآوری داده ها استفاده شد. یافته های پژوهش به ترتیب چالشهای زیر را شناسایی کرد: نبود ساختار تشکیلاتی متناسب دانشگاهی، نهادینه نشدن فرهنگ برنامه ریزی درسی استاد محور، نبود باور باطنی اعضای هیات علمی به اهمیت برنامه ریزی درسی استاد محور، نبودن انگیزش شخصی، وجود نداشتن سازکار تامین مالی و اعتباری متناسب دانشگاهی، نبود نظام آموزش، هدایت و حمایت تخصصی دانشگاهی، نبود توانمندی تخصصی برنامه ریزی درسی اعضای هیات علمی و وجود نداشتن سازکار قانونی متناسب.

انجام دو کوچ سالانه عشایر کوچ رو در طول سال تحصیلی تأثیرات زیادی بر کار مدرسه و یادگیری دانش آموزان عشایر بر جای می گذارد. تحقیق حاضر مطالعه موردی بوده و از نوع کیفی استفاده شده است. هدف مطالعه، بررسیِ رابطه زمان کوچ عشایر و زمان آموزش در مدارس عشایری است. به منظور بررسی میزان غیبت دانش آموزانی که به علّت دو کوچ سالانه عشایر و تأثیرات آن از مدرسه دور مانده اند، اقدام به جمع آوری داده های کمّی و کیفی یک مدرسه عشایری کوچ رو در طول دو سال تحصیلیِ (90-89 و 91-90) شده است. پژوهنده در سال های مذکور به عنوان معلم در این مدرسه مشغول به فعالیت بوده است. نتایج تحقیق گویای آن است که دو کوچ سالانه عشایر در مدرسه حاضر باعث افت ۳۴ درصدیِ زمانِ خالصِ آموزش (۵۵ روز از ۱۶۰ روز خالص برنامه ریزی شده) و به تبع آن به هم ریختن برنامه ریزی درسی آموزشی مدرسه، شتاب در آموزش مطالب درسی و به انجام نرسیدن آموزش کتاب های دانش آموزان در پایان سال تحصیلی شده است.

هدف این پژوهش، بررسی علل و عوامل بروز سوء رفتار دانش آموزان مدارس مقطع متوسطه شهر سنندج و ارائه راهکارهای مدیریتی آن بود. این پژوهش از نوع کیفی و از روش داده بنیاد استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش معلمان مدارس متوسطه اول بودند که به منظور احصای تجارب 15 نفر از معلمان باسابقه مدارس با روش نمونه گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری مقوله انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل داده های کیفی با استفاده از کدگذاری نظری و استفاده از نرم افزار maxqda نسخه 10 انجام گرفت. با نظرخواهی از مشارکت کنندگان به وسیله به کارگیری مصاحبه عمیق و تحلیل محتوای آن، و انجام مقایسه و تطبیق داده ها، 144 شاخص به دست آمد که با حذف موارد تکراری و ادغام شاخص های هم جنس و مشابه، درنهایت مقوله های مربوط به علل و عوامل بروز سوء رفتار در قالب 43 مقوله فرعی(کدگذاری باز) و 22 مقوله محوری و 5 مقوله فراگیر(کدگذاری گزینشی)، ترسیم شد. برای ارائه راهکارهای مدیریتی علاوه بر استفاده از نتایج پژوهش از نتایج تحقیقات پیشین نیز استفاده شد. از علل و عوامل به وجود آورنده سوء رفتار می توان به عوامل برون کلاسی مانند عوامل محیطی (خانواده، جامعه و رسانه) و عوامل مدرسه ای (فضای فیزیکی و روانی، ضعف ارتباطی مدیران، الگوسازی نامناسب) اشاره کرد. عوامل درون کلاسی نیز مانند عوامل مرتبط با معلم (سبک تدریس، رویکرد معلم، مدیریت کلاس، صلاحیت حرفه ای معلم) و عوامل مربوط به خود دانش آموز (ضعف علمی، کمبود انگیزه، اختلالات رفتاری) می باشد که متناسب با هرکدام راهکارهای مدیریتی ارائه می شود.

مطالعة حاضر با هدف مقایسة تأثیر به کارگیری محتوای الکترونیکی آموزشی و روش تدریس کارگاهی بر یادگیری و یادداری درس ریاضی پایة سوم ابتدایی پسرانة شهرستان البرز انجام شده است. این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون برای سه گروه نمونه بود. جامعة آماری پژوهش، دانش آموزان پایة سوم ابتدایی بودند که از این جامعه با توجه به نوع روش انتخابی (شبه آزمایشی)، سه کلاس پایة سوم ابتدایی شامل 20 دانش آموز برای هر کلاس، با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شدند. اطلاعات این تحقیق از برگزاری سه آزمون ریاضی (پیش آزمون، پس آزمون و آزمون با فاصله زمانی مشخص برای یادداری) در بین هر کلاس از دانش آموزان جمع آوری شد؛ برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی) و آمار استنباطی (بررسی نرمال بودن داده ها، آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، آزمون کرویت موچلی و مقادیر اپسیلون برای بررسی یکنواختی کوواریانس ها و آزمون t مستقل برای بررسی فرضیه ها) استفاده شد. یافته ها نشان داد که استفاده از محتوای الکترونیکی و تدریس به روش کارگاهی در افزایش یادگیری و یادداری درس ریاضی دانش آموزان پایة سوم ابتدایی مؤثر است و موجب افزایش سطح یادگیری و یادداری دانش آموزان می شود.

هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش حمایت سازمانی، تجربه رایانه، اضطراب رایانه و خودکارآمدی رایانه در پیش بینی کاربست رایانه توسط کارشناسان دانشگاه تهران با استفاده از مطالعات همبستگی از نوع الگویابی روابط بین متغیر ها می باشد. به این منظور با استفاده از مدل TAM (مدل پذیرش تکنولوژی) و پیشینه نظری و تجربی مدل مفهومی تدوین و پیشنهاد شد. برای سنجش تجربه رایانه از مقیاس آشنایی و تجربه رایانه پوتوسکی و بابکو، برای اندازه گیری حمایت سازمانی از مقیاس حمایت سازمانی ایگباریا و همکاران، برای اندازه گیری خودکارآمدی رایانه از مقیاس خودکارآمدی رایانه کامپیو و هیگینز و برای سنجش اضطراب رایانه از مقیاس اضطراب رایانه هینسن، گلس و نایت استفاده شده است. ابزارهای نامبرده در بین نمونه 306 نفری از کارشناسان تهران که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعیین شده بودند، به اجرا در آمد و داده های لازم گرد آوری شد. با توجه به اینکه تعدادی از پرسشنامه ها قابل استفاده نبودند از تحلیل حذف شد و در نهایت 254 پرسشنامه در تحلیل نهایی مورد استفاده قرار گرفت. 146 نفر از پاسخگویان مرد و 108 نفر زن بودند. داده های گردآوری شده با استفاده از روش تحلیل مسیر مورد آزمون قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تجربه استفاده از رایانه تاثیر مستقیم و مثبتی بر استفاده از رایانه و تاثیر مستقیم و منفی بر اضطراب رایانه دارد. از طرف دیگر، حمایت سازمانی اثر مستقیم و مثبتی بر خودکارآمدی رایانه داشته و در عین حال تاثیری بر اضطراب رایانه ندارد. خود کارآمدی رایانه نیز تاثیری بر اضطراب و استفاده از رایانه نداشته و اضطراب رایانه نیز اثر مستقیم و منفی بر استفاده از رایانه دارد. علاوه بر این، نتایج حاکی از آن است تنها تجربه استفاده از رایانه اثر غیر مستقیمی بر استفاده از رایانه داشته و این اثر از طریق خود کارآمدی رایانه صورت می گیرد. به عبارت دیگر، خود کارآمدی رایانه نقش واسطه ای را بین تجربه رایانه و استفاده از رایانه ایفا می کند. در مجموع، با توجه به نتایج بدست آمده میتوان عنوان کرد که مدل پیشنهادی با داده های تحقیق برازش نسبتاً خوبی دارد و قادر است که 20 درصد از واریانس استفاده از رایانه را تبیین کند.

پژوهش حاضر با رویکردی تفسیری و کیفی و با راهبرد روایت پژوهی انجام شد. هدف پژوهش تحلیل ابعاد مختلف رهبری مدرسه از طریق بازنمایی تجارب کارورزی مشارکت کنندگان در مدارس بود. به منظور جمع آوری داده ها از یک پروتکل مصاحبه ی واقعه گرا به شیوه نیمه ساختارمند استفاده شد. مشارکت کنندگان بالقوه این پژوهش مشارکت کنندگان و فارغ التحصیلان رشته های دبیری و علوم تربیتی از دانشگاه فرهنگیان کردستان و دانشگاه های دولتی، پیام نور و آزاد اسلامی واقع در شهر سنندج بودند که تجربه ی گذراندن حداقل یک ترم دوره ی کارورزی را در طول تحصیل خود داشتند نمونه گیری به صورت هدفمند و ملاکی انجام شد. پس از مصاحبه با 30 نفر داده ها به شکل استقرایی و بر اساس تحلیل مضمونی با استفاده از نرم افزار Nvivo10 دسته بندی و مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل ها نشان داد که تجربه کارورزی در مدارس علاوه بر توسعه ی مهارت های تدریس و مدیریت کلاس دیدگاهی نو درباره مدیریت و رهبری مدرسه را برای دانشجویان در پی داشت. همچنین مشارکت کنندگان به رشد مهارت های حرفه ای معلمی و ارتباطات انسانی دست پیدا کردند و ارتباط و همکاری مشارکت کنندگان با یکدیگر، با معلمان و مدیران در فعالیت های مدرسه ای و هم چنین انجام فعالیت های یادگیری، توسعه حرفه ای و تلاش برای توسعه مهارت های رهبری در مدارس از این جمله اند. توصیه می شود که با توجه به تأثیرگذاری کارورزی در مدارس برای آماده سازی رهبران آموزشی، برنامه ریزی دقیق تری ازلحاظ سرفصل های درسی از سوی وزارت آموزش وپرورش و دانشگاه ها انجام شود و جریان تصمیم گیری و هدایت این فرایند توسط افرادی که از قبل برای این کار آموزش لازم را دیده اند و متخصص و دارای رشته ی مرتبط هستند پیش برود. درنهایت مفهوم رهبری مدرسه حول هفت مضمون اصلی شامل مدیریت کلاس درس، خودبهسازی حرفه ای، تربیت معلم فکور، تربیت مدیر بینش مند، تحمل محرک های فشارزا، یادگیری رهبری مدرسه و تربیت معلم پژوهنده توسط کارورزان بازنمایی شد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری این مطالعه کلیه اعضا هیات علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 88-1387 بودند، که تعداد آنها 655 نفر اعلام شد. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 260 نفر محاسبه گردیدکه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته ای باروایی 0.84 و پایایی 0.85 مشتمل برسه قسمت بود. قسمت اول مربوط به اطلاعات فردی و قسمت دوم و سوم به ترتیب به میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اختصاص داشت. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار توصیفی شامل درصد فراوانی میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک متغیره و آزمونهای تعقیبی استفاده شد. بررسی معناداری آزمون در سطح ?=0.05 و بزرگتر بودن t حاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داداز نظر اعضا هیات علمی کلیه شاخص های پژوهشی مطرح شده بامیانگین(3.84) بالاتر از سطح متوسط (3)، قرار دارند در این میان اعضا هیات علمی بیشترین استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیکی را در تالیف مقالات با میانگین (4.12)، داشته اند. همچنین در خصوص فعالیتهای آموزشی مشخص شد کلیه موارد مطرح شده با میانگین (3.47)، متاثر از منابع اطلاعاتی الکترونیکی بودند. همچنین استفاده از نرم افزارهای آموزشی با میانگین 3.68 بالاترین رتبه را در میان فعالیتهای آموزشی مبتنی بر بانکهای اطلاعاتی به خود اختصاص داده است.

مطالعه حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب علوم پایه نهم دوره اول متوسطه بر اساس مدل آموزشی مونته سوری انجام شد. روش تحقیق حاضر توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه آماری این پژوهش، کتاب های درسی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 1398- 1397 بود که توسط دفتر برنامه ریزی و تألیف کتاب های درسی، تألیف و چاپ شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، کتاب علوم پایه نهم دوره اول متوسطه انتخاب و تمامی فصول آن برحسب مؤلفه های مدل آموزشی مونته سوری بررسی شدند. ابزار مورد استفاده، چک لیست محقق ساخته مؤلفه های مدل آموزشی مونته سوری بود. با استفاده از آمار توصیفی به ارائه جدول های مربوط به مؤلفه های مدل آموزشی مونته سوری پرداخته شد. یافته های این مطالعه نشان داد در محتوای کتاب علوم پایه نهم دوره اول متوسطه بیشتر از همه به مؤلفه محیط یادگیری و کمتر از همه به مؤلفه محتوا و سازمان دهی پرداخته شده است. یافته های این پژوهش می تواند به برنامه ریزی برای ارائه محتوا و سازماندهی مناسب در کتاب های درسی علوم تجربی یاری برساند.

هدف این پژوهش، مقایسه ی میزان هم خوانی طرح ارزشیابی توصیفی قصد شده با اجرا شده بوده و برای انجام آن از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل تمام معلمان پایه های اول تا سوم دوره ی ابتدایی ناحیه یک شیراز بوده که نمونه ای به حجم 244 نفر از آنان به وسیله ی روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات تحقیق، چک لیست محقق ساخته، جهت مشاهده ی عمل کرد معلمان و پرسش نامه ی محقق ساخته، جهت سنجش نگرش، امکانات و آگاهی معلمان بوده، به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تفاوت معناداری بین طرح ارزشیابی توصیفی قصد شده و آنچه هم اکنون در مدارس در حال اجرا است و نیز تفاوت معناداری بین نگرش، امکانات و آگاهی موجود معلمان با آنچه که برای اجرای طرح مورد نیاز است، وجود دارد. علاوه بر آن، نتایج حاکی از وجود رابطه ی معنادار بین نگرش، امکانات و آگاهی معلمان و عمل کرد آن هاست؛ که از این میان مؤلفه های نگرش و آگاهی توان بیشتری برای پیش بینی عمل کرد معلمان دارد و نگرش بیشترین توان را در این زمینه داشته است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مراحل و روند تدوین برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی براساس دانش نظری موجود در حوزه طراحی و تدوین برنامه درسی و بررسی نحوه انجام آسیب شناسی و نیازسنجی های لازم در تدوین برنامه درسی ملی، انجام گرفته است. پژوهش از نوع کاوشگری فلسفی انتقادی در قالب پژوهشی کیفی در حوزه برنامه درسی بوده است و با بررسی میدانی و مصاحبه با دست اندرکاران تدوین و تولید برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی در کمیته تدوین و دیگر کمیته های تخصصی، کاوشگری در مورد مراحل و روند تدوین برنامه درسی ملی شکل داده شده است.مجموعه دست اندرکاران اصلی تدوین برنامه درسی ملی، شامل اعضای اصلی کمیته تدوین و تولید، تیم مجری و کمیته های تخصصی و مجریان طرحهای پژوهشی در قالب نمونه گیری هدفمند برای مصاحبه درنظر گرفته شدند که در نهایت با 9 نفر از آنها مصاحبه به عمل آمد. نتایج به دست آمده از برخی ناهمخوانی ها و ناهماهنگی ها در روند تدوین و تولید سند برنامه درسی ملی و کاستیهایی از نظر انجام نیازسنجی ها و آسیب شناسی ها و به کارگیری الگویی شناخته شده بنابر اصول تخصصی در حوزه برنامه ریزی درسی حکایت می کند. در تدوین سند برنامه درسی ملی، چندان مشارکت و گفتمان ملیِ حرفه ای در جامعه تخصصی برای دستیابی به توافقی درباره اهداف و برداشتهای برنامه درسی ملی یا تواناییهای اساسی یادگیری وجود نداشته است. همچنین نبود زبان فنی و عملی مشترک و مورد توافق میان اعضای کمیته تدوین از دیگر نقایص کار برشمرده شده است.