درخت حوزه‌های تخصصی

زمینه و هدف: فرزندپروری یکی از تکالیف حساس پیش روی والدین و از عوامل مؤثر در سلامت روانی فرزندان به شمار می رود. یکی از موارد تأثیرگذار بر فرایند فرزندپروری، طلاق است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تجارب والدین از فرزندپروری پس از طلاق بود. مواد و روش ها: این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. جامعه هدف شامل زنان و مردانی بود که تجربه فرزندپروری پس از طلاق را داشتند. مشارکت کنندگان پژوهش، 13 نفر (زن و مرد) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع، از میان مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره دعوت به مشارکت شدند و به وسیله مصاحبه عمیق و اکتشافی مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با روش هفت مرحله ای Colaizzi تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: تحلیل تجارب مشارکت کنندگان منجر به شناسایی 10 مضمون اصلی شامل «رابطه والدین، نیازهای فردی والد، شبکه حمایتی والد پس از طلاق، نگرش، هیجانات و چالش های والد، پاسخگویی و نظارت والد، پختگی والد- فرزند و آسیب روانی والد- فرزند در فرایند فرزندپروری» گردید. نتيجه گيري: والدین، فرزندپروری پس از طلاق را تکلیف چالش برانگیزی توصیف می کنند. چگونگی ارتباط والدین، نیازهای فردی و منابع حمایتی آن ها پس از طلاق، می تواند نگرش و هیجانات والدین نسبت به فرزندپروری را تحت تأثیر قرار دهد. آسیب روانی، رشد و پختگی، از تجارب والدین در جریان فرزندپروری پس از طلاق می باشد.

‎ پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میزان عزت نفس و ترتیب تولد در دانشجویان دختر دانشگاه فردوسی مشهد ‏انجام شده است. در این پژوهش نمونه مورد بررسی ‏‎375‎‏ نفر دانشجوی دختر شاغل به تحصیل در نیمسال دوم سال ‏تحصیلی ‏‎84-85‎‏ می باشند که به صورت تصادفی انتخاب شده اند. روش پژوهش، از نوع زمینه یابی می باشد. در ‏تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی و آزمون ‏t‏ استفاده شده است. آزمون عزت نفس ‏کوپراسمیت جهت اندازه گیری میزان عزت نفس استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که بین ترتیب تولد و ‏میزان عزت نفس رابطه معناداری وجود دارد. گرچه، میانگین نمرات عزت نفس فرزندان میانه بیشتر از میانگین نمرات ‏عزت نفس فرزندان اول و آخر بود. با این وجود تفاوت میانگین نمرات اول و میانه معنادار نبود. در حالی که نمرات عزت ‏نفس فرزندان آخر پایین تر از بقیه بود. یعنی فرزندان اول میانه، نسبت به فرزندان آخر دارای عزت نفس بیشتری بودند.‏ ‎

اعتیاد یکی از مسائل و معضلات اجتماعی است که در به خطر انداختن سلامت فرد، خانواده و مخصوصاً سلامت جامعه نقش موثر دارد. یکی از عوامل اصلی ایجاد، تداوم و شدت درگیری در اعتیاد، ضعف شبکه روابط/ پیوندهای سالم افراد می باشد که در این مطالعه، به بررسی و نقش شبکه روابط سالم و شبکه روابط ناسالم در میزان (شدت) درگیری فرد در اعتیاد پرداخته شده و نیز نقش متغیر کنترل اجتماعی غیررسمی به عنوان متغیر واسط مورد بررسی قرار گرفته است، و ساز و کار متغیرهای مستقل و واسط بر میزان درگیری در اعتیاد فرض شده است و با روش پیمایش با استفاده از تکنیک مصاحبه ساخت یافته، اطلاعات جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.جامعه آماری، جوانان 18 تا 35 سال معتاد در حال ترک در مراکز ترک اعتیاد شهر تهران (مرکز ترک اعتیاد کنگره 60 و جمعیت آفتاب) می باشد، حجم نمونه 120 نفر است که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است و انتخاب مراکز نیز از بین مراکز ترک اعتیاد به صورت تصادفی ساده بوده است. نتایج نشان می دهد که هر چه شبکه روابط ناسالم افراد قبل و بعد از اعتیاد قویتر و وسیع تر باشد، شدت درگیری انها در اعتیاد بیشتر خواهد بود. در بین افراد مورد مطالعه، معتادان در سه گروه معتاد با درگیری کم، معتاد با درگیری متوسط و معتاد با درگیری شدید از لحاظ بعضی ابعاد شبکه روابط سالم و ناسالم متفاوت از هم هستند.

سردمداران نهضت انسان گرایی یا نیروی سوم به ویژه آبراهام مزلو، دیدگاه های نیروهای اول و دوم یعنی مکاتب رفتارگرایی و روان تحلیل گری را مردود دانسته و نسبتا با دید خوشبینانه ای به انسان نگریستند و به رشد و کمال شخصیت و پرورش و گسترش استعدادهای نهان آدمی توجه نمودند. مزلو پدر معنوی این نهضت، امیدوار بود با توجه به باب تازه ای که در مطالعات روانشناسی باز شده است، در آینده ای نه چندان دور بتوان از روانشناسی متعالی یا فراشخصی سخن به میان راند. مقاله حاضر که بر اساس روش تحقیق بنیادی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای، تحلیلی و مروری انجام شده است؛ به اولین سوال اساسی این پژوهش که آیا روانشناسی انسان گرای قرن بیستم با رهبری مزلو توانسته است پاسخگوی مسائل و مشکلات روانشناسی و تعلیم و تربیت نسل امروز و فردا باشد، پاسخ منفی داده است. زیرا براین باور است که مبنای تفکرات سردمداران این مکتب، صرفا اندیشه های اومانیسمی بوده که فرد را فاقد هویت پیشین و صرفا ساخته و پرداخته عوامل خارجی دانسته و توانایی های بالقوه فطری و آرمانی انسان، نادیده انگاشته شده است. در پاسخ به سوال دوم پژوهش که آیا می توان نظام روانشناسی و تعلیم و تربیتی بنیان نهاد که فرافرهنگی بوده و پاسخگوی مشکلات و مسائل روانشناختی و تعلیم و تربیتی عموم انسان ها باشد؛ ضمن مثبت بودن پاسخ، نظریه روانشناسی و تعلیم و تربیت فطرت گرا مطرح شده است که با ترسیم نموداری از مراتب رشد درجات انسانی، به سوال سوم هم که آیا می توان نموداری ترسیم کرد که در صورت تبعیت از فطرت، مراتب رشد انسانی را توصیف نماید؛ پاسخ مثبت داده شده است. نگارنده بر این باور است که با تصحیح و تکمیل نظریات انسانگرایان/ وجودگرایان و البته با زاویه افق دیگری، می توان به انسان از زاویه دیگر و با نگاه تازه ای نظرکرد. لذا با الهام از آموزهای اسلامی و به ویژه نظریات حکما و بزرگان مسلمانی چون مولوی، طرح کلی روانشناسی و تعلیم و تربیت فطرت گرا، به عنوان پیش درآمدی بر نظریه ای جدید مطرح شده که فرازمانی و فرامکانی بوده و پاسخ گوی نیازهای بشری است و آرزوی مزلو را که امیدوار بود نوعی روانشناسی از روی دلسوزی و محبت نسبت به فطرت انسان تدوین شود که اعماق و منتهای درجات فطرت آدمی در برگیرد را برآورده می کند و براین باور است که با به کار بستن این نظریه، نه تنها می توان به سلامت روانی و شخصیت سالم دست یافت؛ بلکه امکان رشد و کمال نهایی انسان تا صعود به قله ی انسان کامل میسر و مقدور خواهد بود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی خصوصیات روان سنجی پرسشنامه ی روابط میانی دلبستگی (KCAQ) برای کودکان انجام گرفته است. مطالعه ی انجام شده، بررسی توصیفی- پیمایشی از نوع ابزارسازی و اعتبارسنجی بود. نمونه ی پژوهش شامل 400 نفر از کودکان مقطع ابتدایی بود که به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه های پژوهش شامل پرسشنامه ی روابط میانی دلبستگی(KCAQ)(هالپرن و کاپنبرنگ،2006)، پرسشنامه ی سبک های هیجانی مادرانه(MESQ)( لاگاسه سگوین و کاپلان،2005) و پرسشنامه ی توانایی ها و مشکلات (SDQ) (گودمن،1997) بود. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای (SPSS) و (AMOS) نسخه ی 16 استفاده گردید.نتایج آزمون تحلیل عاملی نشان داد که آزمون(KMO) برابر با 73/0 و در سطح مطلوب بوده و آزمون کرویت بارتلت از نظر آماری معنی دار بود. نتایج تحلیل عاملی با چرخش واریماکس وجود چهار عامل در گویه ها را تایید نمود که 72/48% از واریانس کل مقیاس را تبیین کرد. ضرایب همسانی درونی مقیاس(KCAQ) در حد بالایی به دست آمد. محاسبه ی ضریب آزمون- بازآزمون به فاصله ی یک ماه مطلوب و بالا بود(001/0>P). تحلیل عامل تاییدی، نتایج حاصل از تحلیل عامل به روش چرخش واریماکس را تایید کرد و مدل به دست آمده با داده های پژوهش برازش داشت. همچنین همبستگی معنی دار نمرات پرسشنامه ی (KCAQ) با نمرات پرسشنامه های(MESQ) و (SDQ) روایی همگرا، واگرا و همزمان مقیاس را تایید کرد. یافته های پژوهش بیانگر این است که نسخه ی فارسی مقیاس(KCAQ) در زمینه ی سنجش دلبستگی کودکان در دروه ی سنی میانی کودکی از خصوصیات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است

هدف: نقایص عصب روان شناختی در سبب شناسی اختلال وسواسی-اجباری با شواهد فراینده ای روبه روست. هدف پژوهش حاضر سنجش و مقایسه حافظه سرگذشتی در اختلالات وسواسی ـ اجباری و اضطراب فراگیراست. روش: آزمودنی های این بررسی مقطعی-تحلیلی سه گروه 22 نفری از مبتلایان به اختلال وسواسی-اجباری، اختلال اضطراب فراگیر و افراد بهنجار بودند که پس از همتاسازی در متغیرهای سن، جنسیت، میزان تحصیلات و وضعیت تاهل وارد مطالعه شدند. ابزار: داده های این مطالعه با استفاده از آزمون های تشخیصی اضطراب بک، افسردگی بک II، مقیاس وسواسی- اجباری ییل- براون و مصاحبه ساختاریافته حافظه سرگذشتی به دست آمدند و به وسیله روش های آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاکی از تفاوت معنادار میانگین های مورد مقایسه گروه ها در سنجش حافظه سرگذشتی بود. به این ترتیب که گروه وسواسی نسبت به دو گروه دیگر عملکرد ضعیف تری نشان داد (05/0< p). نتیجه گیری: به نظر می رسد که وجود نقایص عصب روان شناختی در اختلال وسواسی- اجباری، به عملکرد ضعیف تر حافظه سرگذشتی این بیماران در مقایسه با مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر و افراد بهنجار بینجامد.

در مطالعه حاضر احساس بهزیستی و رضامندی 270 دانشجوی دختر و پسر ایرانی در سه گروه تحصیلی فنی - مهندسی. علوم پزشکی و علوما نسانی به همراه یک گروه 24 نفره از دانشجویان جانباز معمول با استفاده از دو نوع آزمون SWLS و SWB مورد بررسی قرار گرفته و اولویت بندی و اهمیت مولقه های گوناگون اقتصادی اجتماعی خانوادگی هیجانی و عاطفی در احساس رضامندی آنها نیز مطالعه شده است نتایج نشان می دهد که رشته تحصیلی و زندگی با خانواده در احساس رضامندی آنها نیز مطالعه شده است نتایج نشان می دهد که رشته تحصیلی و زندگی با خانواده در احساس بهزیستی و رضامندی دانشجویان نقش موثری دارد اما در این موارد میان دختران و پسران تفاوت هایی مشاهده می شود در میان مولفه ها 9 گانه مورد مطالعه سلامت جسمانی اصلی ترین مولفه و وضعیت اقتصادی استقلال در تصمیم گیری شغل و هیجان خواهی و برخوداری از تجربه های جدید در مراتب بعدی قرار دارند میان دختران و پسران تفاوت هایی مشاهده گردید اما میان گروه جانباز معلول و گروه عادی از نظر احساس بهزیستی و رضامندی تفاوتی مشاهده نشد.

هدف از این پژوهش مقایسه صفات شخصیتی و شیوه های یادگیری در بین رشته های علوم پایه، فنی و مهندسی و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران بوده است. روش پژوهش از نوع علی- مقایسه ای. 445 دانشجو از دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران به طور تصادفی انتخاب شده و پرسشنامه پنج عامل شخصیتی تجدید نظر شده نئو و سبک های یادگیری کلب بر روی آنها اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده های از تحلیل واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در عوامل شخصیتی برون گرایی، باز بودن به تجربه، توافق، وجدانی بودن و شیوه های یادگیری تجربه عینی، مشاهده تأملی، آزمایشگری فعال، مفهوم سازی انتزاعی در بین سه گروه تحصیلی وجود دارد.

"به‌منظور بررسی تفاوت زمینه‌های مستعدکننده اعتیاد در افراد سالم و معتاد از دو گروه مطالعه (معتادان) و مقایسه (افراد سالم) استفاده شد. آزمودنیهای شرکت‌کننده در پژوهش 400 نفر بودند که 200 نفر آنها را معتادان مراجعه‌کننده به مرکز بازتوانی معتادان ارومیه و 200 نفر آنها را افراد سالم شهر ارومیه تشکیل می‌دادند. نمونه معتادان به‌صورت نمونه تصادفی ساده و نمونه افراد سالم به‌صورت غیرتصادفی ساده انتخاب شد. آزمودنیها مرد و تحصیلات حداقل پنجم ابتدایی به بالا داشتند. داده‌ها با پرسشنامه 70 سؤالی محقق‌ساخته که اعتبار و پایایی آن مطلوب برآورد شد، جمع‌آوری گردید و در یک طرح علی‌ـ مقایسه‌ای با‌ آزمون آماری t تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد، زمینه‌های پیش‌اعتیادی معتادان (خصوصیات شخصیتی، روابط خانوادگی، شیوه زندگی، عقاید) به‌طور معناداری متفاوت از افراد سالم است. لذا وجود زمینه و استعداد ویژه برای قبول و مصرف مواد مخدر ضروری است و لازم است، اقدامات پیشگیرانه از زمان کودکی و از درون نظام خانواده آغاز شود و در درمان بیماران معتاد علاوه بر جنبه جسمی به جنبه‌های روان‌شناختی و اجتماعی تخریب یافته، برای کسب بهبودی، توجه اکید شود. "

پژوهش با هدف بررسی رابطه قدردانی از خدا با عامل های شخصیت، بهزیستی و سلامت روانی انجام شده است. در پژوهش اول، 189 دانشجو به خزانه بین المللی گویه های شخصیت، مقیاس های بهزیستی روان شناختی ریف، مقیاس رضایت از زندگی، مقیاس شادی فاعلی، و پرسش نامه قدردانی از خدا پاسخ دادند. در پژوهش دوم، 130 دانشجو به نسخه کوتاه خزانه بین المللی گویه های شخصیت، مقیاس اضطراب و افسردگی، و پرسش نامه قدردانی از خدا پاسخ دادند. نتایج پژوهش اول، نشان میدهد که قدردانی از خدا با همه مؤلفه های بهزیستی روان شناختی، بهزیستی فاعلی، و شخصیت (به جز خودمختاری و برون گرایی) همبستگی مثبت دارد. نتایج پژوهش دوم نیز نشان میدهد که قدردانی از خدا با وظیفه شناسی و ثبات هیجانی رابطه مثبت و با افسردگی و اضطراب رابطه منفی دارد. این یافته ها نقش مثبت قدردانی از خدا را در بهزیستی و سلامت روانی روشن ساخته است.

" مقدمه: شواهد موجود بیانگر نقش باورهای خودکارآمدی در انتخاب مشاغل و رشد حرفه‌ای است. این باورها ممکن است در دو جنس متفاوت باشند. تحقیق حاضر با هدف مقایسه‌ی باورهای خودکارآمدی شغلی دختران و پسران دبیرستانی استان فارس انجام شده است. روش کار: تحقیق حاضر از نوع علی مقایسه‌ای است و جامعه‌ی آماری آن را کلیه‌ی دانش‌آموزان دبیرستانی استان فارس تشکیل می‌دهد. نمونه‌ی پژوهش شامل 1833 دانش‌آموز دبیرستانی (1007 دختر و 826 پسر) از بین مناطق مختلف استان فارس است که به شیوه‌ی نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شد و پرسش نامه‌ی خودکارآمدی شغلی را تکمیل کردند. پایایی و روایی ابزار‌‌ با استفاده از ضرایب آلفای کرونباخ و روایی ملاکی بررسی شد و به منظور تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس یک سویه استفاده گردید.نتایج: نتایج نشان داد که دختران و پسران در خودکارآمدی تحصیلی مشاغل مردانه تفاوت معنی‌داری ندارند(05/0<P)، اما در مورد باور خودکارآمدی انجام وظایف شغل‌های مردانه تفاوت معنی‌داری به نفع پسران وجود دارد.(03/0= P). برعکس، دختران دارای میانگین بالاتری در خودکارآمدی تحصیلی مشاغل زنانه (0001/0=P) و نیز خودکارآمدی انجام وظایف شغلی زنانه ( 0001/0=P) هستند.نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش حاضر لزوم فراهم سازی فرصت‌های شغلی برای دختران و ارایه‌ی راه کارهایی به منظور افزایش خودکارآمدی شغلی آنان را نشان می دهند. "

هدف از این تحقیق بررسی رابطه رفتار جامعه پسندی و گرایش های مطلوب اجتماعی در زنان با پنج عامل شخصیتی کاستا و مک کری بود. پژوهش از نوع همبستگی و نمونه شامل 320 دانشجویان زن دانشگاه پیام نور مرکز بوکان بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های رفتار جامعه پسندی و گرایش های مطلوب اجتماعی با پنج عامل شخصیتی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین ویژگی های روان آزرده گرایی و رفتار جامعه پسند زنان رابطه منفی معنی داری وجود دارد. هم چنین بین ویژگی برون گرایی و رفتار جامعه پسند زنان رابطه مثبت معناداری وجود دارد. هم چنین بین ویژگی گشودگی (یا بازبودن نسبت به تجربه) و رفتار جامعه پسند رابطه مثبت معناداری وجود دارد. بین ویژگی موافق بودن و رفتار جامعه پسند زنان رابطه مثبت معناداری وجود دارد. و بین ویژگی با وجدان بودن و رفتار جامعه پسند زنان رابطه مثبت معناداری وجود دارد. بین رفتار اجتماعی مطلوب و رفتار جامعه پسند زنان رابطه مثبت معناداری وجود دارد. هم چنین بین مولفه های رفتاراجتماعی مطلوب (رفتارهای اجتماعی مطلوب ناشناس، رفتارهای اجتماعی نوعدوستانه، رفتارهای اجتماعی هیجانی و رفتارهای اجتماعی بحرانی با رفتار جامعه پسند زنان رابطه مثبت معناداری وجود دارد تنها مولفه رفتارهای متابعت آمیز با رفتار جامعه پسند معنادار نیست. نتایج پژوهش نشان داد که گرایش های مطلوب اجتماعی و ویژگی های شخصیتی می توانند رفتار جامعه پسندی را پیش بینی کنند.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای کنترل خشم بر سازگاری فردی ـ اجتماعی دانش‌آموزان دختر سال اول متوسطه شهرستان ماهشهر بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان دختر سال اول متوسطه شهرستان ماهشهر در سال تحصیلی ۸۷ ـ ۸۶ بودند. نمونه این پژوهش را ۵۰ نفر از این دانش‌آموزان تشکیل می‌دادند که از بین جامعه مورد نظر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند و به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند (گروه آزمایش ۲۵ نفر و گروه گواه ۲۵ نفر). پژوهش به روش تحقیق آزمایشی انجام شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه سازگاری فردی ـ اجتماعی کالیفرنیا بود. پس از انتخاب تصادفی گروههای آزمایش و گواه، ابتدا بر روی هر دو گروه پیش‌آزمون اجرا گردید، سپس مداخله آزمایشی (آموزش مهارتهای کنترل خشم)، در ۸ جلسه ۵/۱ ساعته ارائه گردید و پس از اتمام برنامه آموزش، پس‌آزمون روی هر دو گروه اجرا شد. سپس داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که آموزش مهارتهای کنترل خشم موجب افزایش سازگاری فردی ـ اجتماعی دانش‌آموزان دختر گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه شده است. سطح معناداری در این پژوهش۰۰۱/۰P< است.