درخت حوزه‌های تخصصی

دیدگاه های یک تربیت دینی را در تضاد با عقلانی توان دیشه ورزی می بینند، منشأ بسیاری از شبهات و پرسشهایی اند که در این زمینه مطرح شده اند. برهمین اساس امروزه عناوینی چون القای تفکر عقلانی،تفکرانتقادی و خلاقیت از موضوعات مهم تربیتی هستند که نظر پژوهشگران را به خود جلب کرده اند. درتعلیم و تربیت امروز گرایش به تفکر انتقادی یکی از ملزومات زندگی عقلانی قلمداد شده است. در کشور ما، ضرورت تربیت دینی به منزله وظیفه مهم و اصلی تعلیم و تربیت پذیرفته شده است و باید به گون ه ای اعمال شود که در مقابل چالش های موجود به بهترین شکل، مخاطبان را جذب کند. بنابراین، باید تلاش کرد تا به شیوه های موجود در این فرآیند، کیفیت بخشید و آن را بهتر و زیباتر به نسل جوان ارائه داد. اگر تربیت دینی بتواند با روشهای جدید منطبق شود، گامی مؤثر برای جذب افراد به دینداری برداشته است. یک راهکار اساسی در جامعه ما، داشتن تفکر انتقادی در شیوه های تربیت دینی است. این مقاله، با روش تحلیل مفهومی و نیز با استناد به منابع معتبر، تلاش می کند به تطبیق و همگرایی مؤلفه هایی که در تفکر انتقادی و تربیت دینی مؤثرند، بپردازد. نتیجه این پژوهش، اشتراک برخی مؤلفه های تفکر انتقادی و تربیت دینی را به ویژه در بعد شناختی مورد تأکید قرار می دهد و ثابت می کند که این مؤلفه ها با هم تطابق و همخوانی دارند.

مقدمه: با توجه به مشکلات فراوانی که افراد مبتلا به وسواس در زمینه بازداری مواجهه هستند، لزوم توجه بیشتر به روش های درمانی جدید برای بهبود بازداری را در این اختلال برجسته می نماید. لذا پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر آموزش حافظه کاری هیجانی در بازداری رفتاری مبتلایان به اختلال وسواس فکری-عملی انجام گرفت. روش: در یک پژوهش از نوع شبه تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون بدون گروه کنترل تعداد 9 بیمار مبتلا به وسواس فکری عملی به شیوه نمونه گیری در دسترس و با استفاده از ابزارهای مصاحبه بالینی ساختاریافته و پرسشنامه ییل-براون (1989) انتخاب گردیدند و سپس طی20 جلسه، تحت آموزش حافظه کاری هیجانی قرار گرفتند. همه آزمودنی ها قبل و پس از آموزش با استفاده از تکلیف برو/ نرو و آزمون تی همبسته مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج از کاهش معنادار نمرات آزمودنی ها در مرحله پس آزمون نسبت به مرحله پیش آزمون، در سه مؤلفه خطای ارائه، خطای حذف و زمان واکنش پاسخ آزمون برو/ نرو حکایت داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان بیان نمود که آموزش حافظه کاری هیجانی گزینه مناسبی برای بهبود بازداری رفتاری بیماران مبتلابه اختلال وسواس فکری-عملی باشد.

تمایزیافتگی اعضای خانواده، یک شاخص کلیدی عملکرد خانواده است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت شاخص های تمایزیافتگی در خانواده های تهرانی انجام شد. روش پژوهش از نوع آمیخته بود که با به کار بستن روش کیفی راهبرد اکتشافی زنجیره ای و رویکرد پدیدارشناختی و روش کمی همبستگی اجرا گردید. در این تحقیق که در سال 1395 انجام شد، ابتدا از طریق مصاحبه های اکتشافی، عناصر و مؤلفه های شاخص های تمایزیافتگی در فرهنگ ایرانی استخراج و کدگزاری شدند. اعتبار شاخص های بدست آمده از طریق روش دلفی با گروهی از متخصصین بدست آمد. 12 شاخص اصلی و 78 شاخص فرعی برای تمایزیافتگی در خانواده های تهرانی شناسایی شد. سپس شاخص های بدست آمده تبدیل به مقیاس شده و به طور موازی با مقیاس تمایزیافتگی تجدیدنظر شده اسکورون و اسمیت (2003) بر روی نمونه 100 نفری از والدین شهر تهران اجرا شد. نتایج حاصل از مطالعه میدانی در سنجش وضعیت تمایزیافتگی، همبستگی مثبت به میزان 40/0  معنادار (001/0P<) بین این دو مقیاس را گزارش می کند. تمامی مؤلفه های مقیاس تمایزیافتگی برآمده از پژوهش، رابطه مثبت معنادار با یکدیگر داشته و همبستگی درونی دارند. در خانواده های تهرانی شاخص هویت  بالاترین رتبه و واکنش های هیجانی پایین ترین رتبه را به خود اختصاص داد. این رتبه بندی درقبال تمامی شاخص های فرعی نیز ارائه گردید.  نتایج بدست آمده نشان می دهد در رابطه با خانواده های ایرانی برخی شاخص های تمایزیافتگی از ارجحیت خاصی برخوردار است در حالیکه برخی شاخص ها مورد توجه و تمرکز این فرهنگ و قومیت نمی باشد بنابراین، توجه به مبانی فرهنگی و اجتماعی در شناخت وضعیت تمایزیافتگی مهم است.

هدف از این پژوهش1 بررسی رابطه میان متغیرهای مکنون اضطراب امتحان، کمال گرایی (خود-مدار و جامعه - مدار) و خودکارآمدی تحصیلی با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان مقطع راهنمایی استان تهران بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. اطلاعات مورد نظر با بهره گیری از پرسشنامه های اضطراب امتحان (ابوالقاسمی، 1375)، کمال گرایی چندبعدی (بشارت، 1375) و خودکارآمدی تحصیلی (جینکس و مورگان، 1999) گردآوری شد. یافته های پژوهش نشان داد که خودکارآمدی تحصیلی تنها رابطه میان کمال گرایی خود-مدار و اضطراب امتحان را میان جیگری می کند و نقش خودکارآمدی تحصیلی در ارتباط میان کمال گرایی جامعه - مدار و اضطراب امتحان ناچیز است. در نتیجه گیری کلی، پژوهش نشان داد که هر چند خودکارآمدی تحصیلی در این دانش آموزان تا حدودی سبب کاهش اضطراب امتحان می شود، اما زمانی که این افراد در شرایط استرس زای امتحان قرار می گیرند باورهای سازش یافته آنها فعال می شود و متعاقب آن اضطراب امتحان معناداری را تجربه می کنند. این پژوهش یافته هایی در زمینه حمایت از فرضیه آسیب پذیری خاص فراهم آورد که نشان می دهد کمال گرایی خود- مدار تحت شرایط استرس زا دارای پیامدهای سازش نایافته است.

یکی از مشکلات عمده ای که افراد جامعه امروزی را تهدید می کند، عدم برقراری ارتباط صحیح و درک همدلانه است. آموزش در سال های نخست زندگی به عنوان دوران اساسی پی ریزی شخصیت، نقشی مهم و وافر در یادگیری و تثبیت رفتار دارد. بدون شک کودکان برای مقابله با تنش های زندگی و حفظ سلامت روانی خود به مهارت هایی نیاز دارند. آموزش مهارت های ارتباطی ضمن اینکه یک مولفه ی اصلی زمینه ساز توسعه صلح و دوستی در بین افراد است. همواره می تواند بستر مناسبی برای آماده سازی کودکان برای غلبه بر تنش های زندگی را فراهم کند. حال با توجه به اینکه در نظام آموزش و پرورش، دوره ابتدایی یکی از مهم ترین دوره ی تحصیلی افراد به شمار می آید. تحقیق حاضر، با هدف بررسی مؤلفه های مهارت های ارتباطی در کتب تعلیمات اجتماعی دوره دبستان در سال تحصیلی 1395-1394 انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه آماری کتب مطالعات اجتماعی کلاس چهارم، پنجم و ششم ابتدایی، بخش مدنی است. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که بیشترین فراوانی مربوط به مؤلفه های رفتن به سوی جمع، استفاده از مهارت های کلامی و غیرکلامی است. و به سه مؤلفه ی معرفی خود، نحوه ی انتخاب دوست و ضرورت دوست یابی توجه گردیده است. در پایان به مؤلفه های نامه نویسی، سلام کردن و آموزش عیادت نیز توجه شده است. حال آنکه در کتاب ششم ابتدایی مؤلفه معرفی خود، نسبت به 2 کتاب چهارم و پنجم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس و با توجه به تغییرات اخیر در مواد درسی و ادغام این درس با دروس جغرافیا و تاریخ، اهمیت این مساله چندین برابر می گردد و به مسئولان و متولیان نهاد آموزش و پرورش به عنوان مؤثرترین نهاد در اجتماعی کردن افراد جامعه پیشنهاد می شود که ضمن بازنگری کارشناسی شده، در این درس مفاهیم اجتماعی بیشتری را بر مبنای آموزش مهارت زندگی کردن به فرد و با در نظر گرفتن زمینه های فرهنگی و اجتماعی بگنجاند. چرا که عملکرد اشتباه این نهاد تاثیر مستقیم بر روی سایر نهادهای جامعه خواهد داشت. اگر مدارس کار کرد اجتماعی کردن افراد را به درستی انجام ندهند، افرادی به جامعه تحویل می دهند که نه تنها یک شهروند وظیفه شناس برای جامعه نخواهد بود بلکه به وظائف خود در آینده به عنوان پدر و مادر آگاه نیست و موجبات نابسامانی اجتماعی را فراهم می سازد.

مقدمه: هوش موفق ترکیبی از توانایی های تحلیلی، خلاق و عملی است که به افراد برای سازگاری، انتخاب و تغییر محیط به منظور رسیدن به اهداف خود در زندگی، با توجه به بافت فرهنگی–اجتماعی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش هوش موفق بر تفکر انتقادی و تحمل ابهام دانشجو معلمان پسر دانشگاه فرهنگیان، مرکز آموزش عالی امام جعفر صادق (ع) بهبهان است. روش کار: در این پژوهش توصیفی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 50 دانشجو انتخاب و به صورت تصادفی ساده به دو گروه 25 نفری به عنوان گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند و گروه آزمون در قالب یک کلاس درسی، مورد آموزش بسته آموزشی هوش موفق قرار گرفت. هر دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با پرسش نامه های تفکر انتقادی واتسون-گلاسر و تحمل ابهام مک لین مورد سنجش قرار گرفتند. در تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد. یافته ها: آموزش مولفه های هوش موفق توانسته است تفکر انتقادی و تحمل ابهام را در دانشجویان افزایش دهد. دو خرده مقیاس شناسایی مفروضات و تعبیر و تفسیر، از متغیر تفکر انتقادی، تحت تاثیر آموزش هوش موفق بهبود یافتند. نتیجه گیری: آموزش مولفه های هوش موفق و تدریس بر اساس این رویکرد در دانشگاه های کشور، روند جدیدی را در زمینه آموزش و یادگیری دانشجویان ارایه می دهد و هم چنین می تواند نوع نگاه تازه ای نسبت به مسایل پیرامون را برای دانشجویان باز گذارد.

با توجه به هزینه و نیرویی که تحصیلات عالی به خود اختصاص می دهد، ارزیابی بازدهی این سرمایه گذاری از لحاظ احراز مشاغل مناسب و موثر ضروری و اجتناب ناپذیر می نماید. در این مقاله، که خود از تحقیقی وسیع تر اخذ گردیده، سعی شده است این ارزیابی با توجه به نوع و میزان تحصیلات و همچنین جنسیت دارندگان مدارک مختلف تحصیلی که در زمان انجام تحقیق دارای مشاغل گوناگون بوده اند صورت گیرد.

هدف: ارزیابی نظام ارزش شناسی دینی در گفتگوهای درون شخصی زوجین مذهبی برخوردار از رضایت زناشویی بالا. روش: مطالعه حاضر از نوع پژوهش های کیفی بود که با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته در ۱۱ زوج مذهبی (مسلمان) برخوردار از سازگاری زناشویی بالا انجام گرفت. این زوجین به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و نمونه گیری تا جایی ادامه یافت که پاسخ های شرکت کنندگان به حالت اشباع برسد. تحلیل داده های حال از مصاحبه ها هم با استفاده از شیوه کیفی نظریه زمینه ای انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل مصاحبه ها نشان داد که نظام ارزش شناسی دینی زوجین شامل ارزش های مذهبی خاصی بود که با ادارک زوجین از مقدس بودن ازدواجشان و ادراک آنها از برخورداری از رحمت خداوند در زندگی زناشویی ارتباط متقابل داشت و هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم از طریق افزایش تعهد زناشویی، منجر به افزایش رضایت زناشویی آنها می شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که نظام ارزش شناسی دینی از طریق فرآیندهایی می تواند به پیامدهای مثبتی در زندگی زناشویی زوجین مذهبی منجر شود. این فرآیندها در مدل مفهومی که از نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه های زوجین بدست آمد نشان داده شد.

قصد افراد برای سوءمصرف مواد دست کم در نخستین دفعات مصرف، تحت تأثیر نگرش آنها به مصرف مواد قرار دارد. اصلاح نگرش بویژه در نوجوانان، یکی از راهبردهای شناخته شده پیشگیری از اعتیاد است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر چهار روش پیشگیرانه (آموزش از راه مهارت های زندگی، آموزش از طریق فیلم، آموزش از طریق پوستر کاتالوگ و آموزش به روش ارسال پیام کوتاه) بر تغییر نگرش و سلامت روان دانش آموزان پسر دوره متوسطه بود. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات نیمه آزمایشی بود که در آن چهار گروه آزمایش شامل: آموزش از طریق فیلم، مهارت های زندگی، ارسال پیامک(SMS) و پوستر و کاتالوگ و یک گروه گواه بررسی شد. برای این منظور 511 دانش آموز از چهار منطقه آموزشی به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس(ANCOVA) تحلیل شد. نتایج نشان داد که از بین روش های پیشگیرانه، روش های شرکت در دوره های مهارت های زندگی و آموزش از طریق فیلم، اثر معناداری نسبت به آموزش از طریق پوستر و کاتالوگ و ارسال پیام کوتاه از طریق تلفن همراه بر نگرش نسبت به اعتیاد داشت. همچنین، از بین چهار روش یادشده، آموزش از طریق فیلم و آموزش مهارت های زندگی تأثیر معناداری بر ارتقای سلامت روان دانش آموزان داشتند. به کلیه مراکز آموزشی پیشنهاد می گردد که در آموزش تغییر نگرش دانش آموزان و ارتقای سلامت روان آن ها، از روش های فعالی مانند آموزش مهارت های زندگی و آموزش از طریق فیلم و مشاهده استفاده نمایند.