مطالب مرتبط با کلیدواژه

تهران


۴۶۱.

برنامه ریزی بازتوسعه اراضی متروکه شهری منطقه 19 تهران با تأکید بر رویکرد توسعه میان افزا (مطالعه موردی: منطقه 19 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گسترش افقی اراضی رهاشده رشد هوشمند توسعه میان افزا تهران منطقه 19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۵۴۸
درپی رشد سریع و گسترش افقی شهرها، بسیاری از اراضی، کاربری ها و بافت های فرسوده به صورت دایر و بایر در شهرها درپی این توسعه غیراصولی و شتاب زده، از جریان عمران و توسعه بازمانده اند .بخش قابل ملاحظه ای (بین 15 تا 25 درصد) از بافت پر شهرها را به خود اختصاص داده اند که ارزش زیادی دارند. منطقه 19 شهر تهران به عنوان دروازه غربی ورود به تهران، از موقعیت استراتژیکی برخوردار است. در حال حاضر میزان قابل تأملی از اراضی اختصاص یافته به صنایع و انبارها، غیرفعال یا متروکه هستند. چنین زمین هایی مسائل و مشکلات زیادی ازجمله رکود اقتصادی و کاهش ارزش زمین، آلودگی محیطی (تجمع زباله و نخاله ساختمانی)، آلودگی بصری، اختلال در عملکردهای شهری چون خدمات رسانی و دسترسی، کاهش نفوذپذیری در بخش هایی از منطقه، تأثیر منفی بر امنیت محیط، کاهش سرزندگی و شادابی محیط شهری برای رشد اجتماعی را ایجاد کرده است. بنابراین پژوهش حاضر تحت عنوان «برنامه ریزی و ساماندهی فضاهای رهاشده و متروکه» در منطقه 19 با توجه به ضرورت های موجود و در راستای توسعه ی میان افزای شهری نگاشته شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی و جمع آوری داده ها به صورت اسنادی- میدانی بوده است که. براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می شود. بعد از شناسایی منطقه، استخراج شاخص ها و معیارها، اراضی و فضاهای متروکه موجود در منطقه شناسایی شد. از طریق مدل swot و qspm راهبردهای ساماندهی اراضی مذکور مشخص شد که به ترتیب اولویت عبارت اند از: توسعه مجدد اراضی رهاشده و بارگذاری اراضی متروکه در راستای توسعه ی اقتصادی و اجتماعی منطقه، وضع عوارض بر زمین های متروکه و معاملات آن ها، استفاده از فضاهای رهاشده و متروکه برای تأمین بخشی از کمبودهای خدماتی منطقه، اولویت دهی به ساماندهی اراضی رها مانده ای که دسترسی مناسب تری به شبکه های شریانی منطقه و خارج از منطقه دارند، برقراری کیفیت مطلوب و یکپارچه سازی بافت و ایجاد انسجام در سازمان فضایی و استخوان بندی منطقه و در نهایت سیاست های راهبردی و سازوکارهای اجرایی این راهبردها نیز ارائه شده است.
۴۶۲.

تولید سناریوهای ممکن برنامه توسعه مجدد شهری(RAP) با استفاده از فن تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط (AIDA) (مطالعه موردی: محله باغ شاطر)

کلیدواژه‌ها: توسعه مجدد شهری تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط (AIDA) محله باغ شاطر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۲۱۸
بروز مشکلات متعدد ناشی از افت کیفیت فضاهای شهری تهران باعث به وجود آمدن و گسترش بافت های فرسوده شده است. به دنبال آن مشکلات مدیریت شهری را ناگزیر به اتخاذ تصمیماتی ویژه نموده است. در چند سال اخیر راهبردهاو سیاست های مهمی جهت مقابله با این مشکلات مطرح شده است، که رایج ترین سیاست در این زمینه سیاست توسعه مجدد شهری می باشد. هدف پژوهش، ارائه راهکارهای در جهت بهبود شرایط بافت ناکارآمد محله باغ شاطر با استفاده از رویکرد توسعه مجدد شهری می باشد. سئوال اصلی در این ارتباط این است که چگونه می توان شرایط ناکارآمد محله باغ شاطر را از بین برد. برای دستیابی به این منظور طراحی گزینه مطلوب برنامه ریزی از فن تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط استفاده گردیده است. روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد که جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی و کتابخانه است و از روش مصاحبه، پرسشنامه و پیمایش میدانی از محله، اطلاعات مورد نظر کسب گردیده است. فرآیند تحقیق بدین صورت است که نخست، مشکلات موجود در محله بررسی و بیانیه نهایی مشکلات تنظیم می گردد. بر اساس این بیانیه و مرور اهداف برنامه های موجود، بیانیه اهداف تدوین شده و بر اساس آن، با استفاده از فن AIDA طراحی برنامه انجام می گردد. نتایج نشان داد که 8 سناریو جهت تصمیم گیری تولید شده است که با استفاده از ماتریس سازگاری اهداف، و با در نظر گیری پتانسیل های موجود در محله، یک سناریو جهت توسعه مجدد شهری در بافت فرسوده محله باغ شاطر انتخاب گردیده است.
۴۶۳.

آسیب شناسی مدیریت سیاسی فضا در کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت سیاسی آسیب شناسی توسعه فضایی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۶۵۰
کلان شهر تهران مرکزیت اداری-سیاسی کشور را در درون و برون مرزهای سیاسی تنظیم می کند و در تعامل با سایر نقاط جهان در ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی درجه بالایی از تأثیرپذیری و تأثیرگذاری را در یک تحلیل سیستمی آشکار می سازد. سیستم شهری تهران، باز و چندوجهی است که با تعارض و ناپایداری های زیادی مواجه است. به نظر می رسد نبود یک کارکرد مشخص برای کلان شهر تهران، توصیف سیستمی از آن را با مشکل روبه رو و کارآمدی نهادهای مدنی و دولتی در آن را به شدت تضعیف می کند. سپس زمینه های اصلی و بالقوه در شکل گیری و بروز عوامل استراتژیک چهارگانه (فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوّت و نقاط ضعف) در محیط بیرونی و درونی مورد شناسایی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد از میان عوامل مختلف بیرونیِ مؤثر در مدیریت سیاسی فضای کلان شهر تهران، عامل تهیه طرح مجموعه شهری با امتیاز وزنی (84/0) به ترتیب به عنوان مهم ترین فرصت و عامل تعدد و تفرق قلمروهای حکومتی و مدیریت کلان شهر تهران (33/0)، مهم ترین تهدید پیشِ روی مدیریت سیاسی فضا در مجموعه کلان شهری تهران محسوب می شوند. تفرق و چندپارگی، از ویژگی های بارز نظام مدیریت شهری تهران است که همین عامل باعث شده است نظام مدیریت و اداره این کلان شهر نتواند فضایی شهری و به تبع آن فرایندهای اجتماعی، سیاسی، کالبدی، زیست محیطی و اقتصادی را به صورت سیستماتیک تحت پوشش قرار دهد.
۴۶۴.

مدل سازی تراکم غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن در جی آی اس و مقایسه این غلظت آلاینده ها با پروداکت سنتینل - ۵ درسامانه گوگل ارث انجین - منطقه مورد مطالعه: شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آلاینده ازن و اکسید نیتروژن وزن دهی معکوس فاصله گوگل ارث انجین سنتینل - ۵ تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۳۷۳
ازن سطح زمین ( O3 ) و اکسید نیتروژن به عنوان یکی از آلاینده های بسیار خطرناک و دارای اثرات قابل توجهی بر سلامت ساکنان مناطق شهری می باشد. هدف از این پژوهش، مدل سازی تغییرات مکانی و زمانی غلظت آلاینده ازن و نیتروژن در کلان شهر تهران می باشد. در این پژوهش از دو روش برای اندازه گیری غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن به صورت مکانی استفاده شده است. یکی از این روش ها وزن دهی معکوس فاصله ( IDW ) و روش Sentinel-5P NRTI O3: Near Real Time   می باشد. برای پیاده سازی روش اول از داده های سال ۱۳۸۷ به صورت سالانه و ۱۳۸۸ و ۱۳۹۷ به صورت سالانه استفاده شد. آنالیز زمانی غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن نشان می دهد که بهترین عملکرد مدل برای سال ۱۳۸۷ (0.9188= R2 ) و سال ۱۳۸۸ میزان این عملکرد ( 0.9134 = R2 )   در حالی که کمترین عملکرد مدل از نظر آنالیز زمانی مربوط به سال ۱۳۹۷ (0.476) است.  نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد؛ غلظت آلاینده ازن در ایستگاه ها برای سه دوره فوق متفاوت بوده است. مدل سازی مکانی میزان پراکنش آلاینده ازن سه دوره بیشتر بر روی قسمت شمال شرقی تهران بوده است. در روش دوم مدل سازی غلظت آلاینده ازن براساس پروداکت ستون چگالی ازن که میانگین سالانه تغییرات ازن را نشان می دهد. بنابراین، نتایج نشان داد ایستگاه اقدسیه در نهم مارس ۲۰۱۹ دارای بیشترین میزان ازن و اکسید نیتروژن اتمسفر بوده که این میزان عدد 0.186 درصد را نشان داد. در حالی که ایستگاه های شهرداری - منطقه ۱۶، ۱۹ و ۲۰ و ایستگاه مسعودیه دارای کمترین غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن بوده و میزان  غلظت این چهار ایستگاه بنابر تغییرات سالانه0.133 درصد بوده است. در نهایت نتایج، نشان داد که مدل سازی مکانی آلاینده ازن و اکسید نیتروژن با سنتینل - ۵ در گوگل ارث انجین نتایج مطلوبی را به وجود آورده است.
۴۶۵.

تحلیلی بر فرایند تولید فضای شهری در ایران (مورد مطالعه: کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تهران تولید فضا سرمایه داری فرایند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۲۹۸
بین شهرنشینی و تولید فضا رابطه دیالکتیکی و چندمقیاس وجود دارد. از یک سو شهرنشینی سریع نه فقط فضای فیزیکی از جمله محیط ساخته شده کاربری اراضی و چشم اندازها را تغییر می دهد، بلکه فضای تخیلی و ذهنی و فضای تولیدشده کل فرایند شهرنشینی را نیز تغییر می دهد. هدف این مطالعه تحلیل فرایند تولید فضای شهری در دوره ایران مدرن است. شهر تهران به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. به منظور رسیدن به هدف پژوهش، مهم ترین اقدامات شهرسازی، نیروهای تأثیرگذار، اهداف و نتایج اقدامات صورت گرفته در شهر تهران تجزیه وتحلیل شده است. روش تحقیق توصیفی- پس رویدادی بوده است. ابزار گردآوری داده ها به صورت اسنادی بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد اهداف تغییر و تولید فضای جدید شهری متفاوت بوده و در سه دوره مهم اتفاق افتاده است. در دوره اول مهم ترین هدف از تغییر فضای شهری، کنترل فضا و درنهایت بسط سرمایه داری بوده است. دولت به شکل هوسمانیسم به دنبال تغییر فیزیکی و ذهنی فضا بوده است. در دوره دوم مهم ترین هدف در تولید فضای شهری، انباشت سرمایه بوده است که دولت و ارکان دیگر یعنی سرمایه و حکومت محلی، با کاهش موانع فضایی بسترهای لازم را برای انباشت سرمایه در شهر تهران فراهم آورده اند. دولت با تزریق پول های نفتی، با سرمایه گذاری در بخش صنعت مونتاژ و تا حدودی در زمین و مسکن و شهرداری نیز با تخریب فضاهای قدیمی و ایجاد خیابان ها، بزرگ راه ها و اتوبان ها در تلاش برای به رسیدن به این هدف بودند. در دوره سوم دولت با هدف کاهش هزینه ها، از تأمین بودجه شهرداری عقب نشینی و قانون خودکفایی شهرداری را تصویب کرد که شهر را در اختیار بورژوازی مستغلات و شهرداری گذاشت. توافق بین بورژوازی مستغلات و شهرداری سبب شد فضا برای مبادله و کسب سود ایجاد شود و شهرداری به صورت مستقیم و غیرمستقیم اقدام به حذف موانع فضایی برای انباشت بیشتر سرمایه و افزایش ارزش افزوده کند. درنهایت نیز بورژوازی مستغلات شهر تهران را به یک کالای ارزشمند حجیم تبدیل کرده است.
۴۶۶.

کاربرد روش دیماتل در ارزیابی عوامل موثر بر احساس امنیت شهری مورد مطالعه: کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: احساس امنیت شهری دیماتل کلانشهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۳۳۷
احساس امنیت شهروندان از مهم ترین ویژگی های مکان های شهری است. بدین منظور سنجش و ارزیابی احساس امنیت شهری همواره کانون توجه مطالعات شهری بوده است. هدف اصلی تحقیق حاضر ارزیابی عوامل مؤثر بر احساس امنیت شهری کلانشهر تهران با استفاده از روش تصمیم گیری مبتنی بر خطا و ارزشیابی آزمایشگاهی (دیماتل) به عنوان روشی جامع و یکپارچه است. در این پژوهش محققان نشان می دهند که 8 معیار اصلی در ارزیابی احساس امنیت شهری در کلانشهر تهران حائز اهمیت است. بر حسب نتایج تحقیق، وجه امنیت اقتصادی و رفاه مادی و نیز وجه عدالت محوری بیشترین تأثیر را بر سایر عوامل احساس امنیت شهری در سطح کلانشهر تهران داشته اند. محققان نتیجه گیری می کنند که در عدم احساس امنیت شهری در کلانشهر تهران عناصر اقتصادی چون فقر، درآمد، بیکاری، گرانی و نیز توزیع ناعادلانه منابع و توأم با تبعیض مؤثرند و می توانند در سلامت جسمی و روحی شهروندان و درنهایت در بروز ناامنی تأثیرگذار باشند.
۴۶۷.

ارائه یک مدل تحلیل پوششی داده ای شبکه ای برای مقایسه کارایی زیست محیطی صنایع فعال در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل پوششی داده ای شبکه ای کارایی زیست محیطی بهینه سازی چندهدفه صنایع تولیدی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۲۸۲
از آنجا که منابع در هر منطقه جغرافیایی محدود است، رویکرد منطقی آن است که این منابع صرف کسب و کارهای کارا شود. طی سال های اخیر، کلان شهر تهران به دلیل شرایط جوی و موقعیت جغرافیایی در شرایط بحرانی زیست محیطی قرار دارد؛ بنابراین، سنجش کارایی زیست محیطی صنایع فعال در این شهر در کنار ارزیابی کارایی عملیاتی حائز اهمیت است. برای مقایسه عملکرد صنایع و سنجش کارایی کل متشکل از کارایی عملیاتی و کارایی زیست محیطی می توان از تکنیک تحلیل پوششی داده ای شبکه ای استفاده نمود. پیدایش تکنیک تحلیل پوششی داده ای شبکه ای برای سنجش همزمان کارایی چندین زیرفرآیند به عنوان پیشرفتی در مدل استاندارد تحلیل پوششی داده ها به حساب می آید که در پی یافتن همزمان کارایی کل و کارایی زیرفرآیندها طی یک مدل ریاضی چندهدفه است. مدل ارائه شده در این پژوهش با حداقل سازی فاصله از کارایی مستقل، سعی در بهینه سازی مدل چندهدفه با استفاده از رویکردی خطی دارد. بطوری که مقایسه نتایج عددی نشانگر برتری این مدل نسبت به مدل های موجود در ادبیات در دستیابی به مجموعه جواب پارتو است.
۴۶۸.

ارزیابی تغییرات لکه های داغ شهر تهران و اقمار براساس نوع کاربری اراضی و نقش آن در مخاطرات حرارتی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جزیره حرارتی لکه های داغ کاربری اراضی تهران شهرهای اقمار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۹۲
شهرنشینی و فعالیت های بشری بر روی اقلیم شهرها و به وضوح بر روی دمای هوای نزدیک به سطح اثر مهمی دارد. در تهران و اقمار آن عواملی از قبیل منطقه اقلیمی، فصل، زمان روز و رژیم های باد، توپوگرافی،وسعت محیط شهری،تراکم جمعیت،فعالیت ساکنین ساختار پوشش گیاهی و فرم فیزیکی شهری در شکل گیری جزایر حرارتی شهری نقش اساسی دارند. جزیره حرارتی بعنوان یکی از مخاطرات محیطی، گروههای آسیب پذیر را درمعرض خطر قرار می دهد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر نوع کاربری اراضی و پوشش زمین بر جزیره حرارتی تهران و اقمار آن می باشد. به منظور بررسی فضایی یاخته های بدست آمده و استخراج جزیره حرارتی، از تحلیل نقشه های لکه های داغ و تولید نقشه های کاربری اراضی با 7 کلاس و رابطه آن ها باهم برای سال های 2015-2001 استفاده شد. نتایج نشان داد تهران با وجود داشتن بیشترین مساحت مناطق مصنوع، در مقایسه با شهرستان های ری، رباط کریم و اسلامشهر از جزایر حرارتی کوچکتر و تعداد لکه های داغ کمتری برخوردار است. از سوی دیگر پراکندگی و وسعت سطوح سرسبز در مقایسه با ایجاد سطوح جنگلی و درختکاری شده به صورت محدود در یک مکان، نقش مؤثرتری در کاهش جزیره حرارتی دارد .
۴۶۹.

واکاوی نقوش سنتی در صورت بندی منبت معاصر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقوش سنتی همنشینی هنر منبت تهران دوره معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۴۴۵
هنر منبت از آغاز پیدایش در ایران تا عصر حاضر تحولاتی را پشت سر گذاشته است. همنشینی در هنر منبت از چند منظر قابل بررسی است؛ نخست همنشینی این هنر با ذات مواد اولیه آن است که به واسطه ویژگی این مواد شکل و فرم متفاوت به خود می گیرد. دوم، نقش همنشینی هنرهای چوبی به عنوان هنر مکمل بر هنر منبت از منظر تکنیک و فن است، اما مهم ترین این، همنشینی ها، تأثیر نقوش سنتی بر هنر منبت از منظر طرح و نقش و تحولاتی است که در حوزه منبت معاصر رخ می دهد و تاکنون به طور جامع و هدفمند مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که این همنشینی ها همواره با نوآوری و تحولاتی شگرف در هنر منبت معاصر همراه بوده است و این پژوهش با تمرکز بر واکاوی نقوش سنتی در منبت معاصر در پی دستیابی به تحولات ایجاد شده بر بستر هنر منبت با تکیه بر آثار تهران معاصر است؛ به گونه ای که بتوان به تأثیر نقوش سنتی در دستیابی به صورت بندی های فاخر دست یافت. قدر مسلم این که هنر منبت با توجه به نیاز ذاتی به نقش و طرح همواره در طول تاریخ از تلفیق نقوش و طرح های زیبا و قابل اجرا در هر دوره، بهره گرفته و در دوره معاصر با تحولات هنری در تهران و حضور هنرمندان شاخص در پایتخت این هنر نیز با نوآوری و صورت بندی های نو، ارزشمند و فاخری جلوه گری نموده است که در طول تاریخ منبت ایران کم سابقه است. اهداف پژوهش: 1.بررسی نقوش سنتی در هنر منبت ایران. 2.آشنایی به تأثیرات گسترده نقوش بر منبت معاصر ایران. سؤالات پژوهش: 1.نقوش سنتی در صورت بندی آثار فاخر منبت معاصر چه نقشی دارند؟ 2.بسترهای به کارگیری نقوش سنتی در منبت معاصر چگونه شکل گرفته است؟
۴۷۰.

تهران در آینه رمان: تأملی جامعه شناختی بر بازنمایی تهران در رمان های ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تهران رمان شهر لوفور مدرنیته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۹۹
پژوهش حاضر در پی چگونگی بازنمایی سیمای شهر تهران در پیکره رمان های ایرانی است. در این پژوهش، رمان ها همچون اجزایی معرفت بخش تلقی شدند که به واسطه آن ها درباره کلیتی به نام مدرنیته که شهر خاستگاه تجلی آن است، تأمل کردیم. بدین ترتیب رمان های «نیمه غایب» نوشته حسین سناپور (1378)، «تهران شهر بی آسمان» نوشته امیرحسین چهل تن (1380) و «عادت می کنیم» نوشته زویا پیرزاد (1383) به شکل نظری و هدفمند انتخاب شدند و براساس آرای لوفور و روش تفسیر انتقادی مورد تحلیل قرار گرفتند. از منظر لوفور، فضا فی نفسه وجود ندارد، بلکه به شکل اجتماعی تولید می شود. لوفور برای توضیح چگونگی تولید فضای اجتماعی به سه بُعد کردار فضایی، بازنمایی های فضا و فضاهای بازنمایی که با یکدیگر روابط درونی دیالکتیکی دارند، اشاره دارد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که رمان های اشاره شده در بهترین حالت تنها به بازنمایی مستقل یکی از این سه بُعد پرداخته اند و در به تصویر کشیدن شهری که از روابط دیالکتیکی این فضاها به وجود می آید، ناتوان مانده اند. عدم وقوف به ماهیت دیالکتیکی شهر در نزد نویسندگان ما موجب شده که بجای شهری چندصدایی و پویا، شهری یکسر سرکوب گر بر پیکره رمان های ایرانی نقش ببندد. در واقع اقبال به رمانتیسم که در نزد نویسندگان ما در دوره پهلوی اول شکل گرفت در قالب جامعه ایران، جامه ای واپس گرا و ضدشهری به خود پوشاند و همین مانع بزرگی بود که نگاه نویسندگان ما به مقوله ای چون شهر از بینشی دیالکتیکی بارور شود.
۴۷۱.

بررسی بایسته های حق به شهر در فرایند سیاست گذاری و برنامه ریزی توسعه شهرها (موردی توسعه حمل و نقل شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاستگذاری حمل و نقل شهری پژوهش کیفی نظریه مبنایی حق به شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۴۸۲
سیاست گذاری و برنامه ریزی حمل و نقل شهری از عرصه های مهم و تعیین کننده ی اشکال توسعه در شهر است. نه تنها آینده ی حیات شهرها بلکه، زیست روزمره ی ساکنان شهر وابسته به چگونگی تصمیمات حمل و نقلی شهرها است. با توجه به جایگاه سیاست گذاری حمل و نقل در زیست شهروندان، هدف پژوهش حاضر آن است که بایسته های حق به شهر در فرایند سیاست گذاری حمل و نقل شهر تهران را کشف و مورد بررسی قرار دهد. داده های مطالعه، کیفی تلفیقی از طریق مصاحبه ی نیمه ساخت یافته، اسناد بالادستی و کتابخانه ای، گردآوری و از روش نظریه ی زمینه ای برای تحلیل داده ها استفاده شده است. از طریق نمونه گیری نظری و هدفمند با 20 نفر از صاحبنظران، مدیران حوزه ی مدیریت شهری و شهروندان تا رسیدن به اشباع داده ها مصاحبه انجام شد. گردآوری داده ها در قالب 9 مقوله ی محوری و یک مقوله ی هسته، کدگذاری و تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن است ظرفیت قانونی مشارکت، ظرفیت نهادی، مکانیسم های شفاف سازی و نظارتی؛ شرایط علی بایدهای حق به شهر در سیاست گذاری حمل و نقل شهر تهران به شمار می آیند. ساختار کلان برنامه ریزی نیز شرایط زمینه ای و نظام تصمیم گیری کلان شرایط مداخله گر شناسایی شدند. بازسازی بایسته های حق به شهر در فرایند سیاستگذاری و برنامه ریزی توسعه ی حمل و نقل شهر تهران بیانگر آن است که شبکه ی جامع شفافیت و نظارت در کنار برنامه ریزی مشارکتی استراتژی هایی هستند که می تواند به کار گرفته شود. بر اساس یافته های این پژوهش، بایسته های حق به شهر در فرایند سیاستگذاری حمل و نقل، می تواند حکمروایی خوب شهری را در این حوزه و در سطح عام مدیریت شهری در پی داشته باشد.
۴۷۲.

مطالعه جامعه شناختی شیوع پاندمی کووید-19 و رابطه آن با احساس ناامنی اجتماعی (مطالعه موردی شهروندان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کووید-19 پاندمی احساس ناامنی اجتماعی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۳۹۷
پاندمی کووید-19 نه تنها یک بیماری محسوب شده بلکه، تمامی ویژگی های تعریف مسئله ای اجتماعی را در خود دارد. در ابعاد جهانی هم، 8 میلیارد انسان را در سرتاسر جهان در برمی گیرد و انسان ها احساس ناامنی زیادی تجربه می کنند. هدف این پژوهش، بررسی رابطه ی شیوع پاندمی ویروس کرونا با احساس ناامنی اجتماعی در شهر تهران است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسشنامه ی استاندارد بوده است. یافته های این پژوهش، حاکی از آن است که میانگین احساس ناامنی اجتماعی ناشی از شیوع کووید-19 در نمونه ی مورد مطالعه (28/3) به طور معنی داری از میانگین نظری (3) بیشتر است و در بین ابعاد احساس ناامنی اجتماعی، به ترتیب احساس ناامنی جانی، اقتصادی، عمومی، روانی، احساسی و جمعی بیشترین میانگین را داشتند و بیشترین تأثیر را از کووید-19 پذیرفته اند. یافته ها نشان داد که بین سن و احساس ناامنی اجتماعی ناشی از شیوع کرونا رابطه معنی داری وجود ندارد و احساس ناامنی اجتماعی ناشی از شیوع کووید-19 برحسب تحصیلات، به طور معنی داری متفاوت است. همچنین زنان بیشتر از مردان احساس ناامنی داشته اند. بنابراین، براساس یافته های پژوهش حاضر می توان اینگونه تبیین کرد که با شیوع کووید-19 میزان احساس ناامنی اجتماعی در میان افراد مورد مطالعه افزایش یافته است.
۴۷۳.

شناسایی عوامل فردی مؤثر در جذب مشتریان به مراکز خرید (مطالعه موردی: شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تهران رفتار خریدار عوامل فردی مرکز خرید نگرش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۲۱۳
در دهه گذشته تغییر در نگرش ها، ارزش ها، عوامل اقتصادی اجتماعی و فرهنگی سبب شد فرایند خرید به فعالیتی اجتماعی و سرگرم کننده تبدیل شود. پژوهش های جدید به شناسایی عوامل فردی مؤثر در خرید پرداخته اند که کاربرد حمل ونقلی نیز دارد. بررسی پژوهش ها در خصوص رفتار مشتریان مراکز خرید نشان می دهد علاوه بر متغیرهای قابل مشاهده، متغیرهای رفتاری فردی پنهانی همچون نگرش، سبک زندگی، نوع خریدار نیز در تحلیل رفتار مشتریان مهم است که در پژوهش حاضر با انجام پرسشگری اینترنتی (213 نمونه سالم) به مدل سازی آن پرداخته می شود. با انجام تحلیل عاملی اکتشافی مقدار وزن مؤلفه ها برای استفاده در مدل های انتخاب گسسته به دست آمد. نتایج مدل انتخاب گسسته نشان داد متغیرهای پنهان سبک زندگی و نگرش در انتخاب برخی مقاصد معنا دار است که اثر این متغیرها را تأیید می کند، ولی متغیر نوع خریدار در انتخاب هیچ یک از مقاصد معنادار نبود و اثر این متغیر به تأیید نرسید.
۴۷۴.

بررسی عوامل مؤثر در تعلق خاطر کاری پرستاری در بیمارستان چشم پزشکی فارابی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیمارستان چشم پزشکی تعلق خاطرکاری پرستاری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۶۱
تعلق خاطر کاری، علایق فرد و تمایل او به انجام وظایف و ماندگاری در سازمان است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل مؤثر بر تعلق خاطر کاری پرستاری در بیمارستان چشم پزشکی فارابی تهران انجام شده است. در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 103 پرستار شاغلدر بیمارستان چشم پزشکی فارابی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، به روش نمونه گیریتصادفی انتخاب و بررسی شدند. برای اندازه گیری تعلق خاطر کاری از پرسشنامه هفده گویه ای UWES شافلی و بکر (2003) استفاده شد که عیسی خانی و همکاران (1391) بومی کرده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. برای بررسی مشخصات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان از آمار توصیفی، و برای تحلیل داده ها و آزمون فرض از روش های آمار استنباطی استفاده شده است. در ضمن، نرم افزار استفاده شده برای تحلیل داده ها نسخه 16 SPSS بود. در این بررسی، نمونه آماری در دامنه سنی 22 تا 56 سال و دارای سابقه کاری 7 ماه تا 30 سال بودند. همچنین، مطالعه ما نشان می دهد هر سه شاخص به طور مثبت بر تعلق خاطر کاری تأثیرگذارند و از نظر رتبه منابع شخصی بیشتر از دو منبع دیگر یعنی شغلی و سازمانی تأثیر گذار بوده اند. کارکنان علاقه مند شغل، انرژی بسیار زیادی داشتند و برای انجام وظایف شغلی خود، شور و اشتیاق کافی دارند.بیمارستان ها نیز همانند همه سازمان های دیگر، اگر دلبستگی شغلی را پرورش دهند و کارکنان را در سود و منفعت سازمان سهیم کنند، موفق تر خواهند بود.
۴۷۵.

تأثیر اعتماد بر شکوفایی نوآوری در شهرها: مطالعه پارک علمی و فناوری پردیس تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اعتماد پارک علمی و فناوری پردیس تفکر سیستمی تهران نوآوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
هدف این پژوهش تعیین عوامل مؤثر بر اعتماد و بررسی تأثیر اعتماد در ارتقای نوآوری در شهرها مبتنی بر مطالعه پارک علمی و فناوری پردیس است. روش تحقیق این پژوهش آمیخته تبیینی است که مطالعات کمّی و کیفی را دربر می گیرد و بر مبنای تفکر سیستمی انجام می شود. جامعه آماری این پژوهش شامل 105 نفر از کارشناسان پارک علمی و فناوری پردیس است و در این میان 68 نفر به عنوان نمونه، از طریق نمونه گیری تصادفی، انتخاب شدند. اطلاعات به دست آمده از مطالعات کمّی (پرسشنامه با آلفای کرونباخ 825%) از طریق آنالیز توصیفی و استنباطی و همچنین اطلاعات به دست آمده از مطالعه کیفی (مصاحبه با 8 نفر از کارشناسان پارک) از طریق کُدبندی و آنالیز موضوعی تحلیل و مدل نهایی مطابق نتایج تحلیل ها ترسیم شد. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که عوامل مختلفی، مانند نهاد های قضایی کارآمد، شفافیت اطلاعات در جامعه، جلوگیری از رانت اطلاعاتی، و قوانین حمایتی، بر اعتماد تأثیر بسیار زیادی دارند و همچنین این عوامل، با تقویت اعتماد، در ارتقای برخی از شاخص های نوآوری در شهرها مؤثرند.
۴۷۶.

بررسی کارکرد آموزش وپرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان (در ابعاد سیاسی- جغرافیایی و دینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۲۸۶
هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارکرد آموزش وپرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان در ابعاد سیاسی جغرافیایی و دینی است . کلیه معلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه عادی دولتی شهر تهران به تعداد 25149 نفر، جامعه آماری این مطالعه را تشکیل می دهند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 378 نفر تعیین شد. برای نمونه گیری، شهر تهران به 5 منطقه جغرافیایی تقسیم شده و در هر منطقه نمونه گیری به صورت خوشه ای صورت گرفت. بدین ترتیب 400 پرسشنامه توزیع و جمع آوری گردید. ابزار پژوهش عبارت است از دو پرسشنامه محقق ساخته که این ابزار 16 گویه دارد که جمعاً دو بعد سیاسی جغرافیایی و دینی هویت ملی را مورد سنجش قرار می دهند. پس از اطمینان از روایی و پایایی مناسب ابزار به روش روایی محتوایی و نیز محاسبه آلفای کرونباخ به میزان 86/0، سؤالات تحقیق با استفاده از آزمون های آماری T، تحلیل عاملی و تحلیل شبکه ای با استفاده از نرم افزارهای SPSS و سوپر دیسیژن تحلیل شدند. آزمون تحلیل عاملی و بارهای عاملی محاسبه شده، نشان دهنده کارکرد بالای آموزش وپرورش در نهادینه سازی هویت ملی دانش آموزان در ابعاد مورد مطالعه بود. نتایج دو مؤلفه در بعد سیاسی جغرافیایی و نیز دو مؤلفه در بعد دینی هویت ملی را معرفی کردند که به ترتیب عبارت اند از: «سرزمین» و «نظام حاکم» در بعد سیاسی جغرافیایی و نیز «باورها» و «رفتار» در بعد دینی.
۴۷۷.

انتخاب سبد دارایی سهام مبتنی بر روش اقتصاد رفتاری (مورد مطالعه بازار بورس تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عوامل روان شناختی تصمیم گیری سرمایه گذاران بازار سهام بورس اوراق بهادار تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۲۶۵
هدف اصلی این مقاله بررسی انتخاب سبد دارایی سهام مبتنی بر روش اقتصاد رفتاری در بازار بورس تهران می باشد. روش این تحقیق از نوع کاربردی و ازلحاظ زمانی جزو پژوهش های مقطعی است و برای آزمون فرضیه های مقاله از آزمون t تک نمونه ای و برای رتبه بندی از فریدمن استفاده شده است. جامعه آماری این مقاله بخش اول مربوط به خبرگان و مسئولان بلندپایه  بورس اوراق بهادر  تهران) و بخش دوم مربوط به جامعه آماری کارگزاران و سرمایه گذاران فعال در بازار سهام بورس اوراق بهادار تهران می باشد. حجم نمونه در بخش اول شامل20 نفر به صورت غیر تصادفی انتخاب شده است. در  بخش دوم با توجه اینکه تعداد جامعه آماری نامشخص می باشد تعداد حجم نمونه مورد نظر انتخاب 384 نفر انتخاب گردید. برای جمع آوری داده ها از روش میدانی و  پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی صوری پرسشنامه توسط کارشناسان و خبرگان و روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده روش دلفی مورد بررسی قرار گرفت. نشان داده شد؛ اعتبار سؤالات پرسشنامه ها مورد تائید هستند. در ادامه قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت نتایج به دست آمده بیان گر این است پرسشنامه پژوهش از اعتماد لازم برخوردار می باشد و در ادامه  داده های جمع آوری شده در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد؛ انتخاب سبد دارایی سهام مبتنی بر روش اقتصاد رفتاری (عوامل روان شناختی) زیان گریزی افراد، رفتار توده وار افراد، محافظه کاری(تعصب)، دسترس پذیری اطلاعات و اعتمادبه نفس بیش ازحد) بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بازار سهام بورس اوراق بهادار تهران تأثیرگذار است. رتبه بندی فریدمن نشان داد در رتبه اول زیان گریزی، رتبه دوم رفتار توده وار افراد، رتبه سوم محافظه کاری(تعصب) قرار دارد. Abstract The main purpose of this paper is to investigate selection of stock asset portfolio based on behavioral economics method (case study: Tehran Stock Exchange). Regarding method, this research is applied and in terms of time it is cross-sectional. In order to test the research hypotheses, one-sample t-test was used and Friedman test was used for ranking. The statistical population of this research includes two classes; the first class is related to high-ranking experts and officials of Tehran Stock Exchange and the second is related to the statistical population of brokers and investors active in the stock market of Tehran Stock Exchange. The sample size in the first part was selected non-randomly including 20 people and in the second part, considering that the number of statistical population was unknown, the number of sample size selected was 384 people. Field method of research and a researcher-made questionnaire were used to collect the questionnaire data. The face validity of the questionnaire was examined by experts and the content validity of the questionnaire was assessed using the Delphi method. It was shown the validity of the questionnaire’s questions is acceptable. Then, the reliability of the questionnaire was evaluated using Cronbach's alpha coefficient. The obtained results indicated that the research questionnaire has the required reliability. Then, the collected data were analyzed in two sections of descriptive and inferential statistics. The results of one-sample t-test showed that selection of stock asset portfolio based on behavioral economics method (psychological factors), loss aversion of individuals, mass behavior of individuals, conservatism (bias), accessibility of information and excessive self-confidence affect the decision of investors in the stock market of Tehran Stock Exchange. Friedman's ranking showed that loss aversion is placed in the first place, mass behavior of individuals in the second place, and conservatism (bias) in the third place. Keywords: Psychological factors, decision making, investors, stock market, Tehran stock exchange.
۴۷۸.

تاثیر کاربری اراضی بر پراکنش فضایی جزایر خنک در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جزایر خنک الگوریتم تک کانال دمای سطح زمین تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۲۸۰
گرمایش جهانی و جزایر حراتی شهرها یکی از بزرگ ترین چالش های جهان امروز است، به طوری که سالانه همایش های زیادی در سطح ملی و محلی برای جلوگیری، مقابله و تعدیل این پدیده در سراسر جهان برگزار می شود. با وجود توجه قابل ملاحظه جوامع علمی به این مسئله، اما در عمل رشد افسارگسیخته شهرها تمام معادلات و تلاش جامعه علمی را بی اثر می کند. با توجه گسترش شهر و به تبع آن گسترش جزایر گرمایی، جزایر خنک (سرمایی) بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق به منظور درک تاثیر پراکنش فضایی کاربری ها در توزیع فضایی جزایر خنک، ابتدا با استفاده از پردازش تصاویر لندست 8 و الگوریتم تک کانال دمای سطح زمین محاسبه شد و سپس با استفاده از الگوریتم حداکثر شباهت نقشه کاربری اراضی به دست آمد و نهایتا تاثیر کاربری اراضی در شکل گیری جزایر خنک و گرمایی مورد بررسی قرار گرفت. مطابق نتایج، و پایین ترین میزان جزایر خنک به ترتیب در بهاران، نیاوران و دربند بود و در طرف مقابل بالاترین میزان جزیره حرارتی به ترتیب در محله بوستان ولایت، شهرک شهید باقری و فرودگاه بودند. نتایج نشان داد که بالاترین میانگین دمایی در بین کاربری ها مربوط به مناطق سیمانی/سنگفرش شده(48.3 درجه سانتیگراد) بود و پایین ترین میانگین دما مربوط به کاربری آب(32.4 درجه سانتیگراد) بود. براساس نتایج و مقایسه درصد هرکدام از کاربری های اراضی در مناطق دارای جزایر حرارتی و جزایر خنک، در مناطق سرد سهم پوشش گیاهی و در مناطق گرم سهم کاربری سیمانی/سنگفرش چشم گیر است. با این تفاسیر، یکی از راه های بسیار کارامد برای تبدیل جزایر گرمایی به جزایر خنک، استفاده از گیاهان با نیاز آبی کم در پشت بام ها با عنوان پشت بام های سبز است.
۴۷۹.

تحلیل نقش ساختار کالبدی شهر بر زیست پذیری محلات (مطالعه موردی: منطقه 1 کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ساختار کالبدی-فضایی پیوستگی فضایی عناصر فضایی زیست پذیری شهری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۳۲۵
شهر به عنوان ارگانیسم زنده از اجزای مختلفی تشکیل شده است. این اجزاء در یک نظام بهم پیوسته اهدافی را دنبال می کنند. ساختار شهری جزئی از نظام فضایی شهر، می تواند بر شرایط زندگی ساکنان و ویژگی های زیسته ی شهر تأثیر بگذارد. منطقه 1 کلان شهر تهران با توجه به موقعیت قرارگیری آن، در نگاه اول به نظر می رسد از کیفیت کالبدی-فضایی شهری در وضعیت مناسب و شرایط زیست پذیری مطلوبی برخوردار است؛ اما مطالعه ی عناصر فضایی و کیفیت زیست پذیری شهری نتایج متفاوتی ارائه داد. روش پژوهش اثباتی و راهبرد پاسخ به سؤال پژوهش قیاسی بوده است. نوع پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش جمع آوری داده ها به صورت کتابخانه ای و میدانی بوده است. محدوده مورد مطالعه منطقه 1 شهر تهران، در سال 1398 و 1399 و جامعه آماری جمعیت ساکن در این منطقه به تعداد 439467 نفر بوده است. حجم نمونه 387 نفر و روش نمونه گیری به صورت طبقه ای و تصادفی بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار فضایی (تراکم کرنل، موران محلی، نسبت کاربری)، روش همپوشانی وزنی با AHP، روش میانگین، انحراف از معیار و آزمون T-Test و آزمون همبستگی پیرسون بوده است. نتایج حاصل نشان داد که از بین مؤلفه های کالبدی-فضایی، وضعیت دسترسی و دسترسی به خدمات عمومی بیش ترین تأثیر در میزان زیست پذیری محلات شهری در منطقه 1 داشته است. همچنین مشخص شد که ساختار کالبدی نقش مهمی بر زیست پذیری شهری داشته و باعث می شود که میزان زیست پذیری شهری تحت تأثیر قرار گیرد.
۴۸۰.

تبیین نقش حکمروایی خوب بر تاب آوری شهری (مطالعه موردی: محله امیریه ناحیه 2، منطقه 11 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمروایی خوب تاب آوری شهری محله امیریه تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۹۵
هدف کلی این پژوهش، دستیابی به مدلی مفهومی جهت سنجش میزان تطبیق مولفه های حکمروایی خوب و تاب آوری ویافتن ارتباط میان شاخصه ها و متغیر های حکمروایی خوب و تاب آوری شهری و تعیین میزان تحقق پذیری آنها بود. روش پژوهش کمی- پیمایشی و از نوع رابطه ای (همبستگی) است. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط هیئت رئیسه متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرون باخ تأیید شد (7/0< α). این پرسشنامه شامل سه بخش، ویژگی های عمومی پاسخگویان، سنجش وضعیت حکم روایی شهری (24 گویه) ، سنجش تاب آوری(14 گویه) است. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای محله امیریه منطقه 11 شهرداری تهران از بخش های مرکزی کلان شهر تهران است، با توجه نسبت تعداد خانوار در محله امیریه ، حجم نمونه تحقیق از طریق فرمول کوکران محاسبه شد. برای تبیین و میزان اثرگذاری هرکدام از ابعاد هشت گانه حکمروایی شهری در تاب آوری از مدل رگرسیونی چندگانه توأم عوامل و شاخص های تأثیرگذار در میزان تاب آوری استفاده شد نتایج حاصله حکایت از آن دارد که مؤلفه های قانون مندی ، مشارکت ، مسئولیت و پاسخگویی ،شفافیت حکمروایی شهری بیشترین تأثیر را برتاب آوری دارند و با توجه به سطح معنی داری این مؤلفه ها نتایج آن قابل تعمیم است اما مؤلفه های جهت گیری توافقی، عدالت و بینش راهبردی کارایی و اثربخشی تأثیر چندانی برتاب آوری ندارند و با توجه به سطح معناداری آن ها نتایج آن قابل تعمیم نیست.